АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕEdit
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit
- IPA [dzǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit
- [дз] + -ы
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | дзы | дзыр | -- | дзыхэр |
Эргативнэ: | дзы | дзым | -- | дзыхэм |
Послеложнэ: | дзыкӀэ | дзымкӀэ | дзыхэкӀэ | дзыхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | дзыуэ | дзырауэ | дзыхэу | дзыхэрауэ |
еигъэ формэхэр | |||||
---|---|---|---|---|---|
сидз | уидз | идз | дидз | фидз | ядз |
МЫХЬЭНЭ
- Ныкъусаныгъэ, дагъуэ, къызыхуэт.
ЩАПХЪЭХЭРEdit
- Дзы зиӀэм дзы хуаӀуатэркъым. Псалъэжьхэр
- Дзы зиӀэм и нэӀэ тетщ. Псалъэжьхэр
- Дзы зыфӀэпщ дзы къыпфӀещыж. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- дзы: vice, defect, imperfection, lack, shortcoming (in a person)
УРЫСЫБЗЭEdit
- дзы: порок, изъян, недостаток (у человека)
псалъафэ зэпыщӀахэр
Дзы иӀэнEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: have a vice or defect Урысыбзэ: иметь какой-л. изъян, порок. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Дзы къыхуэгъуэтынEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: detect a vice or defect in sb Урысыбзэ: находить в ком-л. изъян, порок. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Дзы усынEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: look for, search for vices or defects in sb. Урысыбзэ: выискивать недостатки, пороки в ком-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Дзы фӀэщынEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to slander, denigrate, defame, discredit sb Урысыбзэ: порочить, чернить кого-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: КъыщӀэупщӀэ псоми дзы зэрыз яфӀищурэ, Мэлычыпхъу цӀыкӀур зыми яхудэкӀуэркъым. Нартхэр
Бэчмырзэ дзы фӀащу, зэрахуэу щита пэтми, тхэныр щимыгъэту усэщӀэхэр, уэрэдыщӀэхэр абы зэхилъхьащ. Теунэ Хьэчим
Дзы хуэщӀынEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to denigrate, criticise, draw attention to sb’s vices or defects Урысыбзэ: чернить, порочить, замечать чьи-л. недостатки. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Нарт ауанхэм ар [Бэдынокъуэ] щӀодэӀу, жаӀэ псори къримыдзэ, Дзы хуащӀри къимылъытэ. Къэбэрдей поэзием и антологие
БИБЛИОГРАФИЕEdit
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.