Wt/kbd/гъэдыхьэшхын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [ʁɐdǝħɐʂ'xǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• гъэ- + [дыхьэшх] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "гъэдыхьэшхын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	гъэдыхьэшхын
щымыӀэныгъэ:	мыгъэдыхьэшхын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхын	бгъэдыхьэшхын	игъэдыхьэшхын	дгъэдыхьэшхын	вгъэдыхьэшхын	ягъэдыхьэшхын
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхын	умыгъэдыхьэшхын	имыгъэдыхьэшхын	дымыгъэдыхьэшхын	фымыгъэдыхьэшхын	ямыгъэдыхьэшхын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	гъэдыхьэшх!	вгъэдыхьэшх!
щымыӀэныгъэ:	умыгъэдыхьэшх!	фымыгъэдыхьэшх!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	срегъэдыхьэшх	урегъэдыхьэшх	ирегъэдыхьэшх	дрегъэдыхьэшх	фрегъэдыхьэшх	ирегъэдыхьэшх
щымыӀэныгъэ:	сремыгъэдыхьэшх	уремыгъэдыхьэшх	иремыгъэдыхьэшх	дремыгъэдыхьэшх	фремыгъэдыхьэшх	иремыгъэдыхьэшх

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	согъэдыхьэшх(ыр)	уогъэдыхьэшх(ыр) / богъэдыхьэшх(ыр)	егъэдыхьэшх(ыр)	догъэдыхьэшх(ыр)	фогъэдыхьэшх(ыр)	ягъэдыхьэшх(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыркъым	бгъэдыхьэшхыркъым	игъэдыхьэшхыркъым	дгъэдыхьэшхыркъым	вгъэдыхьэшхыркъым	ягъэдыхьэшхыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшх(ыр)т	бгъэдыхьэшх(ыр)т	игъэдыхьэшх(ыр)т	дгъэдыхьэшх(ыр)т	вгъэдыхьэшх(ыр)т	ягъэдыхьэшх(ыр)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшх(ыр)тэкъым	бгъэдыхьэшх(ыр)тэкъым	игъэдыхьэшх(ыр)тэкъым	дгъэдыхьэшх(ыр)тэкъым	вгъэдыхьэшх(ыр)тэкъым	ягъэдыхьэшх(ыр)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхащ	бгъэдыхьэшхащ	игъэдыхьэшхащ	дгъэдыхьэшхащ	вгъэдыхьэшхащ	ягъэдыхьэшхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхакъым	бгъэдыхьэшхакъым	игъэдыхьэшхакъым	дгъэдыхьэшхакъым	вгъэдыхьэшхакъым	ягъэдыхьэшхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхат	бгъэдыхьэшхат	игъэдыхьэшхат	дгъэдыхьэшхат	вгъэдыхьэшхат	ягъэдыхьэшхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхатэкъым	бгъэдыхьэшхатэкъым	игъэдыхьэшхатэкъым	дгъэдыхьэшхатэкъым	вгъэдыхьэшхатэкъым	ягъэдыхьэшхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъащ	бгъэдыхьэшхыгъащ	игъэдыхьэшхыгъащ	дгъэдыхьэшхыгъащ	вгъэдыхьэшхыгъащ	ягъэдыхьэшхыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъакъым	бгъэдыхьэшхыгъакъым	игъэдыхьэшхыгъакъым	дгъэдыхьэшхыгъакъым	вгъэдыхьэшхыгъакъым	ягъэдыхьэшхыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъат	бгъэдыхьэшхыгъат	игъэдыхьэшхыгъат	дгъэдыхьэшхыгъат	вгъэдыхьэшхыгъат	ягъэдыхьэшхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъатэкъым	бгъэдыхьэшхыгъатэкъым	игъэдыхьэшхыгъатэкъым	дгъэдыхьэшхыгъатэкъым	вгъэдыхьэшхыгъатэкъым	ягъэдыхьэшхыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхщ	бгъэдыхьэшхщ	игъэдыхьэшхщ	дгъэдыхьэшхщ	вгъэдыхьэшхщ	ягъэдыхьэшхщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхкъым	бгъэдыхьэшхкъым	игъэдыхьэшхкъым	дгъэдыхьэшхкъым	вгъэдыхьэшхкъым	ягъэдыхьэшхкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхт	бгъэдыхьэшхт	игъэдыхьэшхт	дгъэдыхьэшхт	вгъэдыхьэшхт	ягъэдыхьэшхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхтэкъым	бгъэдыхьэшхтэкъым	игъэдыхьэшхтэкъым	дгъэдыхьэшхтэкъым	вгъэдыхьэшхтэкъым	ягъэдыхьэшхтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынщ	бгъэдыхьэшхынщ	игъэдыхьэшхынщ	дгъэдыхьэшхынщ	вгъэдыхьэшхынщ	ягъэдыхьэшхынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынкъым	бгъэдыхьэшхынкъым	игъэдыхьэшхынкъым	дгъэдыхьэшхынкъым	вгъэдыхьэшхынкъым	ягъэдыхьэшхынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынущ	бгъэдыхьэшхынущ	игъэдыхьэшхынущ	дгъэдыхьэшхынущ	вгъэдыхьэшхынущ	ягъэдыхьэшхынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынукъым	бгъэдыхьэшхынукъым	игъэдыхьэшхынукъым	дгъэдыхьэшхынукъым	вгъэдыхьэшхынукъым	ягъэдыхьэшхынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхрэ	бгъэдыхьэшхрэ	игъэдыхьэшхрэ	дгъэдыхьэшхрэ	вгъэдыхьэшхрэ	ягъэдыхьэшхрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыркъэ	бгъэдыхьэшхыркъэ	игъэдыхьэшхыркъэ	дгъэдыхьэшхыркъэ	вгъэдыхьэшхыркъэ	ягъэдыхьэшхыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшх(ыр)т	бгъэдыхьэшх(ыр)т	игъэдыхьэшх(ыр)т	дгъэдыхьэшх(ыр)т	вгъэдыхьэшх(ыр)т	ягъэдыхьэшх(ыр)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ	бгъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ	игъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ	дгъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ	вгъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ	ягъэдыхьэшх(ыр)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшха	бгъэдыхьэшха	игъэдыхьэшха	дгъэдыхьэшха	вгъэдыхьэшха	ягъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхакъэ	бгъэдыхьэшхакъэ	игъэдыхьэшхакъэ	дгъэдыхьэшхакъэ	вгъэдыхьэшхакъэ	ягъэдыхьэшхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхат	бгъэдыхьэшхат	игъэдыхьэшхат	дгъэдыхьэшхат	вгъэдыхьэшхат	ягъэдыхьэшхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхатэкъэ	бгъэдыхьэшхатэкъэ	игъэдыхьэшхатэкъэ	дгъэдыхьэшхатэкъэ	вгъэдыхьэшхатэкъэ	ягъэдыхьэшхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъа	бгъэдыхьэшхыгъа	игъэдыхьэшхыгъа	дгъэдыхьэшхыгъа	вгъэдыхьэшхыгъа	ягъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъакъэ	бгъэдыхьэшхыгъакъэ	игъэдыхьэшхыгъакъэ	дгъэдыхьэшхыгъакъэ	вгъэдыхьэшхыгъакъэ	ягъэдыхьэшхыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъат	бгъэдыхьэшхыгъат	игъэдыхьэшхыгъат	дгъэдыхьэшхыгъат	вгъэдыхьэшхыгъат	ягъэдыхьэшхыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъатэкъэ	бгъэдыхьэшхыгъатэкъэ	игъэдыхьэшхыгъатэкъэ	дгъэдыхьэшхыгъатэкъэ	вгъэдыхьэшхыгъатэкъэ	ягъэдыхьэшхыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшх	бгъэдыхьэшх	игъэдыхьэшх	дгъэдыхьэшх	вгъэдыхьэшх	ягъэдыхьэшх
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхкъэ	бгъэдыхьэшхкъэ	игъэдыхьэшхкъэ	дгъэдыхьэшхкъэ	вгъэдыхьэшхкъэ	ягъэдыхьэшхкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхт	бгъэдыхьэшхт	игъэдыхьэшхт	дгъэдыхьэшхт	вгъэдыхьэшхт	ягъэдыхьэшхт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхтэкъэ	бгъэдыхьэшхтэкъэ	игъэдыхьэшхтэкъэ	дгъэдыхьэшхтэкъэ	вгъэдыхьэшхтэкъэ	ягъэдыхьэшхтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхын	бгъэдыхьэшхын	игъэдыхьэшхын	дгъэдыхьэшхын	вгъэдыхьэшхын	ягъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынкъэ	бгъэдыхьэшхынкъэ	игъэдыхьэшхынкъэ	дгъэдыхьэшхынкъэ	вгъэдыхьэшхынкъэ	ягъэдыхьэшхынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыну	бгъэдыхьэшхыну	игъэдыхьэшхыну	дгъэдыхьэшхыну	вгъэдыхьэшхыну	ягъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынукъэ	бгъэдыхьэшхынукъэ	игъэдыхьэшхынукъэ	дгъэдыхьэшхынукъэ	вгъэдыхьэшхынукъэ	ягъэдыхьэшхынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхмэ	бгъэдыхьэшхмэ	игъэдыхьэшхмэ	дгъэдыхьэшхмэ	вгъэдыхьэшхмэ	ягъэдыхьэшхмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхмэ	умыгъэдыхьэшхмэ	имыгъэдыхьэшхмэ	дымыгъэдыхьэшхмэ	фымыгъэдыхьэшхмэ	ямыгъэдыхьэшхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхамэ	бгъэдыхьэшхамэ	игъэдыхьэшхамэ	дгъэдыхьэшхамэ	вгъэдыхьэшхамэ	ягъэдыхьэшхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхамэ	умыгъэдыхьэшхамэ	имыгъэдыхьэшхамэ	дымыгъэдыхьэшхамэ	фымыгъэдыхьэшхамэ	ямыгъэдыхьэшхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъамэ	бгъэдыхьэшхыгъамэ	игъэдыхьэшхыгъамэ	дгъэдыхьэшхыгъамэ	вгъэдыхьэшхыгъамэ	ягъэдыхьэшхыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхыгъамэ	умыгъэдыхьэшхыгъамэ	имыгъэдыхьэшхыгъамэ	дымыгъэдыхьэшхыгъамэ	фымыгъэдыхьэшхыгъамэ	ямыгъэдыхьэшхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынмэ	бгъэдыхьэшхынмэ	игъэдыхьэшхынмэ	дгъэдыхьэшхынмэ	вгъэдыхьэшхынмэ	ягъэдыхьэшхынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынмэ	умыгъэдыхьэшхынмэ	имыгъэдыхьэшхынмэ	дымыгъэдыхьэшхынмэ	фымыгъэдыхьэшхынмэ	ямыгъэдыхьэшхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынумэ	бгъэдыхьэшхынумэ	игъэдыхьэшхынумэ	дгъэдыхьэшхынумэ	вгъэдыхьэшхынумэ	ягъэдыхьэшхынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынумэ	умыгъэдыхьэшхынумэ	имыгъэдыхьэшхынумэ	дымыгъэдыхьэшхынумэ	фымыгъэдыхьэшхынумэ	ямыгъэдыхьэшхынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхтэмэ	бгъэдыхьэшхтэмэ	игъэдыхьэшхтэмэ	дгъэдыхьэшхтэмэ	вгъэдыхьэшхтэмэ	ягъэдыхьэшхтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхтэмэ	умыгъэдыхьэшхтэмэ	имыгъэдыхьэшхтэмэ	дымыгъэдыхьэшхтэмэ	фымыгъэдыхьэшхтэмэ	ямыгъэдыхьэшхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхатэмэ	бгъэдыхьэшхатэмэ	игъэдыхьэшхатэмэ	дгъэдыхьэшхатэмэ	вгъэдыхьэшхатэмэ	ягъэдыхьэшхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхатэмэ	умыгъэдыхьэшхатэмэ	имыгъэдыхьэшхатэмэ	дымыгъэдыхьэшхатэмэ	фымыгъэдыхьэшхатэмэ	ямыгъэдыхьэшхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъатэмэ	бгъэдыхьэшхыгъатэмэ	игъэдыхьэшхыгъатэмэ	дгъэдыхьэшхыгъатэмэ	вгъэдыхьэшхыгъатэмэ	ягъэдыхьэшхыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхыгъатэмэ	умыгъэдыхьэшхыгъатэмэ	имыгъэдыхьэшхыгъатэмэ	дымыгъэдыхьэшхыгъатэмэ	фымыгъэдыхьэшхыгъатэмэ	ямыгъэдыхьэшхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынтэмэ	бгъэдыхьэшхынтэмэ	игъэдыхьэшхынтэмэ	дгъэдыхьэшхынтэмэ	вгъэдыхьэшхынтэмэ	ягъэдыхьэшхынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынтэмэ	умыгъэдыхьэшхынтэмэ	имыгъэдыхьэшхынтэмэ	дымыгъэдыхьэшхынтэмэ	фымыгъэдыхьэшхынтэмэ	ямыгъэдыхьэшхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынутэмэ	бгъэдыхьэшхынутэмэ	игъэдыхьэшхынутэмэ	дгъэдыхьэшхынутэмэ	вгъэдыхьэшхынутэмэ	ягъэдыхьэшхынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынутэмэ	умыгъэдыхьэшхынутэмэ	имыгъэдыхьэшхынутэмэ	дымыгъэдыхьэшхынутэмэ	фымыгъэдыхьэшхынутэмэ	ямыгъэдыхьэшхынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынт	бгъэдыхьэшхынт	игъэдыхьэшхынт	дгъэдыхьэшхынт	вгъэдыхьэшхынт	ягъэдыхьэшхынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынтэкъым	бгъэдыхьэшхынтэкъым	игъэдыхьэшхынтэкъым	дгъэдыхьэшхынтэкъым	вгъэдыхьэшхынтэкъым	ягъэдыхьэшхынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынут	бгъэдыхьэшхынут	игъэдыхьэшхынут	дгъэдыхьэшхынут	вгъэдыхьэшхынут	ягъэдыхьэшхынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынутэкъым	бгъэдыхьэшхынутэкъым	игъэдыхьэшхынутэкъым	дгъэдыхьэшхынутэкъым	вгъэдыхьэшхынутэкъым	ягъэдыхьэшхынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхми	бгъэдыхьэшхми	игъэдыхьэшхми	дгъэдыхьэшхми	вгъэдыхьэшхми	ягъэдыхьэшхми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхми	умыгъэдыхьэшхми	имыгъэдыхьэшхми	дымыгъэдыхьэшхми	фымыгъэдыхьэшхми	ямыгъэдыхьэшхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхами	бгъэдыхьэшхами	игъэдыхьэшхами	дгъэдыхьэшхами	вгъэдыхьэшхами	ягъэдыхьэшхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхами	умыгъэдыхьэшхами	имыгъэдыхьэшхами	дымыгъэдыхьэшхами	фымыгъэдыхьэшхами	ямыгъэдыхьэшхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъами	бгъэдыхьэшхыгъами	игъэдыхьэшхыгъами	дгъэдыхьэшхыгъами	вгъэдыхьэшхыгъами	ягъэдыхьэшхыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхыгъами	умыгъэдыхьэшхыгъами	имыгъэдыхьэшхыгъами	дымыгъэдыхьэшхыгъами	фымыгъэдыхьэшхыгъами	ямыгъэдыхьэшхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынми	бгъэдыхьэшхынми	игъэдыхьэшхынми	дгъэдыхьэшхынми	вгъэдыхьэшхынми	ягъэдыхьэшхынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынми	умыгъэдыхьэшхынми	имыгъэдыхьэшхынми	дымыгъэдыхьэшхынми	фымыгъэдыхьэшхынми	ямыгъэдыхьэшхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынуми	бгъэдыхьэшхынуми	игъэдыхьэшхынуми	дгъэдыхьэшхынуми	вгъэдыхьэшхынуми	ягъэдыхьэшхынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынуми	умыгъэдыхьэшхынуми	имыгъэдыхьэшхынуми	дымыгъэдыхьэшхынуми	фымыгъэдыхьэшхынуми	ямыгъэдыхьэшхынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхтэми	бгъэдыхьэшхтэми	игъэдыхьэшхтэми	дгъэдыхьэшхтэми	вгъэдыхьэшхтэми	ягъэдыхьэшхтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхтэми	умыгъэдыхьэшхтэми	имыгъэдыхьэшхтэми	дымыгъэдыхьэшхтэми	фымыгъэдыхьэшхтэми	ямыгъэдыхьэшхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхатэми	бгъэдыхьэшхатэми	игъэдыхьэшхатэми	дгъэдыхьэшхатэми	вгъэдыхьэшхатэми	ягъэдыхьэшхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхатэми	умыгъэдыхьэшхатэми	имыгъэдыхьэшхатэми	дымыгъэдыхьэшхатэми	фымыгъэдыхьэшхатэми	ямыгъэдыхьэшхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхыгъатэми	бгъэдыхьэшхыгъатэми	игъэдыхьэшхыгъатэми	дгъэдыхьэшхыгъатэми	вгъэдыхьэшхыгъатэми	ягъэдыхьэшхыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхыгъатэми	умыгъэдыхьэшхыгъатэми	имыгъэдыхьэшхыгъатэми	дымыгъэдыхьэшхыгъатэми	фымыгъэдыхьэшхыгъатэми	ямыгъэдыхьэшхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынтэми	бгъэдыхьэшхынтэми	игъэдыхьэшхынтэми	дгъэдыхьэшхынтэми	вгъэдыхьэшхынтэми	ягъэдыхьэшхынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынтэми	умыгъэдыхьэшхынтэми	имыгъэдыхьэшхынтэми	дымыгъэдыхьэшхынтэми	фымыгъэдыхьэшхынтэми	ямыгъэдыхьэшхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхынутэми	бгъэдыхьэшхынутэми	игъэдыхьэшхынутэми	дгъэдыхьэшхынутэми	вгъэдыхьэшхынутэми	ягъэдыхьэшхынутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхынутэми	умыгъэдыхьэшхынутэми	имыгъэдыхьэшхынутэми	дымыгъэдыхьэшхынутэми	фымыгъэдыхьэшхынутэми	ямыгъэдыхьэшхынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхаи	бгъэдыхьэшхаи	игъэдыхьэшхаи	дгъэдыхьэшхаи	вгъэдыхьэшхаи	ягъэдыхьэшхаи
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхаи	умыгъэдыхьэшхаи	имыгъэдыхьэшхаи	дымыгъэдыхьэшхаи	фымыгъэдыхьэшхаи	ямыгъэдыхьэшхаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхащэрэт	бгъэдыхьэшхащэрэт	игъэдыхьэшхащэрэт	дгъэдыхьэшхащэрэт	вгъэдыхьэшхащэрэт	ягъэдыхьэшхащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэдыхьэшхащэрэт	умыгъэдыхьэшхащэрэт	имыгъэдыхьэшхащэрэт	дымыгъэдыхьэшхащэрэт	фымыгъэдыхьэшхащэрэт	ямыгъэдыхьэшхащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнщ	бгъэдыхьэшхагъэнщ	игъэдыхьэшхагъэнщ	дгъэдыхьэшхагъэнщ	вгъэдыхьэшхагъэнщ	ягъэдыхьэшхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнкъым	бгъэдыхьэшхагъэнкъым	игъэдыхьэшхагъэнкъым	дгъэдыхьэшхагъэнкъым	вгъэдыхьэшхагъэнкъым	ягъэдыхьэшхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнт	бгъэдыхьэшхагъэнт	игъэдыхьэшхагъэнт	дгъэдыхьэшхагъэнт	вгъэдыхьэшхагъэнт	ягъэдыхьэшхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнтэкъым	бгъэдыхьэшхагъэнтэкъым	игъэдыхьэшхагъэнтэкъым	дгъэдыхьэшхагъэнтэкъым	вгъэдыхьэшхагъэнтэкъым	ягъэдыхьэшхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэн	бгъэдыхьэшхагъэн	игъэдыхьэшхагъэн	дгъэдыхьэшхагъэн	вгъэдыхьэшхагъэн	ягъэдыхьэшхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнкъэ	бгъэдыхьэшхагъэнкъэ	игъэдыхьэшхагъэнкъэ	дгъэдыхьэшхагъэнкъэ	вгъэдыхьэшхагъэнкъэ	ягъэдыхьэшхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнт	бгъэдыхьэшхагъэнт	игъэдыхьэшхагъэнт	дгъэдыхьэшхагъэнт	вгъэдыхьэшхагъэнт	ягъэдыхьэшхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнтэкъэ	бгъэдыхьэшхагъэнтэкъэ	игъэдыхьэшхагъэнтэкъэ	дгъэдыхьэшхагъэнтэкъэ	вгъэдыхьэшхагъэнтэкъэ	ягъэдыхьэшхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнущ	бгъэдыхьэшхагъэнущ	игъэдыхьэшхагъэнущ	дгъэдыхьэшхагъэнущ	вгъэдыхьэшхагъэнущ	ягъэдыхьэшхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнукъым	бгъэдыхьэшхагъэнукъым	игъэдыхьэшхагъэнукъым	дгъэдыхьэшхагъэнукъым	вгъэдыхьэшхагъэнукъым	ягъэдыхьэшхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнут	бгъэдыхьэшхагъэнут	игъэдыхьэшхагъэнут	дгъэдыхьэшхагъэнут	вгъэдыхьэшхагъэнут	ягъэдыхьэшхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнутэкъым	бгъэдыхьэшхагъэнутэкъым	игъэдыхьэшхагъэнутэкъым	дгъэдыхьэшхагъэнутэкъым	вгъэдыхьэшхагъэнутэкъым	ягъэдыхьэшхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэну	бгъэдыхьэшхагъэну	игъэдыхьэшхагъэну	дгъэдыхьэшхагъэну	вгъэдыхьэшхагъэну	ягъэдыхьэшхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнукъэ	бгъэдыхьэшхагъэнукъэ	игъэдыхьэшхагъэнукъэ	дгъэдыхьэшхагъэнукъэ	вгъэдыхьэшхагъэнукъэ	ягъэдыхьэшхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнут	бгъэдыхьэшхагъэнут	игъэдыхьэшхагъэнут	дгъэдыхьэшхагъэнут	вгъэдыхьэшхагъэнут	ягъэдыхьэшхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэдыхьэшхагъэнутэкъэ	бгъэдыхьэшхагъэнутэкъэ	игъэдыхьэшхагъэнутэкъэ	дгъэдыхьэшхагъэнутэкъэ	вгъэдыхьэшхагъэнутэкъэ	ягъэдыхьэшхагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэдыхьэшхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшх	бгъэдыхьэшх	игъэдыхьэшх	дгъэдыхьэшх	вгъэдыхьэшх	ягъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшх	умыгъэдыхьэшх	имыгъэдыхьэшх	дымыгъэдыхьэшх	фымыгъэдыхьэшх	ямыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшха	бгъэдыхьэшха	игъэдыхьэшха	дгъэдыхьэшха	вгъэдыхьэшха	ягъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшха	умыгъэдыхьэшха	имыгъэдыхьэшха	дымыгъэдыхьэшха	фымыгъэдыхьэшха	ямыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхыгъа	бгъэдыхьэшхыгъа	игъэдыхьэшхыгъа	дгъэдыхьэшхыгъа	вгъэдыхьэшхыгъа	ягъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхыгъа	умыгъэдыхьэшхыгъа	имыгъэдыхьэшхыгъа	дымыгъэдыхьэшхыгъа	фымыгъэдыхьэшхыгъа	ямыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхын	бгъэдыхьэшхын	игъэдыхьэшхын	дгъэдыхьэшхын	вгъэдыхьэшхын	ягъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхын	умыгъэдыхьэшхын	имыгъэдыхьэшхын	дымыгъэдыхьэшхын	фымыгъэдыхьэшхын	ямыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхыну	бгъэдыхьэшхыну	игъэдыхьэшхыну	дгъэдыхьэшхыну	вгъэдыхьэшхыну	ягъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхыну	умыгъэдыхьэшхыну	имыгъэдыхьэшхыну	дымыгъэдыхьэшхыну	фымыгъэдыхьэшхыну	ямыгъэдыхьэшхыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	гъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	гъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	гъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	гъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	гъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэдыхьэшхыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэдыхьэшх	зэрыбгъэдыхьэшх	зэригъэдыхьэшх	зэрыдгъэдыхьэшх	зэрывгъэдыхьэшх	зэрагъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэдыхьэшх	зэрумыгъэдыхьэшх	зэримыгъэдыхьэшх	зэрыдмыгъэдыхьэшх	зэрывмыгъэдыхьэшх	зэрамыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэдыхьэшха	зэрыбгъэдыхьэшха	зэригъэдыхьэшха	зэрыдгъэдыхьэшха	зэрывгъэдыхьэшха	зэрагъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэдыхьэшха	зэрумыгъэдыхьэшха	зэримыгъэдыхьэшха	зэрыдмыгъэдыхьэшха	зэрывмыгъэдыхьэшха	зэрамыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэдыхьэшхыгъа	зэрыбгъэдыхьэшхыгъа	зэригъэдыхьэшхыгъа	зэрыдгъэдыхьэшхыгъа	зэрывгъэдыхьэшхыгъа	зэрагъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэдыхьэшхыгъа	зэрумыгъэдыхьэшхыгъа	зэримыгъэдыхьэшхыгъа	зэрыдмыгъэдыхьэшхыгъа	зэрывмыгъэдыхьэшхыгъа	зэрамыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэдыхьэшхын	зэрыбгъэдыхьэшхын	зэригъэдыхьэшхын	зэрыдгъэдыхьэшхын	зэрывгъэдыхьэшхын	зэрагъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэдыхьэшхын	зэрумыгъэдыхьэшхын	зэримыгъэдыхьэшхын	зэрыдмыгъэдыхьэшхын	зэрывмыгъэдыхьэшхын	зэрамыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэдыхьэшхыну	зэрыбгъэдыхьэшхыну	зэригъэдыхьэшхыну	зэрыдгъэдыхьэшхыну	зэрывгъэдыхьэшхыну	зэрагъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэдыхьэшхыну	зэрумыгъэдыхьэшхыну	зэримыгъэдыхьэшхыну	зэрыдмыгъэдыхьэшхыну	зэрывмыгъэдыхьэшхыну	зэрамыгъэдыхьэшхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэдыхьэшх	щыбгъэдыхьэшх	щигъэдыхьэшх	щыдгъэдыхьэшх	щывгъэдыхьэшх	щагъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэдыхьэшх	щумыгъэдыхьэшх	щимыгъэдыхьэшх	щыдмыгъэдыхьэшх	щывмыгъэдыхьэшх	щамыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэдыхьэшха	щыбгъэдыхьэшха	щигъэдыхьэшха	щыдгъэдыхьэшха	щывгъэдыхьэшха	щагъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэдыхьэшха	щумыгъэдыхьэшха	щимыгъэдыхьэшха	щыдмыгъэдыхьэшха	щывмыгъэдыхьэшха	щамыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэдыхьэшхыгъа	щыбгъэдыхьэшхыгъа	щигъэдыхьэшхыгъа	щыдгъэдыхьэшхыгъа	щывгъэдыхьэшхыгъа	щагъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэдыхьэшхыгъа	щумыгъэдыхьэшхыгъа	щимыгъэдыхьэшхыгъа	щыдмыгъэдыхьэшхыгъа	щывмыгъэдыхьэшхыгъа	щамыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэдыхьэшхын	щыбгъэдыхьэшхын	щигъэдыхьэшхын	щыдгъэдыхьэшхын	щывгъэдыхьэшхын	щагъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэдыхьэшхын	щумыгъэдыхьэшхын	щимыгъэдыхьэшхын	щыдмыгъэдыхьэшхын	щывмыгъэдыхьэшхын	щамыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэдыхьэшхыну	щыбгъэдыхьэшхыну	щигъэдыхьэшхыну	щыдгъэдыхьэшхыну	щывгъэдыхьэшхыну	щагъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэдыхьэшхыну	щумыгъэдыхьэшхыну	щимыгъэдыхьэшхыну	щыдмыгъэдыхьэшхыну	щывмыгъэдыхьэшхыну	щамыгъэдыхьэшхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэдыхьэшх	здэбгъэдыхьэшх	здигъэдыхьэшх	здэдгъэдыхьэшх	здэвгъэдыхьэшх	здагъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэдыхьэшх	здумыгъэдыхьэшх	здимыгъэдыхьэшх	здэдмыгъэдыхьэшх	здэвмыгъэдыхьэшх	здамыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэдыхьэшха	здэбгъэдыхьэшха	здигъэдыхьэшха	здэдгъэдыхьэшха	здэвгъэдыхьэшха	здагъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэдыхьэшха	здумыгъэдыхьэшха	здимыгъэдыхьэшха	здэдмыгъэдыхьэшха	здэвмыгъэдыхьэшха	здамыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэдыхьэшхыгъа	здэбгъэдыхьэшхыгъа	здигъэдыхьэшхыгъа	здэдгъэдыхьэшхыгъа	здэвгъэдыхьэшхыгъа	здагъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэдыхьэшхыгъа	здумыгъэдыхьэшхыгъа	здимыгъэдыхьэшхыгъа	здэдмыгъэдыхьэшхыгъа	здэвмыгъэдыхьэшхыгъа	здамыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэдыхьэшхын	здэбгъэдыхьэшхын	здигъэдыхьэшхын	здэдгъэдыхьэшхын	здэвгъэдыхьэшхын	здагъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэдыхьэшхын	здумыгъэдыхьэшхын	здимыгъэдыхьэшхын	здэдмыгъэдыхьэшхын	здэвмыгъэдыхьэшхын	здамыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэдыхьэшхыну	здэбгъэдыхьэшхыну	здигъэдыхьэшхыну	здэдгъэдыхьэшхыну	здэвгъэдыхьэшхыну	здагъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэдыхьэшхыну	здумыгъэдыхьэшхыну	здимыгъэдыхьэшхыну	здэдмыгъэдыхьэшхыну	здэвмыгъэдыхьэшхыну	здамыгъэдыхьэшхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзгъэдыхьэшх	щӀэбгъэдыхьэшх	щӀигъэдыхьэшх	щӀэдгъэдыхьэшх	щӀэвгъэдыхьэшх	щӀагъэдыхьэшх
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыгъэдыхьэшх	щӀумыгъэдыхьэшх	щӀимыгъэдыхьэшх	щӀэдмыгъэдыхьэшх	щӀэвмыгъэдыхьэшх	щӀамыгъэдыхьэшх
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзгъэдыхьэшха	щӀэбгъэдыхьэшха	щӀигъэдыхьэшха	щӀэдгъэдыхьэшха	щӀэвгъэдыхьэшха	щӀагъэдыхьэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыгъэдыхьэшха	щӀумыгъэдыхьэшха	щӀимыгъэдыхьэшха	щӀэдмыгъэдыхьэшха	щӀэвмыгъэдыхьэшха	щӀамыгъэдыхьэшха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзгъэдыхьэшхыгъа	щӀэбгъэдыхьэшхыгъа	щӀигъэдыхьэшхыгъа	щӀэдгъэдыхьэшхыгъа	щӀэвгъэдыхьэшхыгъа	щӀагъэдыхьэшхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыгъэдыхьэшхыгъа	щӀумыгъэдыхьэшхыгъа	щӀимыгъэдыхьэшхыгъа	щӀэдмыгъэдыхьэшхыгъа	щӀэвмыгъэдыхьэшхыгъа	щӀамыгъэдыхьэшхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзгъэдыхьэшхын	щӀэбгъэдыхьэшхын	щӀигъэдыхьэшхын	щӀэдгъэдыхьэшхын	щӀэвгъэдыхьэшхын	щӀагъэдыхьэшхын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыгъэдыхьэшхын	щӀумыгъэдыхьэшхын	щӀимыгъэдыхьэшхын	щӀэдмыгъэдыхьэшхын	щӀэвмыгъэдыхьэшхын	щӀамыгъэдыхьэшхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзгъэдыхьэшхыну	щӀэбгъэдыхьэшхыну	щӀигъэдыхьэшхыну	щӀэдгъэдыхьэшхыну	щӀэвгъэдыхьэшхыну	щӀагъэдыхьэшхыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыгъэдыхьэшхыну	щӀумыгъэдыхьэшхыну	щӀимыгъэдыхьэшхыну	щӀэдмыгъэдыхьэшхыну	щӀэвмыгъэдыхьэшхыну	щӀамыгъэдыхьэшхыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхыу	бгъэдыхьэшхыу	игъэдыхьэшхыу	дгъэдыхьэшхыу	вгъэдыхьэшхыу	ягъэдыхьэшхыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхыу	умыгъэдыхьэшхыу	имыгъэдыхьэшхыу	дымыгъэдыхьэшхыу	фымыгъэдыхьэшхыу	ямыгъэдыхьэшхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхауэ	бгъэдыхьэшхауэ	игъэдыхьэшхауэ	дгъэдыхьэшхауэ	вгъэдыхьэшхауэ	ягъэдыхьэшхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхауэ	умыгъэдыхьэшхауэ	имыгъэдыхьэшхауэ	дымыгъэдыхьэшхауэ	фымыгъэдыхьэшхауэ	ямыгъэдыхьэшхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	згъэдыхьэшхыурэ	бгъэдыхьэшхыурэ	игъэдыхьэшхыурэ	дгъэдыхьэшхыурэ	вгъэдыхьэшхыурэ	ягъэдыхьэшхыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыгъэдыхьэшхыурэ	умыгъэдыхьэшхыурэ	имыгъэдыхьэшхыурэ	дымыгъэдыхьэшхыурэ	фымыгъэдыхьэшхыурэ	ямыгъэдыхьэшхыурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	узогъэдыхьэшх	согъэдыхьэшх	--	фызогъэдыхьэшх	согъэдыхьэшх(хэ)
уэ	сыбогъэдыхьэшх	--	уогъэдыхьэшх / богъэдыхьэшх	дыбогъэдыхьэшх	--	уогъэдыхьэшх(хэ) / богъэдыхьэшх(хэ)
абы	сегъэдыхьэшх	уегъэдыхьэшх	егъэдыхьэшх	дегъэдыхьэшх	фегъэдыхьэшх	егъэдыхьэшх(хэ)
дэ	--	удогъэдыхьэшх	догъэдыхьэшх	--	фыдогъэдыхьэшх	догъэдыхьэшх(хэ)
фэ	сывогъэдыхьэшх	--	фогъэдыхьэшх	дывогъэдыхьэшх	--	фогъэдыхьэшх(хэ)
абыхэм	сагъэдыхьэшх	уагъэдыхьэшх	ягъэдыхьэшх	дагъэдыхьэшх	фагъэдыхьэшх	ягъэдыхьэшх(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	узгъэ[дыхьэшхрэ]	згъэ[дыхьэшхрэ]	--	фызгъэ[дыхьэшхрэ]	згъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]
уэ	сыбгъэ[дыхьэшхрэ]	--	бгъэ[дыхьэшхрэ]	дыбгъэ[дыхьэшхрэ]	--	бгъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]
абы	сигъэ[дыхьэшхрэ]	уигъэ[дыхьэшхрэ]	игъэ[дыхьэшхрэ]	дигъэ[дыхьэшхрэ]	фигъэ[дыхьэшхрэ]	игъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]
дэ	--	удгъэ[дыхьэшхрэ]	дгъэ[дыхьэшхрэ]	--	фыдгъэ[дыхьэшхрэ]	дгъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]
фэ	сывгъэ[дыхьэшхрэ]	--	вгъэ[дыхьэшхрэ]	дывгъэ[дыхьэшхрэ]	--	вгъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]
абыхэм	сагъэ[дыхьэшхрэ]	уагъэ[дыхьэшхрэ]	ягъэ[дыхьэшхрэ]	дагъэ[дыхьэшхрэ]	фагъэ[дыхьэшхрэ]	ягъэ[дыхьэшх(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъэдыхьэшх]	[гъэдыхьэшх]ыр	--	[гъэдыхьэшх]хэр
Эргативнэ:	[гъэдыхьэшх]	[гъэдыхьэшх]ым	--	[гъэдыхьэшх]хэм
Послеложнэ:	[гъэдыхьэшх]кӀэ	[гъэдыхьэшх]ымкӀэ	[гъэдыхьэшх]хэкӀэ	[гъэдыхьэшх]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъэдыхьэшх]}ыу	[гъэдыхьэшх]ырауэ	[гъэдыхьэшх]хэу	[гъэдыхьэшх]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъэдыхьэшх]а	[гъэдыхьэшх]ар	--	[гъэдыхьэшх]ахэр
Эргативнэ:	[гъэдыхьэшх]а	[гъэдыхьэшх]ам	--	[гъэдыхьэшх]ахэм
Послеложнэ:	[гъэдыхьэшх]акӀэ	[гъэдыхьэшх]амкӀэ	[гъэдыхьэшх]ахэкӀэ	[гъэдыхьэшх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъэдыхьэшх]ауэ	[гъэдыхьэшх]арауэ	[гъэдыхьэшх]ахэу	[гъэдыхьэшх]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъэдыхьэшх]ын	[гъэдыхьэшх]ыныр	--	[гъэдыхьэшх]ынхэр
Эргативнэ:	[гъэдыхьэшх]ын	[гъэдыхьэшх]ыным	--	[гъэдыхьэшх]ынхэм
Послеложнэ:	[гъэдыхьэшх]ынкӀэ	[гъэдыхьэшх]ынымкӀэ	[гъэдыхьэшх]ынхэкӀэ	[гъэдыхьэшх]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[гъэдыхьэшх]ыну	[гъэдыхьэшх]ынырауэ	[гъэдыхьэшх]ынхэу	[гъэдыхьэшх]ынхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъэдыхьэшх]ыну	[гъэдыхьэшх]ынур	--	[гъэдыхьэшх]ынухэр
Эргативнэ:	[гъэдыхьэшх]ыну	[гъэдыхьэшх]ынум	--	[гъэдыхьэшх]ынухэм
Послеложнэ:	[гъэдыхьэшх]ынукӀэ	[гъэдыхьэшх]ынумкӀэ	[гъэдыхьэшх]ынухэкӀэ	[гъэдыхьэшх]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъэдыхьэшх]ынууэ	[гъэдыхьэшх]ынурауэ	[гъэдыхьэшх]ынухэу	[гъэдыхьэшх]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. дыхьэшхын псалъэм и каузатив.

ЩАПХЪЭХЭР

• ГушыӀэнкӀэ куэд зытезымыгъакӀуэ Хьэсанэ псори.. егъэдыхьэшх. Къашыргъэ ХьэпащӀэ

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• гъэдыхьэшхын: causative for дыхьэшхын: make laugh

УРЫСЫБЗЭ

• гъэдыхьэшхын: каузатив к дыхьэшхын: заставить смеяться

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.