Wt/kbd/еухын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [je:wǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• е- + [ух] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "еухын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	еухын
щымыӀэныгъэ:	емыухын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	семыухын	уемыухын	емыухын	демыухын	фемыухын	емыухын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	еух!	феух!
щымыӀэныгъэ:	уемыух!	фемыух!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	среух	уреух	иреух	дреух	фреух	иреух(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сремыух	уремыух	ирэмыух	дремыух	фремыух	иремыух(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	соух(ыр)	уоух(ыр)	йоух(ыр)	доух(ыр)	фоух(ыр)	йоух(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыркъым	уеухыркъым	еухыркъым	деухыркъым	феухыркъым	еух(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухырт	уеухырт	еухырт	деухырт	феухырт	еух(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыртэкъым	уеухыртэкъым	еухыртэкъым	деухыртэкъым	феухыртэкъым	еух(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухащ	уеухащ	еухащ	деухащ	феухащ	еуха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухакъым	уеухакъым	еухакъым	деухакъым	феухакъым	еуха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухат	уеухат	еухат	деухат	феухат	еуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухатэкъым	уеухатэкъым	еухатэкъым	деухатэкъым	феухатэкъым	еуха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъащ	уеухыгъащ	еухыгъащ	деухыгъащ	феухыгъащ	еухыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъакъым	уеухыгъакъым	еухыгъакъым	деухыгъакъым	феухыгъакъым	еухыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъат	уеухыгъат	еухыгъат	деухыгъат	феухыгъат	еухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъатэкъым	уеухыгъатэкъым	еухыгъатэкъым	деухыгъатэкъым	феухыгъатэкъым	еухыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сеухщ	уеухщ	еухщ	деухщ	феухщ	еух(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сеухкъым	уеухкъым	еухкъым	деухкъым	феухкъым	еух(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сеухт	уеухт	еухт	деухт	феухт	еух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сеухтэкъым	уеухтэкъым	еухтэкъым	деухтэкъым	феухтэкъым	еух(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынщ	уеухынщ	еухынщ	деухынщ	феухынщ	еухын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынкъым	уеухынкъым	еухынкъым	деухынкъым	феухынкъым	еухын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыну(хэ)щ	уеухынущ	еухынущ	деухынущ	феухынущ	еухыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынукъым	уеухынукъым	еухынукъым	деухынукъым	феухынукъым	еухыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухрэ	уеухрэ	еухрэ	деухрэ	феухрэ	еух(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыркъэ	уеухыркъэ	еухыркъэ	деухыркъэ	феухыркъэ	еух(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухырт	уеухырт	еухырт	деухырт	феухырт	еух(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыртэкъэ	уеухыртэкъэ	еухыртэкъэ	деухыртэкъэ	феухыртэкъэ	еух(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеуха	уеуха	еуха	деуха	феуха	еуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухакъэ	уеухакъэ	еухакъэ	деухакъэ	феухакъэ	еуха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухат	уеухат	еухат	деухат	феухат	еуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухатэкъэ	уеухатэкъэ	еухатэкъэ	деухатэкъэ	феухатэкъэ	еуха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъа	уеухыгъа	еухыгъа	деухыгъа	феухыгъа	еухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъакъэ	уеухыгъакъэ	еухыгъакъэ	деухыгъакъэ	феухыгъакъэ	еухыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъат	уеухыгъат	еухыгъат	деухыгъат	феухыгъат	еухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъатэкъэ	уеухыгъатэкъэ	еухыгъатэкъэ	деухыгъатэкъэ	феухыгъатэкъэ	еухыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сеух	уеух	еух	деух	феух	еух(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сеухкъэ	уеухкъэ	еухкъэ	деухкъэ	феухкъэ	еух(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сеухт	уеухт	еухт	деухт	феухт	еух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сеухтэкъэ	уеухтэкъэ	еухтэкъэ	деухтэкъэ	феухтэкъэ	еух(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынкъэ	уеухынкъэ	еухынкъэ	деухынкъэ	феухынкъэ	еухын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыну	уеухыну	еухыну	деухыну	феухыну	еухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынукъэ	уеухынукъэ	еухынукъэ	деухынукъэ	феухынукъэ	еухыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухмэ	уеухмэ	еухмэ	деухмэ	феухмэ	еух(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухмэ	уемыухмэ	емыухмэ	демыухмэ	фемыухмэ	емыух(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухамэ	уеухамэ	еухамэ	деухамэ	феухамэ	еуха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухамэ	уемыухамэ	емыухамэ	демыухамэ	фемыухамэ	емыуха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъамэ	уеухыгъамэ	еухыгъамэ	деухыгъамэ	феухыгъамэ	еухыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъамэ	уемыухыгъамэ	емыухыгъамэ	демыухыгъамэ	фемыухыгъамэ	емыухыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынмэ	уеухынмэ	еухынмэ	деухынмэ	феухынмэ	еухын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынмэ	уемыухынмэ	емыухынмэ	демыухынмэ	фемыухынмэ	емыухын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынумэ	уеухынумэ	еухынумэ	деухынумэ	феухынумэ	еухыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынумэ	уемыухынумэ	емыухынумэ	демыухынумэ	фемыухынумэ	емыухыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухтэмэ	уеухтэмэ	еухтэмэ	деухтэмэ	феухтэмэ	еух(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухтэмэ	уемыухтэмэ	емыухтэмэ	демыухтэмэ	фемыухтэмэ	емыух(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухатэмэ	уеухатэмэ	еухатэмэ	деухатэмэ	феухатэмэ	еуха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухатэмэ	уемыухатэмэ	емыухатэмэ	демыухатэмэ	фемыухатэмэ	емыуха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъатэмэ	уеухыгъатэмэ	еухыгъатэмэ	деухыгъатэмэ	феухыгъатэмэ	еухыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъатэмэ	уемыухыгъатэмэ	емыухыгъатэмэ	демыухыгъатэмэ	фемыухыгъатэмэ	емыухыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынтэмэ	уеухынтэмэ	еухынтэмэ	деухынтэмэ	феухынтэмэ	еухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынтэмэ	уемыухынтэмэ	емыухынтэмэ	демыухынтэмэ	фемыухынтэмэ	емыухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынутэмэ	уеухынутэмэ	еухынутэмэ	деухынутэмэ	феухынутэмэ	еухыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынутэмэ	уемыухынутэмэ	емыухынутэмэ	демыухынутэмэ	фемыухынутэмэ	емыухыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынт	уеухынт	еухынт	деухынт	феухынт	еухын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынтэкъым	уеухынтэкъым	еухынтэкъым	деухынтэкъым	феухынтэкъым	еухын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынут	уеухынут	еухынут	деухынут	феухынут	еухыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынутэкъым	уеухынутэкъым	еухынутэкъым	деухынутэкъым	феухынутэкъым	еухыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухми	уеухми	еухми	деухми	феухми	еух(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухми	уемыухми	емыухми	демыухми	фемыухми	емыух(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухами	уеухами	еухами	деухами	феухами	еуха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухами	уемыухами	емыухами	демыухами	фемыухами	емыуха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъами	уеухыгъами	еухыгъами	деухыгъами	феухыгъами	еухыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъами	уемыухыгъами	емыухыгъами	демыухыгъами	фемыухыгъами	емыухыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынми	уеухынми	еухынми	деухынми	феухынми	еухын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынми	уемыухынми	емыухынми	демыухынми	фемыухынми	емыухын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынуми	уеухынуми	еухынуми	деухынуми	феухынуми	еухыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынуми	уемыухынуми	емыухынуми	демыухынуми	фемыухынуми	емыухыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухтэми	уеухтэми	еухтэми	деухтэми	феухтэми	еух(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухтэми	уемыухтэми	емыухтэми	демыухтэми	фемыухтэми	емыух(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухатэми	уеухатэми	еухатэми	деухатэми	феухатэми	еуха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухатэми	уемыухатэми	емыухатэми	демыухатэми	фемыухатэми	емыуха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъатэми	уеухыгъатэми	еухыгъатэми	деухыгъатэми	феухыгъатэми	еухыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъатэми	уемыухыгъатэми	емыухыгъатэми	демыухыгъатэми	фемыухыгъа(хэ)тэми	емыухыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынтэми	уеухынтэми	еухынтэми	деухынтэми	феухынтэми	еухын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынтэми	уемыухынтэми	емыухынтэми	демыухынтэми	фемыухынтэми	емыухын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынутэми	уеухынутэми	еухынутэми	деухынутэми	феухынутэми	еухыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынутэми	уемыухынутэми	емыухынутэми	демыухынутэми	фемыухынутэми	емыухыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухаи	уеухаи	еухаи	деухаи	феухаи	еухаи
щымыӀэныгъэ:	семыухаи	уемыухаи	емыухаи	демыухаи	фемыухаи	емыухаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухащэрэт	уеухащэрэт	еухащэрэт	деухащэрэт	феухащэрэт	еуха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	семыухащэрэт	уемыухащэрэт	емыухащэрэт	демыухащэрэт	фемыухащэрэт	емыуха(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнщ	уеухагъэнщ	еухагъэнщ	деухагъэнщ	феухагъэнщ	еухагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнкъым	уеухагъэнкъым	еухагъэнкъым	деухагъэнкъым	феухагъэнкъым	еухагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнт	уеухагъэнт	еухагъэнт	деухагъэнт	феухагъэнт	еухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнтэкъым	уеухагъэнтэкъым	еухагъэнтэкъым	деухагъэнтэкъым	феухагъэнтэкъым	еухагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэн	уеухагъэн	еухагъэн	деухагъэн	феухагъэн	еухагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнкъэ	уеухагъэнкъэ	еухагъэнкъэ	деухагъэнкъэ	феухагъэнкъэ	еухагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнт	уеухагъэнт	еухагъэнт	деухагъэнт	феухагъэнт	еухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнтэкъэ	уеухагъэнтэкъэ	еухагъэнтэкъэ	деухагъэнтэкъэ	феухагъэнтэкъэ	еухагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнущ	уеухагъэнущ	еухагъэнущ	деухагъэнущ	феухагъэнущ	еухагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнукъым	уеухагъэнукъым	еухагъэнукъым	деухагъэнукъым	феухагъэнукъым	еухагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнут	уеухагъэнут	еухагъэнут	деухагъэнут	феухагъэнут	еухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнутэкъым	уеухагъэнутэкъым	еухагъэнутэкъым	деухагъэнутэкъым	феухагъэнутэкъым	еухагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэну	уеухагъэну	еухагъэну	деухагъэну	феухагъэну	еухагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнукъэ	уеухагъэнукъэ	еухагъэнукъэ	деухагъэнукъэ	феухагъэнукъэ	еухагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнут	уеухагъэнут	еухагъэнут	деухагъэнут	феухагъэнут	еухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнутэкъэ	уеухагъэнутэкъэ	еухагъэнутэкъэ	деухагъэнутэкъэ	феухагъэнутэкъэ	еухагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэух
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сеух	уеух	еух	деух	феух	еух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семыух	уемыух	емыух	демыух	фемыух	емыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеуха	уеуха	еуха	деуха	феуха	еуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыуха	уемыуха	емыуха	демыуха	фемыуха	емыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеухыгъа	уеухыгъа	еухыгъа	деухыгъа	феухыгъа	еухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыгъа	уемыухыгъа	емыухыгъа	демыухыгъа	фемыухыгъа	емыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семыухын	уемыухын	емыухын	демыухын	фемыухын	емыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сеухыну	уеухыну	еухыну	деухыну	феухыну	еухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыну	уемыухыну	емыухыну	демыухыну	фемыухыну	емыухыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэреух	узэреух	зэреух	дызэреух	фызэреух	зэреух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыух	узэремыух	зэремыух	дызэремыух	фызэремыух	зэремыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэреуха	узэреуха	зэреуха	дызэреуха	фызэреуха	зэреуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыуха	узэремыуха	зэремыуха	дызэремыуха	фызэремыуха	зэремыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухыгъа	узэреухыгъа	зэреухыгъа	дызэреухыгъа	фызэреухыгъа	зэреухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухыгъа	узэремыухыгъа	зэремыухыгъа	дызэремыухыгъа	фызэремыухыгъа	зэремыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухын	узэреухын	зэреухын	дызэреухын	фызэреухын	зэреухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухын	узэремыухын	зэремыухын	дызэремыухын	фызэремыухын	зэремыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухыну	узэреухыну	зэреухыну	дызэреухыну	фызэреухыну	зэреухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухыну	узэремыухыну	зэремыухыну	дызэремыухыну	фызэремыухыну	зэремыухыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщеух	ущеух	щеух	дыщеух	фыщеух	щеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыух	ущемыух	щемыух	дыщемыух	фыщемыух	щемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщеуха	ущеуха	щеуха	дыщеуха	фыщеуха	щеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыуха	ущемыуха	щемыуха	дыщемыуха	фыщемыуха	щемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухыгъа	ущеухыгъа	щеухыгъа	дыщеухыгъа	фыщеухыгъа	щеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухыгъа	ущемыухыгъа	щемыухыгъа	дыщемыухыгъа	фыщемыухыгъа	щемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухын	ущеухын	щеухын	дыщеухын	фыщеухын	щеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухын	ущемыухын	щемыухын	дыщемыухын	фыщемыухын	щемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухыну	ущеухыну	щеухыну	дыщеухыну	фыщеухыну	щеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухыну	ущемыухыну	щемыухыну	дыщемыухыну	фыщемыухыну	щемыухыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздеух	уздеух	здеух	дыздеух	фыздеух	здеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыух	уздемыух	здемыух	дыздемыух	фыздемыух	здемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздеуха	уздеуха	здеуха	дыздеуха	фыздеуха	здеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыуха	уздемыуха	здемыуха	дыздемыуха	фыздемыуха	здемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухыгъа	уздеухыгъа	здеухыгъа	дыздеухыгъа	фыздеухыгъа	здеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухыгъа	уздемыухыгъа	здемыухыгъа	дыздемыухыгъа	фыздемыухыгъа	здемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухын	уздеухын	здеухын	дыздеухын	фыздеухын	здеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухын	уздемыухын	здемыухын	дыздемыухын	фыздемыухын	здемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухыну	уздеухыну	здеухыну	дыздеухыну	фыздеухыну	здеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухыну	уздемыухыну	здемыухыну	дыздемыухыну	фыздемыухыну	здемыухыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеух	ущӀеух	щӀеух	дыщӀеух	фыщӀеух	щӀеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыух	ущӀемыух	щӀемыух	дыщӀемыух	фыщӀемыух	щӀемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеуха	ущӀеуха	щӀеуха	дыщӀеуха	фыщӀеуха	щӀеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыуха	ущӀемыуха	щӀемыуха	дыщӀемыуха	фыщӀемыуха	щӀемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухыгъа	ущӀеухыгъа	щӀеухыгъа	дыщӀеухыгъа	фыщӀеухыгъа	щӀеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухыгъа	ущӀемыухыгъа	щӀемыухыгъа	дыщӀемыухыгъа	фыщӀемыухыгъа	щӀемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухын	ущӀеухын	щӀеухын	дыщӀеухын	фыщӀеухын	щӀеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухын	ущӀемыухын	щӀемыухын	дыщӀемыухын	фыщӀемыухын	щӀемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухыну	ущӀеухыну	щӀеухыну	дыщӀеухыну	фыщӀеухыну	щӀеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухыну	ущӀемыухыну	щӀемыухыну	дыщӀемыухыну	фыщӀемыухыну	щӀемыухыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сеухыу	уеухыу	еухыу	деухыу	феухыу	еух(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыу	уемыухыу	емыухыу	демыухыу	фемыухыу	емыух(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеухауэ	уеухауэ	еухауэ	деухауэ	феухауэ	еухауэ / еухахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыухауэ	уемыухауэ	емыухауэ	демыухауэ	фемыухауэ	емыухауэ / емыухахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сеухыурэ	уеухыурэ	еухыурэ	деухыурэ	феухыурэ	еух(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	семыухыурэ	уемыухыурэ	емыухыурэ	демыухыурэ	фемыухыурэ	емыух(хэ)урэ

Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыноух	соух	--	сывоух	соух(хэ)
уэ	укъызоух	--	уоух	укъыдоух	--	уоух(хэ)
ар	къызоух	къоух	йоух	къыдоух	къывоух	йоух(хэ)
дэ	--	дыноух	доух	--	дывоух	доух(хэ)
фэ	фыкъызоух	--	фоух	фыкъыдоух	--	фоух(хэ)
ахэр	къызоух	къоух	йоух	къыдоух	къывоух	йоух(хэ)

Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыноухрэ	сеухрэ	--	сывэухрэ	сеух(хэ)рэ
уэ	укъызэухрэ	--	уеухрэ	укъыдэухрэ	--	уеух(хэ)рэ
ар	къызэухрэ	къоухрэ	еухрэ	къыдэухрэ	къывэухрэ	еух(хэ)рэ
дэ	--	дыноухрэ	деухрэ	--	дывэухрэ	деух(хэ)рэ
фэ	фыкъызэухрэ	--	феухрэ	фыкъыдэухрэ	--	феух(хэ)рэ]
ахэр	къызэухрэ	къоухрэ	еухрэ	къыдэухрэ	къывэухрэ	еух(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]	[ух]р	--	[ух]хэр
Эргативнэ:	[ух]	[ух]м	--	[ух]хэм
Послеложнэ:	[ух]кӀэ	[ух]мкӀэ	[ух]хэкӀэ	[ух]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ыу	[ух]рауэ	[ух]хэу	[ух]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]а	[ух]ар	--	[ух]ахэр
Эргативнэ:	[ух]а	[ух]ам	--	[ух]ахэм
Послеложнэ:	[ух]акӀэ	[ух]амкӀэ	[ух]ахэкӀэ	[ух]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ауэ	[ух]арауэ	[ух]ахэу	[ух]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]ын	[ух]ыныр	--	[ух]ынхэр
Эргативнэ:	[ух]ын	[ух]ыным	--	[ух]ынхэм
Послеложнэ:	[ух]ынкӀэ	[ух]ынымкӀэ	[ух]ынхэкӀэ	[ух]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ух]ыну	[ух]ынырауэ	[ух]ынхэу	[ух]ынхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]ыну	[ух]ынур	--	[ух]ынухэр
Эргативнэ:	[ух]ыну	[ух]ынум	--	[ух]ынухэм
Послеложнэ:	[ух]ынукӀэ	[ух]ынумкӀэ	[ух]ынухэкӀэ	[ух]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ынууэ	[ух]ынурауэ	[ух]ынухэу	[ух]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ИщӀагъымкӀэ уэн (п. п. ӀэщтӀымкӀэ, мывэкӀэ, фочкӀэ).

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Бгым мывэкӀэ еухын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• еухын: strike, hit, shoot downwards
• Бгым мывэкӀэ еухын: strike down the hill with a stone.

УРЫСЫБЗЭ

• еухын: бить, стрелять вниз
• Бгым мывэкӀэ еухын: бить вниз по горе камнем.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [je:wǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• е- + [ух] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "еухын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	еухын
щымыӀэныгъэ:	емыухын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	семыухын	уемыухын	емыухын	демыухын	фемыухын	емыухын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	еух!	феух!
щымыӀэныгъэ:	уемыух!	фемыух!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	среух	уреух	иреух	дреух	фреух	иреух(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сремыух	уремыух	ирэмыух	дремыух	фремыух	иремыух(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	соух(ыр)	уоух(ыр)	йоух(ыр)	доух(ыр)	фоух(ыр)	йоух(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыркъым	уеухыркъым	еухыркъым	деухыркъым	феухыркъым	еух(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухырт	уеухырт	еухырт	деухырт	феухырт	еух(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыртэкъым	уеухыртэкъым	еухыртэкъым	деухыртэкъым	феухыртэкъым	еух(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухащ	уеухащ	еухащ	деухащ	феухащ	еуха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухакъым	уеухакъым	еухакъым	деухакъым	феухакъым	еуха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухат	уеухат	еухат	деухат	феухат	еуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухатэкъым	уеухатэкъым	еухатэкъым	деухатэкъым	феухатэкъым	еуха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъащ	уеухыгъащ	еухыгъащ	деухыгъащ	феухыгъащ	еухыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъакъым	уеухыгъакъым	еухыгъакъым	деухыгъакъым	феухыгъакъым	еухыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъат	уеухыгъат	еухыгъат	деухыгъат	феухыгъат	еухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъатэкъым	уеухыгъатэкъым	еухыгъатэкъым	деухыгъатэкъым	феухыгъатэкъым	еухыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сеухщ	уеухщ	еухщ	деухщ	феухщ	еух(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сеухкъым	уеухкъым	еухкъым	деухкъым	феухкъым	еух(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сеухт	уеухт	еухт	деухт	феухт	еух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сеухтэкъым	уеухтэкъым	еухтэкъым	деухтэкъым	феухтэкъым	еух(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынщ	уеухынщ	еухынщ	деухынщ	феухынщ	еухын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынкъым	уеухынкъым	еухынкъым	деухынкъым	феухынкъым	еухын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыну(хэ)щ	уеухынущ	еухынущ	деухынущ	феухынущ	еухыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынукъым	уеухынукъым	еухынукъым	деухынукъым	феухынукъым	еухыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухрэ	уеухрэ	еухрэ	деухрэ	феухрэ	еух(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыркъэ	уеухыркъэ	еухыркъэ	деухыркъэ	феухыркъэ	еух(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухырт	уеухырт	еухырт	деухырт	феухырт	еух(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыртэкъэ	уеухыртэкъэ	еухыртэкъэ	деухыртэкъэ	феухыртэкъэ	еух(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеуха	уеуха	еуха	деуха	феуха	еуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухакъэ	уеухакъэ	еухакъэ	деухакъэ	феухакъэ	еуха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сеухат	уеухат	еухат	деухат	феухат	еуха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухатэкъэ	уеухатэкъэ	еухатэкъэ	деухатэкъэ	феухатэкъэ	еуха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъа	уеухыгъа	еухыгъа	деухыгъа	феухыгъа	еухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъакъэ	уеухыгъакъэ	еухыгъакъэ	деухыгъакъэ	феухыгъакъэ	еухыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыгъат	уеухыгъат	еухыгъат	деухыгъат	феухыгъат	еухыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сеухыгъатэкъэ	уеухыгъатэкъэ	еухыгъатэкъэ	деухыгъатэкъэ	феухыгъатэкъэ	еухыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сеух	уеух	еух	деух	феух	еух(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сеухкъэ	уеухкъэ	еухкъэ	деухкъэ	феухкъэ	еух(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сеухт	уеухт	еухт	деухт	феухт	еух(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сеухтэкъэ	уеухтэкъэ	еухтэкъэ	деухтэкъэ	феухтэкъэ	еух(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынкъэ	уеухынкъэ	еухынкъэ	деухынкъэ	феухынкъэ	еухын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухыну	уеухыну	еухыну	деухыну	феухыну	еухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынукъэ	уеухынукъэ	еухынукъэ	деухынукъэ	феухынукъэ	еухыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухмэ	уеухмэ	еухмэ	деухмэ	феухмэ	еух(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухмэ	уемыухмэ	емыухмэ	демыухмэ	фемыухмэ	емыух(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухамэ	уеухамэ	еухамэ	деухамэ	феухамэ	еуха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухамэ	уемыухамэ	емыухамэ	демыухамэ	фемыухамэ	емыуха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъамэ	уеухыгъамэ	еухыгъамэ	деухыгъамэ	феухыгъамэ	еухыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъамэ	уемыухыгъамэ	емыухыгъамэ	демыухыгъамэ	фемыухыгъамэ	емыухыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынмэ	уеухынмэ	еухынмэ	деухынмэ	феухынмэ	еухын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынмэ	уемыухынмэ	емыухынмэ	демыухынмэ	фемыухынмэ	емыухын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынумэ	уеухынумэ	еухынумэ	деухынумэ	феухынумэ	еухыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынумэ	уемыухынумэ	емыухынумэ	демыухынумэ	фемыухынумэ	емыухыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухтэмэ	уеухтэмэ	еухтэмэ	деухтэмэ	феухтэмэ	еух(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухтэмэ	уемыухтэмэ	емыухтэмэ	демыухтэмэ	фемыухтэмэ	емыух(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухатэмэ	уеухатэмэ	еухатэмэ	деухатэмэ	феухатэмэ	еуха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухатэмэ	уемыухатэмэ	емыухатэмэ	демыухатэмэ	фемыухатэмэ	емыуха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъатэмэ	уеухыгъатэмэ	еухыгъатэмэ	деухыгъатэмэ	феухыгъатэмэ	еухыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъатэмэ	уемыухыгъатэмэ	емыухыгъатэмэ	демыухыгъатэмэ	фемыухыгъатэмэ	емыухыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынтэмэ	уеухынтэмэ	еухынтэмэ	деухынтэмэ	феухынтэмэ	еухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынтэмэ	уемыухынтэмэ	емыухынтэмэ	демыухынтэмэ	фемыухынтэмэ	емыухын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынутэмэ	уеухынутэмэ	еухынутэмэ	деухынутэмэ	феухынутэмэ	еухыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынутэмэ	уемыухынутэмэ	емыухынутэмэ	демыухынутэмэ	фемыухынутэмэ	емыухыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынт	уеухынт	еухынт	деухынт	феухынт	еухын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынтэкъым	уеухынтэкъым	еухынтэкъым	деухынтэкъым	феухынтэкъым	еухын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынут	уеухынут	еухынут	деухынут	феухынут	еухыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сеухынутэкъым	уеухынутэкъым	еухынутэкъым	деухынутэкъым	феухынутэкъым	еухыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухми	уеухми	еухми	деухми	феухми	еух(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухми	уемыухми	емыухми	демыухми	фемыухми	емыух(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухами	уеухами	еухами	деухами	феухами	еуха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухами	уемыухами	емыухами	демыухами	фемыухами	емыуха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъами	уеухыгъами	еухыгъами	деухыгъами	феухыгъами	еухыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъами	уемыухыгъами	емыухыгъами	демыухыгъами	фемыухыгъами	емыухыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынми	уеухынми	еухынми	деухынми	феухынми	еухын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынми	уемыухынми	емыухынми	демыухынми	фемыухынми	емыухын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынуми	уеухынуми	еухынуми	деухынуми	феухынуми	еухыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынуми	уемыухынуми	емыухынуми	демыухынуми	фемыухынуми	емыухыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сеухтэми	уеухтэми	еухтэми	деухтэми	феухтэми	еух(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухтэми	уемыухтэми	емыухтэми	демыухтэми	фемыухтэми	емыух(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сеухатэми	уеухатэми	еухатэми	деухатэми	феухатэми	еуха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухатэми	уемыухатэми	емыухатэми	демыухатэми	фемыухатэми	емыуха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сеухыгъатэми	уеухыгъатэми	еухыгъатэми	деухыгъатэми	феухыгъатэми	еухыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семыухыгъатэми	уемыухыгъатэми	емыухыгъатэми	демыухыгъатэми	фемыухыгъа(хэ)тэми	емыухыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынтэми	уеухынтэми	еухынтэми	деухынтэми	феухынтэми	еухын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынтэми	уемыухынтэми	емыухынтэми	демыухынтэми	фемыухынтэми	емыухын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сеухынутэми	уеухынутэми	еухынутэми	деухынутэми	феухынутэми	еухыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семыухынутэми	уемыухынутэми	емыухынутэми	демыухынутэми	фемыухынутэми	емыухыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухаи	уеухаи	еухаи	деухаи	феухаи	еухаи
щымыӀэныгъэ:	семыухаи	уемыухаи	емыухаи	демыухаи	фемыухаи	емыухаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сеухащэрэт	уеухащэрэт	еухащэрэт	деухащэрэт	феухащэрэт	еуха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	семыухащэрэт	уемыухащэрэт	емыухащэрэт	демыухащэрэт	фемыухащэрэт	емыуха(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнщ	уеухагъэнщ	еухагъэнщ	деухагъэнщ	феухагъэнщ	еухагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнкъым	уеухагъэнкъым	еухагъэнкъым	деухагъэнкъым	феухагъэнкъым	еухагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнт	уеухагъэнт	еухагъэнт	деухагъэнт	феухагъэнт	еухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнтэкъым	уеухагъэнтэкъым	еухагъэнтэкъым	деухагъэнтэкъым	феухагъэнтэкъым	еухагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэн	уеухагъэн	еухагъэн	деухагъэн	феухагъэн	еухагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнкъэ	уеухагъэнкъэ	еухагъэнкъэ	деухагъэнкъэ	феухагъэнкъэ	еухагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнт	уеухагъэнт	еухагъэнт	деухагъэнт	феухагъэнт	еухагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнтэкъэ	уеухагъэнтэкъэ	еухагъэнтэкъэ	деухагъэнтэкъэ	феухагъэнтэкъэ	еухагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнущ	уеухагъэнущ	еухагъэнущ	деухагъэнущ	феухагъэнущ	еухагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнукъым	уеухагъэнукъым	еухагъэнукъым	деухагъэнукъым	феухагъэнукъым	еухагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнут	уеухагъэнут	еухагъэнут	деухагъэнут	феухагъэнут	еухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнутэкъым	уеухагъэнутэкъым	еухагъэнутэкъым	деухагъэнутэкъым	феухагъэнутэкъым	еухагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэну	уеухагъэну	еухагъэну	деухагъэну	феухагъэну	еухагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнукъэ	уеухагъэнукъэ	еухагъэнукъэ	деухагъэнукъэ	феухагъэнукъэ	еухагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сеухагъэнут	уеухагъэнут	еухагъэнут	деухагъэнут	феухагъэнут	еухагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сеухагъэнутэкъэ	уеухагъэнутэкъэ	еухагъэнутэкъэ	деухагъэнутэкъэ	феухагъэнутэкъэ	еухагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэух
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмыухыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сеух	уеух	еух	деух	феух	еух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семыух	уемыух	емыух	демыух	фемыух	емыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеуха	уеуха	еуха	деуха	феуха	еуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыуха	уемыуха	емыуха	демыуха	фемыуха	емыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеухыгъа	уеухыгъа	еухыгъа	деухыгъа	феухыгъа	еухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыгъа	уемыухыгъа	емыухыгъа	демыухыгъа	фемыухыгъа	емыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сеухын	уеухын	еухын	деухын	феухын	еухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семыухын	уемыухын	емыухын	демыухын	фемыухын	емыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сеухыну	уеухыну	еухыну	деухыну	феухыну	еухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыну	уемыухыну	емыухыну	демыухыну	фемыухыну	емыухыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэреух	узэреух	зэреух	дызэреух	фызэреух	зэреух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыух	узэремыух	зэремыух	дызэремыух	фызэремыух	зэремыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэреуха	узэреуха	зэреуха	дызэреуха	фызэреуха	зэреуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыуха	узэремыуха	зэремыуха	дызэремыуха	фызэремыуха	зэремыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухыгъа	узэреухыгъа	зэреухыгъа	дызэреухыгъа	фызэреухыгъа	зэреухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухыгъа	узэремыухыгъа	зэремыухыгъа	дызэремыухыгъа	фызэремыухыгъа	зэремыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухын	узэреухын	зэреухын	дызэреухын	фызэреухын	зэреухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухын	узэремыухын	зэремыухын	дызэремыухын	фызэремыухын	зэремыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэреухыну	узэреухыну	зэреухыну	дызэреухыну	фызэреухыну	зэреухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремыухыну	узэремыухыну	зэремыухыну	дызэремыухыну	фызэремыухыну	зэремыухыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщеух	ущеух	щеух	дыщеух	фыщеух	щеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыух	ущемыух	щемыух	дыщемыух	фыщемыух	щемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщеуха	ущеуха	щеуха	дыщеуха	фыщеуха	щеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыуха	ущемыуха	щемыуха	дыщемыуха	фыщемыуха	щемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухыгъа	ущеухыгъа	щеухыгъа	дыщеухыгъа	фыщеухыгъа	щеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухыгъа	ущемыухыгъа	щемыухыгъа	дыщемыухыгъа	фыщемыухыгъа	щемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухын	ущеухын	щеухын	дыщеухын	фыщеухын	щеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухын	ущемыухын	щемыухын	дыщемыухын	фыщемыухын	щемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщеухыну	ущеухыну	щеухыну	дыщеухыну	фыщеухыну	щеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемыухыну	ущемыухыну	щемыухыну	дыщемыухыну	фыщемыухыну	щемыухыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздеух	уздеух	здеух	дыздеух	фыздеух	здеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыух	уздемыух	здемыух	дыздемыух	фыздемыух	здемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздеуха	уздеуха	здеуха	дыздеуха	фыздеуха	здеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыуха	уздемыуха	здемыуха	дыздемыуха	фыздемыуха	здемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухыгъа	уздеухыгъа	здеухыгъа	дыздеухыгъа	фыздеухыгъа	здеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухыгъа	уздемыухыгъа	здемыухыгъа	дыздемыухыгъа	фыздемыухыгъа	здемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухын	уздеухын	здеухын	дыздеухын	фыздеухын	здеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухын	уздемыухын	здемыухын	дыздемыухын	фыздемыухын	здемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздеухыну	уздеухыну	здеухыну	дыздеухыну	фыздеухыну	здеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемыухыну	уздемыухыну	здемыухыну	дыздемыухыну	фыздемыухыну	здемыухыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеух	ущӀеух	щӀеух	дыщӀеух	фыщӀеух	щӀеух(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыух	ущӀемыух	щӀемыух	дыщӀемыух	фыщӀемыух	щӀемыух(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеуха	ущӀеуха	щӀеуха	дыщӀеуха	фыщӀеуха	щӀеуха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыуха	ущӀемыуха	щӀемыуха	дыщӀемыуха	фыщӀемыуха	щӀемыуха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухыгъа	ущӀеухыгъа	щӀеухыгъа	дыщӀеухыгъа	фыщӀеухыгъа	щӀеухыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухыгъа	ущӀемыухыгъа	щӀемыухыгъа	дыщӀемыухыгъа	фыщӀемыухыгъа	щӀемыухыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухын	ущӀеухын	щӀеухын	дыщӀеухын	фыщӀеухын	щӀеухын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухын	ущӀемыухын	щӀемыухын	дыщӀемыухын	фыщӀемыухын	щӀемыухын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀеухыну	ущӀеухыну	щӀеухыну	дыщӀеухыну	фыщӀеухыну	щӀеухыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемыухыну	ущӀемыухыну	щӀемыухыну	дыщӀемыухыну	фыщӀемыухыну	щӀемыухыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сеухыу	уеухыу	еухыу	деухыу	феухыу	еух(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семыухыу	уемыухыу	емыухыу	демыухыу	фемыухыу	емыух(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сеухауэ	уеухауэ	еухауэ	деухауэ	феухауэ	еухауэ / еухахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семыухауэ	уемыухауэ	емыухауэ	демыухауэ	фемыухауэ	емыухауэ / емыухахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сеухыурэ	уеухыурэ	еухыурэ	деухыурэ	феухыурэ	еух(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	семыухыурэ	уемыухыурэ	емыухыурэ	демыухыурэ	фемыухыурэ	емыух(хэ)урэ

Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыноух	соух	--	сывоух	соух(хэ)
уэ	укъызоух	--	уоух	укъыдоух	--	уоух(хэ)
ар	къызоух	къоух	йоух	къыдоух	къывоух	йоух(хэ)
дэ	--	дыноух	доух	--	дывоух	доух(хэ)
фэ	фыкъызоух	--	фоух	фыкъыдоух	--	фоух(хэ)
ахэр	къызоух	къоух	йоух	къыдоух	къывоух	йоух(хэ)

Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыноухрэ	сеухрэ	--	сывэухрэ	сеух(хэ)рэ
уэ	укъызэухрэ	--	уеухрэ	укъыдэухрэ	--	уеух(хэ)рэ
ар	къызэухрэ	къоухрэ	еухрэ	къыдэухрэ	къывэухрэ	еух(хэ)рэ
дэ	--	дыноухрэ	деухрэ	--	дывэухрэ	деух(хэ)рэ
фэ	фыкъызэухрэ	--	феухрэ	фыкъыдэухрэ	--	феух(хэ)рэ]
ахэр	къызэухрэ	къоухрэ	еухрэ	къыдэухрэ	къывэухрэ	еух(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]	[ух]р	--	[ух]хэр
Эргативнэ:	[ух]	[ух]м	--	[ух]хэм
Послеложнэ:	[ух]кӀэ	[ух]мкӀэ	[ух]хэкӀэ	[ух]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ыу	[ух]рауэ	[ух]хэу	[ух]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]а	[ух]ар	--	[ух]ахэр
Эргативнэ:	[ух]а	[ух]ам	--	[ух]ахэм
Послеложнэ:	[ух]акӀэ	[ух]амкӀэ	[ух]ахэкӀэ	[ух]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ауэ	[ух]арауэ	[ух]ахэу	[ух]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]ын	[ух]ыныр	--	[ух]ынхэр
Эргативнэ:	[ух]ын	[ух]ыным	--	[ух]ынхэм
Послеложнэ:	[ух]ынкӀэ	[ух]ынымкӀэ	[ух]ынхэкӀэ	[ух]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ух]ыну	[ух]ынырауэ	[ух]ынхэу	[ух]ынхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ух]ыну	[ух]ынур	--	[ух]ынухэр
Эргативнэ:	[ух]ыну	[ух]ынум	--	[ух]ынухэм
Послеложнэ:	[ух]ынукӀэ	[ух]ынумкӀэ	[ух]ынухэкӀэ	[ух]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ух]ынууэ	[ух]ынурауэ	[ух]ынухэу	[ух]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэр ехуэхын, пхрыхун, етӀысэхын.
2. Зыгуэр нэхъ чэнж хъун (п. п. псыр).

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Унащхьэр еухащ.
• Псыр еухащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• еухын: 1. collapse, crash, fall in, crumble 2. drop, fall, descend (for example, about the level of a liquid)
• Унащхьэр еухащ: the roof collapsed.
• Псыр еухащ: the water level fell.

УРЫСЫБЗЭ

• еухын: 1. рухнуть, обрушиться, провалиться 2. понизиться (напр. об уровне жидкости)
• Унащхьэр еухащ: крыша обрушилась.
• Псыр еухащ: уровень воды понизился.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.