АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
е- + [ӏу] + -ы + -х + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "еӏухын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
еӏухын
щымыӀэныгъэ:
емыӏухын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сеӏухын
уеӏухын
еӏухын
деӏухын
феӏухын
еӏухын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семыӏухын
уемыӏухын
емыӏухын
демыӏухын
фемыӏухын
емыӏухын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
еӏух!
феӏух!
щымыӀэныгъэ:
уемыӏух!
фемыӏух!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среӏух
уреӏух
иреӏух
дреӏух
фреӏух
иреӏух(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыӏух
уремыӏух
ирэмыӏух
дремыӏух
фремыӏух
иремыӏух(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соӏух(ыр)
уоӏух(ыр)
йоӏух(ыр)
доӏух(ыр)
фоӏух(ыр)
йоӏух(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыркъым
уеӏухыркъым
еӏухыркъым
деӏухыркъым
феӏухыркъым
еӏух(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухырт
уеӏухырт
еӏухырт
деӏухырт
феӏухырт
еӏух(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыртэкъым
уеӏухыртэкъым
еӏухыртэкъым
деӏухыртэкъым
феӏухыртэкъым
еӏух(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухащ
уеӏухащ
еӏухащ
деӏухащ
феӏухащ
еӏуха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухакъым
уеӏухакъым
еӏухакъым
деӏухакъым
феӏухакъым
еӏуха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухат
уеӏухат
еӏухат
деӏухат
феӏухат
еӏуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухатэкъым
уеӏухатэкъым
еӏухатэкъым
деӏухатэкъым
феӏухатэкъым
еӏуха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъащ
уеӏухыгъащ
еӏухыгъащ
деӏухыгъащ
феӏухыгъащ
еӏухыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыгъакъым
уеӏухыгъакъым
еӏухыгъакъым
деӏухыгъакъым
феӏухыгъакъым
еӏухыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъат
уеӏухыгъат
еӏухыгъат
деӏухыгъат
феӏухыгъат
еӏухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыгъатэкъым
уеӏухыгъатэкъым
еӏухыгъатэкъым
деӏухыгъатэкъым
феӏухыгъатэкъым
еӏухыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сеӏухщ
уеӏухщ
еӏухщ
деӏухщ
феӏухщ
еӏух(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сеӏухкъым
уеӏухкъым
еӏухкъым
деӏухкъым
феӏухкъым
еӏух(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сеӏухт
уеӏухт
еӏухт
деӏухт
феӏухт
еӏух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сеӏухтэкъым
уеӏухтэкъым
еӏухтэкъым
деӏухтэкъым
феӏухтэкъым
еӏух(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынщ
уеӏухынщ
еӏухынщ
деӏухынщ
феӏухынщ
еӏухын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынкъым
уеӏухынкъым
еӏухынкъым
деӏухынкъым
феӏухынкъым
еӏухын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыну(хэ)щ
уеӏухынущ
еӏухынущ
деӏухынущ
феӏухынущ
еӏухыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынукъым
уеӏухынукъым
еӏухынукъым
деӏухынукъым
феӏухынукъым
еӏухыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухрэ
уеӏухрэ
еӏухрэ
деӏухрэ
феӏухрэ
еӏух(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыркъэ
уеӏухыркъэ
еӏухыркъэ
деӏухыркъэ
феӏухыркъэ
еӏух(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухырт
уеӏухырт
еӏухырт
деӏухырт
феӏухырт
еӏух(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыртэкъэ
уеӏухыртэкъэ
еӏухыртэкъэ
деӏухыртэкъэ
феӏухыртэкъэ
еӏух(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏуха
уеӏуха
еӏуха
деӏуха
феӏуха
еӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухакъэ
уеӏухакъэ
еӏухакъэ
деӏухакъэ
феӏухакъэ
еӏуха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухат
уеӏухат
еӏухат
деӏухат
феӏухат
еӏуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухатэкъэ
уеӏухатэкъэ
еӏухатэкъэ
деӏухатэкъэ
феӏухатэкъэ
еӏуха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъа
уеӏухыгъа
еӏухыгъа
деӏухыгъа
феӏухыгъа
еӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыгъакъэ
уеӏухыгъакъэ
еӏухыгъакъэ
деӏухыгъакъэ
феӏухыгъакъэ
еӏухыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъат
уеӏухыгъат
еӏухыгъат
деӏухыгъат
феӏухыгъат
еӏухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сеӏухыгъатэкъэ
уеӏухыгъатэкъэ
еӏухыгъатэкъэ
деӏухыгъатэкъэ
феӏухыгъатэкъэ
еӏухыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сеӏух
уеӏух
еӏух
деӏух
феӏух
еӏух(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сеӏухкъэ
уеӏухкъэ
еӏухкъэ
деӏухкъэ
феӏухкъэ
еӏух(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сеӏухт
уеӏухт
еӏухт
деӏухт
феӏухт
еӏух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сеӏухтэкъэ
уеӏухтэкъэ
еӏухтэкъэ
деӏухтэкъэ
феӏухтэкъэ
еӏух(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухын
уеӏухын
еӏухын
деӏухын
феӏухын
еӏухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынкъэ
уеӏухынкъэ
еӏухынкъэ
деӏухынкъэ
феӏухынкъэ
еӏухын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухыну
уеӏухыну
еӏухыну
деӏухыну
феӏухыну
еӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынукъэ
уеӏухынукъэ
еӏухынукъэ
деӏухынукъэ
феӏухынукъэ
еӏухыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухмэ
уеӏухмэ
еӏухмэ
деӏухмэ
феӏухмэ
еӏух(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухмэ
уемыӏухмэ
емыӏухмэ
демыӏухмэ
фемыӏухмэ
емыӏух(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухамэ
уеӏухамэ
еӏухамэ
деӏухамэ
феӏухамэ
еӏуха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухамэ
уемыӏухамэ
емыӏухамэ
демыӏухамэ
фемыӏухамэ
емыӏуха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъамэ
уеӏухыгъамэ
еӏухыгъамэ
деӏухыгъамэ
феӏухыгъамэ
еӏухыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухыгъамэ
уемыӏухыгъамэ
емыӏухыгъамэ
демыӏухыгъамэ
фемыӏухыгъамэ
емыӏухыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынмэ
уеӏухынмэ
еӏухынмэ
деӏухынмэ
феӏухынмэ
еӏухын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынмэ
уемыӏухынмэ
емыӏухынмэ
демыӏухынмэ
фемыӏухынмэ
емыӏухын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынумэ
уеӏухынумэ
еӏухынумэ
деӏухынумэ
феӏухынумэ
еӏухыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынумэ
уемыӏухынумэ
емыӏухынумэ
демыӏухынумэ
фемыӏухынумэ
емыӏухыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухтэмэ
уеӏухтэмэ
еӏухтэмэ
деӏухтэмэ
феӏухтэмэ
еӏух(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухтэмэ
уемыӏухтэмэ
емыӏухтэмэ
демыӏухтэмэ
фемыӏухтэмэ
емыӏух(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухатэмэ
уеӏухатэмэ
еӏухатэмэ
деӏухатэмэ
феӏухатэмэ
еӏуха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухатэмэ
уемыӏухатэмэ
емыӏухатэмэ
демыӏухатэмэ
фемыӏухатэмэ
емыӏуха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъатэмэ
уеӏухыгъатэмэ
еӏухыгъатэмэ
деӏухыгъатэмэ
феӏухыгъатэмэ
еӏухыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухыгъатэмэ
уемыӏухыгъатэмэ
емыӏухыгъатэмэ
демыӏухыгъатэмэ
фемыӏухыгъатэмэ
емыӏухыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынтэмэ
уеӏухынтэмэ
еӏухынтэмэ
деӏухынтэмэ
феӏухынтэмэ
еӏухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынтэмэ
уемыӏухынтэмэ
емыӏухынтэмэ
демыӏухынтэмэ
фемыӏухынтэмэ
емыӏухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынутэмэ
уеӏухынутэмэ
еӏухынутэмэ
деӏухынутэмэ
феӏухынутэмэ
еӏухыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынутэмэ
уемыӏухынутэмэ
емыӏухынутэмэ
демыӏухынутэмэ
фемыӏухынутэмэ
емыӏухыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынт
уеӏухынт
еӏухынт
деӏухынт
феӏухынт
еӏухын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынтэкъым
уеӏухынтэкъым
еӏухынтэкъым
деӏухынтэкъым
феӏухынтэкъым
еӏухын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынут
уеӏухынут
еӏухынут
деӏухынут
феӏухынут
еӏухыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сеӏухынутэкъым
уеӏухынутэкъым
еӏухынутэкъым
деӏухынутэкъым
феӏухынутэкъым
еӏухыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухми
уеӏухми
еӏухми
деӏухми
феӏухми
еӏух(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухми
уемыӏухми
емыӏухми
демыӏухми
фемыӏухми
емыӏух(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухами
уеӏухами
еӏухами
деӏухами
феӏухами
еӏуха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухами
уемыӏухами
емыӏухами
демыӏухами
фемыӏухами
емыӏуха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъами
уеӏухыгъами
еӏухыгъами
деӏухыгъами
феӏухыгъами
еӏухыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухыгъами
уемыӏухыгъами
емыӏухыгъами
демыӏухыгъами
фемыӏухыгъами
емыӏухыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынми
уеӏухынми
еӏухынми
деӏухынми
феӏухынми
еӏухын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынми
уемыӏухынми
емыӏухынми
демыӏухынми
фемыӏухынми
емыӏухын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынуми
уеӏухынуми
еӏухынуми
деӏухынуми
феӏухынуми
еӏухыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынуми
уемыӏухынуми
емыӏухынуми
демыӏухынуми
фемыӏухынуми
емыӏухыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухтэми
уеӏухтэми
еӏухтэми
деӏухтэми
феӏухтэми
еӏух(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухтэми
уемыӏухтэми
емыӏухтэми
демыӏухтэми
фемыӏухтэми
емыӏух(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сеӏухатэми
уеӏухатэми
еӏухатэми
деӏухатэми
феӏухатэми
еӏуха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухатэми
уемыӏухатэми
емыӏухатэми
демыӏухатэми
фемыӏухатэми
емыӏуха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сеӏухыгъатэми
уеӏухыгъатэми
еӏухыгъатэми
деӏухыгъатэми
феӏухыгъатэми
еӏухыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыӏухыгъатэми
уемыӏухыгъатэми
емыӏухыгъатэми
демыӏухыгъатэми
фемыӏухыгъа(хэ)тэми
емыӏухыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынтэми
уеӏухынтэми
еӏухынтэми
деӏухынтэми
феӏухынтэми
еӏухын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынтэми
уемыӏухынтэми
емыӏухынтэми
демыӏухынтэми
фемыӏухынтэми
емыӏухын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сеӏухынутэми
уеӏухынутэми
еӏухынутэми
деӏухынутэми
феӏухынутэми
еӏухыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыӏухынутэми
уемыӏухынутэми
емыӏухынутэми
демыӏухынутэми
фемыӏухынутэми
емыӏухыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сеӏухаи
уеӏухаи
еӏухаи
деӏухаи
феӏухаи
еӏухаи
щымыӀэныгъэ:
семыӏухаи
уемыӏухаи
емыӏухаи
демыӏухаи
фемыӏухаи
емыӏухаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сеӏухащэрэт
уеӏухащэрэт
еӏухащэрэт
деӏухащэрэт
феӏухащэрэт
еӏуха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семыӏухащэрэт
уемыӏухащэрэт
емыӏухащэрэт
демыӏухащэрэт
фемыӏухащэрэт
емыӏуха(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнщ
уеӏухагъэнщ
еӏухагъэнщ
деӏухагъэнщ
феӏухагъэнщ
еӏухагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнкъым
уеӏухагъэнкъым
еӏухагъэнкъым
деӏухагъэнкъым
феӏухагъэнкъым
еӏухагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнт
уеӏухагъэнт
еӏухагъэнт
деӏухагъэнт
феӏухагъэнт
еӏухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнтэкъым
уеӏухагъэнтэкъым
еӏухагъэнтэкъым
деӏухагъэнтэкъым
феӏухагъэнтэкъым
еӏухагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэн
уеӏухагъэн
еӏухагъэн
деӏухагъэн
феӏухагъэн
еӏухагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнкъэ
уеӏухагъэнкъэ
еӏухагъэнкъэ
деӏухагъэнкъэ
феӏухагъэнкъэ
еӏухагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнт
уеӏухагъэнт
еӏухагъэнт
деӏухагъэнт
феӏухагъэнт
еӏухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнтэкъэ
уеӏухагъэнтэкъэ
еӏухагъэнтэкъэ
деӏухагъэнтэкъэ
феӏухагъэнтэкъэ
еӏухагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнущ
уеӏухагъэнущ
еӏухагъэнущ
деӏухагъэнущ
феӏухагъэнущ
еӏухагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнукъым
уеӏухагъэнукъым
еӏухагъэнукъым
деӏухагъэнукъым
феӏухагъэнукъым
еӏухагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнут
уеӏухагъэнут
еӏухагъэнут
деӏухагъэнут
феӏухагъэнут
еӏухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнутэкъым
уеӏухагъэнутэкъым
еӏухагъэнутэкъым
деӏухагъэнутэкъым
феӏухагъэнутэкъым
еӏухагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэну
уеӏухагъэну
еӏухагъэну
деӏухагъэну
феӏухагъэну
еӏухагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнукъэ
уеӏухагъэнукъэ
еӏухагъэнукъэ
деӏухагъэнукъэ
феӏухагъэнукъэ
еӏухагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнут
уеӏухагъэнут
еӏухагъэнут
деӏухагъэнут
феӏухагъэнут
еӏухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сеӏухагъэнутэкъэ
уеӏухагъэнутэкъэ
еӏухагъэнутэкъэ
деӏухагъэнутэкъэ
феӏухагъэнутэкъэ
еӏухагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэӏух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыӏух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэӏуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыӏуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэӏухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыӏухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэӏухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыӏухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэӏухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыӏухыну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сеӏух
уеӏух
еӏух
деӏух
феӏух
еӏух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏух
уемыӏух
емыӏух
демыӏух
фемыӏух
емыӏух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сеӏуха
уеӏуха
еӏуха
деӏуха
феӏуха
еӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏуха
уемыӏуха
емыӏуха
демыӏуха
фемыӏуха
емыӏуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сеӏухыгъа
уеӏухыгъа
еӏухыгъа
деӏухыгъа
феӏухыгъа
еӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏухыгъа
уемыӏухыгъа
емыӏухыгъа
демыӏухыгъа
фемыӏухыгъа
емыӏухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сеӏухын
уеӏухын
еӏухын
деӏухын
феӏухын
еӏухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏухын
уемыӏухын
емыӏухын
демыӏухын
фемыӏухын
емыӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сеӏухыну
уеӏухыну
еӏухыну
деӏухыну
феӏухыну
еӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏухыну
уемыӏухыну
емыӏухыну
демыӏухыну
фемыӏухыну
емыӏухыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэреӏух
узэреӏух
зэреӏух
дызэреӏух
фызэреӏух
зэреӏух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыӏух
узэремыӏух
зэремыӏух
дызэремыӏух
фызэремыӏух
зэремыӏух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэреӏуха
узэреӏуха
зэреӏуха
дызэреӏуха
фызэреӏуха
зэреӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыӏуха
узэремыӏуха
зэремыӏуха
дызэремыӏуха
фызэремыӏуха
зэремыӏуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэреӏухыгъа
узэреӏухыгъа
зэреӏухыгъа
дызэреӏухыгъа
фызэреӏухыгъа
зэреӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыӏухыгъа
узэремыӏухыгъа
зэремыӏухыгъа
дызэремыӏухыгъа
фызэремыӏухыгъа
зэремыӏухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэреӏухын
узэреӏухын
зэреӏухын
дызэреӏухын
фызэреӏухын
зэреӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыӏухын
узэремыӏухын
зэремыӏухын
дызэремыӏухын
фызэремыӏухын
зэремыӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэреӏухыну
узэреӏухыну
зэреӏухыну
дызэреӏухыну
фызэреӏухыну
зэреӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыӏухыну
узэремыӏухыну
зэремыӏухыну
дызэремыӏухыну
фызэремыӏухыну
зэремыӏухыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщеӏух
ущеӏух
щеӏух
дыщеӏух
фыщеӏух
щеӏух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыӏух
ущемыӏух
щемыӏух
дыщемыӏух
фыщемыӏух
щемыӏух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщеӏуха
ущеӏуха
щеӏуха
дыщеӏуха
фыщеӏуха
щеӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыӏуха
ущемыӏуха
щемыӏуха
дыщемыӏуха
фыщемыӏуха
щемыӏуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщеӏухыгъа
ущеӏухыгъа
щеӏухыгъа
дыщеӏухыгъа
фыщеӏухыгъа
щеӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыӏухыгъа
ущемыӏухыгъа
щемыӏухыгъа
дыщемыӏухыгъа
фыщемыӏухыгъа
щемыӏухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщеӏухын
ущеӏухын
щеӏухын
дыщеӏухын
фыщеӏухын
щеӏухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыӏухын
ущемыӏухын
щемыӏухын
дыщемыӏухын
фыщемыӏухын
щемыӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщеӏухыну
ущеӏухыну
щеӏухыну
дыщеӏухыну
фыщеӏухыну
щеӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыӏухыну
ущемыӏухыну
щемыӏухыну
дыщемыӏухыну
фыщемыӏухыну
щемыӏухыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздеӏух
уздеӏух
здеӏух
дыздеӏух
фыздеӏух
здеӏух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыӏух
уздемыӏух
здемыӏух
дыздемыӏух
фыздемыӏух
здемыӏух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздеӏуха
уздеӏуха
здеӏуха
дыздеӏуха
фыздеӏуха
здеӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыӏуха
уздемыӏуха
здемыӏуха
дыздемыӏуха
фыздемыӏуха
здемыӏуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздеӏухыгъа
уздеӏухыгъа
здеӏухыгъа
дыздеӏухыгъа
фыздеӏухыгъа
здеӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыӏухыгъа
уздемыӏухыгъа
здемыӏухыгъа
дыздемыӏухыгъа
фыздемыӏухыгъа
здемыӏухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздеӏухын
уздеӏухын
здеӏухын
дыздеӏухын
фыздеӏухын
здеӏухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыӏухын
уздемыӏухын
здемыӏухын
дыздемыӏухын
фыздемыӏухын
здемыӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздеӏухыну
уздеӏухыну
здеӏухыну
дыздеӏухыну
фыздеӏухыну
здеӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыӏухыну
уздемыӏухыну
здемыӏухыну
дыздемыӏухыну
фыздемыӏухыну
здемыӏухыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеӏух
ущӀеӏух
щӀеӏух
дыщӀеӏух
фыщӀеӏух
щӀеӏух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыӏух
ущӀемыӏух
щӀемыӏух
дыщӀемыӏух
фыщӀемыӏух
щӀемыӏух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеӏуха
ущӀеӏуха
щӀеӏуха
дыщӀеӏуха
фыщӀеӏуха
щӀеӏуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыӏуха
ущӀемыӏуха
щӀемыӏуха
дыщӀемыӏуха
фыщӀемыӏуха
щӀемыӏуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеӏухыгъа
ущӀеӏухыгъа
щӀеӏухыгъа
дыщӀеӏухыгъа
фыщӀеӏухыгъа
щӀеӏухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыӏухыгъа
ущӀемыӏухыгъа
щӀемыӏухыгъа
дыщӀемыӏухыгъа
фыщӀемыӏухыгъа
щӀемыӏухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеӏухын
ущӀеӏухын
щӀеӏухын
дыщӀеӏухын
фыщӀеӏухын
щӀеӏухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыӏухын
ущӀемыӏухын
щӀемыӏухын
дыщӀемыӏухын
фыщӀемыӏухын
щӀемыӏухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеӏухыну
ущӀеӏухыну
щӀеӏухыну
дыщӀеӏухыну
фыщӀеӏухыну
щӀеӏухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыӏухыну
ущӀемыӏухыну
щӀемыӏухыну
дыщӀемыӏухыну
фыщӀемыӏухыну
щӀемыӏухыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сеӏухыу
уеӏухыу
еӏухыу
деӏухыу
феӏухыу
еӏух(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏухыу
уемыӏухыу
емыӏухыу
демыӏухыу
фемыӏухыу
емыӏух(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сеӏухауэ
уеӏухауэ
еӏухауэ
деӏухауэ
феӏухауэ
еӏухауэ / еӏухахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыӏухауэ
уемыӏухауэ
емыӏухауэ
демыӏухауэ
фемыӏухауэ
емыӏухауэ / емыӏухахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сеӏухыурэ
уеӏухыурэ
еӏухыурэ
деӏухыурэ
феӏухыурэ
еӏух(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семыӏухыурэ
уемыӏухыурэ
емыӏухыурэ
демыӏухыурэ
фемыӏухыурэ
емыӏух(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыноӏух
соӏух
--
сывоӏух
соӏух(хэ)
уэ
укъызоӏух
--
уоӏух
укъыдоӏух
--
уоӏух(хэ)
ар
къызоӏух
къоӏух
йоӏух
къыдоӏух
къывоӏух
йоӏух(хэ)
дэ
--
дыноӏух
доӏух
--
дывоӏух
доӏух(хэ)
фэ
фыкъызоӏух
--
фоӏух
фыкъыдоӏух
--
фоӏух(хэ)
ахэр
къызоӏух
къоӏух
йоӏух
къыдоӏух
къывоӏух
йоӏух(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыноӏухрэ
сеӏухрэ
--
сывэӏухрэ
сеӏух(хэ)рэ
уэ
укъызэӏухрэ
--
уеӏухрэ
укъыдэӏухрэ
--
уеӏух(хэ)рэ
ар
къызэӏухрэ
къоӏухрэ
еӏухрэ
къыдэӏухрэ
къывэӏухрэ
еӏух(хэ)рэ
дэ
--
дыноӏухрэ
деӏухрэ
--
дывэӏухрэ
деӏух(хэ)рэ
фэ
фыкъызэӏухрэ
--
феӏухрэ
фыкъыдэӏухрэ
--
феӏух(хэ)рэ]
ахэр
къызэӏухрэ
къоӏухрэ
еӏухрэ
къыдэӏухрэ
къывэӏухрэ
еӏух(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏух]
[ӏух]р
--
[ӏух]хэр
Эргативнэ:
[ӏух]
[ӏух]м
--
[ӏух]хэм
Послеложнэ:
[ӏух]кӀэ
[ӏух]мкӀэ
[ӏух]хэкӀэ
[ӏух]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏух]ыу
[ӏух]рауэ
[ӏух]хэу
[ӏух]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏух]а
[ӏух]ар
--
[ӏух]ахэр
Эргативнэ:
[ӏух]а
[ӏух]ам
--
[ӏух]ахэм
Послеложнэ:
[ӏух]акӀэ
[ӏух]амкӀэ
[ӏух]ахэкӀэ
[ӏух]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏух]ауэ
[ӏух]арауэ
[ӏух]ахэу
[ӏух]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏух]ын
[ӏух]ыныр
--
[ӏух]ынхэр
Эргативнэ:
[ӏух]ын
[ӏух]ыным
--
[ӏух]ынхэм
Послеложнэ:
[ӏух]ынкӀэ
[ӏух]ынымкӀэ
[ӏух]ынхэкӀэ
[ӏух]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ӏух]ыну
[ӏух]ынырауэ
[ӏух]ынхэу
[ӏух]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏух]ыну
[ӏух]ынур
--
[ӏух]ынухэр
Эргативнэ:
[ӏух]ыну
[ӏух]ынум
--
[ӏух]ынухэм
Послеложнэ:
[ӏух]ынукӀэ
[ӏух]ынумкӀэ
[ӏух]ынухэкӀэ
[ӏух]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏух]ынууэ
[ӏух]ынурауэ
[ӏух]ынухэу
[ӏух]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Ехыу Ӏун, ищхьэмкӀэ икӀыу илъабжьэмкӀэ Ӏун. ЩАПХЪЭХЭР
Макъыр джэрпэджэжу къуэ кӀуэцӀым еӀухырт. Брат Хьэбас ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
еӏухын: sound, resound downwards УРЫСЫБЗЭ
еӏухын: звучать, доноситься сверху вниз БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.