АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
е- + [с] + -ы + -х + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "есыхын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
есыхын
щымыӀэныгъэ:
емысыхын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сесыхын
уесыхын
есыхын
десыхын
фесыхын
есыхын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семысыхын
уемысыхын
емысыхын
демысыхын
фемысыхын
емысыхын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
есых!
фесых!
щымыӀэныгъэ:
уемысых!
фемысых!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сресых
уресых
иресых
дресых
фресых
иресых(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремысых
уремысых
ирэмысых
дремысых
фремысых
иремысых(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сосых(ыр)
уосых(ыр)
йосых(ыр)
досых(ыр)
фосых(ыр)
йосых(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхыркъым
уесыхыркъым
есыхыркъым
десыхыркъым
фесыхыркъым
есых(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхырт
уесыхырт
есыхырт
десыхырт
фесыхырт
есых(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхыртэкъым
уесыхыртэкъым
есыхыртэкъым
десыхыртэкъым
фесыхыртэкъым
есых(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхащ
уесыхащ
есыхащ
десыхащ
фесыхащ
есыха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхакъым
уесыхакъым
есыхакъым
десыхакъым
фесыхакъым
есыха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхат
уесыхат
есыхат
десыхат
фесыхат
есыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхатэкъым
уесыхатэкъым
есыхатэкъым
десыхатэкъым
фесыхатэкъым
есыха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыгъащ
уесыхыгъащ
есыхыгъащ
десыхыгъащ
фесыхыгъащ
есыхыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхыгъакъым
уесыхыгъакъым
есыхыгъакъым
десыхыгъакъым
фесыхыгъакъым
есыхыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыгъат
уесыхыгъат
есыхыгъат
десыхыгъат
фесыхыгъат
есыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхыгъатэкъым
уесыхыгъатэкъым
есыхыгъатэкъым
десыхыгъатэкъым
фесыхыгъатэкъым
есыхыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сесыхщ
уесыхщ
есыхщ
десыхщ
фесыхщ
есых(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сесыхкъым
уесыхкъым
есыхкъым
десыхкъым
фесыхкъым
есых(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сесыхт
уесыхт
есыхт
десыхт
фесыхт
есых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сесыхтэкъым
уесыхтэкъым
есыхтэкъым
десыхтэкъым
фесыхтэкъым
есых(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынщ
уесыхынщ
есыхынщ
десыхынщ
фесыхынщ
есыхын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынкъым
уесыхынкъым
есыхынкъым
десыхынкъым
фесыхынкъым
есыхын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыну(хэ)щ
уесыхынущ
есыхынущ
десыхынущ
фесыхынущ
есыхыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынукъым
уесыхынукъым
есыхынукъым
десыхынукъым
фесыхынукъым
есыхыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхрэ
уесыхрэ
есыхрэ
десыхрэ
фесыхрэ
есых(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхыркъэ
уесыхыркъэ
есыхыркъэ
десыхыркъэ
фесыхыркъэ
есых(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхырт
уесыхырт
есыхырт
десыхырт
фесыхырт
есых(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхыртэкъэ
уесыхыртэкъэ
есыхыртэкъэ
десыхыртэкъэ
фесыхыртэкъэ
есых(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыха
уесыха
есыха
десыха
фесыха
есыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхакъэ
уесыхакъэ
есыхакъэ
десыхакъэ
фесыхакъэ
есыха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхат
уесыхат
есыхат
десыхат
фесыхат
есыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхатэкъэ
уесыхатэкъэ
есыхатэкъэ
десыхатэкъэ
фесыхатэкъэ
есыха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыгъа
уесыхыгъа
есыхыгъа
десыхыгъа
фесыхыгъа
есыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхыгъакъэ
уесыхыгъакъэ
есыхыгъакъэ
десыхыгъакъэ
фесыхыгъакъэ
есыхыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыгъат
уесыхыгъат
есыхыгъат
десыхыгъат
фесыхыгъат
есыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сесыхыгъатэкъэ
уесыхыгъатэкъэ
есыхыгъатэкъэ
десыхыгъатэкъэ
фесыхыгъатэкъэ
есыхыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сесых
уесых
есых
десых
фесых
есых(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сесыхкъэ
уесыхкъэ
есыхкъэ
десыхкъэ
фесыхкъэ
есых(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сесыхт
уесыхт
есыхт
десыхт
фесыхт
есых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сесыхтэкъэ
уесыхтэкъэ
есыхтэкъэ
десыхтэкъэ
фесыхтэкъэ
есых(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхын
уесыхын
есыхын
десыхын
фесыхын
есыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынкъэ
уесыхынкъэ
есыхынкъэ
десыхынкъэ
фесыхынкъэ
есыхын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхыну
уесыхыну
есыхыну
десыхыну
фесыхыну
есыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынукъэ
уесыхынукъэ
есыхынукъэ
десыхынукъэ
фесыхынукъэ
есыхыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхмэ
уесыхмэ
есыхмэ
десыхмэ
фесыхмэ
есых(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхмэ
уемысыхмэ
емысыхмэ
демысыхмэ
фемысыхмэ
емысых(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхамэ
уесыхамэ
есыхамэ
десыхамэ
фесыхамэ
есыха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхамэ
уемысыхамэ
емысыхамэ
демысыхамэ
фемысыхамэ
емысыха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сесыхыгъамэ
уесыхыгъамэ
есыхыгъамэ
десыхыгъамэ
фесыхыгъамэ
есыхыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхыгъамэ
уемысыхыгъамэ
емысыхыгъамэ
демысыхыгъамэ
фемысыхыгъамэ
емысыхыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынмэ
уесыхынмэ
есыхынмэ
десыхынмэ
фесыхынмэ
есыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынмэ
уемысыхынмэ
емысыхынмэ
демысыхынмэ
фемысыхынмэ
емысыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынумэ
уесыхынумэ
есыхынумэ
десыхынумэ
фесыхынумэ
есыхыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынумэ
уемысыхынумэ
емысыхынумэ
демысыхынумэ
фемысыхынумэ
емысыхыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхтэмэ
уесыхтэмэ
есыхтэмэ
десыхтэмэ
фесыхтэмэ
есых(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхтэмэ
уемысыхтэмэ
емысыхтэмэ
демысыхтэмэ
фемысыхтэмэ
емысых(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхатэмэ
уесыхатэмэ
есыхатэмэ
десыхатэмэ
фесыхатэмэ
есыха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхатэмэ
уемысыхатэмэ
емысыхатэмэ
демысыхатэмэ
фемысыхатэмэ
емысыха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сесыхыгъатэмэ
уесыхыгъатэмэ
есыхыгъатэмэ
десыхыгъатэмэ
фесыхыгъатэмэ
есыхыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхыгъатэмэ
уемысыхыгъатэмэ
емысыхыгъатэмэ
демысыхыгъатэмэ
фемысыхыгъатэмэ
емысыхыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынтэмэ
уесыхынтэмэ
есыхынтэмэ
десыхынтэмэ
фесыхынтэмэ
есыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынтэмэ
уемысыхынтэмэ
емысыхынтэмэ
демысыхынтэмэ
фемысыхынтэмэ
емысыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынутэмэ
уесыхынутэмэ
есыхынутэмэ
десыхынутэмэ
фесыхынутэмэ
есыхыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынутэмэ
уемысыхынутэмэ
емысыхынутэмэ
демысыхынутэмэ
фемысыхынутэмэ
емысыхыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынт
уесыхынт
есыхынт
десыхынт
фесыхынт
есыхын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынтэкъым
уесыхынтэкъым
есыхынтэкъым
десыхынтэкъым
фесыхынтэкъым
есыхын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынут
уесыхынут
есыхынут
десыхынут
фесыхынут
есыхыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сесыхынутэкъым
уесыхынутэкъым
есыхынутэкъым
десыхынутэкъым
фесыхынутэкъым
есыхыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхми
уесыхми
есыхми
десыхми
фесыхми
есых(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхми
уемысыхми
емысыхми
демысыхми
фемысыхми
емысых(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхами
уесыхами
есыхами
десыхами
фесыхами
есыха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхами
уемысыхами
емысыхами
демысыхами
фемысыхами
емысыха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сесыхыгъами
уесыхыгъами
есыхыгъами
десыхыгъами
фесыхыгъами
есыхыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхыгъами
уемысыхыгъами
емысыхыгъами
демысыхыгъами
фемысыхыгъами
емысыхыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынми
уесыхынми
есыхынми
десыхынми
фесыхынми
есыхын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынми
уемысыхынми
емысыхынми
демысыхынми
фемысыхынми
емысыхын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынуми
уесыхынуми
есыхынуми
десыхынуми
фесыхынуми
есыхыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынуми
уемысыхынуми
емысыхынуми
демысыхынуми
фемысыхынуми
емысыхыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхтэми
уесыхтэми
есыхтэми
десыхтэми
фесыхтэми
есых(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхтэми
уемысыхтэми
емысыхтэми
демысыхтэми
фемысыхтэми
емысых(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сесыхатэми
уесыхатэми
есыхатэми
десыхатэми
фесыхатэми
есыха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхатэми
уемысыхатэми
емысыхатэми
демысыхатэми
фемысыхатэми
емысыха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сесыхыгъатэми
уесыхыгъатэми
есыхыгъатэми
десыхыгъатэми
фесыхыгъатэми
есыхыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семысыхыгъатэми
уемысыхыгъатэми
емысыхыгъатэми
демысыхыгъатэми
фемысыхыгъа(хэ)тэми
емысыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынтэми
уесыхынтэми
есыхынтэми
десыхынтэми
фесыхынтэми
есыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынтэми
уемысыхынтэми
емысыхынтэми
демысыхынтэми
фемысыхынтэми
емысыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сесыхынутэми
уесыхынутэми
есыхынутэми
десыхынутэми
фесыхынутэми
есыхыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семысыхынутэми
уемысыхынутэми
емысыхынутэми
демысыхынутэми
фемысыхынутэми
емысыхыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сесыхаи
уесыхаи
есыхаи
десыхаи
фесыхаи
есыхаи
щымыӀэныгъэ:
семысыхаи
уемысыхаи
емысыхаи
демысыхаи
фемысыхаи
емысыхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сесыхащэрэт
уесыхащэрэт
есыхащэрэт
десыхащэрэт
фесыхащэрэт
есыха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семысыхащэрэт
уемысыхащэрэт
емысыхащэрэт
демысыхащэрэт
фемысыхащэрэт
емысыха(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнщ
уесыхагъэнщ
есыхагъэнщ
десыхагъэнщ
фесыхагъэнщ
есыхагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнкъым
уесыхагъэнкъым
есыхагъэнкъым
десыхагъэнкъым
фесыхагъэнкъым
есыхагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнт
уесыхагъэнт
есыхагъэнт
десыхагъэнт
фесыхагъэнт
есыхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнтэкъым
уесыхагъэнтэкъым
есыхагъэнтэкъым
десыхагъэнтэкъым
фесыхагъэнтэкъым
есыхагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэн
уесыхагъэн
есыхагъэн
десыхагъэн
фесыхагъэн
есыхагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнкъэ
уесыхагъэнкъэ
есыхагъэнкъэ
десыхагъэнкъэ
фесыхагъэнкъэ
есыхагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнт
уесыхагъэнт
есыхагъэнт
десыхагъэнт
фесыхагъэнт
есыхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнтэкъэ
уесыхагъэнтэкъэ
есыхагъэнтэкъэ
десыхагъэнтэкъэ
фесыхагъэнтэкъэ
есыхагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнущ
уесыхагъэнущ
есыхагъэнущ
десыхагъэнущ
фесыхагъэнущ
есыхагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнукъым
уесыхагъэнукъым
есыхагъэнукъым
десыхагъэнукъым
фесыхагъэнукъым
есыхагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнут
уесыхагъэнут
есыхагъэнут
десыхагъэнут
фесыхагъэнут
есыхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнутэкъым
уесыхагъэнутэкъым
есыхагъэнутэкъым
десыхагъэнутэкъым
фесыхагъэнутэкъым
есыхагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэну
уесыхагъэну
есыхагъэну
десыхагъэну
фесыхагъэну
есыхагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнукъэ
уесыхагъэнукъэ
есыхагъэнукъэ
десыхагъэнукъэ
фесыхагъэнукъэ
есыхагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сесыхагъэнут
уесыхагъэнут
есыхагъэнут
десыхагъэнут
фесыхагъэнут
есыхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сесыхагъэнутэкъэ
уесыхагъэнутэкъэ
есыхагъэнутэкъэ
десыхагъэнутэкъэ
фесыхагъэнутэкъэ
есыхагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмысыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмысыхыну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сесых
уесых
есых
десых
фесых
есых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семысых
уемысых
емысых
демысых
фемысых
емысых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сесыха
уесыха
есыха
десыха
фесыха
есыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семысыха
уемысыха
емысыха
демысыха
фемысыха
емысыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сесыхыгъа
уесыхыгъа
есыхыгъа
десыхыгъа
фесыхыгъа
есыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семысыхыгъа
уемысыхыгъа
емысыхыгъа
демысыхыгъа
фемысыхыгъа
емысыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сесыхын
уесыхын
есыхын
десыхын
фесыхын
есыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семысыхын
уемысыхын
емысыхын
демысыхын
фемысыхын
емысыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сесыхыну
уесыхыну
есыхыну
десыхыну
фесыхыну
есыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семысыхыну
уемысыхыну
емысыхыну
демысыхыну
фемысыхыну
емысыхыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэресых
узэресых
зэресых
дызэресых
фызэресых
зэресых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремысых
узэремысых
зэремысых
дызэремысых
фызэремысых
зэремысых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэресыха
узэресыха
зэресыха
дызэресыха
фызэресыха
зэресыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремысыха
узэремысыха
зэремысыха
дызэремысыха
фызэремысыха
зэремысыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэресыхыгъа
узэресыхыгъа
зэресыхыгъа
дызэресыхыгъа
фызэресыхыгъа
зэресыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремысыхыгъа
узэремысыхыгъа
зэремысыхыгъа
дызэремысыхыгъа
фызэремысыхыгъа
зэремысыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэресыхын
узэресыхын
зэресыхын
дызэресыхын
фызэресыхын
зэресыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремысыхын
узэремысыхын
зэремысыхын
дызэремысыхын
фызэремысыхын
зэремысыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэресыхыну
узэресыхыну
зэресыхыну
дызэресыхыну
фызэресыхыну
зэресыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремысыхыну
узэремысыхыну
зэремысыхыну
дызэремысыхыну
фызэремысыхыну
зэремысыхыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщесых
ущесых
щесых
дыщесых
фыщесых
щесых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемысых
ущемысых
щемысых
дыщемысых
фыщемысых
щемысых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщесыха
ущесыха
щесыха
дыщесыха
фыщесыха
щесыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемысыха
ущемысыха
щемысыха
дыщемысыха
фыщемысыха
щемысыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщесыхыгъа
ущесыхыгъа
щесыхыгъа
дыщесыхыгъа
фыщесыхыгъа
щесыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемысыхыгъа
ущемысыхыгъа
щемысыхыгъа
дыщемысыхыгъа
фыщемысыхыгъа
щемысыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщесыхын
ущесыхын
щесыхын
дыщесыхын
фыщесыхын
щесыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемысыхын
ущемысыхын
щемысыхын
дыщемысыхын
фыщемысыхын
щемысыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщесыхыну
ущесыхыну
щесыхыну
дыщесыхыну
фыщесыхыну
щесыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемысыхыну
ущемысыхыну
щемысыхыну
дыщемысыхыну
фыщемысыхыну
щемысыхыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздесых
уздесых
здесых
дыздесых
фыздесых
здесых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемысых
уздемысых
здемысых
дыздемысых
фыздемысых
здемысых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздесыха
уздесыха
здесыха
дыздесыха
фыздесыха
здесыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемысыха
уздемысыха
здемысыха
дыздемысыха
фыздемысыха
здемысыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздесыхыгъа
уздесыхыгъа
здесыхыгъа
дыздесыхыгъа
фыздесыхыгъа
здесыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемысыхыгъа
уздемысыхыгъа
здемысыхыгъа
дыздемысыхыгъа
фыздемысыхыгъа
здемысыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздесыхын
уздесыхын
здесыхын
дыздесыхын
фыздесыхын
здесыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемысыхын
уздемысыхын
здемысыхын
дыздемысыхын
фыздемысыхын
здемысыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздесыхыну
уздесыхыну
здесыхыну
дыздесыхыну
фыздесыхыну
здесыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемысыхыну
уздемысыхыну
здемысыхыну
дыздемысыхыну
фыздемысыхыну
здемысыхыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀесых
ущӀесых
щӀесых
дыщӀесых
фыщӀесых
щӀесых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемысых
ущӀемысых
щӀемысых
дыщӀемысых
фыщӀемысых
щӀемысых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀесыха
ущӀесыха
щӀесыха
дыщӀесыха
фыщӀесыха
щӀесыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемысыха
ущӀемысыха
щӀемысыха
дыщӀемысыха
фыщӀемысыха
щӀемысыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀесыхыгъа
ущӀесыхыгъа
щӀесыхыгъа
дыщӀесыхыгъа
фыщӀесыхыгъа
щӀесыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемысыхыгъа
ущӀемысыхыгъа
щӀемысыхыгъа
дыщӀемысыхыгъа
фыщӀемысыхыгъа
щӀемысыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀесыхын
ущӀесыхын
щӀесыхын
дыщӀесыхын
фыщӀесыхын
щӀесыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемысыхын
ущӀемысыхын
щӀемысыхын
дыщӀемысыхын
фыщӀемысыхын
щӀемысыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀесыхыну
ущӀесыхыну
щӀесыхыну
дыщӀесыхыну
фыщӀесыхыну
щӀесыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемысыхыну
ущӀемысыхыну
щӀемысыхыну
дыщӀемысыхыну
фыщӀемысыхыну
щӀемысыхыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сесыхыу
уесыхыу
есыхыу
десыхыу
фесыхыу
есых(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семысыхыу
уемысыхыу
емысыхыу
демысыхыу
фемысыхыу
емысых(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сесыхауэ
уесыхауэ
есыхауэ
десыхауэ
фесыхауэ
есыхауэ / есыхахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семысыхауэ
уемысыхауэ
емысыхауэ
демысыхауэ
фемысыхауэ
емысыхауэ / емысыхахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сесыхыурэ
уесыхыурэ
есыхыурэ
десыхыурэ
фесыхыурэ
есых(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семысыхыурэ
уемысыхыурэ
емысыхыурэ
демысыхыурэ
фемысыхыурэ
емысых(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыносых
сосых
--
сывосых
сосых(хэ)
уэ
укъызосых
--
уосых
укъыдосых
--
уосых(хэ)
ар
къызосых
къосых
йосых
къыдосых
къывосых
йосых(хэ)
дэ
--
дыносых
досых
--
дывосых
досых(хэ)
фэ
фыкъызосых
--
фосых
фыкъыдосых
--
фосых(хэ)
ахэр
къызосых
къосых
йосых
къыдосых
къывосых
йосых(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыносыхрэ
сесыхрэ
--
сывэсыхрэ
сесых(хэ)рэ
уэ
укъызэсыхрэ
--
уесыхрэ
укъыдэсыхрэ
--
уесых(хэ)рэ
ар
къызэсыхрэ
къосыхрэ
есыхрэ
къыдэсыхрэ
къывэсыхрэ
есых(хэ)рэ
дэ
--
дыносыхрэ
десыхрэ
--
дывэсыхрэ
десых(хэ)рэ
фэ
фыкъызэсыхрэ
--
фесыхрэ
фыкъыдэсыхрэ
--
фесых(хэ)рэ]
ахэр
къызэсыхрэ
къосыхрэ
есыхрэ
къыдэсыхрэ
къывэсыхрэ
есых(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]
[сых]р
--
[сых]хэр
Эргативнэ:
[сых]
[сых]м
--
[сых]хэм
Послеложнэ:
[сых]кӀэ
[сых]мкӀэ
[сых]хэкӀэ
[сых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ыу
[сых]рауэ
[сых]хэу
[сых]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]а
[сых]ар
--
[сых]ахэр
Эргативнэ:
[сых]а
[сых]ам
--
[сых]ахэм
Послеложнэ:
[сых]акӀэ
[сых]амкӀэ
[сых]ахэкӀэ
[сых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ауэ
[сых]арауэ
[сых]ахэу
[сых]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]ын
[сых]ыныр
--
[сых]ынхэр
Эргативнэ:
[сых]ын
[сых]ыным
--
[сых]ынхэм
Послеложнэ:
[сых]ынкӀэ
[сых]ынымкӀэ
[сых]ынхэкӀэ
[сых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[сых]ыну
[сых]ынырауэ
[сых]ынхэу
[сых]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]ыну
[сых]ынур
--
[сых]ынухэр
Эргативнэ:
[сых]ыну
[сых]ынум
--
[сых]ынухэм
Послеложнэ:
[сых]ынукӀэ
[сых]ынумкӀэ
[сых]ынухэкӀэ
[сых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ынууэ
[сых]ынурауэ
[сых]ынухэу
[сых]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Есурэ псыр здэжэмкӀэ кӀуэн. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
есыхын: swim or sail down with the current.
Къазхэр псым есыхащ: the geese swam down the river. УРЫСЫБЗЭ
есыхын: плыть вниз по течению
Къазхэр псым есыхащ: гуси плыли вниз по реке. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
е- + [с] + -ы + -х + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "есыхын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
есыхын
щымыӀэныгъэ:
емысыхын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ессыхын
епсыхын
ирисыхын
етсыхын
ефсыхын
ирасыхын
щымыӀэныгъэ:
езмысыхын
иумысыхын
иримысыхын
едмысыхын
евмысыхын
ирамысыхын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
есых!
ефсых!
щымыӀэныгъэ:
иумысых!
евмысых!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
есресых
иуресых
ириресых
едресых
ефресых
ираресых
щымыӀэныгъэ:
есремысых
иуремысых
ириремысых
едремысых
ефремысых
ираремысых
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
изосых(ыр)
ибосых(ыр)
иресых(ыр)
идосых(ыр)
ивосых(ыр)
ирасых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхыркъым
епсыхыркъым
ирисыхыркъым
етсыхыркъым
ефсыхыркъым
ирасыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхырт
епсыхырт
ирисыхырт
етсыхырт
ефсыхырт
ирасыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхыртэкъым
епсыхыртэкъым
ирисыхыртэкъым
етсыхыртэкъым
ефсыхыртэкъым
ирасыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхащ
епсыхащ
ирисыхащ
етсыхащ
ефсыхащ
ирасыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхакъым
епсыхакъым
ирисыхакъым
етсыхакъым
ефсыхакъым
ирасыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхат
епсыхат
ирисыхат
етсыхат
ефсыхат
ирасыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхатэкъым
епсыхатэкъым
ирисыхатэкъым
етсыхатэкъым
ефсыхатэкъым
ирасыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхыгъащ
епсыхыгъащ
ирисыхыгъащ
етсыхыгъащ
ефсыхыгъащ
ирасыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхыгъакъым
епсыхыгъакъым
ирисыхыгъакъым
етсыхыгъакъым
ефсыхыгъакъым
ирасыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхыгъат
епсыхыгъат
ирисыхыгъат
етсыхыгъат
ефсыхыгъат
ирасыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхыгъатэкъым
епсыхыгъатэкъым
ирисыхыгъатэкъым
етсыхыгъатэкъым
ефсыхыгъатэкъым
ирасыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ессыхщ
епсыхщ
ирисыхщ
етсыхщ
ефсыхщ
ирасыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ессыхкъым
епсыхкъым
ирисыхкъым
етсыхкъым
ефсыхкъым
ирасыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ессыхт
епсыхт
ирисыхт
етсыхт
ефсыхт
ирасыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ессыхтэкъым
епсыхтэкъым
ирисыхтэкъым
етсыхтэкъым
ефсыхтэкъым
ирасыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынщ
епсыхынщ
ирисыхынщ
етсыхынщ
ефсыхынщ
ирасыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынкъым
епсыхынкъым
ирисыхынкъым
етсыхынкъым
ефсыхынкъым
ирасыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынущ
епсыхынущ
ирисыхынущ
етсыхынущ
ефсыхынущ
ирасыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынукъым
епсыхынукъым
ирисыхынукъым
етсыхынукъым
ефсыхынукъым
ирасыхынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхрэ
епсыхрэ
ирисыхрэ
етсыхрэ
ефсыхрэ
ирасыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхыркъэ
епсыхыркъэ
ирисыхыркъэ
етсыхыркъэ
ефсыхыркъэ
ирасыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхырт
епсыхырт
ирисыхырт
етсыхырт
ефсыхырт
ирасыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхыртэкъэ
епсыхыртэкъэ
ирисыхыртэкъэ
етсыхыртэкъэ
ефсыхыртэкъэ
ирасыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыха
епсыха
ирисыха
етсыха
ефсыха
ирасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхакъэ
епсыхакъэ
ирисыхакъэ
етсыхакъэ
ефсыхакъэ
ирасыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхат
епсыхат
ирисыхат
етсыхат
ефсыхат
ирасыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхатэкъэ
епсыхатэкъэ
ирисыхатэкъэ
етсыхатэкъэ
ефсыхатэкъэ
ирасыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхыгъа
епсыхыгъа
ирисыхыгъа
етсыхыгъа
ефсыхыгъа
ирасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
ессыхыгъакъэ
епсыхыгъакъэ
ирисыхыгъакъэ
етсыхыгъакъэ
ефсыхыгъакъэ
ирасыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхыгъат
епсыхыгъат
ирисыхыгъат
етсыхыгъат
ефсыхыгъат
ирасыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ессыхыгъатэкъэ
епсыхыгъатэкъэ
ирисыхыгъатэкъэ
етсыхыгъатэкъэ
ефсыхыгъатэкъэ
ирасыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ессых
епсых
ирисых
етсых
ефсых
ирасых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ессыхкъэ
епсыхкъэ
ирисыхкъэ
етсыхкъэ
ефсыхкъэ
ирасыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ессыхт
епсыхт
ирисыхт
етсыхт
ефсыхт
ирасыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ессыхтэкъэ
епсыхтэкъэ
ирисыхтэкъэ
етсыхтэкъэ
ефсыхтэкъэ
ирасыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхын
епсыхын
ирисыхын
етсыхын
ефсыхын
ирасыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынкъэ
епсыхынкъэ
ирисыхынкъэ
етсыхынкъэ
ефсыхынкъэ
ирасыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхыну
епсыхыну
ирисыхыну
етсыхыну
ефсыхыну
ирасыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынукъэ
епсыхынукъэ
ирисыхынукъэ
етсыхынукъэ
ефсыхынукъэ
ирасыхынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхмэ
епсыхмэ
ирисыхмэ
етсыхмэ
ефсыхмэ
ирасыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхмэ
иумысыхмэ
иримысыхмэ
едмысыхмэ
евмысыхмэ
ирамысыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхамэ
епсыхамэ
ирисыхамэ
етсыхамэ
ефсыхамэ
ирасыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхамэ
иумысыхамэ
иримысыхамэ
едмысыхамэ
евмысыхамэ
ирамысыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ессыхыгъамэ
епсыхыгъамэ
ирисыхыгъамэ
етсыхыгъамэ
ефсыхыгъамэ
ирасыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхыгъамэ
иумысыхыгъамэ
иримысыхыгъамэ
едмысыхыгъамэ
евмысыхыгъамэ
ирамысыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынмэ
епсыхынмэ
ирисыхынмэ
етсыхынмэ
ефсыхынмэ
ирасыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынмэ
иумысыхынмэ
иримысыхынмэ
едмысыхынмэ
евмысыхынмэ
ирамысыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынумэ
епсыхынумэ
ирисыхынумэ
етсыхынумэ
ефсыхынумэ
ирасыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынумэ
иумысыхынумэ
иримысыхынумэ
едмысыхынумэ
евмысыхынумэ
ирамысыхынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхтэмэ
епсыхтэмэ
ирисыхтэмэ
етсыхтэмэ
ефсыхтэмэ
ирасыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхтэмэ
иумысыхтэмэ
иримысыхтэмэ
едмысыхтэмэ
евмысыхтэмэ
ирамысыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхатэмэ
епсыхатэмэ
ирисыхатэмэ
етсыхатэмэ
ефсыхатэмэ
ирасыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхатэмэ
иумысыхатэмэ
иримысыхатэмэ
едмысыхатэмэ
евмысыхатэмэ
ирамысыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ессыхыгъатэмэ
епсыхыгъатэмэ
ирисыхыгъатэмэ
етсыхыгъатэмэ
ефсыхыгъатэмэ
ирасыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхыгъатэмэ
иумысыхыгъатэмэ
иримысыхыгъатэмэ
едмысыхыгъатэмэ
евмысыхыгъатэмэ
ирамысыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынтэмэ
епсыхынтэмэ
ирисыхынтэмэ
етсыхынтэмэ
ефсыхынтэмэ
ирасыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынтэмэ
иумысыхынтэмэ
иримысыхынтэмэ
едмысыхынтэмэ
евмысыхынтэмэ
ирамысыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынутэмэ
епсыхынутэмэ
ирисыхынутэмэ
етсыхынутэмэ
ефсыхынутэмэ
ирасыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынутэмэ
иумысыхынутэмэ
иримысыхынутэмэ
едмысыхынутэмэ
евмысыхынутэмэ
ирамысыхынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынт
епсыхынт
ирисыхынт
етсыхынт
ефсыхынт
ирасыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынтэкъым
епсыхынтэкъым
ирисыхынтэкъым
етсыхынтэкъым
ефсыхынтэкъым
ирасыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынут
епсыхынут
ирисыхынут
етсыхынут
ефсыхынут
ирасыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ессыхынутэкъым
епсыхынутэкъым
ирисыхынутэкъым
етсыхынутэкъым
ефсыхынутэкъым
ирасыхынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхми
епсыхми
ирисыхми
етсыхми
ефсыхми
ирасыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхми
иумысыхми
иримысыхми
едмысыхми
евмысыхми
ирамысыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхами
епсыхами
ирисыхами
етсыхами
ефсыхами
ирасыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхами
иумысыхами
иримысыхами
едмысыхами
евмысыхами
ирамысыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ессыхыгъами
епсыхыгъами
ирисыхыгъами
етсыхыгъами
ефсыхыгъами
ирасыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхыгъами
иумысыхыгъами
иримысыхыгъами
едмысыхыгъами
евмысыхыгъами
ирамысыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынми
епсыхынми
ирисыхынми
етсыхынми
ефсыхынми
ирасыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынми
иумысыхынми
иримысыхынми
едмысыхынми
евмысыхынми
ирамысыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынуми
епсыхынуми
ирисыхынуми
етсыхынуми
ефсыхынуми
ирасыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынуми
иумысыхынуми
иримысыхынуми
едмысыхынуми
евмысыхынуми
ирамысыхынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхтэми
епсыхтэми
ирисыхтэми
етсыхтэми
ефсыхтэми
ирасыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхтэми
иумысыхтэми
иримысыхтэми
едмысыхтэми
евмысыхтэми
ирамысыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ессыхатэми
епсыхатэми
ирисыхатэми
етсыхатэми
ефсыхатэми
ирасыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхатэми
иумысыхатэми
иримысыхатэми
едмысыхатэми
евмысыхатэми
ирамысыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ессыхыгъатэми
епсыхыгъатэми
ирисыхыгъатэми
етсыхыгъатэми
ефсыхыгъатэми
ирасыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
езмысыхыгъатэми
иумысыхыгъатэми
иримысыхыгъатэми
едмысыхыгъатэми
евмысыхыгъатэми
ирамысыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынтэми
епсыхынтэми
ирисыхынтэми
етсыхынтэми
ефсыхынтэми
ирасыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынтэми
иумысыхынтэми
иримысыхынтэми
едмысыхынтэми
евмысыхынтэми
ирамысыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ессыхынутэми
епсыхынутэми
ирисыхынутэми
етсыхынутэми
ефсыхэнутэми
ирасыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
езмысыхынутэми
иумысыхынутэми
иримысыхынутэми
едмысыхынутэми
евмысыхынутэми
ирамысыхынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ессыхаи
епсыхаи
ирисыхаи
етсыхаи
ефсыхаи
ирасыхаи
щымыӀэныгъэ:
езмысыхаи
иумысыхаи
иримысыхаи
едмысыхаи
евмысыхаи
ирамысыхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ессыхащэрэт
епсыхащэрэт
ирисыхащэрэт
етсыхащэрэт
ефсыхащэрэт
ирасыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
езмысыхащэрэт
иумысыхащэрэт
иримысыхащэрэт
едмысыхащэрэт
евмысыхащэрэт
ирамысыхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнщ
епсыхагъэнщ
ирисыхагъэнщ
етсыхагъэнщ
ефсыхагъэнщ
ирасыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнкъым
епсыхагъэнкъым
ирисыхагъэнкъым
етсыхагъэнкъым
ефсыхагъэнкъым
ирасыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнт
епсыхагъэнт
ирисыхагъэнт
етсыхагъэнт
ефсыхагъэнт
ирасыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнтэкъым
епсыхагъэнтэкъым
ирисыхагъэнтэкъым
етсыхагъэнтэкъым
ефсыхагъэнтэкъым
ирасыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэн
епсыхагъэн
ирисыхагъэн
етсыхагъэн
ефсыхагъэн
ирасыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнкъэ
епсыхагъэнкъэ
ирисыхагъэнкъэ
етсыхагъэнкъэ
ефсыхагъэнкъэ
ирасыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнт
епсыхагъэнт
ирисыхагъэнт
етсыхагъэнт
ефсыхагъэнт
ирасыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнтэкъэ
епсыхагъэнтэкъэ
ирисыхагъэнтэкъэ
етсыхагъэнтэкъэ
ефсыхагъэнтэкъэ
ирасыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнущ
епсыхагъэнущ
ирисыхагъэнущ
етсыхагъэнущ
ефсыхагъэнущ
ирасыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнукъым
епсыхагъэнукъым
ирисыхагъэнукъым
етсыхагъэнукъым
ефсыхагъэнукъым
ирасыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнут
епсыхагъэнут
ирисыхагъэнут
етсыхагъэнут
ефсыхагъэнут
ирасыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнутэкъым
епсыхагъэнутэкъым
ирисыхагъэнутэкъым
етсыхагъэнутэкъым
ефсыхагъэнутэкъым
ирасыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэну
епсыхагъэну
ирисыхагъэну
етсыхагъэну
ефсыхагъэну
ирасыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнукъэ
епсыхагъэнукъэ
ирисыхагъэнукъэ
етсыхагъэнукъэ
ефсыхагъэнукъэ
ирасыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ессыхагъэнут
епсыхагъэнут
ирисыхагъэнут
етсыхагъэнут
ефсыхагъэнут
ирасыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ессыхагъэнутэкъэ
епсыхагъэнутэкъэ
ирисыхагъэнутэкъэ
етсыхагъэнутэкъэ
ефсыхагъэнутэкъэ
ирасыхагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
езысых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
езымысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
езысыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
езымысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
езысыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
езымысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
езысыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
езымысыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
езысыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
езымысыхыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ессых
епсых
ирисых
етсых
ефсых
ирасых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
езмысых
иумысых
иримысых
едмысых
евмысых
ирамысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ессыха
епсыха
ирисыха
етсыха
ефсыха
ирасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыха
иумысыха
иримысыха
едмысыха
евмысыха
ирамысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ессыхыгъа
епсыхыгъа
ирисыхыгъа
етсыхыгъа
ефсыхыгъа
ирасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыхыгъа
иумысыхыгъа
иримысыхыгъа
едмысыхыгъа
евмысыхыгъа
ирамысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ессыхын
епсыхын
ирисыхын
етсыхын
ефсыхын
ирасыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыхын
иумысыхын
иримысыхын
едмысыхын
евмысыхын
ирамысыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ессыхыну
епсыхыну
ирисыхыну
етсыхыну
ефсыхыну
ирасыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыхыну
иумысыхыну
иримысыхыну
едмысыхыну
евмысыхыну
ирамысыхыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
есых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
емысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
есыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
емысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
есыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
емысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
есыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
емысыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
есыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
емысыхыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрессых
зэрепсых
зэрырисых
зэретсых
зэрефсых
зэрырасых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрезмысых
зэрумысых
зэрыримысых
зэредмысых
зэревмысых
зэрырамысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрессыха
зэрепсыха
зэрырисыха
зэретсыха
зэрефсыха
зэрырасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрезмысыха
зэрумысыха
зэрыримысыха
зэредмысыха
зэревмысыха
зэрамысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрессыхыгъа
зэрепсыхыгъа
зэрырисыхыгъа
зэретсыхыгъа
зэрефсыхыгъа
зэрырасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрезмысыхыгъа
зэрумысыхыгъа
зэрыримысыхыгъа
зэредмысыхыгъа
зэревмысыхыгъа
зэрырамысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрессыхын
зэрепсыхын
зэрырисыхын
зэретсыхын
зэрефсыхын
зэрырасыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрезмысыхын
зэрумысыхын
зэрыримысыхын
зэредмысыхын
зэревмысыхын
зэрырамысыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрессыхыну
зэрепсыхыну
зэрырисыхыну
зэретсыхыну
зэрефсыхыну
зэрырасыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрезмысыхыну
зэрумысыхыну
зэрыримысыхыну
зэредмысыхыну
зэревмысыхыну
зэрырамысыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щессых
щепсых
щрисых
щетсых
щефсых
щрасых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щезмысых
щумысых
щримысых
щедмысых
щевмысых
щрамысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щессыха
щепсыха
щрисыха
щетсыха
щефсыха
щрасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щезмысыха
щумысыха
щримысыха
щедмысыха
щевмысыха
щрамысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щессыхыгъа
щепсыхыгъа
щрисыхыгъа
щетсыхыгъа
щефсыхыгъа
щрасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щезмысыхыгъа
щумысыхыгъа
щримысыхыгъа
щедмысыхыгъа
щевмысыхыгъа
щрамысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щессыхын
щепсыхын
щрисыхын
щетсыхын
щефсыхын
щрасыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щезмысыхын
щумысыхын
щримысыхын
щедмысыхын
щевмысыхын
щрамысыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щессыхыну
щепсыхыну
щрисыхыну
щетсыхыну
щефсыхыну
щрасыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щезмысыхыну
щумысыхыну
щримысыхыну
щедмысыхыну
щевмысыхыну
щрамысыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здессых
здепсых
здрисых
здетсых
здефсых
здрасых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здезмысых
здумысых
здримысых
здедмысых
здевмысых
здрамысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здессыха
здепсыха
здрисыха
здетсыха
здефсыха
здрасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здезмысыха
здумысыха
здримысыха
здедмысыха
здевмысыха
здрамысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здессыхыгъа
здепсыхыгъа
здрисыхыгъа
здетсыхыгъа
здефсыхыгъа
здрасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмысыхыгъа
здумысыхыгъа
здримысыхыгъа
здедмысыхыгъа
здевмысыхыгъа
здрамысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здессыхын
здепсыхын
здрисыхын
здетсыхын
здефсыхын
здрасыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здезмысыхын
здумысыхын
здримысыхын
здедмысыхын
здевмысыхын
здрамысыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здессыхыну
здепсыхыну
здрисыхыну
здетсыхыну
здефсыхыну
здрасыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмысыхыну
здумысыхыну
здримысыхыну
здедмысыхыну
здевмысыхыну
здрамысыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀессых
щӀепсых
щӀрисых
щӀетсых
щӀефсых
щӀрасых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀезмысых
щӀумысых
щӀримысых
щӀедмысых
щӀевмысых
щӀрамысых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀессыха
щӀепсыха
щӀрисыха
щӀетсыха
щӀефсыха
щӀрасыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀезмысыха
щӀумысыха
щӀримысыха
щӀедмысыха
щӀевмысыха
щӀрамысыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀессыхыгъа
щӀэепсыхыгъа
щӀрисыхыгъа
щӀэетсыхыгъа
щӀэефсыхыгъа
щӀрасыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀезмысыхыгъа
щӀумысыхыгъа
щӀримысыхыгъа
щӀедмысыхыгъа
щӀевмысыхыгъа
щӀрамысыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀессыхын
щӀепсыхын
щӀрисыхын
щӀетсыхын
щӀефсыхын
щӀрасыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀезмысыхын
щӀумысыхын
щӀримысыхын
щӀедмысыхын
щӀевмысыхын
щӀрамысыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀессыхыну
щӀепсыхыну
щӀрисыхыну
щӀетсыхыну
щӀефсыхыну
щӀрасыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀезмысыхыну
щӀумысыхыну
щӀримысыхыну
щӀедмысыхыну
щӀевмысыхыну
щӀрамысыхыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ессыхыу
епсыхыу
ирисыхыу
етсыхыу
ефсыхыу
ирасыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыхыу
иумысыхыу
иримысыхыу
едмысыхыу
евмысыхыу
ирамысыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ессыхауэ
епсыхауэ
ирисыхауэ
етсыхауэ
ефсыхауэ
ирасыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
езмысыхауэ
иумысыхауэ
иримысыхауэ
едмысыхауэ
евмысыхауэ
ирамысыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
ессыхыурэ
епсыхыурэ
ирисыхыурэ
етсыхыурэ
ефсыхыурэ
ирасыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
езмысыхыурэ
иумысыхыурэ
иримысыхыурэ
едмысыхыурэ
евмысыхыурэ
ирамысыхыурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
узосых
узосых
ар
узосых
изосых
фызосых
изосых / язосых
дэ
фэ
фызосых
фызосых
ахэр
узосых
изосых
фызосых
язосых / изосых
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыбосых
сыбосых
уэ
ар
къызыбосых
ибосых
къыдыбосых
ибосых
дэ
дыбосых
дыбосых
фэ
ахэр
къызыбосых
ибосых
къыдыбосых
ибосых
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуесых
сресых
сыкъывесых
саресых
уэ
укъызесых
уресых
укъыдесых
уаресых
ар
къызесых
къыуесых
иресых
къыдесых
къывесых
яресых
дэ
дыкъыуесых
дресых
дыкъывесых
даресых
фэ
фыкъызесых
фресых
фыкъыдесых
фаресых
ахэр
къызесых
къыуесых
иресых
къыдесых
къывесых
яресых
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
удосых
удосых
ар
удосых
идосых
фыдосых
идосых / ядосых
дэ
фэ
фыдосых
фыдосых
ахэр
удосых
идосых
фыдосых
ядосых / идосых
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сывосых
сывосых
уэ
ар
къызывосых
ивосых
къыдывосых
ивосых
дэ
дывосых
дывосых
фэ
ахэр
къызывосых
ивосых
къыдывосых
ивосых
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуасых
сырасых
сыкъывасых
сырасых
уэ
укъызасых
урасых
укъыдасых
урасых
ар
къызасых
къыуасых
ирасых
къыдасых
къывасых
ирасых
дэ
дыкъыуасых
дырасых
дыкъывасых
дырасых
фэ
фыкъызасых
фырасых
фыкъыдасых
фырасых
ахэр
къызасых
къыуасых
ирасых
къыдасых
къывасых
ирасых
фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уессыхрэ
уайссыхрэ
ар
уэссыхрэ
ессыхрэ
фэссыхрэ
яссыхрэ
дэ
фэ
фессыхрэ
файссыхрэ
ахэр
уэссыхрэ
ессыхрэ
фэссыхрэ
яссыхрэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сепсыхрэ
сайпсыхрэ
уэ
ар
къызэпсыхрэ
епсыхрэ
къыдэпсыхрэ
япсыхрэ
дэ
депсыхрэ
дайпсыхрэ
фэ
ахэр
къызэпсыхрэ
епсыхрэ
къыдэпсыхрэ
япсыхрэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуисыхрэ
срисыхрэ
сыкъывисыхрэ
сарисыхрэ
уэ
укъызисыхрэ
урисыхрэ
укъыдисыхрэ
уарисыхрэ
ар
къызисыхрэ
къыуисыхрэ
ирисыхрэ
къыдисыхрэ
къывисыхрэ
ярисыхрэ
дэ
дыкъыуисыхрэ
дрисыхрэ
дыкъывисыхрэ
дрисыхрэ
фэ
фыкъызисыхрэ
фрисыхрэ
фыкъыдисыхрэ
фарисыхрэ
ахэр
къызисыхрэ
къыуисыхрэ
ирисыхрэ
къыдисыхрэ
къывисыхрэ
ярисыхрэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уетсыхрэ
уайтсыхрэ
ар
уэтсыхрэ
етсыхрэ
фэтсыхрэ
ятсыхрэ
дэ
фэ
фетсыхрэ
файтсыхрэ
'ахэр
уэтсыхрэ
етсыхрэ
фэтсыхрэ
ятсыхрэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сефсыхрэ
сайфсыхрэ
уэ
ар
къызэфсыхрэ
ефсыхрэ
къыдэфсыхрэ
яфсыхрэ
дэ
дефсыхрэ
дайфсыхрэ
фэ
ахэр
къызэфсыхрэ
ефсыхрэ
къыдэфсыхрэ
яфсыхрэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуасыхрэ
срасыхрэ
сыкъывасыхрэ
сарасыхрэ
уэ
укъызасыхрэ
урасыхрэ
укъыдасыхрэ
уарасыхрэ
ар
къызасыхрэ
къыуасыхрэ
ирасыхрэ
къыдасыхрэ
къывасыхрэ
ярасыхрэ
дэ
дыкъыуасыхрэ
драсыхрэ
дыкъывасыхрэ
драсыхрэ
фэ
фыкъызасыхрэ
фрасыхрэ
фыкъыдасыхрэ
фарасыхрэ
ахэр
къызасыхрэ
къыуасыхрэ
ирасыхрэ
къыдасыхрэ
къывасыхрэ
ярасыхрэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]
[сых]ыр
--
[сых]хэр
Эргативнэ:
[сых]
[сых]ым
--
[сых]хэм
Послеложнэ:
[сых]кӀэ
[сых]ымкӀэ
[сых]хэкӀэ
[сых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ыу
[сых]ырауэ
[сых]хэу
[сых]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]а
[сых]ар
--
[сых]ахэр
Эргативнэ:
[сых]а
[сых]ам
--
[сых]ахэм
Послеложнэ:
[сых]акӀэ
[сых]амкӀэ
[сых]ахэкӀэ
[сых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ауэ
[сых]арауэ
[сых]ахэу
[сых]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]ын
[сых]ыныр
--
[сых]ынхэр
Эргативнэ:
[сых]ын
[сых]ыным
--
[сых]ынхэм
Послеложнэ:
[сых]ынкӀэ
[сых]ынымкӀэ
[сых]ынхэкӀэ
[сых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[сых]ыну
[сых]ынырауэ
[сых]ынхэу
[сых]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сых]ыну
[сых]ынур
--
[сых]ынухэр
Эргативнэ:
[сых]ыну
[сых]ынум
--
[сых]ынухэм
Послеложнэ:
[сых]ынукӀэ
[сых]ынумкӀэ
[сых]ынухэкӀэ
[сых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сых]ынууэ
[сых]ынурауэ
[сых]ынухэу
[сых]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Шхын пщтырым е сырым ехыу исын (п. п. тэмакъыр, ныбэлыцӀыр). ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Шей пщтырым си тэмакъыр ирисыхащ. НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
есыхын: burn sth (for example, the throat (esophagus) — about spicy or hot food)
Шей пщтырым си тэмакъыр ирисыхащ: the hot tea burnt my throat. УРЫСЫБЗЭ
есыхын: обжечь что-л. (напр. пищевод — об острой или горячей пище)
Шей пщтырым си тэмакъыр ирисыхащ: горячий чай обжег мое горло. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.