Wt/kbd/дэдзыхын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [dɐdzǝ'xǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• дэ- [дз] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "дэдзыхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	дэдзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэмыдзыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	дэдзых!	дэвдзых!
щымыӀэныгъэ:	думыдзых!	дэвмыдзых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыдредзых	удредзых	дредзых	дыдредзых	фыдредзых	дредзых
щымыӀэныгъэ:	сыдремыдзых	удремыдзых	дремыдзых	дыдремыдзых	фыдремыдзых	дремыдзых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дызодзых(ыр)	дыбодзых(ыр)	дедзых(ыр)	дыдодзых(ыр)	дыводзых(ыр)	дадзых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъым	дэбдзыхыркъым	дидзыхыркъым	дэддзыхыркъым	дэвдзыхыркъым	дадзыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъым	дэбдзыхыртэкъым	дидзыхыртэкъым	дэддзыхыртэкъым	дэвдзыхыртэкъым	дадзыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхащ	дэбдзыхащ	дидзыхащ	дэддзыхащ	дэвдзыхащ	дадзыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъым	дэбдзыхакъым	дидзыхакъым	дэддзыхакъым	дэвдзыхакъым	дадзыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъым	дэбдзыхатэкъым	дидзыхатэкъым	дэддзыхатэкъым	дэвдзыхатэкъым	дадзыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъащ	дэбдзыхыгъащ	дидзыхыгъащ	дэддзыхыгъащ	дэвдзыхыгъащ	дадзыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъакъым	дэбдзыхыгъакъым	дидзыхыгъакъым	дэддзыхыгъакъым	дэвдзыхыгъакъым	дадзыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъым	дэбдзыхыгъатэкъым	дидзыхыгъатэкъым	дэддзыхыгъатэкъым	дэвдзыхыгъатэкъым	дадзыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзыхщ	дэбдзыхщ	дидзыхщ	дэддзыхщ	дэвдзыхщ	дадзыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъым	дэбдзыхкъым	дидзыхкъым	дэддзыхкъым	дэвдзыхкъым	дадзыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъым	дэбдзыхтэкъым	дидзыхтэкъым	дэддзыхтэкъым	дэвдзыхтэкъым	дадзыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынщ	дэбдзыхынщ	дидзыхынщ	дэддзыхынщ	дэвдзыхынщ	дадзыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъым	дэбдзыхынкъым	дидзыхынкъым	дэддзыхынкъым	дэвдзыхынкъым	дадзыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынущ	дэбдзыхынущ	дидзыхынущ	дэддзыхынущ	дэвдзыхынущ	дадзыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъым	дэбдзыхынукъым	дидзыхынукъым	дэддзыхынукъым	дэвдзыхынукъым	дадзыхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхрэ	дэбдзыхрэ	дидзыхрэ	дэддзыхрэ	дэвдзыхрэ	дадзыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъэ	дэбдзыхыркъэ	дидзыхыркъэ	дэддзыхыркъэ	дэвдзыхыркъэ	дадзыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъэ	дэбдзыхыртэкъэ	дидзыхыртэкъэ	дэддзыхыртэкъэ	дэвдзыхыртэкъэ	дадзыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъэ	дэбдзыхакъэ	дидзыхакъэ	дэддзыхакъэ	дэвдзыхакъэ	дадзыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъэ	дэбдзыхатэкъэ	дидзыхатэкъэ	дэддзыхатэкъэ	дэвдзыхатэкъэ	дадзыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	дэздзыхыгъакъэ	дэбдзыхыгъакъэ	дидзыхыгъакъэ	дэддзыхыгъакъэ	дэвдзыхыгъакъэ	дадзыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъэ	дэбдзыхыгъатэкъэ	дидзыхыгъатэкъэ	дэддзыхыгъатэкъэ	дэвдзыхыгъатэкъэ	дадзыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъэ	дэбдзыхкъэ	дидзыхкъэ	дэддзыхкъэ	дэвдзыхкъэ	дадзыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъэ	дэбдзыхтэкъэ	дидзыхтэкъэ	дэддзыхтэкъэ	дэвдзыхтэкъэ	дадзыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъэ	дэбдзыхынкъэ	дидзыхынкъэ	дэддзыхынкъэ	дэвдзыхынкъэ	дадзыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъэ	дэбдзыхынукъэ	дидзыхынукъэ	дэддзыхынукъэ	дэвдзыхынукъэ	дадзыхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхмэ	дэбдзыхмэ	дидзыхмэ	дэддзыхмэ	дэвдзыхмэ	дадзыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхмэ	думыдзыхмэ	димыдзыхмэ	дэдмыдзыхмэ	дэвмыдзыхмэ	дамыдзыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхамэ	дэбдзыхамэ	дидзыхамэ	дэддзыхамэ	дэвдзыхамэ	дадзыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхамэ	думыдзыхамэ	димыдзыхамэ	дэдмыдзыхамэ	дэвмыдзыхамэ	дамыдзыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъамэ	дэбдзыхыгъамэ	дидзыхыгъамэ	дэддзыхыгъамэ	дэвдзыхыгъамэ	дадзыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъамэ	думыдзыхыгъамэ	димыдзыхыгъамэ	дэдмыдзыхыгъамэ	дэвмыдзыхыгъамэ	дамыдзыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынмэ	дэбдзыхынмэ	дидзыхынмэ	дэддзыхынмэ	дэвдзыхынмэ	дадзыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынмэ	думыдзыхынмэ	димыдзыхынмэ	дэдмыдзыхынмэ	дэвмыдзыхынмэ	дамыдзыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынумэ	дэбдзыхынумэ	дидзыхынумэ	дэддзыхынумэ	дэвдзыхынумэ	дадзыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынумэ	думыдзыхынумэ	димыдзыхынумэ	дэдмыдзыхынумэ	дэвмыдзыхынумэ	дамыдзыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэмэ	дэбдзыхтэмэ	дидзыхтэмэ	дэддзыхтэмэ	дэвдзыхтэмэ	дадзыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэмэ	думыдзыхтэмэ	димыдзыхтэмэ	дэдмыдзыхтэмэ	дэвмыдзыхтэмэ	дамыдзыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэмэ	дэбдзыхатэмэ	дидзыхатэмэ	дэддзыхатэмэ	дэвдзыхатэмэ	дадзыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэмэ	думыдзыхатэмэ	димыдзыхатэмэ	дэдмыдзыхатэмэ	дэвмыдзыхатэмэ	дамыдзыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэмэ	дэбдзыхыгъатэмэ	дидзыхыгъатэмэ	дэддзыхыгъатэмэ	дэвдзыхыгъатэмэ	дадзыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэмэ	думыдзыхыгъатэмэ	димыдзыхыгъатэмэ	дэдмыдзыхыгъатэмэ	дэвмыдзыхыгъатэмэ	дамыдзыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэмэ	дэбдзыхынтэмэ	дидзыхынтэмэ	дэддзыхынтэмэ	дэвдзыхынтэмэ	дадзыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэмэ	думыдзыхынтэмэ	димыдзыхынтэмэ	дэдмыдзыхынтэмэ	дэвмыдзыхынтэмэ	дамыдзыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэмэ	дэбдзыхынутэмэ	дидзыхынутэмэ	дэддзыхынутэмэ	дэвдзыхынутэмэ	дадзыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэмэ	думыдзыхынутэмэ	димыдзыхынутэмэ	дэдмыдзыхынутэмэ	дэвмыдзыхынутэмэ	дамыдзыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынт	дэбдзыхынт	дидзыхынт	дэддзыхынт	дэвдзыхынт	дадзыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэкъым	дэбдзыхынтэкъым	дидзыхынтэкъым	дэддзыхынтэкъым	дэвдзыхынтэкъым	дадзыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынут	дэбдзыхынут	дидзыхынут	дэддзыхынут	дэвдзыхынут	дадзыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэкъым	дэбдзыхынутэкъым	дидзыхынутэкъым	дэддзыхынутэкъым	дэвдзыхынутэкъым	дадзыхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхми	дэбдзыхми	дидзыхми	дэддзыхми	дэвдзыхми	дадзыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхми	думыдзыхми	димыдзыхми	дэдмыдзыхми	дэвмыдзыхми	дамыдзыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхами	дэбдзыхами	дидзыхами	дэддзыхами	дэвдзыхами	дадзыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхами	думыдзыхами	димыдзыхами	дэдмыдзыхами	дэвмыдзыхами	дамыдзыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъами	дэбдзыхыгъами	дидзыхыгъами	дэддзыхыгъами	дэвдзыхыгъами	дадзыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъами	думыдзыхыгъами	димыдзыхыгъами	дэдмыдзыхыгъами	дэвмыдзыхыгъами	дамыдзыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынми	дэбдзыхынми	дидзыхынми	дэддзыхынми	дэвдзыхынми	дадзыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынми	думыдзыхынми	димыдзыхынми	дэдмыдзыхынми	дэвмыдзыхынми	дамыдзыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынуми	дэбдзыхынуми	дидзыхынуми	дэддзыхынуми	дэвдзыхынуми	дадзыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынуми	думыдзыхынуми	димыдзыхынуми	дэдмыдзыхынуми	дэвмыдзыхынуми	дамыдзыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэми	дэбдзыхтэми	дидзыхтэми	дэддзыхтэми	дэвдзыхтэми	дадзыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэми	думыдзыхтэми	димыдзыхтэми	дэдмыдзыхтэми	дэвмыдзыхтэми	дамыдзыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэми	дэбдзыхатэми	дидзыхатэми	дэддзыхатэми	дэвдзыхатэми	дадзыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэми	думыдзыхатэми	димыдзыхатэми	дэдмыдзыхатэми	дэвмыдзыхатэми	дамыдзыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэми	дэбдзыхыгъатэми	дидзыхыгъатэми	дэддзыхыгъатэми	дэвдзыхыгъатэми	дадзыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэми	думыдзыхыгъатэми	димыдзыхыгъатэми	дэдмыдзыхыгъатэми	дэвмыдзыхыгъатэми	дамыдзыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэми	дэбдзыхынтэми	дидзыхынтэми	дэддзыхынтэми	дэвдзыхынтэми	дадзыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэми	думыдзыхынтэми	димыдзыхынтэми	дэдмыдзыхынтэми	дэвмыдзыхынтэми	дамыдзыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэми	дэбдзыхынутэми	дидзыхынутэми	дэддзыхынутэми	дэвдзыхэнутэми	дадзыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэми	думыдзыхынутэми	димыдзыхынутэми	дэдмыдзыхынутэми	дэвмыдзыхынутэми	дамыдзыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхаи	дэбдзыхаи	дидзыхаи	дэддзыхаи	дэвдзыхаи	дадзыхаи
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхаи	думыдзыхаи	димыдзыхаи	дэдмыдзыхаи	дэвмыдзыхаи	дамыдзыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхащэрэт	дэбдзыхащэрэт	дидзыхащэрэт	дэддзыхащэрэт	дэвдзыхащэрэт	дадзыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхащэрэт	думыдзыхащэрэт	димыдзыхащэрэт	дэдмыдзыхащэрэт	дэвмыдзыхащэрэт	дамыдзыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнщ	дэбдзыхагъэнщ	дидзыхагъэнщ	дэддзыхагъэнщ	дэвдзыхагъэнщ	дадзыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъым	дэбдзыхагъэнкъым	дидзыхагъэнкъым	дэддзыхагъэнкъым	дэвдзыхагъэнкъым	дадзыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъым	дэбдзыхагъэнтэкъым	дидзыхагъэнтэкъым	дэддзыхагъэнтэкъым	дэвдзыхагъэнтэкъым	дадзыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэн	дэбдзыхагъэн	дидзыхагъэн	дэддзыхагъэн	дэвдзыхагъэн	дадзыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъэ	дэбдзыхагъэнкъэ	дидзыхагъэнкъэ	дэддзыхагъэнкъэ	дэвдзыхагъэнкъэ	дадзыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъэ	дэбдзыхагъэнтэкъэ	дидзыхагъэнтэкъэ	дэддзыхагъэнтэкъэ	дэвдзыхагъэнтэкъэ	дадзыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнущ	дэбдзыхагъэнущ	дидзыхагъэнущ	дэддзыхагъэнущ	дэвдзыхагъэнущ	дадзыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъым	дэбдзыхагъэнукъым	дидзыхагъэнукъым	дэддзыхагъэнукъым	дэвдзыхагъэнукъым	дадзыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъым	дэбдзыхагъэнутэкъым	дидзыхагъэнутэкъым	дэддзыхагъэнутэкъым	дэвдзыхагъэнутэкъым	дадзыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэну	дэбдзыхагъэну	дидзыхагъэну	дэддзыхагъэну	дэвдзыхагъэну	дадзыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъэ	дэбдзыхагъэнукъэ	дидзыхагъэнукъэ	дэддзыхагъэнукъэ	дэвдзыхагъэнукъэ	дадзыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъэ	дэбдзыхагъэнутэкъэ	дидзыхагъэнутэкъэ	дэддзыхагъэнутэкъэ	дэвдзыхагъэнутэкъэ	дадзыхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзых	думыдзых	димыдзых	дэдмыдзых	дэвмыдзых	дамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыха	думыдзыха	димыдзыха	дэдмыдзыха	дэвмыдзыха	дамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыгъа	думыдзыхыгъа	димыдзыхыгъа	дэдмыдзыхыгъа	дэвмыдзыхыгъа	дамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыну	думыдзыхыну	димыдзыхыну	дэдмыдзыхыну	дэвмыдзыхыну	дамыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзых	зэрыдэбдзых	зэрыдидзых	зэрыдэддзых	зэрыдэвдзых	зэрыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзых	зэрыдумыдзых	зэрыдимыдзых	зэрыдэдмыдзых	зэрыдэвмыдзых	зэрыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыха	зэрыдэбдзыха	зэрыдидзыха	зэрыдэддзыха	зэрыдэвдзыха	зэрыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыха	зэрыдумыдзыха	зэрыдимыдзыха	зэрыдэдмыдзыха	зэрыдэвмыдзыха	зэрамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыгъа	зэрыдэбдзыхыгъа	зэрыдидзыхыгъа	зэрыдэддзыхыгъа	зэрыдэвдзыхыгъа	зэрыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыгъа	зэрыдумыдзыхыгъа	зэрыдимыдзыхыгъа	зэрыдэдмыдзыхыгъа	зэрыдэвмыдзыхыгъа	зэрыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхын	зэрыдэбдзыхын	зэрыдидзыхын	зэрыдэддзыхын	зэрыдэвдзыхын	зэрыдадзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхын	зэрыдумыдзыхын	зэрыдимыдзыхын	зэрыдэдмыдзыхын	зэрыдэвмыдзыхын	зэрыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыну	зэрыдэбдзыхыну	зэрыдидзыхыну	зэрыдэддзыхыну	зэрыдэвдзыхыну	зэрыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыну	зэрыдумыдзыхыну	зэрыдимыдзыхыну	зэрыдэдмыдзыхыну	зэрыдэвмыдзыхыну	зэрыдамыдзыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзых	щыдэбдзых	щыдидзых	щыдэддзых	щыдэвдзых	щыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзых	щыдумыдзых	щыдимыдзых	щыдэдмыдзых	щыдэвмыдзых	щыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыха	щыдэбдзыха	щыдидзыха	щыдэддзыха	щыдэвдзыха	щыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыха	щыдумыдзыха	щыдимыдзыха	щыдэдмыдзыха	щыдэвмыдзыха	щыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыгъа	щыдэбдзыхыгъа	щыдидзыхыгъа	щыдэддзыхыгъа	щыдэвдзыхыгъа	щыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыгъа	щыдумыдзыхыгъа	щыдимыдзыхыгъа	щыдэдмыдзыхыгъа	щыдэвмыдзыхыгъа	щыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхын	щыдэбдзыхын	щыдидзыхын	щыдэддзыхын	щыдэвдзыхын	щыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхын	щыдумыдзыхын	щыдимыдзыхын	щыдэдмыдзыхын	щыдэвмыдзыхын	щыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыну	щыдэбдзыхыну	щыдидзыхыну	щыдэддзыхыну	щыдэвдзыхыну	щыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыну	щыдумыдзыхыну	щыдимыдзыхыну	щыдэдмыдзыхыну	щыдэвмыдзыхыну	щыдамыдзыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзых	здэдэбдзых	здэдидзых	здэдэддзых	здэдэвдзых	здэдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзых	здэдумыдзых	здэдимыдзых	здэдэдмыдзых	здэдэвмыдзых	здэдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыха	здэдэбдзыха	здэдидзыха	здэдэддзыха	здэдэвдзыха	здэдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыха	здэдумыдзыха	здэдимыдзыха	здэдэдмыдзыха	здэдэвмыдзыха	здэдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыгъа	здэдэбдзыхыгъа	здэдидзыхыгъа	здэдэддзыхыгъа	здэдэвдзыхыгъа	здэдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыдзыхыгъа	здэдумыдзыхыгъа	здэдимыдзыхыгъа	здэдэдмыдзыхыгъа	здэдэвмыдзыхыгъа	здэдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхын	здэдэбдзыхын	здэдидзыхын	здэдэддзыхын	здэдэвдзыхын	здэдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыхын	здэдумыдзыхын	здэдимыдзыхын	здэдэдмыдзыхын	здэдэвмыдзыхын	здэдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыну	здэдэбдзыхыну	здэдидзыхыну	здэдэддзыхыну	здэдэвдзыхыну	здэдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэгъэдэзмыдзыхыну	здэдумыдзыхыну	здэдимыдзыхыну	здэдэдмыдзыхыну	здэдэвмыдзыхыну	здэдамыдзыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзых	щӀыдэбдзых	щӀыдидзых	щӀыдэддзых	щӀыдэвдзых	щӀыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзых	щӀыдумыдзых	щӀыдимыдзых	щӀыдэдмыдзых	щӀыдэвмыдзых	щӀыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыха	щӀыдэбдзыха	щӀыдидзыха	щӀыдэддзыха	щӀыдэвдзыха	щӀдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыха	щӀыдумыдзыха	щӀыдимыдзыха	щӀыдэдмыдзыха	щӀыдэвмыдзыха	щӀыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыгъа	щӀэдэбдзыхыгъа	щӀыдидзыхыгъа	щӀэдэддзыхыгъа	щӀэдэвдзыхыгъа	щӀыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыгъа	щӀыдумыдзыхыгъа	щӀыдимыдзыхыгъа	щӀыдэдмыдзыхыгъа	щӀыдэвмыдзыхыгъа	щӀыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхын	щӀыдэбдзыхын	щӀыдидзыхын	щӀыдэддзыхын	щӀыдэвдзыхын	щӀыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхын	щӀыдумыдзыхын	щӀыдимыдзыхын	щӀыдэдмыдзыхын	щӀыдэвмыдзыхын	щӀыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыну	щӀыдэбдзыхыну	щӀыдидзыхыну	щӀыдэддзыхыну	щӀыдэвдзыхыну	щӀыдадзыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыну	щӀыдумыдзыхыну	щӀыдимыдзыхыну	щӀыдэдмыдзыхыну	щӀыдэвмыдзыхыну	щӀыдамыдзыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыу	дэбдзыхыу	дидзыхыу	дэддзыхыу	дэвдзыхыу	дадзыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыу	думыдзыхыу	димыдзыхыу	дэдмыдзыхыу	дэвмыдзыхыу	дамыдзыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхауэ	дэбдзыхауэ	дидзыхауэ	дэддзыхауэ	дэвдзыхауэ	дадзыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхауэ	думыдзыхауэ	димыдзыхауэ	дэдмыдзыхауэ	дэвмыдзыхауэ	дамыдзыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	дэздзыхыурэ	дэбдзыхыурэ	дидзыхыурэ	дэддзыхыурэ	дэвдзыхыурэ	дадзыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыурэ	думыдзыхыурэ	димыдзыхыурэ	дэдмыдзыхыурэ	дэвмыдзыхыурэ	дамыдзыхыурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдызодзых	дызодзых	--	вдызодзых	ядызодзых(хэ)
уэ	здыбодзых	--	дыбодзых	ддыбодзых	--	ядыбодзых(хэ)
абы	здедзых	бдедзых	дедзых	ддедзых	вдедзых	дедзых(хэ)
дэ	--	бдыдодзых	дыдодзых	--	вдыдодзых	ядыдодзых(хэ)
фэ	здыводзых	--	дыводзых	ддыводзых	--	ядыводзых(хэ)
абыхэм	здадзых	бдадзых	дадзых	ддадзых	вдадзых	ядадзых(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдэз[дзыхрэ]	дэз[дзыхрэ]	--	вдэз[дзыхрэ]	ядэз[дзых(хэ)рэ]
уэ	здэб[дзыхрэ]	--	дэб[дзыхрэ]	ддэб[дзыхрэ]	--	ядэб[дзых(хэ)рэ]
абы	зди[дзыхрэ]	бди[дзыхрэ]	ди[дзыхрэ]	дди[дзыхрэ]	вди[дзыхрэ]	ядигъэ[дзых(хэ)рэ]
дэ	--	бдэд[дзыхрэ]	дэд[дзыхрэ]	--	вдэд[дзыхрэ]	ядэд[дзых(хэ)рэ]
фэ	здэв[дзыхрэ]	--	бъэдэв[дзыхрэ]	ддэв[дзыхрэ]	--	ядэв[дзых(хэ)рэ]
абыхэм	зда[дзыхрэ]	бда[дзыхрэ]	да[дзыхрэ]	дда[дзыхрэ]	вда[дзыхрэ]	яда[дзых(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]	[дзых]ыр	--	[дзых]хэр
Эргативнэ:	[дзых]	[дзых]ым	--	[дзых]хэм
Послеложнэ:	[дзых]кӀэ	[дзых]ымкӀэ	[дзых]хэкӀэ	[дзых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ыу	[дзых]ырауэ	[дзых]хэу	[дзых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]а	[дзых]ар	--	[дзых]ахэр
Эргативнэ:	[дзых]а	[дзых]ам	--	[дзых]ахэм
Послеложнэ:	[дзых]акӀэ	[дзых]амкӀэ	[дзых]ахэкӀэ	[дзых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ауэ	[дзых]арауэ	[дзых]ахэу	[дзых]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыныр	--	[дзых]ынхэр
Эргативнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыным	--	[дзых]ынхэм
Послеложнэ:	[дзых]ынкӀэ	[дзых]ынымкӀэ	[дзых]ынхэкӀэ	[дзых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынырауэ	[дзых]ынхэу	[дзых]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынур	--	[дзых]ынухэр
Эргативнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынум	--	[дзых]ынухэм
Послеложнэ:	[дзых]ынукӀэ	[дзых]ынумкӀэ	[дзых]ынухэкӀэ	[дзых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ынууэ	[дзых]ынурауэ	[дзых]ынухэу	[дзых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ГъэтӀылъыгъэ щӀын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Ахъшэ дэдзыхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• дэдзыхын: set aside, stock up, save sth
• Ахъшэ дэдзыхын: save money

УРЫСЫБЗЭ

• дэдзыхын: отложить, припасти что-л.
• Ахъшэ дэдзыхын: отложить, сберечь деньги

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [dɐdzǝ'xǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• дэ- [дз] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "дэдзыхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	дэдзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэмыдзыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	дэдзых!	дэвдзых!
щымыӀэныгъэ:	думыдзых!	дэвмыдзых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыдредзых	удредзых	дредзых	дыдредзых	фыдредзых	дредзых
щымыӀэныгъэ:	сыдремыдзых	удремыдзых	дремыдзых	дыдремыдзых	фыдремыдзых	дремыдзых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дызодзых(ыр)	дыбодзых(ыр)	дедзых(ыр)	дыдодзых(ыр)	дыводзых(ыр)	дадзых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъым	дэбдзыхыркъым	дидзыхыркъым	дэддзыхыркъым	дэвдзыхыркъым	дадзыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъым	дэбдзыхыртэкъым	дидзыхыртэкъым	дэддзыхыртэкъым	дэвдзыхыртэкъым	дадзыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхащ	дэбдзыхащ	дидзыхащ	дэддзыхащ	дэвдзыхащ	дадзыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъым	дэбдзыхакъым	дидзыхакъым	дэддзыхакъым	дэвдзыхакъым	дадзыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъым	дэбдзыхатэкъым	дидзыхатэкъым	дэддзыхатэкъым	дэвдзыхатэкъым	дадзыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъащ	дэбдзыхыгъащ	дидзыхыгъащ	дэддзыхыгъащ	дэвдзыхыгъащ	дадзыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъакъым	дэбдзыхыгъакъым	дидзыхыгъакъым	дэддзыхыгъакъым	дэвдзыхыгъакъым	дадзыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъым	дэбдзыхыгъатэкъым	дидзыхыгъатэкъым	дэддзыхыгъатэкъым	дэвдзыхыгъатэкъым	дадзыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзыхщ	дэбдзыхщ	дидзыхщ	дэддзыхщ	дэвдзыхщ	дадзыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъым	дэбдзыхкъым	дидзыхкъым	дэддзыхкъым	дэвдзыхкъым	дадзыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъым	дэбдзыхтэкъым	дидзыхтэкъым	дэддзыхтэкъым	дэвдзыхтэкъым	дадзыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынщ	дэбдзыхынщ	дидзыхынщ	дэддзыхынщ	дэвдзыхынщ	дадзыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъым	дэбдзыхынкъым	дидзыхынкъым	дэддзыхынкъым	дэвдзыхынкъым	дадзыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынущ	дэбдзыхынущ	дидзыхынущ	дэддзыхынущ	дэвдзыхынущ	дадзыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъым	дэбдзыхынукъым	дидзыхынукъым	дэддзыхынукъым	дэвдзыхынукъым	дадзыхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхрэ	дэбдзыхрэ	дидзыхрэ	дэддзыхрэ	дэвдзыхрэ	дадзыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъэ	дэбдзыхыркъэ	дидзыхыркъэ	дэддзыхыркъэ	дэвдзыхыркъэ	дадзыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъэ	дэбдзыхыртэкъэ	дидзыхыртэкъэ	дэддзыхыртэкъэ	дэвдзыхыртэкъэ	дадзыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъэ	дэбдзыхакъэ	дидзыхакъэ	дэддзыхакъэ	дэвдзыхакъэ	дадзыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъэ	дэбдзыхатэкъэ	дидзыхатэкъэ	дэддзыхатэкъэ	дэвдзыхатэкъэ	дадзыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	дэздзыхыгъакъэ	дэбдзыхыгъакъэ	дидзыхыгъакъэ	дэддзыхыгъакъэ	дэвдзыхыгъакъэ	дадзыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъэ	дэбдзыхыгъатэкъэ	дидзыхыгъатэкъэ	дэддзыхыгъатэкъэ	дэвдзыхыгъатэкъэ	дадзыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъэ	дэбдзыхкъэ	дидзыхкъэ	дэддзыхкъэ	дэвдзыхкъэ	дадзыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъэ	дэбдзыхтэкъэ	дидзыхтэкъэ	дэддзыхтэкъэ	дэвдзыхтэкъэ	дадзыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъэ	дэбдзыхынкъэ	дидзыхынкъэ	дэддзыхынкъэ	дэвдзыхынкъэ	дадзыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъэ	дэбдзыхынукъэ	дидзыхынукъэ	дэддзыхынукъэ	дэвдзыхынукъэ	дадзыхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхмэ	дэбдзыхмэ	дидзыхмэ	дэддзыхмэ	дэвдзыхмэ	дадзыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхмэ	думыдзыхмэ	димыдзыхмэ	дэдмыдзыхмэ	дэвмыдзыхмэ	дамыдзыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхамэ	дэбдзыхамэ	дидзыхамэ	дэддзыхамэ	дэвдзыхамэ	дадзыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхамэ	думыдзыхамэ	димыдзыхамэ	дэдмыдзыхамэ	дэвмыдзыхамэ	дамыдзыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъамэ	дэбдзыхыгъамэ	дидзыхыгъамэ	дэддзыхыгъамэ	дэвдзыхыгъамэ	дадзыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъамэ	думыдзыхыгъамэ	димыдзыхыгъамэ	дэдмыдзыхыгъамэ	дэвмыдзыхыгъамэ	дамыдзыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынмэ	дэбдзыхынмэ	дидзыхынмэ	дэддзыхынмэ	дэвдзыхынмэ	дадзыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынмэ	думыдзыхынмэ	димыдзыхынмэ	дэдмыдзыхынмэ	дэвмыдзыхынмэ	дамыдзыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынумэ	дэбдзыхынумэ	дидзыхынумэ	дэддзыхынумэ	дэвдзыхынумэ	дадзыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынумэ	думыдзыхынумэ	димыдзыхынумэ	дэдмыдзыхынумэ	дэвмыдзыхынумэ	дамыдзыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэмэ	дэбдзыхтэмэ	дидзыхтэмэ	дэддзыхтэмэ	дэвдзыхтэмэ	дадзыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэмэ	думыдзыхтэмэ	димыдзыхтэмэ	дэдмыдзыхтэмэ	дэвмыдзыхтэмэ	дамыдзыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэмэ	дэбдзыхатэмэ	дидзыхатэмэ	дэддзыхатэмэ	дэвдзыхатэмэ	дадзыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэмэ	думыдзыхатэмэ	димыдзыхатэмэ	дэдмыдзыхатэмэ	дэвмыдзыхатэмэ	дамыдзыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэмэ	дэбдзыхыгъатэмэ	дидзыхыгъатэмэ	дэддзыхыгъатэмэ	дэвдзыхыгъатэмэ	дадзыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэмэ	думыдзыхыгъатэмэ	димыдзыхыгъатэмэ	дэдмыдзыхыгъатэмэ	дэвмыдзыхыгъатэмэ	дамыдзыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэмэ	дэбдзыхынтэмэ	дидзыхынтэмэ	дэддзыхынтэмэ	дэвдзыхынтэмэ	дадзыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэмэ	думыдзыхынтэмэ	димыдзыхынтэмэ	дэдмыдзыхынтэмэ	дэвмыдзыхынтэмэ	дамыдзыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэмэ	дэбдзыхынутэмэ	дидзыхынутэмэ	дэддзыхынутэмэ	дэвдзыхынутэмэ	дадзыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэмэ	думыдзыхынутэмэ	димыдзыхынутэмэ	дэдмыдзыхынутэмэ	дэвмыдзыхынутэмэ	дамыдзыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынт	дэбдзыхынт	дидзыхынт	дэддзыхынт	дэвдзыхынт	дадзыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэкъым	дэбдзыхынтэкъым	дидзыхынтэкъым	дэддзыхынтэкъым	дэвдзыхынтэкъым	дадзыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынут	дэбдзыхынут	дидзыхынут	дэддзыхынут	дэвдзыхынут	дадзыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэкъым	дэбдзыхынутэкъым	дидзыхынутэкъым	дэддзыхынутэкъым	дэвдзыхынутэкъым	дадзыхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхми	дэбдзыхми	дидзыхми	дэддзыхми	дэвдзыхми	дадзыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхми	думыдзыхми	димыдзыхми	дэдмыдзыхми	дэвмыдзыхми	дамыдзыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхами	дэбдзыхами	дидзыхами	дэддзыхами	дэвдзыхами	дадзыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхами	думыдзыхами	димыдзыхами	дэдмыдзыхами	дэвмыдзыхами	дамыдзыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъами	дэбдзыхыгъами	дидзыхыгъами	дэддзыхыгъами	дэвдзыхыгъами	дадзыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъами	думыдзыхыгъами	димыдзыхыгъами	дэдмыдзыхыгъами	дэвмыдзыхыгъами	дамыдзыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынми	дэбдзыхынми	дидзыхынми	дэддзыхынми	дэвдзыхынми	дадзыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынми	думыдзыхынми	димыдзыхынми	дэдмыдзыхынми	дэвмыдзыхынми	дамыдзыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынуми	дэбдзыхынуми	дидзыхынуми	дэддзыхынуми	дэвдзыхынуми	дадзыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынуми	думыдзыхынуми	димыдзыхынуми	дэдмыдзыхынуми	дэвмыдзыхынуми	дамыдзыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэми	дэбдзыхтэми	дидзыхтэми	дэддзыхтэми	дэвдзыхтэми	дадзыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэми	думыдзыхтэми	димыдзыхтэми	дэдмыдзыхтэми	дэвмыдзыхтэми	дамыдзыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэми	дэбдзыхатэми	дидзыхатэми	дэддзыхатэми	дэвдзыхатэми	дадзыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэми	думыдзыхатэми	димыдзыхатэми	дэдмыдзыхатэми	дэвмыдзыхатэми	дамыдзыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэми	дэбдзыхыгъатэми	дидзыхыгъатэми	дэддзыхыгъатэми	дэвдзыхыгъатэми	дадзыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэми	думыдзыхыгъатэми	димыдзыхыгъатэми	дэдмыдзыхыгъатэми	дэвмыдзыхыгъатэми	дамыдзыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэми	дэбдзыхынтэми	дидзыхынтэми	дэддзыхынтэми	дэвдзыхынтэми	дадзыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэми	думыдзыхынтэми	димыдзыхынтэми	дэдмыдзыхынтэми	дэвмыдзыхынтэми	дамыдзыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэми	дэбдзыхынутэми	дидзыхынутэми	дэддзыхынутэми	дэвдзыхэнутэми	дадзыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэми	думыдзыхынутэми	димыдзыхынутэми	дэдмыдзыхынутэми	дэвмыдзыхынутэми	дамыдзыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхаи	дэбдзыхаи	дидзыхаи	дэддзыхаи	дэвдзыхаи	дадзыхаи
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхаи	думыдзыхаи	димыдзыхаи	дэдмыдзыхаи	дэвмыдзыхаи	дамыдзыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхащэрэт	дэбдзыхащэрэт	дидзыхащэрэт	дэддзыхащэрэт	дэвдзыхащэрэт	дадзыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхащэрэт	думыдзыхащэрэт	димыдзыхащэрэт	дэдмыдзыхащэрэт	дэвмыдзыхащэрэт	дамыдзыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнщ	дэбдзыхагъэнщ	дидзыхагъэнщ	дэддзыхагъэнщ	дэвдзыхагъэнщ	дадзыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъым	дэбдзыхагъэнкъым	дидзыхагъэнкъым	дэддзыхагъэнкъым	дэвдзыхагъэнкъым	дадзыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъым	дэбдзыхагъэнтэкъым	дидзыхагъэнтэкъым	дэддзыхагъэнтэкъым	дэвдзыхагъэнтэкъым	дадзыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэн	дэбдзыхагъэн	дидзыхагъэн	дэддзыхагъэн	дэвдзыхагъэн	дадзыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъэ	дэбдзыхагъэнкъэ	дидзыхагъэнкъэ	дэддзыхагъэнкъэ	дэвдзыхагъэнкъэ	дадзыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъэ	дэбдзыхагъэнтэкъэ	дидзыхагъэнтэкъэ	дэддзыхагъэнтэкъэ	дэвдзыхагъэнтэкъэ	дадзыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнущ	дэбдзыхагъэнущ	дидзыхагъэнущ	дэддзыхагъэнущ	дэвдзыхагъэнущ	дадзыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъым	дэбдзыхагъэнукъым	дидзыхагъэнукъым	дэддзыхагъэнукъым	дэвдзыхагъэнукъым	дадзыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъым	дэбдзыхагъэнутэкъым	дидзыхагъэнутэкъым	дэддзыхагъэнутэкъым	дэвдзыхагъэнутэкъым	дадзыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэну	дэбдзыхагъэну	дидзыхагъэну	дэддзыхагъэну	дэвдзыхагъэну	дадзыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъэ	дэбдзыхагъэнукъэ	дидзыхагъэнукъэ	дэддзыхагъэнукъэ	дэвдзыхагъэнукъэ	дадзыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъэ	дэбдзыхагъэнутэкъэ	дидзыхагъэнутэкъэ	дэддзыхагъэнутэкъэ	дэвдзыхагъэнутэкъэ	дадзыхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзых	думыдзых	димыдзых	дэдмыдзых	дэвмыдзых	дамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыха	думыдзыха	димыдзыха	дэдмыдзыха	дэвмыдзыха	дамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыгъа	думыдзыхыгъа	димыдзыхыгъа	дэдмыдзыхыгъа	дэвмыдзыхыгъа	дамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыну	думыдзыхыну	димыдзыхыну	дэдмыдзыхыну	дэвмыдзыхыну	дамыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзых	зэрыдэбдзых	зэрыдидзых	зэрыдэддзых	зэрыдэвдзых	зэрыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзых	зэрыдумыдзых	зэрыдимыдзых	зэрыдэдмыдзых	зэрыдэвмыдзых	зэрыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыха	зэрыдэбдзыха	зэрыдидзыха	зэрыдэддзыха	зэрыдэвдзыха	зэрыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыха	зэрыдумыдзыха	зэрыдимыдзыха	зэрыдэдмыдзыха	зэрыдэвмыдзыха	зэрамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыгъа	зэрыдэбдзыхыгъа	зэрыдидзыхыгъа	зэрыдэддзыхыгъа	зэрыдэвдзыхыгъа	зэрыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыгъа	зэрыдумыдзыхыгъа	зэрыдимыдзыхыгъа	зэрыдэдмыдзыхыгъа	зэрыдэвмыдзыхыгъа	зэрыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхын	зэрыдэбдзыхын	зэрыдидзыхын	зэрыдэддзыхын	зэрыдэвдзыхын	зэрыдадзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхын	зэрыдумыдзыхын	зэрыдимыдзыхын	зэрыдэдмыдзыхын	зэрыдэвмыдзыхын	зэрыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыну	зэрыдэбдзыхыну	зэрыдидзыхыну	зэрыдэддзыхыну	зэрыдэвдзыхыну	зэрыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыну	зэрыдумыдзыхыну	зэрыдимыдзыхыну	зэрыдэдмыдзыхыну	зэрыдэвмыдзыхыну	зэрыдамыдзыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзых	щыдэбдзых	щыдидзых	щыдэддзых	щыдэвдзых	щыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзых	щыдумыдзых	щыдимыдзых	щыдэдмыдзых	щыдэвмыдзых	щыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыха	щыдэбдзыха	щыдидзыха	щыдэддзыха	щыдэвдзыха	щыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыха	щыдумыдзыха	щыдимыдзыха	щыдэдмыдзыха	щыдэвмыдзыха	щыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыгъа	щыдэбдзыхыгъа	щыдидзыхыгъа	щыдэддзыхыгъа	щыдэвдзыхыгъа	щыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыгъа	щыдумыдзыхыгъа	щыдимыдзыхыгъа	щыдэдмыдзыхыгъа	щыдэвмыдзыхыгъа	щыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхын	щыдэбдзыхын	щыдидзыхын	щыдэддзыхын	щыдэвдзыхын	щыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхын	щыдумыдзыхын	щыдимыдзыхын	щыдэдмыдзыхын	щыдэвмыдзыхын	щыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыну	щыдэбдзыхыну	щыдидзыхыну	щыдэддзыхыну	щыдэвдзыхыну	щыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыну	щыдумыдзыхыну	щыдимыдзыхыну	щыдэдмыдзыхыну	щыдэвмыдзыхыну	щыдамыдзыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзых	здэдэбдзых	здэдидзых	здэдэддзых	здэдэвдзых	здэдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзых	здэдумыдзых	здэдимыдзых	здэдэдмыдзых	здэдэвмыдзых	здэдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыха	здэдэбдзыха	здэдидзыха	здэдэддзыха	здэдэвдзыха	здэдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыха	здэдумыдзыха	здэдимыдзыха	здэдэдмыдзыха	здэдэвмыдзыха	здэдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыгъа	здэдэбдзыхыгъа	здэдидзыхыгъа	здэдэддзыхыгъа	здэдэвдзыхыгъа	здэдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыдзыхыгъа	здэдумыдзыхыгъа	здэдимыдзыхыгъа	здэдэдмыдзыхыгъа	здэдэвмыдзыхыгъа	здэдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхын	здэдэбдзыхын	здэдидзыхын	здэдэддзыхын	здэдэвдзыхын	здэдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыхын	здэдумыдзыхын	здэдимыдзыхын	здэдэдмыдзыхын	здэдэвмыдзыхын	здэдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыну	здэдэбдзыхыну	здэдидзыхыну	здэдэддзыхыну	здэдэвдзыхыну	здэдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэгъэдэзмыдзыхыну	здэдумыдзыхыну	здэдимыдзыхыну	здэдэдмыдзыхыну	здэдэвмыдзыхыну	здэдамыдзыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзых	щӀыдэбдзых	щӀыдидзых	щӀыдэддзых	щӀыдэвдзых	щӀыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзых	щӀыдумыдзых	щӀыдимыдзых	щӀыдэдмыдзых	щӀыдэвмыдзых	щӀыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыха	щӀыдэбдзыха	щӀыдидзыха	щӀыдэддзыха	щӀыдэвдзыха	щӀдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыха	щӀыдумыдзыха	щӀыдимыдзыха	щӀыдэдмыдзыха	щӀыдэвмыдзыха	щӀыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыгъа	щӀэдэбдзыхыгъа	щӀыдидзыхыгъа	щӀэдэддзыхыгъа	щӀэдэвдзыхыгъа	щӀыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыгъа	щӀыдумыдзыхыгъа	щӀыдимыдзыхыгъа	щӀыдэдмыдзыхыгъа	щӀыдэвмыдзыхыгъа	щӀыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхын	щӀыдэбдзыхын	щӀыдидзыхын	щӀыдэддзыхын	щӀыдэвдзыхын	щӀыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхын	щӀыдумыдзыхын	щӀыдимыдзыхын	щӀыдэдмыдзыхын	щӀыдэвмыдзыхын	щӀыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыну	щӀыдэбдзыхыну	щӀыдидзыхыну	щӀыдэддзыхыну	щӀыдэвдзыхыну	щӀыдадзыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыну	щӀыдумыдзыхыну	щӀыдимыдзыхыну	щӀыдэдмыдзыхыну	щӀыдэвмыдзыхыну	щӀыдамыдзыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыу	дэбдзыхыу	дидзыхыу	дэддзыхыу	дэвдзыхыу	дадзыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыу	думыдзыхыу	димыдзыхыу	дэдмыдзыхыу	дэвмыдзыхыу	дамыдзыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхауэ	дэбдзыхауэ	дидзыхауэ	дэддзыхауэ	дэвдзыхауэ	дадзыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхауэ	думыдзыхауэ	димыдзыхауэ	дэдмыдзыхауэ	дэвмыдзыхауэ	дамыдзыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	дэздзыхыурэ	дэбдзыхыурэ	дидзыхыурэ	дэддзыхыурэ	дэвдзыхыурэ	дадзыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыурэ	думыдзыхыурэ	димыдзыхыурэ	дэдмыдзыхыурэ	дэвмыдзыхыурэ	дамыдзыхыурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдызодзых	дызодзых	--	вдызодзых	ядызодзых(хэ)
уэ	здыбодзых	--	дыбодзых	ддыбодзых	--	ядыбодзых(хэ)
абы	здедзых	бдедзых	дедзых	ддедзых	вдедзых	дедзых(хэ)
дэ	--	бдыдодзых	дыдодзых	--	вдыдодзых	ядыдодзых(хэ)
фэ	здыводзых	--	дыводзых	ддыводзых	--	ядыводзых(хэ)
абыхэм	здадзых	бдадзых	дадзых	ддадзых	вдадзых	ядадзых(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдэз[дзыхрэ]	дэз[дзыхрэ]	--	вдэз[дзыхрэ]	ядэз[дзых(хэ)рэ]
уэ	здэб[дзыхрэ]	--	дэб[дзыхрэ]	ддэб[дзыхрэ]	--	ядэб[дзых(хэ)рэ]
абы	зди[дзыхрэ]	бди[дзыхрэ]	ди[дзыхрэ]	дди[дзыхрэ]	вди[дзыхрэ]	ядигъэ[дзых(хэ)рэ]
дэ	--	бдэд[дзыхрэ]	дэд[дзыхрэ]	--	вдэд[дзыхрэ]	ядэд[дзых(хэ)рэ]
фэ	здэв[дзыхрэ]	--	бъэдэв[дзыхрэ]	ддэв[дзыхрэ]	--	ядэв[дзых(хэ)рэ]
абыхэм	зда[дзыхрэ]	бда[дзыхрэ]	да[дзыхрэ]	дда[дзыхрэ]	вда[дзыхрэ]	яда[дзых(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]	[дзых]ыр	--	[дзых]хэр
Эргативнэ:	[дзых]	[дзых]ым	--	[дзых]хэм
Послеложнэ:	[дзых]кӀэ	[дзых]ымкӀэ	[дзых]хэкӀэ	[дзых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ыу	[дзых]ырауэ	[дзых]хэу	[дзых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]а	[дзых]ар	--	[дзых]ахэр
Эргативнэ:	[дзых]а	[дзых]ам	--	[дзых]ахэм
Послеложнэ:	[дзых]акӀэ	[дзых]амкӀэ	[дзых]ахэкӀэ	[дзых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ауэ	[дзых]арауэ	[дзых]ахэу	[дзых]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыныр	--	[дзых]ынхэр
Эргативнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыным	--	[дзых]ынхэм
Послеложнэ:	[дзых]ынкӀэ	[дзых]ынымкӀэ	[дзых]ынхэкӀэ	[дзых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынырауэ	[дзых]ынхэу	[дзых]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынур	--	[дзых]ынухэр
Эргативнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынум	--	[дзых]ынухэм
Послеложнэ:	[дзых]ынукӀэ	[дзых]ынумкӀэ	[дзых]ынухэкӀэ	[дзых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ынууэ	[дзых]ынурауэ	[дзых]ынухэу	[дзых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Лъэныкъуэ гуэркӀэ гъуэгум дэхын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Удыныр щатехуам, пэрыщӀитӀым дадзыхри сэмэгу лъэныкъуэмкӀэ яунэтӀащ. Теунэ Хьэчим

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ИжьрабгъумкӀэ дэдзыхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• дэдзыхын: turn off (for example, from a path or road)
• ИжьрабгъумкӀэ дэдзыхын: turn off to the right

УРЫСЫБЗЭ

• дэдзыхын: свернуть (напр. с пути, с дороги)
• ИжьрабгъумкӀэ дэдзыхын: свернуть направо

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [dɐdzǝ'xǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• дэ- [дз] + -ы + -х + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "дэдзыхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	дэдзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэмыдзыхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	дэдзых!	дэвдзых!
щымыӀэныгъэ:	думыдзых!	дэвмыдзых!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыдредзых	удредзых	дредзых	дыдредзых	фыдредзых	дредзых
щымыӀэныгъэ:	сыдремыдзых	удремыдзых	дремыдзых	дыдремыдзых	фыдремыдзых	дремыдзых

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дызодзых(ыр)	дыбодзых(ыр)	дедзых(ыр)	дыдодзых(ыр)	дыводзых(ыр)	дадзых(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъым	дэбдзыхыркъым	дидзыхыркъым	дэддзыхыркъым	дэвдзыхыркъым	дадзыхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъым	дэбдзыхыртэкъым	дидзыхыртэкъым	дэддзыхыртэкъым	дэвдзыхыртэкъым	дадзыхыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхащ	дэбдзыхащ	дидзыхащ	дэддзыхащ	дэвдзыхащ	дадзыхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъым	дэбдзыхакъым	дидзыхакъым	дэддзыхакъым	дэвдзыхакъым	дадзыхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъым	дэбдзыхатэкъым	дидзыхатэкъым	дэддзыхатэкъым	дэвдзыхатэкъым	дадзыхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъащ	дэбдзыхыгъащ	дидзыхыгъащ	дэддзыхыгъащ	дэвдзыхыгъащ	дадзыхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъакъым	дэбдзыхыгъакъым	дидзыхыгъакъым	дэддзыхыгъакъым	дэвдзыхыгъакъым	дадзыхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъым	дэбдзыхыгъатэкъым	дидзыхыгъатэкъым	дэддзыхыгъатэкъым	дэвдзыхыгъатэкъым	дадзыхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзыхщ	дэбдзыхщ	дидзыхщ	дэддзыхщ	дэвдзыхщ	дадзыхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъым	дэбдзыхкъым	дидзыхкъым	дэддзыхкъым	дэвдзыхкъым	дадзыхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъым	дэбдзыхтэкъым	дидзыхтэкъым	дэддзыхтэкъым	дэвдзыхтэкъым	дадзыхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынщ	дэбдзыхынщ	дидзыхынщ	дэддзыхынщ	дэвдзыхынщ	дадзыхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъым	дэбдзыхынкъым	дидзыхынкъым	дэддзыхынкъым	дэвдзыхынкъым	дадзыхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынущ	дэбдзыхынущ	дидзыхынущ	дэддзыхынущ	дэвдзыхынущ	дадзыхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъым	дэбдзыхынукъым	дидзыхынукъым	дэддзыхынукъым	дэвдзыхынукъым	дадзыхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхрэ	дэбдзыхрэ	дидзыхрэ	дэддзыхрэ	дэвдзыхрэ	дадзыхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыркъэ	дэбдзыхыркъэ	дидзыхыркъэ	дэддзыхыркъэ	дэвдзыхыркъэ	дадзыхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхырт	дэбдзыхырт	дидзыхырт	дэддзыхырт	дэвдзыхырт	дадзыхырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыртэкъэ	дэбдзыхыртэкъэ	дидзыхыртэкъэ	дэддзыхыртэкъэ	дэвдзыхыртэкъэ	дадзыхыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхакъэ	дэбдзыхакъэ	дидзыхакъэ	дэддзыхакъэ	дэвдзыхакъэ	дадзыхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхат	дэбдзыхат	дидзыхат	дэддзыхат	дэвдзыхат	дадзыхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхатэкъэ	дэбдзыхатэкъэ	дидзыхатэкъэ	дэддзыхатэкъэ	дэвдзыхатэкъэ	дадзыхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	дэздзыхыгъакъэ	дэбдзыхыгъакъэ	дидзыхыгъакъэ	дэддзыхыгъакъэ	дэвдзыхыгъакъэ	дадзыхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъат	дэбдзыхыгъат	дидзыхыгъат	дэддзыхыгъат	дэвдзыхыгъат	дадзыхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэкъэ	дэбдзыхыгъатэкъэ	дидзыхыгъатэкъэ	дэддзыхыгъатэкъэ	дэвдзыхыгъатэкъэ	дадзыхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхкъэ	дэбдзыхкъэ	дидзыхкъэ	дэддзыхкъэ	дэвдзыхкъэ	дадзыхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэздзыхт	дэбдзыхт	дидзыхт	дэддзыхт	дэвдзыхт	дадзыхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхтэкъэ	дэбдзыхтэкъэ	дидзыхтэкъэ	дэддзыхтэкъэ	дэвдзыхтэкъэ	дадзыхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынкъэ	дэбдзыхынкъэ	дидзыхынкъэ	дэддзыхынкъэ	дэвдзыхынкъэ	дадзыхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынукъэ	дэбдзыхынукъэ	дидзыхынукъэ	дэддзыхынукъэ	дэвдзыхынукъэ	дадзыхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхмэ	дэбдзыхмэ	дидзыхмэ	дэддзыхмэ	дэвдзыхмэ	дадзыхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхмэ	думыдзыхмэ	димыдзыхмэ	дэдмыдзыхмэ	дэвмыдзыхмэ	дамыдзыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхамэ	дэбдзыхамэ	дидзыхамэ	дэддзыхамэ	дэвдзыхамэ	дадзыхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхамэ	думыдзыхамэ	димыдзыхамэ	дэдмыдзыхамэ	дэвмыдзыхамэ	дамыдзыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъамэ	дэбдзыхыгъамэ	дидзыхыгъамэ	дэддзыхыгъамэ	дэвдзыхыгъамэ	дадзыхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъамэ	думыдзыхыгъамэ	димыдзыхыгъамэ	дэдмыдзыхыгъамэ	дэвмыдзыхыгъамэ	дамыдзыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынмэ	дэбдзыхынмэ	дидзыхынмэ	дэддзыхынмэ	дэвдзыхынмэ	дадзыхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынмэ	думыдзыхынмэ	димыдзыхынмэ	дэдмыдзыхынмэ	дэвмыдзыхынмэ	дамыдзыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынумэ	дэбдзыхынумэ	дидзыхынумэ	дэддзыхынумэ	дэвдзыхынумэ	дадзыхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынумэ	думыдзыхынумэ	димыдзыхынумэ	дэдмыдзыхынумэ	дэвмыдзыхынумэ	дамыдзыхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэмэ	дэбдзыхтэмэ	дидзыхтэмэ	дэддзыхтэмэ	дэвдзыхтэмэ	дадзыхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэмэ	думыдзыхтэмэ	димыдзыхтэмэ	дэдмыдзыхтэмэ	дэвмыдзыхтэмэ	дамыдзыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэмэ	дэбдзыхатэмэ	дидзыхатэмэ	дэддзыхатэмэ	дэвдзыхатэмэ	дадзыхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэмэ	думыдзыхатэмэ	димыдзыхатэмэ	дэдмыдзыхатэмэ	дэвмыдзыхатэмэ	дамыдзыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэмэ	дэбдзыхыгъатэмэ	дидзыхыгъатэмэ	дэддзыхыгъатэмэ	дэвдзыхыгъатэмэ	дадзыхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэмэ	думыдзыхыгъатэмэ	димыдзыхыгъатэмэ	дэдмыдзыхыгъатэмэ	дэвмыдзыхыгъатэмэ	дамыдзыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэмэ	дэбдзыхынтэмэ	дидзыхынтэмэ	дэддзыхынтэмэ	дэвдзыхынтэмэ	дадзыхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэмэ	думыдзыхынтэмэ	димыдзыхынтэмэ	дэдмыдзыхынтэмэ	дэвмыдзыхынтэмэ	дамыдзыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэмэ	дэбдзыхынутэмэ	дидзыхынутэмэ	дэддзыхынутэмэ	дэвдзыхынутэмэ	дадзыхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэмэ	думыдзыхынутэмэ	димыдзыхынутэмэ	дэдмыдзыхынутэмэ	дэвмыдзыхынутэмэ	дамыдзыхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынт	дэбдзыхынт	дидзыхынт	дэддзыхынт	дэвдзыхынт	дадзыхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэкъым	дэбдзыхынтэкъым	дидзыхынтэкъым	дэддзыхынтэкъым	дэвдзыхынтэкъым	дадзыхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынут	дэбдзыхынут	дидзыхынут	дэддзыхынут	дэвдзыхынут	дадзыхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэкъым	дэбдзыхынутэкъым	дидзыхынутэкъым	дэддзыхынутэкъым	дэвдзыхынутэкъым	дадзыхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхми	дэбдзыхми	дидзыхми	дэддзыхми	дэвдзыхми	дадзыхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхми	думыдзыхми	димыдзыхми	дэдмыдзыхми	дэвмыдзыхми	дамыдзыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхами	дэбдзыхами	дидзыхами	дэддзыхами	дэвдзыхами	дадзыхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхами	думыдзыхами	димыдзыхами	дэдмыдзыхами	дэвмыдзыхами	дамыдзыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъами	дэбдзыхыгъами	дидзыхыгъами	дэддзыхыгъами	дэвдзыхыгъами	дадзыхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъами	думыдзыхыгъами	димыдзыхыгъами	дэдмыдзыхыгъами	дэвмыдзыхыгъами	дамыдзыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынми	дэбдзыхынми	дидзыхынми	дэддзыхынми	дэвдзыхынми	дадзыхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынми	думыдзыхынми	димыдзыхынми	дэдмыдзыхынми	дэвмыдзыхынми	дамыдзыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынуми	дэбдзыхынуми	дидзыхынуми	дэддзыхынуми	дэвдзыхынуми	дадзыхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынуми	думыдзыхынуми	димыдзыхынуми	дэдмыдзыхынуми	дэвмыдзыхынуми	дамыдзыхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхтэми	дэбдзыхтэми	дидзыхтэми	дэддзыхтэми	дэвдзыхтэми	дадзыхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхтэми	думыдзыхтэми	димыдзыхтэми	дэдмыдзыхтэми	дэвмыдзыхтэми	дамыдзыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэздзыхатэми	дэбдзыхатэми	дидзыхатэми	дэддзыхатэми	дэвдзыхатэми	дадзыхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхатэми	думыдзыхатэми	димыдзыхатэми	дэдмыдзыхатэми	дэвмыдзыхатэми	дамыдзыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэздзыхыгъатэми	дэбдзыхыгъатэми	дидзыхыгъатэми	дэддзыхыгъатэми	дэвдзыхыгъатэми	дадзыхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхыгъатэми	думыдзыхыгъатэми	димыдзыхыгъатэми	дэдмыдзыхыгъатэми	дэвмыдзыхыгъатэми	дамыдзыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынтэми	дэбдзыхынтэми	дидзыхынтэми	дэддзыхынтэми	дэвдзыхынтэми	дадзыхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынтэми	думыдзыхынтэми	димыдзыхынтэми	дэдмыдзыхынтэми	дэвмыдзыхынтэми	дамыдзыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэздзыхынутэми	дэбдзыхынутэми	дидзыхынутэми	дэддзыхынутэми	дэвдзыхэнутэми	дадзыхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхынутэми	думыдзыхынутэми	димыдзыхынутэми	дэдмыдзыхынутэми	дэвмыдзыхынутэми	дамыдзыхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхаи	дэбдзыхаи	дидзыхаи	дэддзыхаи	дэвдзыхаи	дадзыхаи
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхаи	думыдзыхаи	димыдзыхаи	дэдмыдзыхаи	дэвмыдзыхаи	дамыдзыхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэздзыхащэрэт	дэбдзыхащэрэт	дидзыхащэрэт	дэддзыхащэрэт	дэвдзыхащэрэт	дадзыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	дэзмыдзыхащэрэт	думыдзыхащэрэт	димыдзыхащэрэт	дэдмыдзыхащэрэт	дэвмыдзыхащэрэт	дамыдзыхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнщ	дэбдзыхагъэнщ	дидзыхагъэнщ	дэддзыхагъэнщ	дэвдзыхагъэнщ	дадзыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъым	дэбдзыхагъэнкъым	дидзыхагъэнкъым	дэддзыхагъэнкъым	дэвдзыхагъэнкъым	дадзыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъым	дэбдзыхагъэнтэкъым	дидзыхагъэнтэкъым	дэддзыхагъэнтэкъым	дэвдзыхагъэнтэкъым	дадзыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэн	дэбдзыхагъэн	дидзыхагъэн	дэддзыхагъэн	дэвдзыхагъэн	дадзыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнкъэ	дэбдзыхагъэнкъэ	дидзыхагъэнкъэ	дэддзыхагъэнкъэ	дэвдзыхагъэнкъэ	дадзыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнт	дэбдзыхагъэнт	дидзыхагъэнт	дэддзыхагъэнт	дэвдзыхагъэнт	дадзыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнтэкъэ	дэбдзыхагъэнтэкъэ	дидзыхагъэнтэкъэ	дэддзыхагъэнтэкъэ	дэвдзыхагъэнтэкъэ	дадзыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнущ	дэбдзыхагъэнущ	дидзыхагъэнущ	дэддзыхагъэнущ	дэвдзыхагъэнущ	дадзыхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъым	дэбдзыхагъэнукъым	дидзыхагъэнукъым	дэддзыхагъэнукъым	дэвдзыхагъэнукъым	дадзыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъым	дэбдзыхагъэнутэкъым	дидзыхагъэнутэкъым	дэддзыхагъэнутэкъым	дэвдзыхагъэнутэкъым	дадзыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэну	дэбдзыхагъэну	дидзыхагъэну	дэддзыхагъэну	дэвдзыхагъэну	дадзыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнукъэ	дэбдзыхагъэнукъэ	дидзыхагъэнукъэ	дэддзыхагъэнукъэ	дэвдзыхагъэнукъэ	дадзыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнут	дэбдзыхагъэнут	дидзыхагъэнут	дэддзыхагъэнут	дэвдзыхагъэнут	дадзыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэздзыхагъэнутэкъэ	дэбдзыхагъэнутэкъэ	дидзыхагъэнутэкъэ	дэддзыхагъэнутэкъэ	дэвдзыхагъэнутэкъэ	дадзыхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзых	дэбдзых	дидзых	дэддзых	дэвдзых	дадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзых	думыдзых	димыдзых	дэдмыдзых	дэвмыдзых	дамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыха	дэбдзыха	дидзыха	дэддзыха	дэвдзыха	дадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыха	думыдзыха	димыдзыха	дэдмыдзыха	дэвмыдзыха	дамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыгъа	дэбдзыхыгъа	дидзыхыгъа	дэддзыхыгъа	дэвдзыхыгъа	дадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыгъа	думыдзыхыгъа	димыдзыхыгъа	дэдмыдзыхыгъа	дэвмыдзыхыгъа	дамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхын	дэбдзыхын	дидзыхын	дэддзыхын	дэвдзыхын	дадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхын	думыдзыхын	димыдзыхын	дэдмыдзыхын	дэвмыдзыхын	дамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыну	дэбдзыхыну	дидзыхыну	дэддзыхыну	дэвдзыхыну	дадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыну	думыдзыхыну	димыдзыхыну	дэдмыдзыхыну	дэвмыдзыхыну	дамыдзыхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэдзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэдзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыдзыхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзых	зэрыдэбдзых	зэрыдидзых	зэрыдэддзых	зэрыдэвдзых	зэрыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзых	зэрыдумыдзых	зэрыдимыдзых	зэрыдэдмыдзых	зэрыдэвмыдзых	зэрыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыха	зэрыдэбдзыха	зэрыдидзыха	зэрыдэддзыха	зэрыдэвдзыха	зэрыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыха	зэрыдумыдзыха	зэрыдимыдзыха	зэрыдэдмыдзыха	зэрыдэвмыдзыха	зэрамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыгъа	зэрыдэбдзыхыгъа	зэрыдидзыхыгъа	зэрыдэддзыхыгъа	зэрыдэвдзыхыгъа	зэрыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыгъа	зэрыдумыдзыхыгъа	зэрыдимыдзыхыгъа	зэрыдэдмыдзыхыгъа	зэрыдэвмыдзыхыгъа	зэрыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхын	зэрыдэбдзыхын	зэрыдидзыхын	зэрыдэддзыхын	зэрыдэвдзыхын	зэрыдадзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхын	зэрыдумыдзыхын	зэрыдимыдзыхын	зэрыдэдмыдзыхын	зэрыдэвмыдзыхын	зэрыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэздзыхыну	зэрыдэбдзыхыну	зэрыдидзыхыну	зэрыдэддзыхыну	зэрыдэвдзыхыну	зэрыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыдзыхыну	зэрыдумыдзыхыну	зэрыдимыдзыхыну	зэрыдэдмыдзыхыну	зэрыдэвмыдзыхыну	зэрыдамыдзыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзых	щыдэбдзых	щыдидзых	щыдэддзых	щыдэвдзых	щыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзых	щыдумыдзых	щыдимыдзых	щыдэдмыдзых	щыдэвмыдзых	щыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыха	щыдэбдзыха	щыдидзыха	щыдэддзыха	щыдэвдзыха	щыдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыха	щыдумыдзыха	щыдимыдзыха	щыдэдмыдзыха	щыдэвмыдзыха	щыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыгъа	щыдэбдзыхыгъа	щыдидзыхыгъа	щыдэддзыхыгъа	щыдэвдзыхыгъа	щыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыгъа	щыдумыдзыхыгъа	щыдимыдзыхыгъа	щыдэдмыдзыхыгъа	щыдэвмыдзыхыгъа	щыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхын	щыдэбдзыхын	щыдидзыхын	щыдэддзыхын	щыдэвдзыхын	щыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхын	щыдумыдзыхын	щыдимыдзыхын	щыдэдмыдзыхын	щыдэвмыдзыхын	щыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэздзыхыну	щыдэбдзыхыну	щыдидзыхыну	щыдэддзыхыну	щыдэвдзыхыну	щыдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыдзыхыну	щыдумыдзыхыну	щыдимыдзыхыну	щыдэдмыдзыхыну	щыдэвмыдзыхыну	щыдамыдзыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзых	здэдэбдзых	здэдидзых	здэдэддзых	здэдэвдзых	здэдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзых	здэдумыдзых	здэдимыдзых	здэдэдмыдзых	здэдэвмыдзых	здэдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыха	здэдэбдзыха	здэдидзыха	здэдэддзыха	здэдэвдзыха	здэдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыха	здэдумыдзыха	здэдимыдзыха	здэдэдмыдзыха	здэдэвмыдзыха	здэдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыгъа	здэдэбдзыхыгъа	здэдидзыхыгъа	здэдэддзыхыгъа	здэдэвдзыхыгъа	здэдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыдзыхыгъа	здэдумыдзыхыгъа	здэдимыдзыхыгъа	здэдэдмыдзыхыгъа	здэдэвмыдзыхыгъа	здэдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхын	здэдэбдзыхын	здэдидзыхын	здэдэддзыхын	здэдэвдзыхын	здэдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыдзыхын	здэдумыдзыхын	здэдимыдзыхын	здэдэдмыдзыхын	здэдэвмыдзыхын	здэдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэздзыхыну	здэдэбдзыхыну	здэдидзыхыну	здэдэддзыхыну	здэдэвдзыхыну	здэдадзыхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэгъэдэзмыдзыхыну	здэдумыдзыхыну	здэдимыдзыхыну	здэдэдмыдзыхыну	здэдэвмыдзыхыну	здэдамыдзыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзых	щӀыдэбдзых	щӀыдидзых	щӀыдэддзых	щӀыдэвдзых	щӀыдадзых
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзых	щӀыдумыдзых	щӀыдимыдзых	щӀыдэдмыдзых	щӀыдэвмыдзых	щӀыдамыдзых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыха	щӀыдэбдзыха	щӀыдидзыха	щӀыдэддзыха	щӀыдэвдзыха	щӀдадзыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыха	щӀыдумыдзыха	щӀыдимыдзыха	щӀыдэдмыдзыха	щӀыдэвмыдзыха	щӀыдамыдзыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыгъа	щӀэдэбдзыхыгъа	щӀыдидзыхыгъа	щӀэдэддзыхыгъа	щӀэдэвдзыхыгъа	щӀыдадзыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыгъа	щӀыдумыдзыхыгъа	щӀыдимыдзыхыгъа	щӀыдэдмыдзыхыгъа	щӀыдэвмыдзыхыгъа	щӀыдамыдзыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхын	щӀыдэбдзыхын	щӀыдидзыхын	щӀыдэддзыхын	щӀыдэвдзыхын	щӀыдадзыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхын	щӀыдумыдзыхын	щӀыдимыдзыхын	щӀыдэдмыдзыхын	щӀыдэвмыдзыхын	щӀыдамыдзыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэздзыхыну	щӀыдэбдзыхыну	щӀыдидзыхыну	щӀыдэддзыхыну	щӀыдэвдзыхыну	щӀыдадзыхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыдзыхыну	щӀыдумыдзыхыну	щӀыдимыдзыхыну	щӀыдэдмыдзыхыну	щӀыдэвмыдзыхыну	щӀыдамыдзыхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхыу	дэбдзыхыу	дидзыхыу	дэддзыхыу	дэвдзыхыу	дадзыхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыу	думыдзыхыу	димыдзыхыу	дэдмыдзыхыу	дэвмыдзыхыу	дамыдзыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэздзыхауэ	дэбдзыхауэ	дидзыхауэ	дэддзыхауэ	дэвдзыхауэ	дадзыхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхауэ	думыдзыхауэ	димыдзыхауэ	дэдмыдзыхауэ	дэвмыдзыхауэ	дамыдзыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	дэздзыхыурэ	дэбдзыхыурэ	дидзыхыурэ	дэддзыхыурэ	дэвдзыхыурэ	дадзыхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	дэзмыдзыхыурэ	думыдзыхыурэ	димыдзыхыурэ	дэдмыдзыхыурэ	дэвмыдзыхыурэ	дамыдзыхыурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдызодзых	дызодзых	--	вдызодзых	ядызодзых(хэ)
уэ	здыбодзых	--	дыбодзых	ддыбодзых	--	ядыбодзых(хэ)
абы	здедзых	бдедзых	дедзых	ддедзых	вдедзых	дедзых(хэ)
дэ	--	бдыдодзых	дыдодзых	--	вдыдодзых	ядыдодзых(хэ)
фэ	здыводзых	--	дыводзых	ддыводзых	--	ядыводзых(хэ)
абыхэм	здадзых	бдадзых	дадзых	ддадзых	вдадзых	ядадзых(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдэз[дзыхрэ]	дэз[дзыхрэ]	--	вдэз[дзыхрэ]	ядэз[дзых(хэ)рэ]
уэ	здэб[дзыхрэ]	--	дэб[дзыхрэ]	ддэб[дзыхрэ]	--	ядэб[дзых(хэ)рэ]
абы	зди[дзыхрэ]	бди[дзыхрэ]	ди[дзыхрэ]	дди[дзыхрэ]	вди[дзыхрэ]	ядигъэ[дзых(хэ)рэ]
дэ	--	бдэд[дзыхрэ]	дэд[дзыхрэ]	--	вдэд[дзыхрэ]	ядэд[дзых(хэ)рэ]
фэ	здэв[дзыхрэ]	--	бъэдэв[дзыхрэ]	ддэв[дзыхрэ]	--	ядэв[дзых(хэ)рэ]
абыхэм	зда[дзыхрэ]	бда[дзыхрэ]	да[дзыхрэ]	дда[дзыхрэ]	вда[дзыхрэ]	яда[дзых(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]	[дзых]ыр	--	[дзых]хэр
Эргативнэ:	[дзых]	[дзых]ым	--	[дзых]хэм
Послеложнэ:	[дзых]кӀэ	[дзых]ымкӀэ	[дзых]хэкӀэ	[дзых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ыу	[дзых]ырауэ	[дзых]хэу	[дзых]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]а	[дзых]ар	--	[дзых]ахэр
Эргативнэ:	[дзых]а	[дзых]ам	--	[дзых]ахэм
Послеложнэ:	[дзых]акӀэ	[дзых]амкӀэ	[дзых]ахэкӀэ	[дзых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ауэ	[дзых]арауэ	[дзых]ахэу	[дзых]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыныр	--	[дзых]ынхэр
Эргативнэ:	[дзых]ын	[дзых]ыным	--	[дзых]ынхэм
Послеложнэ:	[дзых]ынкӀэ	[дзых]ынымкӀэ	[дзых]ынхэкӀэ	[дзых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынырауэ	[дзых]ынхэу	[дзых]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынур	--	[дзых]ынухэр
Эргативнэ:	[дзых]ыну	[дзых]ынум	--	[дзых]ынухэм
Послеложнэ:	[дзых]ынукӀэ	[дзых]ынумкӀэ	[дзых]ынухэкӀэ	[дзых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[дзых]ынууэ	[дзых]ынурауэ	[дзых]ынухэу	[дзых]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Фадэ ифын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Зы бжьэ закъуэ дэздзыхами, Тхьэ дыгъэӀэ, чэф димыӀэ. Къэбэрдей, альманах

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• дэдзыхын: drink sth alcoholic

УРЫСЫБЗЭ

• дэдзыхын: выпить спиртное

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.