Wt/kbd/егъэпсыхын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [je:ʁɐpsǝˈxǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• е- + гъэ- + [пс] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "егъэпсыхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	егъэпсыхын
щымыӀэныгъэ:	емыгъэпсыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхын	ебгъэпсыхын	иригъэпсыхын	едгъэпсыхын	евгъэпсыхын	ирагъэпсыхын
щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхын	иумыгъэпсыхын	иримыгъэпсыхын	едмыгъэпсыхын	евмыгъэпсыхын	ирамыгъэпсыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	егъэпсых!	евгъэпсых!
щымыӀэныгъэ:	иумыгъэпсых!	евмыгъэпсых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	срырегъэпсых	урырегъэпсых	ирырегъэпсых	дрырегъэпсых	фрырегъэпсых	ирырегъэпсых
щымыӀэныгъэ:	срыремыгъэпсых	урыремыгъэпсых	ирыремыгъэпсых	дрыремыгъэпсых	фрыремыгъэпсых	ирыремыгъэпсых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	изогъэпсых(ыр)	ибогъэпсых(ыр)	ирегъэпсых(ыр)	идогъэпсых(ыр)	ивогъэпсых(ыр)	ирагъэпсых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыркъым	ебгъэпсыхыркъым	иригъэпсыхыркъым	едгъэпсыхыркъым	евгъэпсыхыркъым	ирагъэпсыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхырт	ебгъэпсыхырт	иригъэпсыхырт	едгъэпсыхырт	евгъэпсыхырт	ирагъэпсыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыртэкъым	ебгъэпсыхыртэкъым	иригъэпсыхыртэкъым	едгъэпсыхыртэкъым	евгъэпсыхыртэкъым	ирагъэпсыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхащ	ебгъэпсыхащ	иригъэпсыхащ	едгъэпсыхащ	евгъэпсыхащ	ирагъэпсыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхакъым	ебгъэпсыхакъым	иригъэпсыхакъым	едгъэпсыхакъым	евгъэпсыхакъым	ирагъэпсыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхат	ебгъэпсыхат	иригъэпсыхат	едгъэпсыхат	евгъэпсыхат	ирагъэпсыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхатэкъым	ебгъэпсыхатэкъым	иригъэпсыхатэкъым	едгъэпсыхатэкъым	евгъэпсыхатэкъым	ирагъэпсыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъащ	ебгъэпсыхыгъащ	иригъэпсыхыгъащ	едгъэпсыхыгъащ	евгъэпсыхыгъащ	ирагъэпсыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъакъым	ебгъэпсыхыгъакъым	иригъэпсыхыгъакъым	едгъэпсыхыгъакъым	евгъэпсыхыгъакъым	ирагъэпсыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъат	ебгъэпсыхыгъат	иригъэпсыхыгъат	едгъэпсыхыгъат	евгъэпсыхыгъат	ирагъэпсыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъатэкъым	ебгъэпсыхыгъатэкъым	иригъэпсыхыгъатэкъым	едгъэпсыхыгъатэкъым	евгъэпсыхыгъатэкъым	ирагъэпсыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхщ	ебгъэпсыхщ	иригъэпсыхщ	едгъэпсыхщ	евгъэпсыхщ	ирагъэпсыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхкъым	ебгъэпсыхкъым	иригъэпсыхкъым	едгъэпсыхкъым	евгъэпсыхкъым	ирагъэпсыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхт	ебгъэпсыхт	иригъэпсыхт	едгъэпсыхт	евгъэпсыхт	ирагъэпсыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхтэкъым	ебгъэпсыхтэкъым	иригъэпсыхтэкъым	едгъэпсыхтэкъым	евгъэпсыхтэкъым	ирагъэпсыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынщ	ебгъэпсыхынщ	иригъэпсыхынщ	едгъэпсыхынщ	евгъэпсыхынщ	ирагъэпсыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынкъым	ебгъэпсыхынкъым	иригъэпсыхынкъым	едгъэпсыхынкъым	евгъэпсыхынкъым	ирагъэпсыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынущ	ебгъэпсыхынущ	иригъэпсыхынущ	едгъэпсыхынущ	евгъэпсыхынущ	ирагъэпсыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынукъым	ебгъэпсыхынукъым	иригъэпсыхынукъым	едгъэпсыхынукъым	евгъэпсыхынукъым	ирагъэпсыхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхрэ	ебгъэпсыхрэ	иригъэпсыхрэ	едгъэпсыхрэ	евгъэпсыхрэ	ирагъэпсыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыркъэ	ебгъэпсыхыркъэ	иригъэпсыхыркъэ	едгъэпсыхыркъэ	евгъэпсыхыркъэ	ирагъэпсыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхырт	ебгъэпсыхырт	иригъэпсыхырт	едгъэпсыхырт	евгъэпсыхырт	ирагъэпсыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыртэкъэ	ебгъэпсыхыртэкъэ	иригъэпсыхыртэкъэ	едгъэпсыхыртэкъэ	евгъэпсыхыртэкъэ	ирагъэпсыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыха	ебгъэпсыха	иригъэпсыха	едгъэпсыха	евгъэпсыха	ирагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхакъэ	ебгъэпсыхакъэ	иригъэпсыхакъэ	едгъэпсыхакъэ	евгъэпсыхакъэ	ирагъэпсыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхат	ебгъэпсыхат	иригъэпсыхат	едгъэпсыхат	евгъэпсыхат	ирагъэпсыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхатэкъэ	ебгъэпсыхатэкъэ	иригъэпсыхатэкъэ	едгъэпсыхатэкъэ	евгъэпсыхатэкъэ	ирагъэпсыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъа	ебгъэпсыхыгъа	иригъэпсыхыгъа	едгъэпсыхыгъа	евгъэпсыхыгъа	ирагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	езгъэпсыхыгъакъэ	ебгъэпсыхыгъакъэ	иригъэпсыхыгъакъэ	едгъэпсыхыгъакъэ	евгъэпсыхыгъакъэ	ирагъэпсыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъат	ебгъэпсыхыгъат	иригъэпсыхыгъат	едгъэпсыхыгъат	евгъэпсыхыгъат	ирагъэпсыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъатэкъэ	ебгъэпсыхыгъатэкъэ	иригъэпсыхыгъатэкъэ	едгъэпсыхыгъатэкъэ	евгъэпсыхыгъатэкъэ	ирагъэпсыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	езгъэпсых	ебгъэпсых	иригъэпсых	едгъэпсых	евгъэпсых	ирагъэпсых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхкъэ	ебгъэпсыхкъэ	иригъэпсыхкъэ	едгъэпсыхкъэ	евгъэпсыхкъэ	ирагъэпсыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхт	ебгъэпсыхт	иригъэпсыхт	едгъэпсыхт	евгъэпсыхт	ирагъэпсыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхтэкъэ	ебгъэпсыхтэкъэ	иригъэпсыхтэкъэ	едгъэпсыхтэкъэ	евгъэпсыхтэкъэ	ирагъэпсыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхын	ебгъэпсыхын	иригъэпсыхын	едгъэпсыхын	евгъэпсыхын	ирагъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынкъэ	ебгъэпсыхынкъэ	иригъэпсыхынкъэ	едгъэпсыхынкъэ	евгъэпсыхынкъэ	ирагъэпсыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыну	ебгъэпсыхыну	иригъэпсыхыну	едгъэпсыхыну	евгъэпсыхыну	ирагъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынукъэ	ебгъэпсыхынукъэ	иригъэпсыхынукъэ	едгъэпсыхынукъэ	евгъэпсыхынукъэ	ирагъэпсыхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхмэ	ебгъэпсыхмэ	иригъэпсыхмэ	едгъэпсыхмэ	евгъэпсыхмэ	ирагъэпсыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхмэ	иумыгъэпсыхмэ	иримыгъэпсыхмэ	едмыгъэпсыхмэ	евмыгъэпсыхмэ	ирамыгъэпсыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхамэ	ебгъэпсыхамэ	иригъэпсыхамэ	едгъэпсыхамэ	евгъэпсыхамэ	ирагъэпсыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхамэ	иумыгъэпсыхамэ	иримыгъэпсыхамэ	едмыгъэпсыхамэ	евмыгъэпсыхамэ	ирамыгъэпсыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъамэ	ебгъэпсыхыгъамэ	иригъэпсыхыгъамэ	едгъэпсыхыгъамэ	евгъэпсыхыгъамэ	ирагъэпсыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхыгъамэ	иумыгъэпсыхыгъамэ	иримыгъэпсыхыгъамэ	едмыгъэпсыхыгъамэ	евмыгъэпсыхыгъамэ	ирамыгъэпсыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынмэ	ебгъэпсыхынмэ	иригъэпсыхынмэ	едгъэпсыхынмэ	евгъэпсыхынмэ	ирагъэпсыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынмэ	иумыгъэпсыхынмэ	иримыгъэпсыхынмэ	едмыгъэпсыхынмэ	евмыгъэпсыхынмэ	ирамыгъэпсыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынумэ	ебгъэпсыхынумэ	иригъэпсыхынумэ	едгъэпсыхынумэ	евгъэпсыхынумэ	ирагъэпсыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынумэ	иумыгъэпсыхынумэ	иримыгъэпсыхынумэ	едмыгъэпсыхынумэ	евмыгъэпсыхынумэ	ирамыгъэпсыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхтэмэ	ебгъэпсыхтэмэ	иригъэпсыхтэмэ	едгъэпсыхтэмэ	евгъэпсыхтэмэ	ирагъэпсыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхтэмэ	иумыгъэпсыхтэмэ	иримыгъэпсыхтэмэ	едмыгъэпсыхтэмэ	евмыгъэпсыхтэмэ	ирамыгъэпсыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхатэмэ	ебгъэпсыхатэмэ	иригъэпсыхатэмэ	едгъэпсыхатэмэ	евгъэпсыхатэмэ	ирагъэпсыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхатэмэ	иумыгъэпсыхатэмэ	иримыгъэпсыхатэмэ	едмыгъэпсыхатэмэ	евмыгъэпсыхатэмэ	ирамыгъэпсыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъатэмэ	ебгъэпсыхыгъатэмэ	иригъэпсыхыгъатэмэ	едгъэпсыхыгъатэмэ	евгъэпсыхыгъатэмэ	ирагъэпсыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхыгъатэмэ	иумыгъэпсыхыгъатэмэ	иримыгъэпсыхыгъатэмэ	едмыгъэпсыхыгъатэмэ	евмыгъэпсыхыгъатэмэ	ирамыгъэпсыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынтэмэ	ебгъэпсыхынтэмэ	иригъэпсыхынтэмэ	едгъэпсыхынтэмэ	евгъэпсыхынтэмэ	ирагъэпсыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынтэмэ	иумыгъэпсыхынтэмэ	иримыгъэпсыхынтэмэ	едмыгъэпсыхынтэмэ	евмыгъэпсыхынтэмэ	ирамыгъэпсыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынутэмэ	ебгъэпсыхынутэмэ	иригъэпсыхынутэмэ	едгъэпсыхынутэмэ	евгъэпсыхынутэмэ	ирагъэпсыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынутэмэ	иумыгъэпсыхынутэмэ	иримыгъэпсыхынутэмэ	едмыгъэпсыхынутэмэ	евмыгъэпсыхынутэмэ	ирамыгъэпсыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынт	ебгъэпсыхынт	иригъэпсыхынт	едгъэпсыхынт	евгъэпсыхынт	ирагъэпсыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынтэкъым	ебгъэпсыхынтэкъым	иригъэпсыхынтэкъым	едгъэпсыхынтэкъым	евгъэпсыхынтэкъым	ирагъэпсыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынут	ебгъэпсыхынут	иригъэпсыхынут	едгъэпсыхынут	евгъэпсыхынут	ирагъэпсыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынутэкъым	ебгъэпсыхынутэкъым	иригъэпсыхынутэкъым	едгъэпсыхынутэкъым	евгъэпсыхынутэкъым	ирагъэпсыхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхми	ебгъэпсыхми	иригъэпсыхми	едгъэпсыхми	евгъэпсыхми	ирагъэпсыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхми	иумыгъэпсыхми	иримыгъэпсыхми	едмыгъэпсыхми	евмыгъэпсыхми	ирамыгъэпсыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхами	ебгъэпсыхами	иригъэпсыхами	едгъэпсыхами	евгъэпсыхами	ирагъэпсыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхами	иумыгъэпсыхами	иримыгъэпсыхами	едмыгъэпсыхами	евмыгъэпсыхами	ирамыгъэпсыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъами	ебгъэпсыхыгъами	иригъэпсыхыгъами	едгъэпсыхыгъами	евгъэпсыхыгъами	ирагъэпсыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхыгъами	иумыгъэпсыхыгъами	иримыгъэпсыхыгъами	едмыгъэпсыхыгъами	евмыгъэпсыхыгъами	ирамыгъэпсыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынми	ебгъэпсыхынми	иригъэпсыхынми	едгъэпсыхынми	евгъэпсыхынми	ирагъэпсыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынми	иумыгъэпсыхынми	иримыгъэпсыхынми	едмыгъэпсыхынми	евмыгъэпсыхынми	ирамыгъэпсыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынуми	ебгъэпсыхынуми	иригъэпсыхынуми	едгъэпсыхынуми	евгъэпсыхынуми	ирагъэпсыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынуми	иумыгъэпсыхынуми	иримыгъэпсыхынуми	едмыгъэпсыхынуми	евмыгъэпсыхынуми	ирамыгъэпсыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхтэми	ебгъэпсыхтэми	иригъэпсыхтэми	едгъэпсыхтэми	евгъэпсыхтэми	ирагъэпсыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхтэми	иумыгъэпсыхтэми	иримыгъэпсыхтэми	едмыгъэпсыхтэми	евмыгъэпсыхтэми	ирамыгъэпсыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхатэми	ебгъэпсыхатэми	иригъэпсыхатэми	едгъэпсыхатэми	евгъэпсыхатэми	ирагъэпсыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхатэми	иумыгъэпсыхатэми	иримыгъэпсыхатэми	едмыгъэпсыхатэми	евмыгъэпсыхатэми	ирамыгъэпсыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхыгъатэми	ебгъэпсыхыгъатэми	иригъэпсыхыгъатэми	едгъэпсыхыгъатэми	евгъэпсыхыгъатэми	ирагъэпсыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхыгъатэми	иумыгъэпсыхыгъатэми	иримыгъэпсыхыгъатэми	едмыгъэпсыхыгъатэми	евмыгъэпсыхыгъатэми	ирамыгъэпсыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынтэми	ебгъэпсыхынтэми	иригъэпсыхынтэми	едгъэпсыхынтэми	евгъэпсыхынтэми	ирагъэпсыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынтэми	иумыгъэпсыхынтэми	иримыгъэпсыхынтэми	едмыгъэпсыхынтэми	евмыгъэпсыхынтэми	ирамыгъэпсыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхынутэми	ебгъэпсыхынутэми	иригъэпсыхынутэми	едгъэпсыхынутэми	евгъэпсыхэнутэми	ирагъэпсыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхынутэми	иумыгъэпсыхынутэми	иримыгъэпсыхынутэми	едмыгъэпсыхынутэми	евмыгъэпсыхынутэми	ирамыгъэпсыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхаи	ебгъэпсыхаи	иригъэпсыхаи	едгъэпсыхаи	евгъэпсыхаи	ирагъэпсыхаи
щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхаи	иумыгъэпсыхаи	иримыгъэпсыхаи	едмыгъэпсыхаи	евмыгъэпсыхаи	ирамыгъэпсыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхащэрэт	ебгъэпсыхащэрэт	иригъэпсыхащэрэт	едгъэпсыхащэрэт	евгъэпсыхащэрэт	ирагъэпсыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	езмыгъэпсыхащэрэт	иумыгъэпсыхащэрэт	иримыгъэпсыхащэрэт	едмыгъэпсыхащэрэт	евмыгъэпсыхащэрэт	ирамыгъэпсыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнщ	ебгъэпсыхагъэнщ	иригъэпсыхагъэнщ	едгъэпсыхагъэнщ	евгъэпсыхагъэнщ	ирагъэпсыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнкъым	ебгъэпсыхагъэнкъым	иригъэпсыхагъэнкъым	едгъэпсыхагъэнкъым	евгъэпсыхагъэнкъым	ирагъэпсыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнт	ебгъэпсыхагъэнт	иригъэпсыхагъэнт	едгъэпсыхагъэнт	евгъэпсыхагъэнт	ирагъэпсыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнтэкъым	ебгъэпсыхагъэнтэкъым	иригъэпсыхагъэнтэкъым	едгъэпсыхагъэнтэкъым	евгъэпсыхагъэнтэкъым	ирагъэпсыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэн	ебгъэпсыхагъэн	иригъэпсыхагъэн	едгъэпсыхагъэн	евгъэпсыхагъэн	ирагъэпсыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнкъэ	ебгъэпсыхагъэнкъэ	иригъэпсыхагъэнкъэ	едгъэпсыхагъэнкъэ	евгъэпсыхагъэнкъэ	ирагъэпсыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнт	ебгъэпсыхагъэнт	иригъэпсыхагъэнт	едгъэпсыхагъэнт	евгъэпсыхагъэнт	ирагъэпсыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнтэкъэ	ебгъэпсыхагъэнтэкъэ	иригъэпсыхагъэнтэкъэ	едгъэпсыхагъэнтэкъэ	евгъэпсыхагъэнтэкъэ	ирагъэпсыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнущ	ебгъэпсыхагъэнущ	иригъэпсыхагъэнущ	едгъэпсыхагъэнущ	евгъэпсыхагъэнущ	ирагъэпсыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнукъым	ебгъэпсыхагъэнукъым	иригъэпсыхагъэнукъым	едгъэпсыхагъэнукъым	евгъэпсыхагъэнукъым	ирагъэпсыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнут	ебгъэпсыхагъэнут	иригъэпсыхагъэнут	едгъэпсыхагъэнут	евгъэпсыхагъэнут	ирагъэпсыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнутэкъым	ебгъэпсыхагъэнутэкъым	иригъэпсыхагъэнутэкъым	едгъэпсыхагъэнутэкъым	евгъэпсыхагъэнутэкъым	ирагъэпсыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэну	ебгъэпсыхагъэну	иригъэпсыхагъэну	едгъэпсыхагъэну	евгъэпсыхагъэну	ирагъэпсыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнукъэ	ебгъэпсыхагъэнукъэ	иригъэпсыхагъэнукъэ	едгъэпсыхагъэнукъэ	евгъэпсыхагъэнукъэ	ирагъэпсыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнут	ебгъэпсыхагъэнут	иригъэпсыхагъэнут	едгъэпсыхагъэнут	евгъэпсыхагъэнут	ирагъэпсыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	езгъэпсыхагъэнутэкъэ	ебгъэпсыхагъэнутэкъэ	иригъэпсыхагъэнутэкъэ	едгъэпсыхагъэнутэкъэ	евгъэпсыхагъэнутэкъэ	ирагъэпсыхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	езыгъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езымыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езыгъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езымыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езыгъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езымыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езыгъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езымыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езыгъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езымыгъэпсыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсых	ебгъэпсых	иригъэпсых	едгъэпсых	евгъэпсых	ирагъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсых	иумыгъэпсых	иримыгъэпсых	едмыгъэпсых	евмыгъэпсых	ирамыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыха	ебгъэпсыха	иригъэпсыха	едгъэпсыха	евгъэпсыха	ирагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыха	иумыгъэпсыха	иримыгъэпсыха	едмыгъэпсыха	евмыгъэпсыха	ирамыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхыгъа	ебгъэпсыхыгъа	иригъэпсыхыгъа	едгъэпсыхыгъа	евгъэпсыхыгъа	ирагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхыгъа	иумыгъэпсыхыгъа	иримыгъэпсыхыгъа	едмыгъэпсыхыгъа	евмыгъэпсыхыгъа	ирамыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхын	ебгъэпсыхын	иригъэпсыхын	едгъэпсыхын	евгъэпсыхын	ирагъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхын	иумыгъэпсыхын	иримыгъэпсыхын	едмыгъэпсыхын	евмыгъэпсыхын	ирамыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхыну	ебгъэпсыхыну	иригъэпсыхыну	едгъэпсыхыну	евгъэпсыхыну	ирагъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхыну	иумыгъэпсыхыну	иримыгъэпсыхыну	едмыгъэпсыхыну	евмыгъэпсыхыну	ирамыгъэпсыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	егъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	емыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	егъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	емыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	егъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	емыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	егъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	емыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	егъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	емыгъэпсыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрезгъэпсых	зэребгъэпсых	зэрыригъэпсых	зэредгъэпсых	зэревгъэпсых	зэрырагъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмыгъэпсых	зэрумыгъэпсых	зэрыримыгъэпсых	зэредмыгъэпсых	зэревмыгъэпсых	зэрырамыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрезгъэпсыха	зэребгъэпсыха	зэрыригъэпсыха	зэредгъэпсыха	зэревгъэпсыха	зэрырагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмыгъэпсыха	зэрумыгъэпсыха	зэрыримыгъэпсыха	зэредмыгъэпсыха	зэревмыгъэпсыха	зэрамыпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрезгъэпсыхыгъа	зэребгъэпсыхыгъа	зэрыригъэпсыхыгъа	зэредгъэпсыхыгъа	зэревгъэпсыхыгъа	зэрырагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмыгъэпсыхыгъа	зэрумыгъэпсыхыгъа	зэрыримыгъэпсыхыгъа	зэредмыгъэпсыхыгъа	зэревмыгъэпсыхыгъа	зэрырамыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрезгъэпсыхын	зэребгъэпсыхын	зэрыригъэпсыхын	зэредгъэпсыхын	зэревгъэпсыхын	зэрырагъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмыгъэпсыхын	зэрумыгъэпсыхын	зэрыримыгъэпсыхын	зэредмыгъэпсыхын	зэревмыгъэпсыхын	зэрырамыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрезгъэпсыхыну	зэребгъэпсыхыну	зэрыригъэпсыхыну	зэредгъэпсыхыну	зэревгъэпсыхыну	зэрырагъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрезмыгъэпсыхыну	зэрумыгъэпсыхыну	зэрыримыгъэпсыхыну	зэредмыгъэпсыхыну	зэревмыгъэпсыхыну	зэрырамыгъэпсыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щезгъэпсых	щебгъэпсых	щригъэпсых	щедгъэпсых	щевгъэпсых	щрагъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щезмыгъэпсых	щумыгъэпсых	щримыгъэпсых	щедмыгъэпсых	щевмыгъэпсых	щрамыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щезгъэпсыха	щебгъэпсыха	щригъэпсыха	щедгъэпсыха	щевгъэпсыха	щрагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щезмыгъэпсыха	щумыгъэпсыха	щримыгъэпсыха	щедмыгъэпсыха	щевмыгъэпсыха	щрамыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щезгъэпсыхыгъа	щебгъэпсыхыгъа	щригъэпсыхыгъа	щедгъэпсыхыгъа	щевгъэпсыхыгъа	щрагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щезмыгъэпсыхыгъа	щумыгъэпсыхыгъа	щримыгъэпсыхыгъа	щедмыгъэпсыхыгъа	щевмыгъэпсыхыгъа	щрамыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щезгъэпсыхын	щебгъэпсыхын	щригъэпсыхын	щедгъэпсыхын	щевгъэпсыхын	щрагъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щезмыгъэпсыхын	щумыгъэпсыхын	щримыгъэпсыхын	щедмыгъэпсыхын	щевмыгъэпсыхын	щрамыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щезгъэпсыхыну	щебгъэпсыхыну	щригъэпсыхыну	щедгъэпсыхыну	щевгъэпсыхыну	щрагъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щезмыгъэпсыхыну	щумыгъэпсыхыну	щримыгъэпсыхыну	щедмыгъэпсыхыну	щевмыгъэпсыхыну	щрамыгъэпсыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здезгъэпсых	здебгъэпсых	здригъэпсых	здедгъэпсых	здевгъэпсых	здрагъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здезмыгъэпсых	здумыгъэпсых	здримыгъэпсых	здедмыгъэпсых	здевмыгъэпсых	здрамыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здезгъэпсыха	здебгъэпсыха	здригъэпсыха	здедгъэпсыха	здевгъэпсыха	здрагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здезмыгъэпсыха	здумыгъэпсыха	здримыгъэпсыха	здедмыгъэпсыха	здевмыгъэпсыха	здрамыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здезгъэпсыхыгъа	здебгъэпсыхыгъа	здригъэпсыхыгъа	здедгъэпсыхыгъа	здевгъэпсыхыгъа	здрагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здезмыгъэпсыхыгъа	здумыгъэпсыхыгъа	здримыгъэпсыхыгъа	здедмыгъэпсыхыгъа	здевмыгъэпсыхыгъа	здрамыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здезгъэпсыхын	здебгъэпсыхын	здригъэпсыхын	здедгъэпсыхын	здевгъэпсыхын	здрагъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здезмыгъэпсыхын	здумыгъэпсыхын	здримыгъэпсыхын	здедмыгъэпсыхын	здевмыгъэпсыхын	здрамыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здезгъэпсыхыну	здебгъэпсыхыну	здригъэпсыхыну	здедгъэпсыхыну	здевгъэпсыхыну	здрагъэпсыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здезмыгъэпсыхыну	здумыгъэпсыхыну	здримыгъэпсыхыну	здедмыгъэпсыхыну	здевмыгъэпсыхыну	здрамыгъэпсыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀезгъэпсых	щӀебгъэпсых	щӀригъэпсых	щӀедгъэпсых	щӀевгъэпсых	щӀрагъэпсых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмыгъэпсых	щӀумыгъэпсых	щӀримыгъэпсых	щӀедмыгъэпсых	щӀевмыгъэпсых	щӀрамыгъэпсых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀезгъэпсыха	щӀебгъэпсыха	щӀригъэпсыха	щӀедгъэпсыха	щӀевгъэпсыха	щӀрагъэпсыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмыгъэпсыха	щӀумыгъэпсыха	щӀримыгъэпсыха	щӀедмыгъэпсыха	щӀевмыгъэпсыха	щӀрамыгъэпсыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀезгъэпсыхыгъа	щӀебгъэпсыхыгъа	щӀригъэпсыхыгъа	щӀедгъэпсыхыгъа	щӀевгъэпсыхыгъа	щӀрагъэпсыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмыгъэпсыхыгъа	щӀумыгъэпсыхыгъа	щӀримыгъэпсыхыгъа	щӀедмыгъэпсыхыгъа	щӀевмыгъэпсыхыгъа	щӀрамыгъэпсыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀезгъэпсыхын	щӀебгъэпсыхын	щӀригъэпсыхын	щӀедгъэпсыхын	щӀевгъэпсыхын	щӀрагъэпсыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмыгъэпсыхын	щӀумыгъэпсыхын	щӀримыгъэпсыхын	щӀедмыгъэпсыхын	щӀевмыгъэпсыхын	щӀрамыгъэпсыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀезгъэпсыхыну	щӀебгъэпсыхыну	щӀригъэпсыхыну	щӀедгъэпсыхыну	щӀевгъэпсыхыну	щӀрагъэпсыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀезмыгъэпсыхыну	щӀумыгъэпсыхыну	щӀримыгъэпсыхыну	щӀедмыгъэпсыхыну	щӀевмыгъэпсыхыну	щӀрамыгъэпсыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхыу	ебгъэпсыхыу	иригъэпсыхыу	едгъэпсыхыу	евгъэпсыхыу	ирагъэпсыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхыу	иумыгъэпсыхыу	иримыгъэпсыхыу	едмыгъэпсыхыу	евмыгъэпсыхыу	ирамыгъэпсыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхауэ	ебгъэпсыхауэ	иригъэпсыхауэ	едгъэпсыхауэ	евгъэпсыхауэ	ирагъэпсыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхауэ	иумыгъэпсыхауэ	иримыгъэпсыхауэ	едмыгъэпсыхауэ	евмыгъэпсыхауэ	ирамыгъэпсыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	езгъэпсыхыурэ	ебгъэпсыхыурэ	иригъэпсыхыурэ	едгъэпсыхыурэ	евгъэпсыхыурэ	ирагъэпсыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	езмыгъэпсыхыурэ	иумыгъэпсыхыурэ	иримыгъэпсыхыурэ	едмыгъэпсыхыурэ	евмыгъэпсыхыурэ	ирамыгъэпсыхыурэ

ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			узогъэпсых			узогъэпсых
ар		узогъэпсых	изогъэпсых		фызогъэпсых	изогъэпсых / язогъэпсых
дэ
фэ			фызогъэпсых			фызогъэпсых
ахэр		узогъэпсых	изогъэпсых		фызогъэпсых	язогъэпсых / изогъэпсых
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			сыбогъэпсых			сыбогъэпсых
уэ
ар	къызыбогъэпсых		ибогъэпсых		къыдыбогъэпсых	ибогъэпсых
дэ			дыбогъэпсых			дыбогъэпсых
фэ
ахэр	къызыбогъэпсых		ибогъэпсых		къыдыбогъэпсых	ибогъэпсых
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуегъэпсых	срегъэпсых		сыкъывегъэпсых	сарегъэпсых
уэ	укъызегъэпсых		урегъэпсых	укъыдегъэпсых		уарегъэпсых
ар	къызегъэпсых	къыуегъэпсых	ирегъэпсых	къыдегъэпсых	къывегъэпсых	ярегъэпсых
дэ		дыкъыуегъэпсых	дрегъэпсых		дыкъывегъэпсых	дарегъэпсых
фэ	фыкъызегъэпсых		фрегъэпсых	фыкъыдегъэпсых		фарегъэпсых
ахэр	къызегъэпсых	къыуегъэпсых	ирегъэпсых	къыдегъэпсых	къывегъэпсых	ярегъэпсых
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			удогъэпсых			удогъэпсых
ар		удогъэпсых	идогъэпсых		фыдогъэпсых	идогъэпсых / ядогъэпсых
дэ
фэ			фыдогъэпсых			фыдогъэпсых
ахэр		удогъэпсых	идогъэпсых		фыдогъэпсых	ядогъэпсых / идогъэпсых
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			сывогъэпсых			сывогъэпсых
уэ
ар	къызывогъэпсых		ивогъэпсых		къыдывогъэпсых	ивогъэпсых
дэ			дывогъэпсых			дывогъэпсых
фэ
ахэр	къызывогъэпсых		ивогъэпсых		къыдывогъэпсых	ивогъэпсых
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуагъэпсых	сырагъэпсых		сыкъывагъэпсых	сырагъэпсых
уэ	укъызагъэпсых		урагъэпсых	укъыдагъэпсых		урагъэпсых
ар	къызагъэпсых	къыуагъэпсых	ирагъэпсых	къыдагъэпсых	къывагъэпсых	ирагъэпсых
дэ		дыкъыуагъэпсых	дырагъэпсых		дыкъывагъэпсых	дырагъэпсых
фэ	фыкъызагъэпсых		фырагъэпсых	фыкъыдагъэпсых		фырагъэпсых
ахэр	къызагъэпсых	къыуагъэпсых	ирагъэпсых	къыдагъэпсых	къывагъэпсых	ирагъэпсых

фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			уезгъэпсыхрэ			уайзгъэпсыхрэ
ар		уэзгъэпсыхрэ	езгъэпсыхрэ		фэзгъэпсыхрэ	язгъэпсыхрэ
дэ
фэ			фезгъэпсыхрэ			файзгъэпсыхрэ
ахэр		уэзгъэпсыхрэ	езгъэпсыхрэ		фэзгъэпсыхрэ	язгъэпсыхрэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			себгъэпсыхрэ			сайбгъэпсыхрэ
уэ
ар	къызэбгъэпсыхрэ		ебгъэпсыхрэ	къыдэбгъэпсыхрэ		ябгъэпсыхрэ
дэ			дебгъэпсыхрэ			дайбгъэпсыхрэ
фэ
ахэр	къызэбгъэпсыхрэ		ебгъэпсыхрэ	къыдэбгъэпсыхрэ		ябгъэпсыхрэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуигъэпсыхрэ	сригъэпсыхрэ		сыкъывигъэпсыхрэ	саригъэпсыхрэ
уэ	укъызигъэпсыхрэ		уригъэпсыхрэ	укъыдигъэпсыхрэ		уаригъэпсыхрэ
ар	къызигъэпсыхрэ	къыуигъэпсыхрэ	иригъэпсыхрэ	къыдигъэпсыхрэ	къывигъэпсыхрэ	яригъэпсыхрэ
дэ		дыкъыуигъэпсыхрэ	дригъэпсыхрэ		дыкъывигъэпсыхрэ	дригъэпсыхрэ
фэ	фыкъызигъэпсыхрэ		фригъэпсыхрэ	фыкъыдигъэпсыхрэ		фаригъэпсыхрэ
ахэр	къызигъэпсыхрэ	къыуигъэпсыхрэ	иригъэпсыхрэ	къыдигъэпсыхрэ	къывигъэпсыхрэ	яригъэпсыхрэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ			уедгъэпсыхрэ			уайдгъэпсыхрэ
ар		уэдгъэпсыхрэ	едгъэпсыхрэ		фэдгъэпсыхрэ	ядгъэпсыхрэ
дэ
фэ			федгъэпсыхрэ			файдгъэпсыхрэ
'ахэр		уэдгъэпсыхрэ	едгъэпсыхрэ		фэдгъэпсыхрэ	ядгъэпсыхрэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ			севгъэпсыхрэ			сайвгъэпсыхрэ
уэ
ар	къызэвгъэпсыхрэ		евгъэпсыхрэ	къыдэвгъэпсыхрэ		явгъэпсыхрэ
дэ			девгъэпсыхрэ			дайвгъэпсыхрэ
фэ
ахэр	къызэвгъэпсыхрэ		евгъэпсыхрэ	къыдэвгъэпсыхрэ		явгъэпсыхрэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
прямой дополненэ
сэ		сыкъыуагъэпсыхрэ	срагъэпсыхрэ		сыкъывагъэпсыхрэ	сарагъэпсыхрэ
уэ	укъызагъэпсыхрэ		урагъэпсыхрэ	укъыдагъэпсыхрэ		уарагъэпсыхрэ
ар	къызагъэпсыхрэ	къыуагъэпсыхрэ	ирагъэпсыхрэ	къыдагъэпсыхрэ	къывагъэпсыхрэ	ярагъэпсыхрэ
дэ		дыкъыуагъэпсыхрэ	драгъэпсыхрэ		дыкъывагъэпсыхрэ	драгъэпсыхрэ
фэ	фыкъызагъэпсыхрэ		фрагъэпсыхрэ	фыкъыдагъэпсыхрэ		фарагъэпсыхрэ
ахэр	къызагъэпсыхрэ	къыуагъэпсыхрэ	ирагъэпсыхрэ	къыдагъэпсыхрэ	къывагъэпсыхрэ	ярагъэпсыхрэ

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[псых]	[псых]ыр	--	[псых]хэр
Эргативнэ:	[псых]	[псых]ым	--	[псых]хэм
Послеложнэ:	[псых]кӀэ	[псых]ымкӀэ	[псых]хэкӀэ	[псых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[псых]ыу	[псых]ырауэ	[псых]хэу	[псых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[псых]а	[псых]ар	--	[псых]ахэр
Эргативнэ:	[псых]а	[псых]ам	--	[псых]ахэм
Послеложнэ:	[псых]акӀэ	[псых]амкӀэ	[псых]ахэкӀэ	[псых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[псых]ауэ	[псых]арауэ	[псых]ахэу	[псых]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[псых]ын	[псых]ыныр	--	[псых]ынхэр
Эргативнэ:	[псых]ын	[псых]ыным	--	[псых]ынхэм
Послеложнэ:	[псых]ынкӀэ	[псых]ынымкӀэ	[псых]ынхэкӀэ	[псых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[псых]ыну	[псых]ынырауэ	[псых]ынхэу	[псых]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[псых]ыну	[псых]ынур	--	[псых]ынухэр
Эргативнэ:	[псых]ыну	[псых]ынум	--	[псых]ынухэм
Послеложнэ:	[псых]ынукӀэ	[псых]ынумкӀэ	[псых]ынухэкӀэ	[псых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[псых]ынууэ	[псых]ынурауэ	[псых]ынухэу	[псых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. епсыхын псалъэм и каузатив.
2. Шым къеудыхын; укӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Пхъэрышхуэр къыщыткӀэлъыкӀуэкӀэ Афицар гущэри тхуезыгъэпсых... ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ЩӀалэр пежьэри хьэщӀэхэр иригъэпсыхащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• егъэпсыхын: 1. causative for епсыхын: have or make dismount, get off (for example, a horse); 2. kill by knocking off a horse
• ЩӀалэр пежьэри хьэщӀэхэр иригъэпсыхащ: the young man went out to meet the guest and had them dismount.

УРЫСЫБЗЭ

• егъэпсыхын: 1. каузатив к епсыхын: заставить спешиться, сойти (напр. с коня)2. убить, сбив с коня
• ЩӀалэр пежьэри хьэщӀэхэр иригъэпсыхащ: молодой человек вышел настречу гостям и попросил их спешиться.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.