Wt/kbd/жьакӏэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

жьакӏэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA ['ʑɑ:tʹʂɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[жь] + а + [кӀ] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	жьакӀэ	жьакӀэр	--	жьакӀэхэр
Эргативнэ:	жьакӀэ	жьакӀэм	--	жьакӀэхэм
Послеложнэ:	жьакӀэкӀэ	жьакӀэмкӀэ	жьакӀэхэкӀэ	жьакӀэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	жьакӀэу	жьакӀэрауэ	жьакӀэхэу	жьакӀэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

НэкӀубгъухэм, жьэпкъыпэм къытекӀа цы.

ЩАПХЪЭХЭР

Зи щхьэри зи жьакӀэри хужь хъуа лӀыжьыр, япэм гугъуехь куэд зытелъар, иджы сабийхэм еплъырт. Теунэ Хьэчим

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

ЖьакӀэр къэкӀын.
ЖьакӀэр тхъун.
ЖьакӀэр упсын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

жьакӏэ: beard, goatee
ЖьакӀэр къэкӀын: grow a beard
ЖьакӀэр тхъун: grow grey (beard)
ЖьакӀэр упсын: shave one’s beard

УРЫСЫБЗЭ

жьакӏэ: борода
ЖьакӀэр къэкӀын: отрастить бороду
ЖьакӀэр тхъун: поседеть (о бороде)
ЖьакӀэр упсын: побрить бороду

псалъафэ зэпыщӀахэр

ЖьакӀэ гъурц

  Мыхьэнэ: жакӀэ Ӏув зытет
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: bearded
     Урысыбзэ: бородатый
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

ЖьакӀэ тхьэпэху

  Мыхьэнэ: зи жьакӀэр хужь, зи жакӀэр тхъуа
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: white-bearded, with a grey beard
     Урысыбзэ: белобородый
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Унэм гупышхуэ щызэхэсщ, жьантӀэм лӀыжь жьакӀэ тхьэпэхур къыдэсщ.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ЖьакӀэ тхьэху

  Мыхьэнэ: зи жьакӀэр хужь, зи жакӀэр тхъуа
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: white-bearded, with a grey beard
     Урысыбзэ: белобородый
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

жьакӀэ упсыпӀэ

  Мыхьэнэ: Щхьэ, жьакӀэ щаупс, щхьэц щыщӀащэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: barbershop, hairdresser’s (men’s)
     Урысыбзэ: парикмахерская (мужская)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.