АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
дэ- + [ху] + -х + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "дэхухын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэхухын
щымыӀэныгъэ:
дэмыхухын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсхухын
дэпхухын
дихухын
дэтхухын
дэфхухын
дахухын
щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухын
думыхухын
димыхухын
дэдмыхухын
дэвмыхухын
дамыхухын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэхух!
дэфхух!
щымыӀэныгъэ:
думыхух!
дэвмыхух!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыдрехух
удрехух
дрехух
дыдрехух
фыдрехух
дрехух
щымыӀэныгъэ:
сыдремыхух
удремыхух
дремыхух
дыдремыхух
фыдремыхух
дремыхух
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дызохух(ыр)
дыбохух(ыр)
дехух(ыр)
дыдохух(ыр)
дывохух(ыр)
дахух(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыркъым
дэпхухыркъым
дихухыркъым
дэтхухыркъым
дэфхухыркъым
дахухыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухырт
дэпхухырт
дихухырт
дэтхухырт
дэфхухырт
дахухырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыртэкъым
дэпхухыртэкъым
дихухыртэкъым
дэтхухыртэкъым
дэфхухыртэкъым
дахухыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухащ
дэпхухащ
дихухащ
дэтхухащ
дэфхухащ
дахухащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухакъым
дэпхухакъым
дихухакъым
дэтхухакъым
дэфхухакъым
дахухакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухат
дэпхухат
дихухат
дэтхухат
дэфхухат
дахухат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухатэкъым
дэпхухатэкъым
дихухатэкъым
дэтхухатэкъым
дэфхухатэкъым
дахухатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъащ
дэпхухыгъащ
дихухыгъащ
дэтхухыгъащ
дэфхухыгъащ
дахухыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыгъакъым
дэпхухыгъакъым
дихухыгъакъым
дэтхухыгъакъым
дэфхухыгъакъым
дахухыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъат
дэпхухыгъат
дихухыгъат
дэтхухыгъат
дэфхухыгъат
дахухыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыгъатэкъым
дэпхухыгъатэкъым
дихухыгъатэкъым
дэтхухыгъатэкъым
дэфхухыгъатэкъым
дахухыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэсхухщ
дэпхухщ
дихухщ
дэтхухщ
дэфхухщ
дахухщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэсхухкъым
дэпхухкъым
дихухкъым
дэтхухкъым
дэфхухкъым
дахухкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэсхухт
дэпхухт
дихухт
дэтхухт
дэфхухт
дахухт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэсхухтэкъым
дэпхухтэкъым
дихухтэкъым
дэтхухтэкъым
дэфхухтэкъым
дахухтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынщ
дэпхухынщ
дихухынщ
дэтхухынщ
дэфхухынщ
дахухынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынкъым
дэпхухынкъым
дихухынкъым
дэтхухынкъым
дэфхухынкъым
дахухынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынущ
дэпхухынущ
дихухынущ
дэтхухынущ
дэфхухынущ
дахухынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынукъым
дэпхухынукъым
дихухынукъым
дэтхухынукъым
дэфхухынукъым
дахухынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухрэ
дэпхухрэ
дихухрэ
дэтхухрэ
дэфхухрэ
дахухрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыркъэ
дэпхухыркъэ
дихухыркъэ
дэтхухыркъэ
дэфхухыркъэ
дахухыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухырт
дэпхухырт
дихухырт
дэтхухырт
дэфхухырт
дахухырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыртэкъэ
дэпхухыртэкъэ
дихухыртэкъэ
дэтхухыртэкъэ
дэфхухыртэкъэ
дахухыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхуха
дэпхуха
дихуха
дэтхуха
дэфхуха
дахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухакъэ
дэпхухакъэ
дихухакъэ
дэтхухакъэ
дэфхухакъэ
дахухакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухат
дэпхухат
дихухат
дэтхухат
дэфхухат
дахухат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухатэкъэ
дэпхухатэкъэ
дихухатэкъэ
дэтхухатэкъэ
дэфхухатэкъэ
дахухатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъа
дэпхухыгъа
дихухыгъа
дэтхухыгъа
дэфхухыгъа
дахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
дэсхухыгъакъэ
дэпхухыгъакъэ
дихухыгъакъэ
дэтхухыгъакъэ
дэфхухыгъакъэ
дахухыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъат
дэпхухыгъат
дихухыгъат
дэтхухыгъат
дэфхухыгъат
дахухыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсхухыгъатэкъэ
дэпхухыгъатэкъэ
дихухыгъатэкъэ
дэтхухыгъатэкъэ
дэфхухыгъатэкъэ
дахухыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэсхух
дэпхух
дихух
дэтхух
дэфхух
дахух
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэсхухкъэ
дэпхухкъэ
дихухкъэ
дэтхухкъэ
дэфхухкъэ
дахухкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэсхухт
дэпхухт
дихухт
дэтхухт
дэфхухт
дахухт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэсхухтэкъэ
дэпхухтэкъэ
дихухтэкъэ
дэтхухтэкъэ
дэфхухтэкъэ
дахухтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухын
дэпхухын
дихухын
дэтхухын
дэфхухын
дахухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынкъэ
дэпхухынкъэ
дихухынкъэ
дэтхухынкъэ
дэфхухынкъэ
дахухынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухыну
дэпхухыну
дихухыну
дэтхухыну
дэфхухыну
дахухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынукъэ
дэпхухынукъэ
дихухынукъэ
дэтхухынукъэ
дэфхухынукъэ
дахухынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухмэ
дэпхухмэ
дихухмэ
дэтхухмэ
дэфхухмэ
дахухмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухмэ
думыхухмэ
димыхухмэ
дэдмыхухмэ
дэвмыхухмэ
дамыхухмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухамэ
дэпхухамэ
дихухамэ
дэтхухамэ
дэфхухамэ
дахухамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухамэ
думыхухамэ
димыхухамэ
дэдмыхухамэ
дэвмыхухамэ
дамыхухамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъамэ
дэпхухыгъамэ
дихухыгъамэ
дэтхухыгъамэ
дэфхухыгъамэ
дахухыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухыгъамэ
думыхухыгъамэ
димыхухыгъамэ
дэдмыхухыгъамэ
дэвмыхухыгъамэ
дамыхухыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынмэ
дэпхухынмэ
дихухынмэ
дэтхухынмэ
дэфхухынмэ
дахухынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынмэ
думыхухынмэ
димыхухынмэ
дэдмыхухынмэ
дэвмыхухынмэ
дамыхухынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынумэ
дэпхухынумэ
дихухынумэ
дэтхухынумэ
дэфхухынумэ
дахухынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынумэ
думыхухынумэ
димыхухынумэ
дэдмыхухынумэ
дэвмыхухынумэ
дамыхухынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухтэмэ
дэпхухтэмэ
дихухтэмэ
дэтхухтэмэ
дэфхухтэмэ
дахухтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухтэмэ
думыхухтэмэ
димыхухтэмэ
дэдмыхухтэмэ
дэвмыхухтэмэ
дамыхухтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухатэмэ
дэпхухатэмэ
дихухатэмэ
дэтхухатэмэ
дэфхухатэмэ
дахухатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухатэмэ
думыхухатэмэ
димыхухатэмэ
дэдмыхухатэмэ
дэвмыхухатэмэ
дамыхухатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъатэмэ
дэпхухыгъатэмэ
дихухыгъатэмэ
дэтхухыгъатэмэ
дэфхухыгъатэмэ
дахухыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухыгъатэмэ
думыхухыгъатэмэ
димыхухыгъатэмэ
дэдмыхухыгъатэмэ
дэвмыхухыгъатэмэ
дамыхухыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынтэмэ
дэпхухынтэмэ
дихухынтэмэ
дэтхухынтэмэ
дэфхухынтэмэ
дахухынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынтэмэ
думыхухынтэмэ
димыхухынтэмэ
дэдмыхухынтэмэ
дэвмыхухынтэмэ
дамыхухынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынутэмэ
дэпхухынутэмэ
дихухынутэмэ
дэтхухынутэмэ
дэфхухынутэмэ
дахухынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынутэмэ
думыхухынутэмэ
димыхухынутэмэ
дэдмыхухынутэмэ
дэвмыхухынутэмэ
дамыхухынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынт
дэпхухынт
дихухынт
дэтхухынт
дэфхухынт
дахухынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынтэкъым
дэпхухынтэкъым
дихухынтэкъым
дэтхухынтэкъым
дэфхухынтэкъым
дахухынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынут
дэпхухынут
дихухынут
дэтхухынут
дэфхухынут
дахухынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсхухынутэкъым
дэпхухынутэкъым
дихухынутэкъым
дэтхухынутэкъым
дэфхухынутэкъым
дахухынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухми
дэпхухми
дихухми
дэтхухми
дэфхухми
дахухми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухми
думыхухми
димыхухми
дэдмыхухми
дэвмыхухми
дамыхухми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухами
дэпхухами
дихухами
дэтхухами
дэфхухами
дахухами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухами
думыхухами
димыхухами
дэдмыхухами
дэвмыхухами
дамыхухами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъами
дэпхухыгъами
дихухыгъами
дэтхухыгъами
дэфхухыгъами
дахухыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухыгъами
думыхухыгъами
димыхухыгъами
дэдмыхухыгъами
дэвмыхухыгъами
дамыхухыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынми
дэпхухынми
дихухынми
дэтхухынми
дэфхухынми
дахухынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынми
думыхухынми
димыхухынми
дэдмыхухынми
дэвмыхухынми
дамыхухынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынуми
дэпхухынуми
дихухынуми
дэтхухынуми
дэфхухынуми
дахухынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынуми
думыхухынуми
димыхухынуми
дэдмыхухынуми
дэвмыхухынуми
дамыхухынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухтэми
дэпхухтэми
дихухтэми
дэтхухтэми
дэфхухтэми
дахухтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухтэми
думыхухтэми
димыхухтэми
дэдмыхухтэми
дэвмыхухтэми
дамыхухтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсхухатэми
дэпхухатэми
дихухатэми
дэтхухатэми
дэфхухатэми
дахухатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухатэми
думыхухатэми
димыхухатэми
дэдмыхухатэми
дэвмыхухатэми
дамыхухатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсхухыгъатэми
дэпхухыгъатэми
дихухыгъатэми
дэтхухыгъатэми
дэфхухыгъатэми
дахухыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухыгъатэми
думыхухыгъатэми
димыхухыгъатэми
дэдмыхухыгъатэми
дэвмыхухыгъатэми
дамыхухыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынтэми
дэпхухынтэми
дихухынтэми
дэтхухынтэми
дэфхухынтэми
дахухынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынтэми
думыхухынтэми
димыхухынтэми
дэдмыхухынтэми
дэвмыхухынтэми
дамыхухынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсхухынутэми
дэпхухынутэми
дихухынутэми
дэтхухынутэми
дэфхухэнутэми
дахухэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухынутэми
думыхухынутэми
димыхухынутэми
дэдмыхухынутэми
дэвмыхухынутэми
дамыхухынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсхухаи
дэпхухаи
дихухаи
дэтхухаи
дэфхухаи
дахухаи
щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухаи
думыхухаи
димыхухаи
дэдмыхухаи
дэвмыхухаи
дамыхухаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсхухащэрэт
дэпхухащэрэт
дихухащэрэт
дэтхухащэрэт
дэфхухащэрэт
дахухащэрэт
щымыӀэныгъэ:
дэзмыхухащэрэт
думыхухащэрэт
димыхухащэрэт
дэдмыхухащэрэт
дэвмыхухащэрэт
дамыхухащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнщ
дэпхухагъэнщ
дихухагъэнщ
дэтхухагъэнщ
дэфхухагъэнщ
дахухагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнкъым
дэпхухагъэнкъым
дихухагъэнкъым
дэтхухагъэнкъым
дэфхухагъэнкъым
дахухагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнт
дэпхухагъэнт
дихухагъэнт
дэтхухагъэнт
дэфхухагъэнт
дахухагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнтэкъым
дэпхухагъэнтэкъым
дихухагъэнтэкъым
дэтхухагъэнтэкъым
дэфхухагъэнтэкъым
дахухагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэн
дэпхухагъэн
дихухагъэн
дэтхухагъэн
дэфхухагъэн
дахухагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнкъэ
дэпхухагъэнкъэ
дихухагъэнкъэ
дэтхухагъэнкъэ
дэфхухагъэнкъэ
дахухагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнт
дэпхухагъэнт
дихухагъэнт
дэтхухагъэнт
дэфхухагъэнт
дахухагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнтэкъэ
дэпхухагъэнтэкъэ
дихухагъэнтэкъэ
дэтхухагъэнтэкъэ
дэфхухагъэнтэкъэ
дахухагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнущ
дэпхухагъэнущ
дихухагъэнущ
дэтхухагъэнущ
дэфхухагъэнущ
дахухагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнукъым
дэпхухагъэнукъым
дихухагъэнукъым
дэтхухагъэнукъым
дэфхухагъэнукъым
дахухагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнут
дэпхухагъэнут
дихухагъэнут
дэтхухагъэнут
дэфхухагъэнут
дахухагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнутэкъым
дэпхухагъэнутэкъым
дихухагъэнутэкъым
дэтхухагъэнутэкъым
дэфхухагъэнутэкъым
дахухагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэну
дэпхухагъэну
дихухагъэну
дэтхухагъэну
дэфхухагъэну
дахухагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнукъэ
дэпхухагъэнукъэ
дихухагъэнукъэ
дэтхухагъэнукъэ
дэфхухагъэнукъэ
дахухагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнут
дэпхухагъэнут
дихухагъэнут
дэтхухагъэнут
дэфхухагъэнут
дахухагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсхухагъэнутэкъэ
дэпхухагъэнутэкъэ
дихухагъэнутэкъэ
дэтхухагъэнутэкъэ
дэфхухагъэнутэкъэ
дахухагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзыхух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыхуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыхухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыхухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыхухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыхухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыхухыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэсхух
дэпхух
дихух
дэтхух
дэфхух
дахух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхух
думыхух
димыхух
дэдмыхух
дэвмыхух
дамыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсхуха
дэпхуха
дихуха
дэтхуха
дэфхуха
дахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхуха
думыхуха
димыхуха
дэдмыхуха
дэвмыхуха
дамыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсхухыгъа
дэпхухыгъа
дихухыгъа
дэтхухыгъа
дэфхухыгъа
дахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухыгъа
думыхухыгъа
димыхухыгъа
дэдмыхухыгъа
дэвмыхухыгъа
дамыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэсхухын
дэпхухын
дихухын
дэтхухын
дэфхухын
дахухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухын
думыхухын
димыхухын
дэдмыхухын
дэвмыхухын
дамыхухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэсхухыну
дэпхухыну
дихухыну
дэтхухыну
дэфхухыну
дахухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухыну
думыхухыну
димыхухыну
дэдмыхухыну
дэвмыхухыну
дамыхухыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэхух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэхуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэхухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэхухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыхухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэхухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыхухыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсхух
зэрыдэпхух
зэрыдихух
зэрыдэтхух
зэрыдэфхух
зэрыдахух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыхух
зэрыдумыхух
зэрыдимыхух
зэрыдэдмыхух
зэрыдэвмыхух
зэрыдамыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсхуха
зэрыдэпхуха
зэрыдихуха
зэрыдэтхуха
зэрыдэфхуха
зэрыдахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыхуха
зэрыдумыхуха
зэрыдимыхуха
зэрыдэдмыхуха
зэрыдэвмыхуха
зэрамыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсхухыгъа
зэрыдэпхухыгъа
зэрыдихухыгъа
зэрыдэтхухыгъа
зэрыдэфхухыгъа
зэрыдахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыхухыгъа
зэрыдумыхухыгъа
зэрыдимыхухыгъа
зэрыдэдмыхухыгъа
зэрыдэвмыхухыгъа
зэрыдамыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсхухын
зэрыдэпхухын
зэрыдихухын
зэрыдэтхухын
зэрыдэфхухын
зэрыдахухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыхухын
зэрыдумыхухын
зэрыдимыхухын
зэрыдэдмыхухын
зэрыдэвмыхухын
зэрыдамыхухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсхухыну
зэрыдэпхухыну
зэрыдихухыну
зэрыдэтхухыну
зэрыдэфхухыну
зэрыдахухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыхухыну
зэрыдумыхухыну
зэрыдимыхухыну
зэрыдэдмыхухыну
зэрыдэвмыхухыну
зэрыдамыхухыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсхух
щыдэпхух
щыдихух
щыдэтхух
щыдэфхух
щыдахух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыхух
щыдумыхух
щыдимыхух
щыдэдмыхух
щыдэвмыхух
щыдамыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсхуха
щыдэпхуха
щыдихуха
щыдэтхуха
щыдэфхуха
щыдахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыхуха
щыдумыхуха
щыдимыхуха
щыдэдмыхуха
щыдэвмыхуха
щыдамыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсхухыгъа
щыдэпхухыгъа
щыдихухыгъа
щыдэтхухыгъа
щыдэфхухыгъа
щыдахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыхухыгъа
щыдумыхухыгъа
щыдимыхухыгъа
щыдэдмыхухыгъа
щыдэвмыхухыгъа
щыдамыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсхухын
щыдэпхухын
щыдихухын
щыдэтхухын
щыдэфхухын
щыдахухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыхухын
щыдумыхухын
щыдимыхухын
щыдэдмыхухын
щыдэвмыхухын
щыдамыхухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсхухыну
щыдэпхухыну
щыдихухыну
щыдэтхухыну
щыдэфхухыну
щыдахухыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыхухыну
щыдумыхухыну
щыдимыхухыну
щыдэдмыхухыну
щыдэвмыхухыну
щыдамыхухыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсхух
здэдэпхух
здэдихух
здэдэтхух
здэдэфхух
здэдахух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыхух
здэдумыхух
здэдимыхух
здэдэдмыхух
здэдэвмыхух
здэдамыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсхуха
здэдэпхуха
здэдихуха
здэдэтхуха
здэдэфхуха
здэдахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыхуха
здэдумыхуха
здэдимыхуха
здэдэдмыхуха
здэдэвмыхуха
здэдамыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсхухыгъа
здэдэпхухыгъа
здэдихухыгъа
здэдэтхухыгъа
здэдэфхухыгъа
здэдахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмыхухыгъа
здэдумыхухыгъа
здэдимыхухыгъа
здэдэдмыхухыгъа
здэдэвмыхухыгъа
здэдамыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсхухын
здэдэпхухын
здэдихухын
здэдэтхухын
здэдэфхухын
здэдахухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыхухын
здэдумыхухын
здэдимыхухын
здэдэдмыхухын
здэдэвмыхухын
здэдамыхухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсхухыну
здэдэпхухыну
здэдихухыну
здэдэтхухыну
здэдэфхухыну
здэдахухыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмыхухыну
здэдумыхухыну
здэдимыхухыну
здэдэдмыхухыну
здэдэвмыхухыну
здэдамыхухыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсхух
щӀыдэпхух
щӀыдихух
щӀыдэтхух
щӀыдэфхух
щӀыдахух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыхух
щӀыдумыхух
щӀыдимыхух
щӀыдэдмыхух
щӀыдэвмыхух
щӀыдамыхух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсхуха
щӀыдэпхуха
щӀыдихуха
щӀыдэтхуха
щӀыдэфхуха
щӀдахуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыхуха
щӀыдумыхуха
щӀыдимыхуха
щӀыдэдмыхуха
щӀыдэвмыхуха
щӀыдамыхуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсхухыгъа
щӀэдэпхухыгъа
щӀыдихухыгъа
щӀэдэтхухыгъа
щӀэдэфхухыгъа
щӀыдахухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыхухыгъа
щӀыдумыхухыгъа
щӀыдимыхухыгъа
щӀыдэдмыхухыгъа
щӀыдэвмыхухыгъа
щӀыдамыхухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсхухын
щӀыдэпхухын
щӀыдихухын
щӀыдэтхухын
щӀыдэфхухын
щӀыдахухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыхухын
щӀыдумыхухын
щӀыдимыхухын
щӀыдэдмыхухын
щӀыдэвмыхухын
щӀыдамыхухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсхухыну
щӀыдэпхухыну
щӀыдихухыну
щӀыдэтхухыну
щӀыдэфхухыну
щӀыдахухэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыхухыну
щӀыдумыхухыну
щӀыдимыхухыну
щӀыдэдмыхухыну
щӀыдэвмыхухыну
щӀыдамыхухыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэсхухыу
дэпхухыу
дихухыу
дэтхухыу
дэфхухыу
дахухыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухыу
думыхухыу
димыхухыу
дэдмыхухыу
дэвмыхухыу
дамыхухыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсхухауэ
дэпхухауэ
дихухауэ
дэтхухауэ
дэфхухауэ
дахухауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухауэ
думыхухауэ
димыхухауэ
дэдмыхухауэ
дэвмыхухауэ
дамыхухауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
дэсхухыурэ
дэпхухыурэ
дихухыурэ
дэтхухыурэ
дэфхухыурэ
дахухыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
дэзмыхухыурэ
думыхухыурэ
димыхухыурэ
дэдмыхухыурэ
дэвмыхухыурэ
дамыхухыурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдызохух
дызохух
--
вдызохух
ядызохух(хэ)
уэ
здыбохух
--
дыбохух
ддыбохух
--
ядыбохух(хэ)
абы
здехух
бдехух
дехух
ддехух
вдехух
ядехух(хэ)
дэ
--
бдыдохух
дыдохух
--
вдыдохух
ядыдохух(хэ)
фэ
здывохух
--
дывохух
ддывохух
--
ядывохух(хэ)
абыхэм
здахух
бдахух
дахух
ддахух
вдахух
ядахух(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдэс[хухрэ]
дэс[хухрэ]
--
вдэс[хухрэ]
ядэс[хух(хэ)рэ]
уэ
здэп[хухрэ]
--
дэп[хухрэ]
ддэп[хухрэ]
--
ядэп[хух(хэ)рэ]
абы
зди[хухрэ]
бди[хухрэ]
ди[хухрэ]
дди[хухрэ]
вди[хухрэ]
яди[хух(хэ)рэ]
дэ
--
бдэт[хухрэ]
дэт[хухрэ]
--
вдэт[хухрэ]
ядэт[хух(хэ)рэ]
фэ
здэф[хухрэ]
--
дэф[хухрэ]
ддэф[хухрэ]
--
ядэф[хух(хэ)рэ]
абыхэм
зда[хухрэ]
бда[хухрэ]
да[хухрэ]
дда[хухрэ]
вда[хухрэ]
яда[хух(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хух]
[хух]ыр
--
[хух]хэр
Эргативнэ:
[хух]
[хух]ым
--
[хух]хэм
Послеложнэ:
[хух]кӀэ
[хух]ымкӀэ
[хух]хэкӀэ
[хух]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хух]ыу
[хух]ырауэ
[хух]хэу
[хух]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хух]а
[хух]ар
--
[хух]ахэр
Эргативнэ:
[хух]а
[хух]ам
--
[хух]ахэм
Послеложнэ:
[хух]акӀэ
[хух]амкӀэ
[хух]ахэкӀэ
[хух]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хух]ауэ
[хух]арауэ
[хух]ахэу
[хух]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хух]ын
[хух]ыныр
--
[хух]ынхэр
Эргативнэ:
[хух]ын
[хух]ыным
--
[хух]ынхэм
Послеложнэ:
[хух]ынкӀэ
[хух]ынымкӀэ
[хух]ынхэкӀэ
[хух]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хух]ыну
[хух]ынырауэ
[хух]ынхэу
[хух]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хух]ыну
[хух]ынур
--
[хух]ынухэр
Эргативнэ:
[хух]ыну
[хух]ынум
--
[хух]ынухэм
Послеложнэ:
[хух]ынукӀэ
[хух]ынумкӀэ
[хух]ынухэкӀэ
[хух]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хух]ынууэ
[хух]ынурауэ
[хух]ынухэу
[хух]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэр гъуэгум техун. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Машинэ къажэм шыгур дихухащ. НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэхухын: drive sb or sth away. from swh (for example, off the road, out of the way, etc.)
Машинэ къажэм шыгур дихухащ: the approaching automobile drove the cart off the road. УРЫСЫБЗЭ
дэхухын: согнать кого-л. откуда-л. (напр. с дороги, с пути и т.п.)
Машинэ къажэм шыгур дихухащ: приближающийся автомобиль согнал телегу с дороги. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.