Wt/kbd/джэш

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

джэш
джэш
джэш

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕEdit

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit

IPA [dᶎɐʂ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit

[джэш]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	джэш	джэшыр	--	джэшхэр
Эргативнэ:	джэш	джэшым	--	джэшхэм
Послеложнэ:	джэшкӀэ	джэшымкӀэ	джэшхэкӀэ	джэшхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	джэшу	джэшырауэ	джэшхэу	джэшхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

ХадэхэкӀ къэкӀыгъэхэм ящыщ.

ЩАПХЪЭХЭРEdit

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Джэшыр Ӏуву гъэгъащ.
Джэшыр пачыжауэ ягъэлъалъэ.
Джэш лэпс.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

джэш: (green) beans
Джэшыр Ӏуву гъэгъащ: the beans started flowering densely.
Джэшыр пачыжауэ ягъэлъалъэ: shuck beans
Джэш лэпс: bean soup

УРЫСЫБЗЭEdit

джэш: фасоль, фасолевый
Джэшыр Ӏуву гъэгъащ: фасоль густо зацвела
Джэшыр пачыжауэ ягъэлъалъэ: лущить бобы
Джэш лэпс: бобовый суп

псалъафэ зэпыщӀахэр

Джэш дзынEdit

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: to foretell the future by casting beans.
     Урысыбзэ: гадать на фасоли.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Джэш идзмэ, и къуэр гъуэгу тетщи, Ар къэкӀуэжыным щогугъыр.  КӀыщокъуэ Алим

[И] нэпсыр джэшым хуэдэу (къелъэлъэхыу)Edit

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: tears scattered like beans (shed tears profusely)
     Урысыбзэ: слезы рассыпались как бобы
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

джэш лыбжьэEdit

  Мыхьэнэ: Джэш гъэва пӀытӀар шатэкӀэ зэӀыхауэ, бжьын гъэлыбжьа, шыбжий, джэдгын хэлъу адыгэ шыпс лӀэужьыгъуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: a Circassian dish consisting of a paste prepared from beans, sour cream and butter with spices
     Урысыбзэ: адыгское кушанье в виде кашицы, приготовленное из фасоли на сметане и сливочном масле с приправами
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

джэш напӀэEdit

  Мыхьэнэ: Джэш хьэдзэр зрищӀэ сэмб.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: bean pod
        Джэшыр хъуа нэужь, джэш напӀэм кърагъэлъэлъ: after ripening, the beans fall out of their pods
     Урысыбзэ: стручок [фасоли]
        Джэшыр хъуа нэужь, джэш напӀэм кърагъэлъэлъ: созрев, бобы выпадают из стручков
  Псалъэ зэпхахэр:
     Джэшыр хъуа нэужь, джэш напӀэм кърагъэлъэлъ.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕEdit

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.