Wt/kbd/етхъыхын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [je:tχǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• е- + [тхъ] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "етхъэкӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	етхъыхын
щымыӀэныгъэ:	емытхъыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	естхъыхын	ептхъыхын	иритхъыхын	еттхъыхын	ефтхъыхын	иратхъыхын
щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхын	иумытхъыхын	иримытхъыхын	едмытхъыхын	евмытхъыхын	ирамытхъыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	етхъых!	ефтхъых!
щымыӀэныгъэ:	иумытхъых!	евмытхъых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	есретхъых	иуретхъых	ириретхъых	едретхъых	ефретхъых	ираретхъых
щымыӀэныгъэ:	есремытхъых	иуремытхъых	ириремытхъых	едремытхъых	ефремытхъых	ираремытхъых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	изотхъых(ыр)	иботхъых(ыр)	иретхъых(ыр)	идотхъых(ыр)	ивотхъых(ыр)	иратхъых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыркъым	ептхъыхыркъым	иритхъыхыркъым	еттхъыхыркъым	ефтхъыхыркъым	иратхъыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхырт	ептхъыхырт	иритхъыхырт	еттхъыхырт	ефтхъыхырт	иратхъыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыртэкъым	ептхъыхыртэкъым	иритхъыхыртэкъым	еттхъыхыртэкъым	ефтхъыхыртэкъым	иратхъыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхащ	ептхъыхащ	иритхъыхащ	еттхъыхащ	ефтхъыхащ	иратхъыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхакъым	ептхъыхакъым	иритхъыхакъым	еттхъыхакъым	ефтхъыхакъым	иратхъыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхат	ептхъыхат	иритхъыхат	еттхъыхат	ефтхъыхат	иратхъыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхатэкъым	ептхъыхатэкъым	иритхъыхатэкъым	еттхъыхатэкъым	ефтхъыхатэкъым	иратхъыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъащ	ептхъыхыгъащ	иритхъыхыгъащ	еттхъыхыгъащ	ефтхъыхыгъащ	иратхъыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыгъакъым	ептхъыхыгъакъым	иритхъыхыгъакъым	еттхъыхыгъакъым	ефтхъыхыгъакъым	иратхъыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъат	ептхъыхыгъат	иритхъыхыгъат	еттхъыхыгъат	ефтхъыхыгъат	иратхъыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыгъатэкъым	ептхъыхыгъатэкъым	иритхъыхыгъатэкъым	еттхъыхыгъатэкъым	ефтхъыхыгъатэкъым	иратхъыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	естхъыхщ	ептхъыхщ	иритхъыхщ	еттхъыхщ	ефтхъыхщ	иратхъыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	естхъыхкъым	ептхъыхкъым	иритхъыхкъым	еттхъыхкъым	ефтхъыхкъым	иратхъыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	естхъыхт	ептхъыхт	иритхъыхт	еттхъыхт	ефтхъыхт	иратхъыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	естхъыхтэкъым	ептхъыхтэкъым	иритхъыхтэкъым	еттхъыхтэкъым	ефтхъыхтэкъым	иратхъыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынщ	ептхъыхынщ	иритхъыхынщ	еттхъыхынщ	ефтхъыхынщ	иратхъыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынкъым	ептхъыхынкъым	иритхъыхынкъым	еттхъыхынкъым	ефтхъыхынкъым	иратхъыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынущ	ептхъыхынущ	иритхъыхынущ	еттхъыхынущ	ефтхъыхынущ	иратхъыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынукъым	ептхъыхынукъым	иритхъыхынукъым	еттхъыхынукъым	ефтхъыхынукъым	иратхъыхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхрэ	ептхъыхрэ	иритхъыхрэ	еттхъыхрэ	ефтхъыхрэ	иратхъыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыркъэ	ептхъыхыркъэ	иритхъыхыркъэ	еттхъыхыркъэ	ефтхъыхыркъэ	иратхъыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхырт	ептхъыхырт	иритхъыхырт	еттхъыхырт	ефтхъыхырт	иратхъыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыртэкъэ	ептхъыхыртэкъэ	иритхъыхыртэкъэ	еттхъыхыртэкъэ	ефтхъыхыртэкъэ	иратхъыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыха	ептхъыха	иритхъыха	еттхъыха	ефтхъыха	иратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхакъэ	ептхъыхакъэ	иритхъыхакъэ	еттхъыхакъэ	ефтхъыхакъэ	иратхъыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхат	ептхъыхат	иритхъыхат	еттхъыхат	ефтхъыхат	иратхъыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхатэкъэ	ептхъыхатэкъэ	иритхъыхатэкъэ	еттхъыхатэкъэ	ефтхъыхатэкъэ	иратхъыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъа	ептхъыхыгъа	иритхъыхыгъа	еттхъыхыгъа	ефтхъыхыгъа	иратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	естхъыхыгъакъэ	ептхъыхыгъакъэ	иритхъыхыгъакъэ	еттхъыхыгъакъэ	ефтхъыхыгъакъэ	иратхъыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъат	ептхъыхыгъат	иритхъыхыгъат	еттхъыхыгъат	ефтхъыхыгъат	иратхъыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	естхъыхыгъатэкъэ	ептхъыхыгъатэкъэ	иритхъыхыгъатэкъэ	еттхъыхыгъатэкъэ	ефтхъыхыгъатэкъэ	иратхъыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	естхъых	ептхъых	иритхъых	еттхъых	ефтхъых	иратхъых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	естхъыхкъэ	ептхъыхкъэ	иритхъыхкъэ	еттхъыхкъэ	ефтхъыхкъэ	иратхъыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	естхъыхт	ептхъыхт	иритхъыхт	еттхъыхт	ефтхъыхт	иратхъыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	естхъыхтэкъэ	ептхъыхтэкъэ	иритхъыхтэкъэ	еттхъыхтэкъэ	ефтхъыхтэкъэ	иратхъыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхын	ептхъыхын	иритхъыхын	еттхъыхын	ефтхъыхын	иратхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынкъэ	ептхъыхынкъэ	иритхъыхынкъэ	еттхъыхынкъэ	ефтхъыхынкъэ	иратхъыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхыну	ептхъыхыну	иритхъыхыну	еттхъыхыну	ефтхъыхыну	иратхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынукъэ	ептхъыхынукъэ	иритхъыхынукъэ	еттхъыхынукъэ	ефтхъыхынукъэ	иратхъыхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхмэ	ептхъыхмэ	иритхъыхмэ	еттхъыхмэ	ефтхъыхмэ	иратхъыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхмэ	иумытхъыхмэ	иримытхъыхмэ	едмытхъыхмэ	евмытхъыхмэ	ирамытхъыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхамэ	ептхъыхамэ	иритхъыхамэ	еттхъыхамэ	ефтхъыхамэ	иратхъыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхамэ	иумытхъыхамэ	иримытхъыхамэ	едмытхъыхамэ	евмытхъыхамэ	ирамытхъыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъамэ	ептхъыхыгъамэ	иритхъыхыгъамэ	еттхъыхыгъамэ	ефтхъыхыгъамэ	иратхъыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхыгъамэ	иумытхъыхыгъамэ	иримытхъыхыгъамэ	едмытхъыхыгъамэ	евмытхъыхыгъамэ	ирамытхъыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынмэ	ептхъыхынмэ	иритхъыхынмэ	еттхъыхынмэ	ефтхъыхынмэ	иратхъыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынмэ	иумытхъыхынмэ	иримытхъыхынмэ	едмытхъыхынмэ	евмытхъыхынмэ	ирамытхъыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынумэ	ептхъыхынумэ	иритхъыхынумэ	еттхъыхынумэ	ефтхъыхынумэ	иратхъыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынумэ	иумытхъыхынумэ	иримытхъыхынумэ	едмытхъыхынумэ	евмытхъыхынумэ	ирамытхъыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхтэмэ	ептхъыхтэмэ	иритхъыхтэмэ	еттхъыхтэмэ	ефтхъыхтэмэ	иратхъыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхтэмэ	иумытхъыхтэмэ	иримытхъыхтэмэ	едмытхъыхтэмэ	евмытхъыхтэмэ	ирамытхъыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхатэмэ	ептхъыхатэмэ	иритхъыхатэмэ	еттхъыхатэмэ	ефтхъыхатэмэ	иратхъыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхатэмэ	иумытхъыхатэмэ	иримытхъыхатэмэ	едмытхъыхатэмэ	евмытхъыхатэмэ	ирамытхъыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъатэмэ	ептхъыхыгъатэмэ	иритхъыхыгъатэмэ	еттхъыхыгъатэмэ	ефтхъыхыгъатэмэ	иратхъыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхыгъатэмэ	иумытхъыхыгъатэмэ	иримытхъыхыгъатэмэ	едмытхъыхыгъатэмэ	евмытхъыхыгъатэмэ	ирамытхъыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынтэмэ	ептхъыхынтэмэ	иритхъыхынтэмэ	еттхъыхынтэмэ	ефтхъыхынтэмэ	иратхъыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынтэмэ	иумытхъыхынтэмэ	иримытхъыхынтэмэ	едмытхъыхынтэмэ	евмытхъыхынтэмэ	ирамытхъыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынутэмэ	ептхъыхынутэмэ	иритхъыхынутэмэ	еттхъыхынутэмэ	ефтхъыхынутэмэ	иратхъыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынутэмэ	иумытхъыхынутэмэ	иримытхъыхынутэмэ	едмытхъыхынутэмэ	евмытхъыхынутэмэ	ирамытхъыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынт	ептхъыхынт	иритхъыхынт	еттхъыхынт	ефтхъыхынт	иратхъыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынтэкъым	ептхъыхынтэкъым	иритхъыхынтэкъым	еттхъыхынтэкъым	ефтхъыхынтэкъым	иратхъыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынут	ептхъыхынут	иритхъыхынут	еттхъыхынут	ефтхъыхынут	иратхъыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	естхъыхынутэкъым	ептхъыхынутэкъым	иритхъыхынутэкъым	еттхъыхынутэкъым	ефтхъыхынутэкъым	иратхъыхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхми	ептхъыхми	иритхъыхми	еттхъыхми	ефтхъыхми	иратхъыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхми	иумытхъыхми	иримытхъыхми	едмытхъыхми	евмытхъыхми	ирамытхъыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхами	ептхъыхами	иритхъыхами	еттхъыхами	ефтхъыхами	иратхъыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхами	иумытхъыхами	иримытхъыхами	едмытхъыхами	евмытхъыхами	ирамытхъыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъами	ептхъыхыгъами	иритхъыхыгъами	еттхъыхыгъами	ефтхъыхыгъами	иратхъыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхыгъами	иумытхъыхыгъами	иримытхъыхыгъами	едмытхъыхыгъами	евмытхъыхыгъами	ирамытхъыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынми	ептхъыхынми	иритхъыхынми	еттхъыхынми	ефтхъыхынми	иратхъыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынми	иумытхъыхынми	иримытхъыхынми	едмытхъыхынми	евмытхъыхынми	ирамытхъыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынуми	ептхъыхынуми	иритхъыхынуми	еттхъыхынуми	ефтхъыхынуми	иратхъыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынуми	иумытхъыхынуми	иримытхъыхынуми	едмытхъыхынуми	евмытхъыхынуми	ирамытхъыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхтэми	ептхъыхтэми	иритхъыхтэми	еттхъыхтэми	ефтхъыхтэми	иратхъыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхтэми	иумытхъыхтэми	иримытхъыхтэми	едмытхъыхтэми	евмытхъыхтэми	ирамытхъыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	естхъыхатэми	ептхъыхатэми	иритхъыхатэми	еттхъыхатэми	ефтхъыхатэми	иратхъыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхатэми	иумытхъыхатэми	иримытхъыхатэми	едмытхъыхатэми	евмытхъыхатэми	ирамытхъыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	естхъыхыгъатэми	ептхъыхыгъатэми	иритхъыхыгъатэми	еттхъыхыгъатэми	ефтхъыхыгъатэми	иратхъыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхыгъатэми	иумытхъыхыгъатэми	иримытхъыхыгъатэми	едмытхъыхыгъатэми	евмытхъыхыгъатэми	ирамытхъыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынтэми	ептхъыхынтэми	иритхъыхынтэми	еттхъыхынтэми	ефтхъыхынтэми	иратхъыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынтэми	иумытхъыхынтэми	иримытхъыхынтэми	едмытхъыхынтэми	евмытхъыхынтэми	ирамытхъыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	естхъыхынутэми	ептхъыхынутэми	иритхъыхынутэми	еттхъыхынутэми	ефтхъыхэнутэми	иратхъыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхынутэми	иумытхъыхынутэми	иримытхъыхынутэми	едмытхъыхынутэми	евмытхъыхынутэми	ирамытхъыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	естхъыхаи	ептхъыхаи	иритхъыхаи	еттхъыхаи	ефтхъыхаи	иратхъыхаи
щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхаи	иумытхъыхаи	иримытхъыхаи	едмытхъыхаи	евмытхъыхаи	ирамытхъыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	естхъыхащэрэт	ептхъыхащэрэт	иритхъыхащэрэт	еттхъыхащэрэт	ефтхъыхащэрэт	иратхъыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	езмытхъыхащэрэт	иумытхъыхащэрэт	иримытхъыхащэрэт	едмытхъыхащэрэт	евмытхъыхащэрэт	ирамытхъыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнщ	ептхъыхагъэнщ	иритхъыхагъэнщ	еттхъыхагъэнщ	ефтхъыхагъэнщ	иратхъыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнкъым	ептхъыхагъэнкъым	иритхъыхагъэнкъым	еттхъыхагъэнкъым	ефтхъыхагъэнкъым	иратхъыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнт	ептхъыхагъэнт	иритхъыхагъэнт	еттхъыхагъэнт	ефтхъыхагъэнт	иратхъыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнтэкъым	ептхъыхагъэнтэкъым	иритхъыхагъэнтэкъым	еттхъыхагъэнтэкъым	ефтхъыхагъэнтэкъым	иратхъыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэн	ептхъыхагъэн	иритхъыхагъэн	еттхъыхагъэн	ефтхъыхагъэн	иратхъыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнкъэ	ептхъыхагъэнкъэ	иритхъыхагъэнкъэ	еттхъыхагъэнкъэ	ефтхъыхагъэнкъэ	иратхъыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнт	ептхъыхагъэнт	иритхъыхагъэнт	еттхъыхагъэнт	ефтхъыхагъэнт	иратхъыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнтэкъэ	ептхъыхагъэнтэкъэ	иритхъыхагъэнтэкъэ	еттхъыхагъэнтэкъэ	ефтхъыхагъэнтэкъэ	иратхъыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнущ	ептхъыхагъэнущ	иритхъыхагъэнущ	еттхъыхагъэнущ	ефтхъыхагъэнущ	иратхъыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнукъым	ептхъыхагъэнукъым	иритхъыхагъэнукъым	еттхъыхагъэнукъым	ефтхъыхагъэнукъым	иратхъыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнут	ептхъыхагъэнут	иритхъыхагъэнут	еттхъыхагъэнут	ефтхъыхагъэнут	иратхъыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнутэкъым	ептхъыхагъэнутэкъым	иритхъыхагъэнутэкъым	еттхъыхагъэнутэкъым	ефтхъыхагъэнутэкъым	иратхъыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэну	ептхъыхагъэну	иритхъыхагъэну	еттхъыхагъэну	ефтхъыхагъэну	иратхъыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнукъэ	ептхъыхагъэнукъэ	иритхъыхагъэнукъэ	еттхъыхагъэнукъэ	ефтхъыхагъэнукъэ	иратхъыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнут	ептхъыхагъэнут	иритхъыхагъэнут	еттхъыхагъэнут	ефтхъыхагъэнут	иратхъыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	естхъыхагъэнутэкъэ	ептхъыхагъэнутэкъэ	иритхъыхагъэнутэкъэ	еттхъыхагъэнутэкъэ	ефтхъыхагъэнутэкъэ	иратхъыхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	езытхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езымытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езытхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езымытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езытхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езымытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езытхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езымытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езытхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езымытхъыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	естхъых	ептхъых	иритхъых	еттхъых	ефтхъых	иратхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъых	иумытхъых	иримытхъых	едмытхъых	евмытхъых	ирамытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	естхъыха	ептхъыха	иритхъыха	еттхъыха	ефтхъыха	иратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыха	иумытхъыха	иримытхъыха	едмытхъыха	евмытхъыха	ирамытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	естхъыхыгъа	ептхъыхыгъа	иритхъыхыгъа	еттхъыхыгъа	ефтхъыхыгъа	иратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхыгъа	иумытхъыхыгъа	иримытхъыхыгъа	едмытхъыхыгъа	евмытхъыхыгъа	ирамытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	естхъыхын	ептхъыхын	иритхъыхын	еттхъыхын	ефтхъыхын	иратхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхын	иумытхъыхын	иримытхъыхын	едмытхъыхын	евмытхъыхын	ирамытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	естхъыхыну	ептхъыхыну	иритхъыхыну	еттхъыхыну	ефтхъыхыну	иратхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхыну	иумытхъыхыну	иримытхъыхыну	едмытхъыхыну	евмытхъыхыну	ирамытхъыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	етхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	емытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	етхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	емытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	етхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	емытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	етхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	емытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	етхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	емытхъыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрестхъых	зэрептхъых	зэрыритхъых	зэреттхъых	зэрефтхъых	зэрыратхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмытхъых	зэрумытхъых	зэрыримытхъых	зэредмытхъых	зэревмытхъых	зэрырамытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрестхъыха	зэрептхъыха	зэрыритхъыха	зэреттхъыха	зэрефтхъыха	зэрыратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмытхъыха	зэрумытхъыха	зэрыримытхъыха	зэредмытхъыха	зэревмытхъыха	зэрамытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрестхъыхыгъа	зэрептхъыхыгъа	зэрыритхъыхыгъа	зэреттхъыхыгъа	зэрефтхъыхыгъа	зэрыратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмытхъыхыгъа	зэрумытхъыхыгъа	зэрыримытхъыхыгъа	зэредмытхъыхыгъа	зэревмытхъыхыгъа	зэрырамытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрестхъыхын	зэрептхъыхын	зэрыритхъыхын	зэреттхъыхын	зэрефтхъыхын	зэрыратхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмытхъыхын	зэрумытхъыхын	зэрыримытхъыхын	зэредмытхъыхын	зэревмытхъыхын	зэрырамытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрестхъыхыну	зэрептхъыхыну	зэрыритхъыхыну	зэреттхъыхыну	зэрефтхъыхыну	зэрыратхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмытхъыхыну	зэрумытхъыхыну	зэрыримытхъыхыну	зэредмытхъыхыну	зэревмытхъыхыну	зэрырамытхъыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щестхъых	щептхъых	щритхъых	щеттхъых	щефтхъых	щратхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щезмытхъых	щумытхъых	щримытхъых	щедмытхъых	щевмытхъых	щрамытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щестхъыха	щептхъыха	щритхъыха	щеттхъыха	щефтхъыха	щратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щезмытхъыха	щумытхъыха	щримытхъыха	щедмытхъыха	щевмытхъыха	щрамытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щестхъыхыгъа	щептхъыхыгъа	щритхъыхыгъа	щеттхъыхыгъа	щефтхъыхыгъа	щратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щезмытхъыхыгъа	щумытхъыхыгъа	щримытхъыхыгъа	щедмытхъыхыгъа	щевмытхъыхыгъа	щрамытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щестхъыхын	щептхъыхын	щритхъыхын	щеттхъыхын	щефтхъыхын	щратхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щезмытхъыхын	щумытхъыхын	щримытхъыхын	щедмытхъыхын	щевмытхъыхын	щрамытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щестхъыхыну	щептхъыхыну	щритхъыхыну	щеттхъыхыну	щефтхъыхыну	щратхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щезмытхъыхыну	щумытхъыхыну	щримытхъыхыну	щедмытхъыхыну	щевмытхъыхыну	щрамытхъыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здестхъых	здептхъых	здритхъых	здеттхъых	здефтхъых	здратхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здезмытхъых	здумытхъых	здримытхъых	здедмытхъых	здевмытхъых	здрамытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здестхъыха	здептхъыха	здритхъыха	здеттхъыха	здефтхъыха	здратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здезмытхъыха	здумытхъыха	здримытхъыха	здедмытхъыха	здевмытхъыха	здрамытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здестхъыхыгъа	здептхъыхыгъа	здритхъыхыгъа	здеттхъыхыгъа	здефтхъыхыгъа	здратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмытхъыхыгъа	здумытхъыхыгъа	здримытхъыхыгъа	здедмытхъыхыгъа	здевмытхъыхыгъа	здрамытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здестхъыхын	здептхъыхын	здритхъыхын	здеттхъыхын	здефтхъыхын	здратхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здезмытхъыхын	здумытхъыхын	здримытхъыхын	здедмытхъыхын	здевмытхъыхын	здрамытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здестхъыхыну	здептхъыхыну	здритхъыхыну	здеттхъыхыну	здефтхъыхыну	здратхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэгъэдэзмытхъыхыну	здумытхъыхыну	здримытхъыхыну	здедмытхъыхыну	здевмытхъыхыну	здрамытхъыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀестхъых	щӀептхъых	щӀритхъых	щӀеттхъых	щӀефтхъых	щӀратхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмытхъых	щӀумытхъых	щӀримытхъых	щӀедмытхъых	щӀевмытхъых	щӀрамытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀестхъыха	щӀептхъыха	щӀритхъыха	щӀеттхъыха	щӀефтхъыха	щӀратхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмытхъыха	щӀумытхъыха	щӀримытхъыха	щӀедмытхъыха	щӀевмытхъыха	щӀрамытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀестхъыхыгъа	щӀэептхъыхыгъа	щӀритхъыхыгъа	щӀэеттхъыхыгъа	щӀэефтхъыхыгъа	щӀратхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмытхъыхыгъа	щӀумытхъыхыгъа	щӀримытхъыхыгъа	щӀедмытхъыхыгъа	щӀевмытхъыхыгъа	щӀрамытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀестхъыхын	щӀептхъыхын	щӀритхъыхын	щӀеттхъыхын	щӀефтхъыхын	щӀратхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмытхъыхын	щӀумытхъыхын	щӀримытхъыхын	щӀедмытхъыхын	щӀевмытхъыхын	щӀрамытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀестхъыхыну	щӀептхъыхыну	щӀритхъыхыну	щӀеттхъыхыну	щӀефтхъыхыну	щӀратхъыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмытхъыхыну	щӀумытхъыхыну	щӀримытхъыхыну	щӀедмытхъыхыну	щӀевмытхъыхыну	щӀрамытхъыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	естхъыхыу	ептхъыхыу	иритхъыхыу	еттхъыхыу	ефтхъыхыу	иратхъыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхыу	иумытхъыхыу	иримытхъыхыу	едмытхъыхыу	евмытхъыхыу	ирамытхъыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	естхъыхауэ	ептхъыхауэ	иритхъыхауэ	еттхъыхауэ	ефтхъыхауэ	иратхъыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхауэ	иумытхъыхауэ	иримытхъыхауэ	едмытхъыхауэ	евмытхъыхауэ	ирамытхъыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	естхъыхыурэ	ептхъыхыурэ	иритхъыхыурэ	еттхъыхыурэ	ефтхъыхыурэ	иратхъыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	езмытхъыхыурэ	иумытхъыхыурэ	иримытхъыхыурэ	едмытхъыхыурэ	евмытхъыхыурэ	ирамытхъыхыурэ

ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			узотхъых			узотхъых
ар		узотхъых	изотхъых		фызотхъых	изотхъых / язотхъых
дэ
фэ			фызотхъых			фызотхъых
ахэр		узотхъых	изотхъых		фызотхъых	язотхъых / изотхъых
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			сыботхъых			сыботхъых
уэ
ар	къызыботхъых		иботхъых		къыдыботхъых	иботхъых
дэ			дыботхъых			дыботхъых
фэ
ахэр	къызыботхъых		иботхъых		къыдыботхъых	иботхъых
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуетхъых	сретхъых		сыкъыветхъых	саретхъых
уэ	укъызетхъых		уретхъых	укъыдетхъых		уаретхъых
ар	къызетхъых	къыуетхъых	иретхъых	къыдетхъых	къыветхъых	яретхъых
дэ		дыкъыуетхъых	дретхъых		дыкъыветхъых	даретхъых
фэ	фыкъызетхъых		фретхъых	фыкъыдетхъых		фаретхъых
ахэр	къызетхъых	къыуетхъых	иретхъых	къыдетхъых	къыветхъых	яретхъых
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			удотхъых			удотхъых
ар		удотхъых	идотхъых		фыдотхъых	идотхъых / ядотхъых
дэ
фэ			фыдотхъых			фыдотхъых
ахэр		удотхъых	идотхъых		фыдотхъых	ядотхъых / идотхъых
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			сывотхъых			сывотхъых
уэ
ар	къызывотхъых		ивотхъых		къыдывотхъых	ивотхъых
дэ			дывотхъых			дывотхъых
фэ
ахэр	къызывотхъых		ивотхъых		къыдывотхъых	ивотхъых
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуатхъых	сыратхъых		сыкъыватхъых	сыратхъых
уэ	укъызатхъых		уратхъых	укъыдатхъых		уратхъых
ар	къызатхъых	къыуатхъых	иратхъых	къыдатхъых	къыватхъых	иратхъых
дэ		дыкъыуатхъых	дыратхъых		дыкъыватхъых	дыратхъых
фэ	фыкъызатхъых		фыратхъых	фыкъыдатхъых		фыратхъых
ахэр	къызатхъых	къыуатхъых	иратхъых	къыдатхъых	къыватхъых	иратхъых

фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			уестхъыхрэ			уайстхъыхрэ
ар		уэстхъыхрэ	естхъыхрэ		фэстхъыхрэ	ястхъыхрэ
дэ
фэ			фестхъыхрэ			файстхъыхрэ
ахэр		уэстхъыхрэ	естхъыхрэ		фэстхъыхрэ	ястхъыхрэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			септхъыхрэ			сайптхъыхрэ
уэ
ар	къызэптхъыхрэ		ептхъыхрэ	къыдэптхъыхрэ		яптхъыхрэ
дэ			дептхъыхрэ			дайптхъыхрэ
фэ
ахэр	къызэптхъыхрэ		ептхъыхрэ	къыдэптхъыхрэ		яптхъыхрэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуитхъыхрэ	сритхъыхрэ		сыкъывитхъыхрэ	саритхъыхрэ
уэ	укъызитхъыхрэ		уритхъыхрэ	укъыдитхъыхрэ		уаритхъыхрэ
ар	къызитхъыхрэ	къыуитхъыхрэ	иритхъыхрэ	къыдитхъыхрэ	къывитхъыхрэ	яритхъыхрэ
дэ		дыкъыуитхъыхрэ	дритхъыхрэ		дыкъывитхъыхрэ	дритхъыхрэ
фэ	фыкъызитхъыхрэ		фритхъыхрэ	фыкъыдитхъыхрэ		фаритхъыхрэ
ахэр	къызитхъыхрэ	къыуитхъыхрэ	иритхъыхрэ	къыдитхъыхрэ	къывитхъыхрэ	яритхъыхрэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			уеттхъыхрэ			уайттхъыхрэ
ар		уэттхъыхрэ	еттхъыхрэ		фэттхъыхрэ	яттхъыхрэ
дэ
фэ			феттхъыхрэ			файттхъыхрэ
'ахэр		уэттхъыхрэ	еттхъыхрэ		фэттхъыхрэ	яттхъыхрэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			сефтхъыхрэ			сайфтхъыхрэ
уэ
ар	къызэфтхъыхрэ		ефтхъыхрэ	къыдэфтхъыхрэ		яфтхъыхрэ
дэ			дефтхъыхрэ			дайфтхъыхрэ
фэ
ахэр	къызэфтхъыхрэ		ефтхъыхрэ	къыдэфтхъыхрэ		яфтхъыхрэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуатхъыхрэ	сратхъыхрэ		сыкъыватхъыхрэ	саратхъыхрэ
уэ	укъызатхъыхрэ		уратхъыхрэ	укъыдатхъыхрэ		уаратхъыхрэ
ар	къызатхъыхрэ	къыуатхъыхрэ	иратхъыхрэ	къыдатхъыхрэ	къыватхъыхрэ	яратхъыхрэ
дэ		дыкъыуатхъыхрэ	дратхъыхрэ		дыкъыватхъыхрэ	дратхъыхрэ
фэ	фыкъызатхъыхрэ		фратхъыхрэ	фыкъыдатхъыхрэ		фаратхъыхрэ
ахэр	къызатхъыхрэ	къыуатхъыхрэ	иратхъыхрэ	къыдатхъыхрэ	къыватхъыхрэ	яратхъыхрэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]	[тхъых]ыр	--	[тхъых]хэр
Эргативнэ:	[тхъых]	[тхъых]ым	--	[тхъых]хэм
Послеложнэ:	[тхъых]кӀэ	[тхъых]ымкӀэ	[тхъых]хэкӀэ	[тхъых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ыу	[тхъых]ырауэ	[тхъых]хэу	[тхъых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]а	[тхъых]ар	--	[тхъых]ахэр
Эргативнэ:	[тхъых]а	[тхъых]ам	--	[тхъых]ахэм
Послеложнэ:	[тхъых]акӀэ	[тхъых]амкӀэ	[тхъых]ахэкӀэ	[тхъых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ауэ	[тхъых]арауэ	[тхъых]ахэу	[тхъых]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]ын	[тхъых]ыныр	--	[тхъых]ынхэр
Эргативнэ:	[тхъых]ын	[тхъых]ыным	--	[тхъых]ынхэм
Послеложнэ:	[тхъых]ынкӀэ	[тхъых]ынымкӀэ	[тхъых]ынхэкӀэ	[тхъых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынырауэ	[тхъых]ынхэу	[тхъых]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынур	--	[тхъых]ынухэр
Эргативнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынум	--	[тхъых]ынухэм
Послеложнэ:	[тхъых]ынукӀэ	[тхъых]ынумкӀэ	[тхъых]ынухэкӀэ	[тхъых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ынууэ	[тхъых]ынурауэ	[тхъых]ынухэу	[тхъых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Ехыу зыгуэр зэфӀэтхъын.
2. ИщхъэмкӀэ къыщежьэрэ и щӀагъкӀэ кӀуэуэ итхъэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Джанэр етхъыхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• етхъыхын: 1. tear, rend from the top downwards 2. draw a line from the top downwards (for example, with chalk)
• Джанэр етхъыхын: tear a shirt from the top downwards.

УРЫСЫБЗЭ

• етхъыхын: 1. порвать что-л. сверху вниз 2. провести линию сверху вниз (напр. мелом)
• Джанэр етхъыхын: порвать рубашку сверху вниз.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [je:tχǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• е- + [тхъ] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "етхъэкӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	етхъыхын
щымыӀэныгъэ:	емытхъыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сетхъыхын	уетхъыхын	етхъыхын	детхъыхын	фетхъыхын	етхъыхын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	семытхъыхын	уемытхъыхын	емытхъыхын	демытхъыхын	фемытхъыхын	емытхъыхын(хэ)

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	етхъых!	фетхъых!
щымыӀэныгъэ:	уемытхъых!	фемытхъых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сретхъых	уретхъых	иретхъых	дретхъых	фретхъых	иретхъых(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сремытхъых	уремытхъых	ирэмытхъых	дремытхъых	фремытхъых	иремытхъых(хэ)

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сотхъых(ыр)	уотхъых(ыр)	йотхъых(ыр)	дотхъых(ыр)	фотхъых(ыр)	йотхъых(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыркъым	уетхъыхыркъым	етхъыхыркъым	детхъыхыркъым	фетхъыхыркъым	етхъых(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхырт	уетхъыхырт	етхъыхырт	детхъыхырт	фетхъыхырт	етхъых(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыртэкъым	уетхъыхыртэкъым	етхъыхыртэкъым	детхъыхыртэкъым	фетхъыхыртэкъым	етхъых(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхащ	уетхъыхащ	етхъыхащ	детхъыхащ	фетхъыхащ	етхъыха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхакъым	уетхъыхакъым	етхъыхакъым	детхъыхакъым	фетхъыхакъым	етхъыха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхат	уетхъыхат	етхъыхат	детхъыхат	фетхъыхат	етхъыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхатэкъым	уетхъыхатэкъым	етхъыхатэкъым	детхъыхатэкъым	фетхъыхатэкъым	етхъыха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъащ	уетхъыхыгъащ	етхъыхыгъащ	детхъыхыгъащ	фетхъыхыгъащ	етхъыхыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъакъым	уетхъыхыгъакъым	етхъыхыгъакъым	детхъыхыгъакъым	фетхъыхыгъакъым	етхъыхыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъат	уетхъыхыгъат	етхъыхыгъат	детхъыхыгъат	фетхъыхыгъат	етхъыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъатэкъым	уетхъыхыгъатэкъым	етхъыхыгъатэкъым	детхъыхыгъатэкъым	фетхъыхыгъатэкъым	етхъыхыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сетхъыхщ	уетхъыхщ	етхъыхщ	детхъыхщ	фетхъыхщ	етхъых(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхкъым	уетхъыхкъым	етхъыхкъым	детхъыхкъым	фетхъыхкъым	етхъых(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сетхъыхт	уетхъыхт	етхъыхт	детхъыхт	фетхъыхт	етхъых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхтэкъым	уетхъыхтэкъым	етхъыхтэкъым	детхъыхтэкъым	фетхъыхтэкъым	етхъых(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынщ	уетхъыхынщ	етхъыхынщ	детхъыхынщ	фетхъыхынщ	етхъыхын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынкъым	уетхъыхынкъым	етхъыхынкъым	детхъыхынкъым	фетхъыхынкъым	етхъыхын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыну(хэ)щ	уетхъыхынущ	етхъыхынущ	детхъыхынущ	фетхъыхынущ	етхъыхыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынукъым	уетхъыхынукъым	етхъыхынукъым	детхъыхынукъым	фетхъыхынукъым	етхъыхыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхрэ	уетхъыхрэ	етхъыхрэ	детхъыхрэ	фетхъыхрэ	етхъых(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыркъэ	уетхъыхыркъэ	етхъыхыркъэ	детхъыхыркъэ	фетхъыхыркъэ	етхъых(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхырт	уетхъыхырт	етхъыхырт	детхъыхырт	фетхъыхырт	етхъых(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыртэкъэ	уетхъыхыртэкъэ	етхъыхыртэкъэ	детхъыхыртэкъэ	фетхъыхыртэкъэ	етхъых(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыха	уетхъыха	етхъыха	детхъыха	фетхъыха	етхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхакъэ	уетхъыхакъэ	етхъыхакъэ	детхъыхакъэ	фетхъыхакъэ	етхъыха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхат	уетхъыхат	етхъыхат	детхъыхат	фетхъыхат	етхъыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхатэкъэ	уетхъыхатэкъэ	етхъыхатэкъэ	детхъыхатэкъэ	фетхъыхатэкъэ	етхъыха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъа	уетхъыхыгъа	етхъыхыгъа	детхъыхыгъа	фетхъыхыгъа	етхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъакъэ	уетхъыхыгъакъэ	етхъыхыгъакъэ	детхъыхыгъакъэ	фетхъыхыгъакъэ	етхъыхыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъат	уетхъыхыгъат	етхъыхыгъат	детхъыхыгъат	фетхъыхыгъат	етхъыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъатэкъэ	уетхъыхыгъатэкъэ	етхъыхыгъатэкъэ	детхъыхыгъатэкъэ	фетхъыхыгъатэкъэ	етхъыхыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сетхъых	уетхъых	етхъых	детхъых	фетхъых	етхъых(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхкъэ	уетхъыхкъэ	етхъыхкъэ	детхъыхкъэ	фетхъыхкъэ	етхъых(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сетхъыхт	уетхъыхт	етхъыхт	детхъыхт	фетхъыхт	етхъых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхтэкъэ	уетхъыхтэкъэ	етхъыхтэкъэ	детхъыхтэкъэ	фетхъыхтэкъэ	етхъых(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхын	уетхъыхын	етхъыхын	детхъыхын	фетхъыхын	етхъыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынкъэ	уетхъыхынкъэ	етхъыхынкъэ	детхъыхынкъэ	фетхъыхынкъэ	етхъыхын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхыну	уетхъыхыну	етхъыхыну	детхъыхыну	фетхъыхыну	етхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынукъэ	уетхъыхынукъэ	етхъыхынукъэ	детхъыхынукъэ	фетхъыхынукъэ	етхъыхыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхмэ	уетхъыхмэ	етхъыхмэ	детхъыхмэ	фетхъыхмэ	етхъых(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхмэ	уемытхъыхмэ	емытхъыхмэ	демытхъыхмэ	фемытхъыхмэ	емытхъых(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхамэ	уетхъыхамэ	етхъыхамэ	детхъыхамэ	фетхъыхамэ	етхъыха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхамэ	уемытхъыхамэ	емытхъыхамэ	демытхъыхамэ	фемытхъыхамэ	емытхъыха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъамэ	уетхъыхыгъамэ	етхъыхыгъамэ	детхъыхыгъамэ	фетхъыхыгъамэ	етхъыхыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхыгъамэ	уемытхъыхыгъамэ	емытхъыхыгъамэ	демытхъыхыгъамэ	фемытхъыхыгъамэ	емытхъыхыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынмэ	уетхъыхынмэ	етхъыхынмэ	детхъыхынмэ	фетхъыхынмэ	етхъыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынмэ	уемытхъыхынмэ	емытхъыхынмэ	демытхъыхынмэ	фемытхъыхынмэ	емытхъыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынумэ	уетхъыхынумэ	етхъыхынумэ	детхъыхынумэ	фетхъыхынумэ	етхъыхыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынумэ	уемытхъыхынумэ	емытхъыхынумэ	демытхъыхынумэ	фемытхъыхынумэ	емытхъыхыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхтэмэ	уетхъыхтэмэ	етхъыхтэмэ	детхъыхтэмэ	фетхъыхтэмэ	етхъых(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхтэмэ	уемытхъыхтэмэ	емытхъыхтэмэ	демытхъыхтэмэ	фемытхъыхтэмэ	емытхъых(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхатэмэ	уетхъыхатэмэ	етхъыхатэмэ	детхъыхатэмэ	фетхъыхатэмэ	етхъыха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхатэмэ	уемытхъыхатэмэ	емытхъыхатэмэ	демытхъыхатэмэ	фемытхъыхатэмэ	емытхъыха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъатэмэ	уетхъыхыгъатэмэ	етхъыхыгъатэмэ	детхъыхыгъатэмэ	фетхъыхыгъатэмэ	етхъыхыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхыгъатэмэ	уемытхъыхыгъатэмэ	емытхъыхыгъатэмэ	демытхъыхыгъатэмэ	фемытхъыхыгъатэмэ	емытхъыхыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынтэмэ	уетхъыхынтэмэ	етхъыхынтэмэ	детхъыхынтэмэ	фетхъыхынтэмэ	етхъыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынтэмэ	уемытхъыхынтэмэ	емытхъыхынтэмэ	демытхъыхынтэмэ	фемытхъыхынтэмэ	емытхъыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынутэмэ	уетхъыхынутэмэ	етхъыхынутэмэ	детхъыхынутэмэ	фетхъыхынутэмэ	етхъыхыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынутэмэ	уемытхъыхынутэмэ	емытхъыхынутэмэ	демытхъыхынутэмэ	фемытхъыхынутэмэ	емытхъыхыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынт	уетхъыхынт	етхъыхынт	детхъыхынт	фетхъыхынт	етхъыхын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынтэкъым	уетхъыхынтэкъым	етхъыхынтэкъым	детхъыхынтэкъым	фетхъыхынтэкъым	етхъыхын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынут	уетхъыхынут	етхъыхынут	детхъыхынут	фетхъыхынут	етхъыхыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сетхъыхынутэкъым	уетхъыхынутэкъым	етхъыхынутэкъым	детхъыхынутэкъым	фетхъыхынутэкъым	етхъыхыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхми	уетхъыхми	етхъыхми	детхъыхми	фетхъыхми	етхъых(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхми	уемытхъыхми	емытхъыхми	демытхъыхми	фемытхъыхми	емытхъых(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхами	уетхъыхами	етхъыхами	детхъыхами	фетхъыхами	етхъыха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхами	уемытхъыхами	емытхъыхами	демытхъыхами	фемытхъыхами	емытхъыха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъами	уетхъыхыгъами	етхъыхыгъами	детхъыхыгъами	фетхъыхыгъами	етхъыхыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхыгъами	уемытхъыхыгъами	емытхъыхыгъами	демытхъыхыгъами	фемытхъыхыгъами	емытхъыхыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынми	уетхъыхынми	етхъыхынми	детхъыхынми	фетхъыхынми	етхъыхын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынми	уемытхъыхынми	емытхъыхынми	демытхъыхынми	фемытхъыхынми	емытхъыхын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынуми	уетхъыхынуми	етхъыхынуми	детхъыхынуми	фетхъыхынуми	етхъыхыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынуми	уемытхъыхынуми	емытхъыхынуми	демытхъыхынуми	фемытхъыхынуми	емытхъыхыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхтэми	уетхъыхтэми	етхъыхтэми	детхъыхтэми	фетхъыхтэми	етхъых(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхтэми	уемытхъыхтэми	емытхъыхтэми	демытхъыхтэми	фемытхъыхтэми	емытхъых(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сетхъыхатэми	уетхъыхатэми	етхъыхатэми	детхъыхатэми	фетхъыхатэми	етхъыха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхатэми	уемытхъыхатэми	емытхъыхатэми	демытхъыхатэми	фемытхъыхатэми	емытхъыха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сетхъыхыгъатэми	уетхъыхыгъатэми	етхъыхыгъатэми	детхъыхыгъатэми	фетхъыхыгъатэми	етхъыхыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхыгъатэми	уемытхъыхыгъатэми	емытхъыхыгъатэми	демытхъыхыгъатэми	фемытхъыхыгъа(хэ)тэми	емытхъыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынтэми	уетхъыхынтэми	етхъыхынтэми	детхъыхынтэми	фетхъыхынтэми	етхъыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынтэми	уемытхъыхынтэми	емытхъыхынтэми	демытхъыхынтэми	фемытхъыхынтэми	емытхъыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сетхъыхынутэми	уетхъыхынутэми	етхъыхынутэми	детхъыхынутэми	фетхъыхынутэми	етхъыхыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	семытхъыхынутэми	уемытхъыхынутэми	емытхъыхынутэми	демытхъыхынутэми	фемытхъыхынутэми	емытхъыхыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сетхъыхаи	уетхъыхаи	етхъыхаи	детхъыхаи	фетхъыхаи	етхъыхаи
щымыӀэныгъэ:	семытхъыхаи	уемытхъыхаи	емытхъыхаи	демытхъыхаи	фемытхъыхаи	емытхъыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сетхъыхащэрэт	уетхъыхащэрэт	етхъыхащэрэт	детхъыхащэрэт	фетхъыхащэрэт	етхъыха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:	семытхъыхащэрэт	уемытхъыхащэрэт	емытхъыхащэрэт	демытхъыхащэрэт	фемытхъыхащэрэт	емытхъыха(хэ)щэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнщ	уетхъыхагъэнщ	етхъыхагъэнщ	детхъыхагъэнщ	фетхъыхагъэнщ	етхъыхагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнкъым	уетхъыхагъэнкъым	етхъыхагъэнкъым	детхъыхагъэнкъым	фетхъыхагъэнкъым	етхъыхагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнт	уетхъыхагъэнт	етхъыхагъэнт	детхъыхагъэнт	фетхъыхагъэнт	етхъыхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнтэкъым	уетхъыхагъэнтэкъым	етхъыхагъэнтэкъым	детхъыхагъэнтэкъым	фетхъыхагъэнтэкъым	етхъыхагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэн	уетхъыхагъэн	етхъыхагъэн	детхъыхагъэн	фетхъыхагъэн	етхъыхагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнкъэ	уетхъыхагъэнкъэ	етхъыхагъэнкъэ	детхъыхагъэнкъэ	фетхъыхагъэнкъэ	етхъыхагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнт	уетхъыхагъэнт	етхъыхагъэнт	детхъыхагъэнт	фетхъыхагъэнт	етхъыхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнтэкъэ	уетхъыхагъэнтэкъэ	етхъыхагъэнтэкъэ	детхъыхагъэнтэкъэ	фетхъыхагъэнтэкъэ	етхъыхагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнущ	уетхъыхагъэнущ	етхъыхагъэнущ	детхъыхагъэнущ	фетхъыхагъэнущ	етхъыхагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнукъым	уетхъыхагъэнукъым	етхъыхагъэнукъым	детхъыхагъэнукъым	фетхъыхагъэнукъым	етхъыхагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнут	уетхъыхагъэнут	етхъыхагъэнут	детхъыхагъэнут	фетхъыхагъэнут	етхъыхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнутэкъым	уетхъыхагъэнутэкъым	етхъыхагъэнутэкъым	детхъыхагъэнутэкъым	фетхъыхагъэнутэкъым	етхъыхагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэну	уетхъыхагъэну	етхъыхагъэну	детхъыхагъэну	фетхъыхагъэну	етхъыхагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнукъэ	уетхъыхагъэнукъэ	етхъыхагъэнукъэ	детхъыхагъэнукъэ	фетхъыхагъэнукъэ	етхъыхагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнут	уетхъыхагъэнут	етхъыхагъэнут	детхъыхагъэнут	фетхъыхагъэнут	етхъыхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сетхъыхагъэнутэкъэ	уетхъыхагъэнутэкъэ	етхъыхагъэнутэкъэ	детхъыхагъэнутэкъэ	фетхъыхагъэнутэкъэ	етхъыхагъэну(хэ)тэкъэ

Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэтхъых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэмытхъых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэтхъыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмытхъыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэтхъыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэмытхъыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэтхъыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмытхъыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэтхъыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэмытхъыхыну

Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сетхъых	уетхъых	етхъых	детхъых	фетхъых	етхъых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъых	уемытхъых	емытхъых	демытхъых	фемытхъых	емытхъых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыха	уетхъыха	етхъыха	детхъыха	фетхъыха	етхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыха	уемытхъыха	емытхъыха	демытхъыха	фемытхъыха	емытхъыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыхыгъа	уетхъыхыгъа	етхъыхыгъа	детхъыхыгъа	фетхъыхыгъа	етхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыхыгъа	уемытхъыхыгъа	емытхъыхыгъа	демытхъыхыгъа	фемытхъыхыгъа	емытхъыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыхын	уетхъыхын	етхъыхын	детхъыхын	фетхъыхын	етхъыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыхын	уемытхъыхын	емытхъыхын	демытхъыхын	фемытхъыхын	емытхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыхыну	уетхъыхыну	етхъыхыну	детхъыхыну	фетхъыхыну	етхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыхыну	уемытхъыхыну	емытхъыхыну	демытхъыхыну	фемытхъыхыну	емытхъыхыну(хэ)

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэретхъых	узэретхъых	зэретхъых	дызэретхъых	фызэретхъых	зэретхъых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремытхъых	узэремытхъых	зэремытхъых	дызэремытхъых	фызэремытхъых	зэремытхъых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэретхъыха	узэретхъыха	зэретхъыха	дызэретхъыха	фызэретхъыха	зэретхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремытхъыха	узэремытхъыха	зэремытхъыха	дызэремытхъыха	фызэремытхъыха	зэремытхъыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэретхъыхыгъа	узэретхъыхыгъа	зэретхъыхыгъа	дызэретхъыхыгъа	фызэретхъыхыгъа	зэретхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремытхъыхыгъа	узэремытхъыхыгъа	зэремытхъыхыгъа	дызэремытхъыхыгъа	фызэремытхъыхыгъа	зэремытхъыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэретхъыхын	узэретхъыхын	зэретхъыхын	дызэретхъыхын	фызэретхъыхын	зэретхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремытхъыхын	узэремытхъыхын	зэремытхъыхын	дызэремытхъыхын	фызэремытхъыхын	зэремытхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэретхъыхыну	узэретхъыхыну	зэретхъыхыну	дызэретхъыхыну	фызэретхъыхыну	зэретхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэремытхъыхыну	узэремытхъыхыну	зэремытхъыхыну	дызэремытхъыхыну	фызэремытхъыхыну	зэремытхъыхыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщетхъых	ущетхъых	щетхъых	дыщетхъых	фыщетхъых	щетхъых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемытхъых	ущемытхъых	щемытхъых	дыщемытхъых	фыщемытхъых	щемытхъых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщетхъыха	ущетхъыха	щетхъыха	дыщетхъыха	фыщетхъыха	щетхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемытхъыха	ущемытхъыха	щемытхъыха	дыщемытхъыха	фыщемытхъыха	щемытхъыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщетхъыхыгъа	ущетхъыхыгъа	щетхъыхыгъа	дыщетхъыхыгъа	фыщетхъыхыгъа	щетхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемытхъыхыгъа	ущемытхъыхыгъа	щемытхъыхыгъа	дыщемытхъыхыгъа	фыщемытхъыхыгъа	щемытхъыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщетхъыхын	ущетхъыхын	щетхъыхын	дыщетхъыхын	фыщетхъыхын	щетхъыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемытхъыхын	ущемытхъыхын	щемытхъыхын	дыщемытхъыхын	фыщемытхъыхын	щемытхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщетхъыхыну	ущетхъыхыну	щетхъыхыну	дыщетхъыхыну	фыщетхъыхыну	щетхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщемытхъыхыну	ущемытхъыхыну	щемытхъыхыну	дыщемытхъыхыну	фыщемытхъыхыну	щемытхъыхыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздетхъых	уздетхъых	здетхъых	дыздетхъых	фыздетхъых	здетхъых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемытхъых	уздемытхъых	здемытхъых	дыздемытхъых	фыздемытхъых	здемытхъых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздетхъыха	уздетхъыха	здетхъыха	дыздетхъыха	фыздетхъыха	здетхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемытхъыха	уздемытхъыха	здемытхъыха	дыздемытхъыха	фыздемытхъыха	здемытхъыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздетхъыхыгъа	уздетхъыхыгъа	здетхъыхыгъа	дыздетхъыхыгъа	фыздетхъыхыгъа	здетхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемытхъыхыгъа	уздемытхъыхыгъа	здемытхъыхыгъа	дыздемытхъыхыгъа	фыздемытхъыхыгъа	здемытхъыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздетхъыхын	уздетхъыхын	здетхъыхын	дыздетхъыхын	фыздетхъыхын	здетхъыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемытхъыхын	уздемытхъыхын	здемытхъыхын	дыздемытхъыхын	фыздемытхъыхын	здемытхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздетхъыхыну	уздетхъыхыну	здетхъыхыну	дыздетхъыхыну	фыздетхъыхыну	здетхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздемытхъыхыну	уздемытхъыхыну	здемытхъыхыну	дыздемытхъыхыну	фыздемытхъыхыну	здемытхъыхыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀетхъых	ущӀетхъых	щӀетхъых	дыщӀетхъых	фыщӀетхъых	щӀетхъых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемытхъых	ущӀемытхъых	щӀемытхъых	дыщӀемытхъых	фыщӀемытхъых	щӀемытхъых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀетхъыха	ущӀетхъыха	щӀетхъыха	дыщӀетхъыха	фыщӀетхъыха	щӀетхъыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемытхъыха	ущӀемытхъыха	щӀемытхъыха	дыщӀемытхъыха	фыщӀемытхъыха	щӀемытхъыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀетхъыхыгъа	ущӀетхъыхыгъа	щӀетхъыхыгъа	дыщӀетхъыхыгъа	фыщӀетхъыхыгъа	щӀетхъыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемытхъыхыгъа	ущӀемытхъыхыгъа	щӀемытхъыхыгъа	дыщӀемытхъыхыгъа	фыщӀемытхъыхыгъа	щӀемытхъыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀетхъыхын	ущӀетхъыхын	щӀетхъыхын	дыщӀетхъыхын	фыщӀетхъыхын	щӀетхъыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемытхъыхын	ущӀемытхъыхын	щӀемытхъыхын	дыщӀемытхъыхын	фыщӀемытхъыхын	щӀемытхъыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀетхъыхыну	ущӀетхъыхыну	щӀетхъыхыну	дыщӀетхъыхыну	фыщӀетхъыхыну	щӀетхъыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀемытхъыхыну	ущӀемытхъыхыну	щӀемытхъыхыну	дыщӀемытхъыхыну	фыщӀемытхъыхыну	щӀемытхъыхыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыхыу	уетхъыхыу	етхъыхыу	детхъыхыу	фетхъыхыу	етхъых(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыхыу	уемытхъыхыу	емытхъыхыу	демытхъыхыу	фемытхъыхыу	емытхъых(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сетхъыхауэ	уетхъыхауэ	етхъыхауэ	детхъыхауэ	фетхъыхауэ	етхъыхауэ / етхъыхахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	семытхъыхауэ	уемытхъыхауэ	емытхъыхауэ	демытхъыхауэ	фемытхъыхауэ	емытхъыхауэ / емытхъыхахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сетхъыхыурэ	уетхъыхыурэ	етхъыхыурэ	детхъыхыурэ	фетхъыхыурэ	етхъых(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	семытхъыхыурэ	уемытхъыхыурэ	емытхъыхыурэ	демытхъыхыурэ	фемытхъыхыурэ	емытхъых(хэ)урэ

Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сынотхъых	сотхъых	--	сывотхъых	сотхъых(хэ)
уэ	укъызотхъых	--	уотхъых	укъыдотхъых	--	уотхъых(хэ)
ар	къызотхъых	къотхъых	йотхъых	къыдотхъых	къывотхъых	йотхъых(хэ)
дэ	--	дынотхъых	дотхъых	--	дывотхъых	дотхъых(хэ)
фэ	фыкъызотхъых	--	фотхъых	фыкъыдотхъых	--	фотхъых(хэ)
ахэр	къызотхъых	къотхъых	йотхъых	къыдотхъых	къывотхъых	йотхъых(хэ)

Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Косвеннэ Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сынотхъыхрэ	сетхъыхрэ	--	сывэтхъыхрэ	сетхъых(хэ)рэ
уэ	укъызэтхъыхрэ	--	уетхъыхрэ	укъыдэтхъыхрэ	--	уетхъых(хэ)рэ
ар	къызэтхъыхрэ	къотхъыхрэ	етхъыхрэ	къыдэтхъыхрэ	къывэтхъыхрэ	етхъых(хэ)рэ
дэ	--	дынотхъыхрэ	детхъыхрэ	--	дывэтхъыхрэ	детхъых(хэ)рэ
фэ	фыкъызэтхъыхрэ	--	фетхъыхрэ	фыкъыдэтхъыхрэ	--	фетхъых(хэ)рэ]
ахэр	къызэтхъыхрэ	къотхъыхрэ	етхъыхрэ	къыдэтхъыхрэ	къывэтхъыхрэ	етхъых(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]	[тхъых]р	--	[тхъых]хэр
Эргативнэ:	[тхъых]	[тхъых]м	--	[тхъых]хэм
Послеложнэ:	[тхъых]кӀэ	[тхъых]мкӀэ	[тхъых]хэкӀэ	[тхъых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ыу	[тхъых]рауэ	[тхъых]хэу	[тхъых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]а	[тхъых]ар	--	[тхъых]ахэр
Эргативнэ:	[тхъых]а	[тхъых]ам	--	[тхъых]ахэм
Послеложнэ:	[тхъых]акӀэ	[тхъых]амкӀэ	[тхъых]ахэкӀэ	[тхъых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ауэ	[тхъых]арауэ	[тхъых]ахэу	[тхъых]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]ын	[тхъых]ыныр	--	[тхъых]ынхэр
Эргативнэ:	[тхъых]ын	[тхъых]ыным	--	[тхъых]ынхэм
Послеложнэ:	[тхъых]ынкӀэ	[тхъых]ынымкӀэ	[тхъых]ынхэкӀэ	[тхъых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынырауэ	[тхъых]ынхэу	[тхъых]ынхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынур	--	[тхъых]ынухэр
Эргативнэ:	[тхъых]ыну	[тхъых]ынум	--	[тхъых]ынухэм
Послеложнэ:	[тхъых]ынукӀэ	[тхъых]ынумкӀэ	[тхъых]ынухэкӀэ	[тхъых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тхъых]ынууэ	[тхъых]ынурауэ	[тхъых]ынухэу	[тхъых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Езыр-езыру и щхьэмкӀэ къыщыщӀэдзауэ и кӀэмкӀэ кӀуэуэ зэфӀэтхъын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Джанэр етхъыхащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• етхъыхын: порваться сверху вниз
• Джанэр етхъыхащ: the shirt tore from the top downwards.

УРЫСЫБЗЭ

• етхъыхын: порваться сверху вниз
• Джанэр етхъыхащ: рубашка порвалась сверху вниз.