АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
жьэхэ- + [лъэлъ] + -э + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "жьэхэлъэлъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
жьэхэлъэлъэн
щымыӀэныгъэ:
жьэхэмылъэлъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэн
ужьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн
дыжьэхэлъэлъэн
фыжьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэн
ужьэхэмылъэлъэн
жьэхэмылъэлъэн
дыжьэхэмылъэлъэн
фыжьэхэмылъэлъэн
жьэхэмылъэлъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
жьэхэлъалъэ!
фыжьэхэлъалъэ!
щымыӀэныгъэ:
ужьэхэмылъалъэ!
фыжьэхэмылъалъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьэхрелъалъэ
ужьэхрелъалъэ
жьэхрелъалъэ
дыжьэхрелъалъэ
фыжьэхрелъалъэ
жьэхрелъалъэ
щымыӀэныгъэ:
сыжьэхремылъалъэ
ужьэхремылъалъэ
жьэхремылъалъэ
дыжьэхремылъалъэ
фыжьэхремылъалъэ
жьэхремылъалъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхолъалъэ(р)
ужьэхолъалъэ(р)
жьэхолъалъэ(р)
дыжьэхолъалъэ(р)
фыжьэхолъалъэ(р)
жьэхолъалъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэркъым
ужьэхэлъалъэркъым
жьэхэлъалъэркъым
дыжьэхэлъалъэркъым
фыжьэхэлъалъэркъым
жьэхэлъалъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэрт
ужьэхэлъалъэрт
жьэхэлъалъэрт
дыжьэхэлъалъэрт
фыжьэхэлъалъэрт
жьэхэлъалъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэртэкъым
ужьэхэлъалъэртэкъым
жьэхэлъалъэртэкъым
дыжьэхэлъалъэртэкъым
фыжьэхэлъалъэртэкъым
жьэхэлъалъэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъащ
ужьэхэлъэлъащ
жьэхэлъэлъащ
дыжьэхэлъэлъащ
фыжьэхэлъэлъащ
жьэхэлъэлъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъакъым
ужьэхэлъэлъакъым
жьэхэлъэлъакъым
дыжьэхэлъэлъакъым
фыжьэхэлъэлъакъым
жьэхэлъэлъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъат
ужьэхэлъэлъат
жьэхэлъэлъат
дыжьэхэлъэлъат
фыжьэхэлъэлъат
жьэхэлъэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъатэкъым
ужьэхэлъэлъатэкъым
жьэхэлъэлъатэкъым
дыжьэхэлъэлъатэкъым
фыжьэхэлъэлъатэкъым
жьэхэлъэлъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъащ
ужьэхэлъэлъэгъащ
жьэхэлъэлъэгъащ
дыжьэхэлъэлъэгъащ
фыжьэхэлъэлъэгъащ
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъакъым
ужьэхэлъэлъэгъакъым
жьэхэлъэлъэгъакъым
дыжьэхэлъэлъэгъакъым
фыжьэхэлъэлъэгъакъым
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъат
ужьэхэлъэлъэгъат
жьэхэлъэлъэгъат
дыжьэхэлъэлъэгъат
фыжьэхэлъэлъэгъат
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъатэкъым
ужьэхэлъэлъэгъатэкъым
жьэхэлъэлъэгъатэкъым
дыжьэхэлъэлъэгъатэкъым
фыжьэхэлъэлъэгъатэкъым
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэщ
ужьэхэлъалъэщ
жьэхэлъалъэщ
дыжьэхэлъалъэщ
фыжьэхэлъалъэщ
жьэхэлъалъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэкъым
ужьэхэлъалъэкъым
жьэхэлъалъэкъым
дыжьэхэлъалъэкъым
фыжьэхэлъалъэкъым
жьэхэлъалъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэт
ужьэхэлъалъэт
жьэхэлъалъэт
дыжьэхэлъалъэт
фыжьэхэлъалъэт
жьэхэлъалъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэтэкъым
ужьэхэлъалъэтэкъым
жьэхэлъалъэтэкъым
дыжьэхэлъалъэтэкъым
фыжьэхэлъалъэтэкъым
жьэхэлъалъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнщ
ужьэхэлъэлъэнщ
жьэхэлъэлъэнщ
дыжьэхэлъэлъэнщ
фыжьэхэлъэлъэнщ
жьэхэлъэлъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнкъым
ужьэхэлъэлъэнкъым
жьэхэлъэлъэнкъым
дыжьэхэлъэлъэнкъым
фыжьэхэлъэлъэнкъым
жьэхэлъэлъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнущ
ужьэхэлъэлъэнущ
жьэхэлъэлъэнущ
дыжьэхэлъэлъэнущ
фыжьэхэлъэлъэнущ
жьэхэлъэлъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнукъым
ужьэхэлъэлъэнукъым
жьэхэлъэлъэнукъым
дыжьэхэлъэлъэнукъым
фыжьэхэлъэлъэнукъым
жьэхэлъэлъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэрэ
ужьэхэлъалъэрэ
жьэхэлъалъэрэ
дыжьэхэлъалъэрэ
фыжьэхэлъалъэрэ
жьэхэлъалъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэркъэ
ужьэхэлъалъэркъэ
жьэхэлъалъэркъэ
дыжьэхэлъалъэркъэ
фыжьэхэлъалъэркъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэрт
ужьэхэлъалъэрт
жьэхэлъалъэрт
дыжьэхэлъалъэрт
фыжьэхэлъалъэрт
жьэхэлъалъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэртэкъэ
ужьэхэлъалъэртэкъэ
жьэхэлъалъэртэкъэ
дыжьэхэлъалъэртэкъэ
фыжьэхэлъалъэртэкъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъа
ужьэхэлъэлъа
жьэхэлъэлъа
дыжьэхэлъэлъа
фыжьэхэлъэлъа
жьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъакъэ
ужьэхэлъэлъакъэ
жьэхэлъэлъакъэ
дыжьэхэлъэлъакъэ
фыжьэхэлъэлъакъэ
жьэхэлъэлъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъат
ужьэхэлъэлъат
жьэхэлъэлъат
дыжьэхэлъэлъат
фыжьэхэлъэлъат
жьэхэлъэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъатэкъэ
ужьэхэлъэлъатэкъэ
жьэхэлъэлъатэкъэ
дыжьэхэлъэлъатэкъэ
фыжьэхэлъэлъатэкъэ
жьэхэлъэлъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъа
ужьэхэлъэлъэгъа
жьэхэлъэлъэгъа
дыжьэхэлъэлъэгъа
фыжьэхэлъэлъэгъа
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъакъэ
ужьэхэлъэлъэгъакъэ
жьэхэлъэлъэгъакъэ
дыжьэхэлъэлъэгъакъэ
фыжьэхэлъэлъэгъакъэ
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъат
ужьэхэлъэлъэгъат
жьэхэлъэлъэгъат
дыжьэхэлъэлъэгъат
фыжьэхэлъэлъэгъат
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъатэкъэ
ужьэхэлъэлъэгъатэкъэ
жьэхэлъэлъэгъатэкъэ
дыжьэхэлъэлъэгъатэкъэ
фыжьэхэлъэлъэгъатэкъэ
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэ
ужьэхэлъалъэ
жьэхэлъалъэ
дыжьэхэлъалъэ
фыжьэхэлъалъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэкъэ
ужьэхэлъалъэкъэ
жьэхэлъалъэкъэ
дыжьэхэлъалъэкъэ
фыжьэхэлъалъэкъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэт
ужьэхэлъалъэт
жьэхэлъалъэт
дыжьэхэлъалъэт
фыжьэхэлъалъэт
жьэхэлъалъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэтэкъэ
ужьэхэлъалъэтэкъэ
жьэхэлъалъэтэкъэ
дыжьэхэлъалъэтэкъэ
фыжьэхэлъалъэтэкъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэн
ужьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн
дыжьэхэлъэлъэн
фыжьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнкъэ
ужьэхэлъэлъэнкъэ
жьэхэлъэлъэнкъэ
дыжьэхэлъэлъэнкъэ
фыжьэхэлъэлъэнкъэ
жьэхэлъэлъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэну
ужьэхэлъэлъэну
жьэхэлъэлъэну
дыжьэхэлъэлъэну
фыжьэхэлъэлъэну
жьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнукъэ
ужьэхэлъэлъэнукъэ
жьэхэлъэлъэнукъэ
дыжьэхэлъэлъэнукъэ
фыжьэхэлъэлъэнукъэ
жьэхэлъэлъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэмэ
ужьэхэлъалъэмэ
жьэхэлъалъэмэ
дыжьэхэлъалъэмэ
фыжьэхэлъалъэмэ
жьэхэлъалъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъалъэмэ
ужьэхэмылъалъэмэ
жьэхэмылъалъэмэ
дыжьэхэмылъалъэмэ
фыжьэхэмылъалъэмэ
жьэхэмылъалъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъамэ
ужьэхэлъэлъамэ
жьэхэлъэлъамэ
дыжьэхэлъэлъамэ
фыжьэхэлъэлъамэ
жьэхэлъэлъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъамэ
ужьэхэмылъэлъамэ
жьэхэмылъэлъамэ
дыжьэхэмылъэлъамэ
фыжьэхэмылъэлъамэ
мылъэлъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъамэ
ужьэхэлъэлъэгъамэ
жьэхэлъэлъэгъамэ
дыжьэхэлъэлъэгъамэ
фыжьэхэлъэлъэгъамэ
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэгъамэ
ужьэхэмылъэлъэгъамэ
жьэхэмылъэлъэгъамэ
дыжьэхэмылъэлъэгъамэ
фыжьэхэмылъэлъэгъамэ
жьэхэмылъэлъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнмэ
ужьэхэлъэлъэнмэ
жьэхэлъэлъэнмэ
дыжьэхэлъэлъэнмэ
фыжьэхэлъэлъэнмэ
жьэхэлъэлъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнмэ
ужьэхэмылъэлъэнмэ
жьэхэмылъэлъэнмэ
дыжьэхэмылъэлъэнмэ
фыжьэхэмылъэлъэнмэ
жьэхэмылъэлъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнумэ
ужьэхэлъэлъэнумэ
жьэхэлъэлъэнумэ
дыжьэхэлъэлъэнумэ
фыжьэхэлъэлъэнумэ
жьэхэлъэлъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнумэ
ужьэхэмылъэлъэнумэ
жьэхэмылъэлъэнумэ
дыжьэхэмылъэлъэнумэ
фыжьэхэмылъэлъэнумэ
жьэхэмылъэлъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэтэмэ
ужьэхэлъалъэтэмэ
жьэхэлъалъэтэмэ
дыжьэхэлъалъэтэмэ
фыжьэхэлъалъэтэмэ
жьэхэлъалъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъалъэтэмэ
ужьэхэмылъалъэтэмэ
жьэхэмылъалъэтэмэ
дыжьэхэмылъалъэтэмэ
фыжьэхэмылъалъэтэмэ
жьэхэмылъалъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъатэмэ
ужьэхэлъэлъатэмэ
жьэхэлъэлъатэмэ
дыжьэхэлъэлъатэмэ
фыжьэхэлъэлъатэмэ
жьэхэлъэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъатэмэ
ужьэхэмылъэлъатэмэ
жьэхэмылъэлъатэмэ
дыжьэхэмылъэлъатэмэ
фыжьэхэмылъэлъатэмэ
жьэхэмылъэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъатэмэ
ужьэхэлъэлъэгъатэмэ
жьэхэлъэлъэгъатэмэ
дыжьэхэлъэлъэгъатэмэ
фыжьэхэлъэлъэгъатэмэ
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэгъатэмэ
ужьэхэмылъэлъэгъатэмэ
жьэхэмылъэлъэгъатэмэ
дыжьэхэмылъэлъэгъатэмэ
фыжьэхэмылъэлъэгъатэмэ
жьэхэмылъэлъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнтэмэ
ужьэхэлъэлъэнтэмэ
жьэхэлъэлъэнтэмэ
дыжьэхэлъэлъэнтэмэ
фыжьэхэлъэлъэнтэмэ
жьэхэлъэлъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнтэмэ
ужьэхэмылъэлъэнтэмэ
жьэхэмылъэлъэнтэмэ
дыжьэхэмылъэлъэнтэмэ
фыжьэхэмылъэлъэнтэмэ
жьэхэмылъэлъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнутэмэ
ужьэхэлъэлъэнутэмэ
жьэхэлъэлъэнутэмэ
дыжьэхэлъэлъэнутэмэ
фыжьэхэлъэлъэнутэмэ
жьэхэлъэлъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнутэмэ
ужьэхэмылъэлъэнутэмэ
жьэхэмылъэлъэнутэмэ
дыжьэхэмылъэлъэнутэмэ
фыжьэхэмылъэлъэнутэмэ
жьэхэмылъэлъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнт
ужьэхэлъэлъэнт
жьэхэлъэлъэнт
дыжьэхэлъэлъэнт
фыжьэхэлъэлъэнт
жьэхэлъэлъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнтэкъым
ужьэхэлъэлъэнтэкъым
жьэхэлъэлъэнтэкъым
дыжьэхэлъэлъэнтэкъым
фыжьэхэлъэлъэнтэкъым
жьэхэлъэлъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнут
ужьэхэлъэлъэнут
жьэхэлъэлъэнут
дыжьэхэлъэлъэнут
фыжьэхэлъэлъэнут
жьэхэлъэлъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнутэкъым
ужьэхэлъэлъэнутэкъым
жьэхэлъэлъэнутэкъым
дыжьэхэлъэлъэнутэкъым
фыжьэхэлъэлъэнутэкъым
жьэхэлъэлъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэми
ужьэхэлъалъэми
жьэхэлъалъэми
дыжьэхэлъалъэми
фыжьэхэлъалъэми
жьэхэлъалъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъалъэми
ужьэхэмылъалъэми
жьэхэмылъалъэми
дыжьэхэмылъалъэми
фыжьэхэмылъалъэми
жьэхэмылъалъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъами
ужьэхэлъэлъами
жьэхэлъэлъами
дыжьэхэлъэлъами
фыжьэхэлъэлъами
жьэхэлъэлъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъами
ужьэхэмылъэлъами
жьэхэмылъэлъами
дыжьэхэмылъэлъами
фыжьэхэмылъэлъами
жьэхэмылъэлъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъами
ужьэхэлъэлъэгъами
жьэхэлъэлъэгъами
дыжьэхэлъэлъэгъами
фыжьэхэлъэлъэгъами
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэгъами
ужьэхэмылъэлъэгъами
жьэхэмылъэлъэгъами
дыжьэхэмылъэлъэгъами
фыжьэхэмылъэлъэгъами
жьэхэмылъэлъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнми
ужьэхэлъэлъэнми
жьэхэлъэлъэнми
дыжьэхэлъэлъэнми
фыжьэхэлъэлъэнми
жьэхэлъэлъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнми
ужьэхэмылъэлъэнми
жьэхэмылъэлъэнми
дыжьэхэмылъэлъэнми
фыжьэхэмылъэлъэнми
жьэхэмылъэлъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнуми
ужьэхэлъэлъэнуми
жьэхэлъэлъэнуми
дыжьэхэлъэлъэнуми
фыжьэхэлъэлъэнуми
жьэхэлъэлъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнуми
ужьэхэмылъэлъэнуми
жьэхэмылъэлъэнуми
дыжьэхэмылъэлъэнуми
фыжьэхэмылъэлъэнуми
жьэхэмылъэлъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъалъэтэми
ужьэхэлъалъэтэми
жьэхэлъалъэтэми
дыжьэхэлъалъэтэми
фыжьэхэлъалъэтэми
жьэхэлъалъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъалъэтэми
ужьэхэмылъалъэтэми
жьэхэмылъалъэтэми
дыжьэхэмылъалъэтэми
фыжьэхэмылъалъэтэми
жьэхэмылъалъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъатэми
ужьэхэлъэлъатэми
жьэхэлъэлъатэми
дыжьэхэлъэлъатэми
фыжьэхэлъэлъатэми
жьэхэлъэлъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъатэми
ужьэхэмылъэлъатэми
жьэхэмылъэлъатэми
дыжьэхэмылъэлъатэми
фыжьэхэмылъэлъатэми
жьэхэмылъэлъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэгъатэми
ужьэхэлъэлъэгъатэми
жьэхэлъэлъэгъатэми
дыжьэхэлъэлъэгъатэми
фыжьэхэлъэлъэгъатэми
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэгъатэми
ужьэхэмылъэлъэгъатэми
жьэхэмылъэлъэгъатэми
дыжьэхэмылъэлъэгъатэми
фыжьэхэмылъэлъэгъатэми
жьэхэмылъэлъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнтэми
ужьэхэлъэлъэнтэми
жьэхэлъэлъэнтэми
дыжьэхэлъэлъэнтэми
фыжьэхэлъэлъэнтэми
жьэхэлъэлъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнтэми
ужьэхэмылъэлъэнтэми
жьэхэмылъэлъэнтэми
дыжьэхэмылъэлъэнтэми
фыжьэхэмылъэлъэнтэми
жьэхэмылъэлъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъэнутэми
ужьэхэлъэлъэнутэми
жьэхэлъэлъэнутэми
дыжьэхэлъэлъэнутэми
фыжьэхэлъэлъэнутэми
жьэхэлъэлъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъэнутэми
ужьэхэмылъэлъэнутэми
жьэхэмылъэлъэнутэми
дыжьэхэмылъэлъэнутэми
фыжьэхэмылъэлъэнутэми
жьэхэмылъэлъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъаи
ужьэхэлъэлъаи
жьэхэлъэлъаи
дыжьэхэлъэлъаи
фыжьэхэлъэлъаи
жьэхэлъэлъаи
щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъакъыми
ужьэхэлъэлъакъыми
жьэхэлъэлъакъыми
дыжьэхэлъэлъакъыми
фыжьэхэлъэлъакъыми
жьэхэлъэлъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъащэрэт
ужьэхэлъэлъащэрэт
жьэхэлъэлъащэрэт
дыжьэхэлъэлъащэрэт
фыжьэхэлъэлъащэрэт
жьэхэлъэлъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэмылъэлъащэрэт
ужьэхэмылъэлъащэрэт
жьэхэмылъэлъащэрэт
дыжьэхэмылъэлъащэрэт
фыжьэхэмылъэлъащэрэт
жьэхэмылъэлъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнщ
ужьэхэлъэлъагъэнщ
жьэхэлъэлъагъэнщ
дыжьэхэлъэлъагъэнщ
фыжьэхэлъэлъагъэнщ
жьэхэлъэлъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнкъым
ужьэхэлъэлъагъэнкъым
жьэхэлъэлъагъэнкъым
дыжьэхэлъэлъагъэнкъым
фыжьэхэлъэлъагъэнкъым
жьэхэлъэлъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнт
ужьэхэлъэлъагъэнт
жьэхэлъэлъагъэнт
дыжьэхэлъэлъагъэнт
фыжьэхэлъэлъагъэнт
жьэхэлъэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнтэкъым
ужьэхэлъэлъагъэнтэкъым
жьэхэлъэлъагъэнтэкъым
дыжьэхэлъэлъагъэнтэкъым
фыжьэхэлъэлъагъэнтэкъым
жьэхэлъэлъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэн
ужьэхэлъэлъагъэн
жьэхэлъэлъагъэн
дыжьэхэлъэлъагъэн
фыжьэхэлъэлъагъэн
жьэхэлъэлъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнкъэ
ужьэхэлъэлъагъэнкъэ
жьэхэлъэлъагъэнкъэ
дыжьэхэлъэлъагъэнкъэ
фыжьэхэлъэлъагъэнкъэ
жьэхэлъэлъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнт
ужьэхэлъэлъагъэнт
жьэхэлъэлъагъэнт
дыжьэхэлъэлъагъэнт
фыжьэхэлъэлъагъэнт
жьэхэлъэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
ужьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
жьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
дыжьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
фыжьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
жьэхэлъэлъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнущ
ужьэхэлъэлъагъэнущ
жьэхэлъэлъагъэнущ
дыжьэхэлъэлъагъэнущ
фыжьэхэлъэлъагъэнущ
жьэхэлъэлъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнукъым
ужьэхэлъэлъагъэнукъым
жьэхэлъэлъагъэнукъым
дыжьэхэлъэлъагъэнукъым
фыжьэхэлъэлъагъэнукъым
жьэхэлъэлъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнут
ужьэхэлъэлъагъэнут
жьэхэлъэлъагъэнут
дыжьэхэлъэлъагъэнут
фыжьэхэлъэлъагъэнут
жьэхэлъэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнутэкъым
ужьэхэлъэлъагъэнутэкъым
жьэхэлъэлъагъэнутэкъым
дыжьэхэлъэлъагъэнутэкъым
фыжьэхэлъэлъагъэнутэкъым
жьэхэлъэлъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэну
ужьэхэлъэлъагъэну
жьэхэлъэлъагъэну
дыжьэхэлъэлъагъэну
фыжьэхэлъэлъагъэну
жьэхэлъэлъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнукъэ
ужьэхэлъэлъагъэнукъэ
жьэхэлъэлъагъэнукъэ
дыжьэхэлъэлъагъэнукъэ
фыжьэхэлъэлъагъэнукъэ
жьэхэлъэлъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнут
ужьэхэлъэлъагъэнут
жьэхэлъэлъагъэнут
дыжьэхэлъэлъагъэнут
фыжьэхэлъэлъагъэнут
жьэхэлъэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
ужьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
жьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
дыжьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
фыжьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
жьэхэлъэлъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъалъэ
ужьэхэлъалъэ
жьэхэлъалъэ
дыжьэхэлъалъэ
фыжьэхэлъалъэ
жьэхэлъалъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъалъэ
ужьэхэмылъалъэ
жьэхэмылъалъэ
дыжьэхэмылъалъэ
фыжьэхэмылъалъэ
жьэхэмылъалъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъэлъа
ужьэхэлъэлъа
жьэхэлъэлъа
дыжьэхэлъэлъа
фыжьэхэлъэлъа
жьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъэлъа
ужьэхэмылъэлъа
жьэхэмылъэлъа
дыжьэхэмылъэлъа
фыжьэхэмылъэлъа
жьэхэмылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъэлъэгъа
ужьэхэлъэлъэгъа
жьэхэлъэлъэгъа
дыжьэхэлъэлъэгъа
фыжьэхэлъэлъэгъа
жьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъэлъэгъа
ужьэхэмылъэлъэгъа
жьэхэмылъэлъэгъа
дыжьэхэмылъэлъэгъа
фыжьэхэмылъэлъэгъа
жьэхэмылъэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъэлъэн
ужьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн
дыжьэхэлъэлъэн
фыжьэхэлъэлъэн
жьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъэлъэн
ужьэхэмылъэлъэн
жьэхэмылъэлъэн
дыжьэхэмылъэлъэн
фыжьэхэмылъэлъэн
жьэхэмылъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъэлъэну
ужьэхэлъэлъэну
жьэхэлъэлъэну
дыжьэхэлъэлъэну
фыжьэхэлъэлъэну
жьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъэлъэну
ужьэхэмылъэлъэну
жьэхэмылъэлъэну
дыжьэхэмылъэлъэну
фыжьэхэмылъэлъэну
жьэхэмылъэлъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэлъалъэ
узэрыжьэхэлъалъэ
зэрыжьэхэлъалъэ
дызэрыжьэхэлъалъэ
фызэрыжьэхэлъалъэ
зэрыжьэхэлъалъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэмылъалъэ
узэрыжьэхэмылъалъэ
зэрыжьэхэмылъалъэ
дызэрыжьэхэмылъалъэ
фызэрыжьэхэмылъалъэ
зэрыжьэхэмылъалъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэлъэлъа
узэрыжьэхэлъэлъа
зэрыжьэхэлъэлъа
дызэрыжьэхэлъэлъа
фызэрыжьэхэлъэлъа
зэрыжьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэмылъэлъа
узэрыжьэхэмылъэлъа
зэрыжьэхэмылъэлъа
дызэрыжьэхэмылъэлъа
фызэрыжьэхэмылъэлъа
зэрыжьэхэмылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэлъэлъэгъа
узэрыжьэхэлъэлъэгъа
зэрыжьэхэлъэлъэгъа
дызэрыжьэхэлъэлъэгъа
фызэрыжьэхэлъэлъэгъа
зэрыжьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэмылъэлъэгъа
узэрыжьэхэмылъэлъэгъа
зэрыжьэхэмылъэлъэгъа
дызэрыжьэхэмылъэлъэгъа
фызэрыжьэхэмылъэлъэгъа
зэрыжьэхэмылъэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэлъэлъэн
узэрыжьэхэлъэлъэн
зэрыжьэхэлъэлъэн
дызэрыжьэхэлъэлъэн
фызэрыжьэхэлъэлъэн
зэрыжьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэмылъэлъэн
узэрыжьэхэмылъэлъэн
зэрыжьэхэмылъэлъэн
дызэрыжьэхэмылъэлъэн
фызэрыжьэхэмылъэлъэн
зэрыжьэхэмылъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэлъэлъэну
узэрыжьэхэлъэлъэну
зэрыжьэхэлъэлъэну
дызэрыжьэхэлъэлъэну
фызэрыжьэхэлъэлъэну
зэрыжьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыжьэхэмылъэлъэну
узэрыжьэхэмылъэлъэну
зэрыжьэхэмылъэлъэну
дызэрыжьэхэмылъэлъэну
фызэрыжьэхэмылъэлъэну
зэрыжьэхэмылъэлъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьэхэлъалъэ
ущыжьэхэлъалъэ
щыжьэхэлъалъэ
дыщыжьэхэлъалъэ
фыщыжьэхэлъалъэ
щыжьэхэлъалъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыжьэхэмылъалъэ
ущыжьэхэмылъалъэ
щыжьэхэмылъалъэ
дыщыжьэхэмылъалъэ
фыщыжьэхэмылъалъэ
щыжьэхэмылъалъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьэхэлъэлъа
ущыжьэхэлъэлъа
щыжьэхэлъэлъа
дыщыжьэхэлъэлъа
фыщыжьэхэлъэлъа
щыжьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыжьэхэмылъэлъа
ущыжьэхэмылъэлъа
щыжьэхэмылъэлъа
дыщыжьэхэмылъэлъа
фыщыжьэхэмылъэлъа
щыжьэхэмылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьэхэлъэлъэгъа
ущыжьэхэлъэлъэгъа
щыжьэхэлъэлъэгъа
дыщыжьэхэлъэлъэгъа
фыщыжьэхэлъэлъэгъа
щыжьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыжьэхэмылъэлъэгъа
ущыжьэхэмылъэлъэгъа
щыжьэхэмылъэлъэгъа
дыщыжьэхэмылъэлъэгъа
фыщыжьэхэмылъэлъэгъа
щыжьэхэмылъэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьэхэлъэлъэн
ущыжьэхэлъэлъэн
щыжьэхэлъэлъэн
дыщыжьэхэлъэлъэн
фыщыжьэхэлъэлъэн
щыжьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыжьэхэмылъэлъэн
ущыжьэхэмылъэлъэн
щыжьэхэмылъэлъэн
дыщыжьэхэмылъэлъэн
фыщыжьэхэмылъэлъэн
щыжьэхэмылъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьэхэлъэлъэну
ущыжьэхэлъэлъэну
щыжьэхэлъэлъэну
дыщыжьэхэлъэлъэну
фыщыжьэхэлъэлъэну
щыжьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыжьэхэмылъэлъэну
ущыжьэхэмылъэлъэну
щыжьэхэмылъэлъэну
дыщыжьэхэмылъэлъэну
фыщыжьэхэмылъэлъэну
щыжьэхэмылъэлъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыжьэхэлъалъэ
уздыжьэхэлъалъэ
здыжьэхэлъалъэ
дыздыжьэхэлъалъэ
фыздыжьэхэлъалъэ
здыжьэхэлъалъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыжьэхэмылъалъэ
уздыжьэхэмылъалъэ
здыжьэхэмылъалъэ
дыздыжьэхэмылъалъэ
фыздыжьэхэмылъалъэ
здыжьэхэмылъалъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыжьэхэлъэлъа
уздыжьэхэлъэлъа
здыжьэхэлъэлъа
дыздыжьэхэлъэлъа
фыздыжьэхэлъэлъа
здыжьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыжьэхэмылъэлъа
уздыжьэхэмылъэлъа
здыжьэхэмылъэлъа
дыздыжьэхэмылъэлъа
фыздыжьэхэмылъэлъа
здыжьэхэмылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыжьэхэлъэлъэгъа
уздыжьэхэлъэлъэгъа
здыжьэхэлъэлъэгъа
дыздыжьэхэлъэлъэгъа
фыздыжьэхэлъэлъэгъа
здыжьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыжьэхэмылъэлъэгъа
уздыжьэхэмылъэлъэгъа
здыжьэхэмылъэлъэгъа
дыздыжьэхэмылъэлъэгъа
фыздыжьэхэмылъэлъэгъа
здыжьэхэмылъэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыжьэхэлъэлъэн
уздыжьэхэлъэлъэн
здыжьэхэлъэлъэн
дыздыжьэхэлъэлъэн
фыздыжьэхэлъэлъэн
здыжьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыжьэхэмылъэлъэн
уздыжьэхэмылъэлъэн
здыжьэхэмылъэлъэн
дыздыжьэхэмылъэлъэн
фыздыжьэхэмылъэлъэн
здыжьэхэмылъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыжьэхэлъэлъэну
уздыжьэхэлъэлъэну
здыжьэхэлъэлъэну
дыздыжьэхэлъэлъэну
фыздыжьэхэлъэлъэну
здыжьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыжьэхэмылъэлъэну
уздыжьэхэмылъэлъэну
здыжьэхэмылъэлъэну
дыздыжьэхэмылъэлъэну
фыздыжьэхэмылъэлъэну
здыжьэхэмылъэлъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэлъалъэ
ущӀыжьэхэлъалъэ
щӀыжьэхэлъалъэ
дыщӀыжьэхэлъалъэ
фыщӀыжьэхэлъалъэ
щӀыжьэхэлъалъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэмылъалъэ
ущӀыжьэхэмылъалъэ
щӀыжьэхэмылъалъэ
дыщӀыжьэхэмылъалъэ
фыщӀыжьэхэмылъалъэ
щӀыжьэхэмылъалъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэлъэлъа
ущӀыжьэхэлъэлъа
щӀыжьэхэлъэлъа
дыщӀыжьэхэлъэлъа
фыщӀыжьэхэлъэлъа
щӀыжьэхэлъэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэмылъэлъа
ущӀыжьэхэмылъэлъа
щӀыжьэхэмылъэлъа
дыщӀыжьэхэмылъэлъа
фыщӀыжьэхэмылъэлъа
щӀыжьэхэмылъэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэлъэлъэгъа
ущӀыжьэхэлъэлъэгъа
щӀыжьэхэлъэлъэгъа
дыщӀыжьэхэлъэлъэгъа
фыщӀыжьэхэлъэлъэгъа
щӀыжьэхэлъэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэмылъэлъэгъа
ущӀыжьэхэмылъэлъэгъа
щӀыжьэхэмылъэлъэгъа
дыщӀыжьэхэмылъэлъэгъа
фыщӀыжьэхэмылъэлъэгъа
щӀыжьэхэмылъэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэлъэлъэн
ущӀыжьэхэлъэлъэн
щӀыжьэхэлъэлъэн
дыщӀыжьэхэлъэлъэн
фыщӀыжьэхэлъэлъэн
щӀыжьэхэлъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэмылъэлъэн
ущӀыжьэхэмылъэлъэн
щӀыжьэхэмылъэлъэн
дыщӀыжьэхэмылъэлъэн
фыщӀыжьэхэмылъэлъэн
щӀыжьэхэмылъэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэлъэлъэну
ущӀыжьэхэлъэлъэну
щӀыжьэхэлъэлъэну
дыщӀыжьэхэлъэлъэну
фыщӀыжьэхэлъэлъэну
щӀыжьэхэлъэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыжьэхэмылъэлъэну
ущӀыжьэхэмылъэлъэну
щӀыжьэхэмылъэлъэну
дыщӀыжьэхэмылъэлъэну
фыщӀыжьэхэмылъэлъэну
щӀыжьэхэмылъэлъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъалъэу
ужьэхэлъалъэу
жьэхэлъалъэу
дыжьэхэлъалъэу
фыжьэхэлъалъэу
жьэхэлъалъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъалъэу
ужьэхэмылъалъэу
жьэхэмылъалъэу
дыжьэхэмылъалъэу
фыжьэхэмылъалъэу
жьэхэмылъалъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъэлъауэ
ужьэхэлъэлъауэ
жьэхэлъэлъауэ
дыжьэхэлъэлъауэ
фыжьэхэлъэлъауэ
жьэхэлъэлъауэ / жьэхэлъэлъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъэлъауэ
ужьэхэмылъэлъауэ
жьэхэмылъэлъауэ
дыжьэхэмылъэлъауэ
фыжьэхэмылъэлъауэ
жьэхэмылъэлъауэ(хэ) / жьэхэмылъэлъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыжьэхэлъалъэурэ
ужьэхэлъалъэурэ
жьэхэлъалъэурэ
дыжьэхэлъалъэурэ
фыжьэхэлъалъэурэ
жьэхэлъалъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыжьэхэмылъалъэурэ
ужьэхэмылъалъэурэ
жьэхэмылъалъэурэ
дыжьэхэмылъалъэурэ
фыжьэхэмылъалъэурэ
жьэхэмылъалъэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбжьэхолъалъэ
сыжьэхолъалъэ
--
сывжьэхолъалъэ
сажьэхолъалъэ
уэ
узжьэхолъалъэ
--
ужьэхолъалъэ
уджьэхолъалъэ
--
уажьэхолъалъэ
ар
зжьэхолъалъэ
бжьэхолъалъэ
жьэхолъалъэ
джьэхолъалъэ
вжьэхолъалъэ
яжьэхолъалъэ
дэ
--
дыбжьэхолъалъэ
дыжьэхолъалъэ
--
дывжьэхолъалъэ
дажьэхолъалъэ
фэ
фызжьэхолъалъэ
--
фыжьэхолъалъэ
фыджьэхолъалъэ
--
фажьэхолъалъэ
ахэр
зжьэхолъалъэ(хэ)
бжьэхолъалъэ(хэ)
жьэхолъалъэ(хэ)
джьэхолъалъэ(хэ)
вжьэхолъалъэ(хэ)
яжьэхолъалъэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъалъ]э
[лъалъ]эр
--
[лъалъ]эхэр
Эргативнэ:
[лъалъ]э
[лъалъ]эм
--
[лъалъ]эхэм
Послеложнэ:
[лъалъ]экӀэ
[лъалъ]эмкӀэ
[лъалъ]эхэкӀэ
[лъалъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъалъ]эуэ
[лъалъ]эрауэ
[лъалъ]эхэу
[лъалъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэлъ]а
[лъэлъ]ар
--
[лъэлъ]ахэр
Эргативнэ:
[лъэлъ]а
[лъэлъ]ам
--
[лъэлъ]ахэм
Послеложнэ:
[лъэлъ]акӀэ
[лъэлъ]амкӀэ
[лъэлъ]ахэкӀэ
[лъэлъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэлъ]ауэ
[лъэлъ]арауэ
[лъэлъ]ахэу
[лъэлъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэлъ]эн
[лъэлъ]эныр
--
[лъэлъ]энхэр
Эргативнэ:
[лъэлъ]эн
[лъэлъ]эным
--
[лъэлъ]энхэм
Послеложнэ:
[лъэлъ]энкӀэ
[лъэлъ]энымкӀэ
[лъэлъ]энхэкӀэ
[лъэлъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[лъэлъ]эну
[лъэлъ]энырауэ
[лъэлъ]энхэу
[лъэлъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэлъ]эну
[лъэлъ]энур
--
[лъэлъ]энухэр
Эргативнэ:
[лъэлъ]эну
[лъэлъ]энум
--
[лъэлъ]энухэм
Послеложнэ:
[лъэлъ]энукӀэ
[лъэлъ]энумкӀэ
[лъэлъ]энухэкӀэ
[лъэлъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэлъ]энууэ
[лъэлъ]энурауэ
[лъэлъ]энухэу
[лъэлъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и пащхьэм илъэлъэн. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
жьэхэлъэлъэн: scatter or cumble in front or before of sb or sth УРЫСЫБЗЭ
жьэхэлъэлъэн: рассыпаться перед кем-чем-л. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.