АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕEdit
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit
- IPA [ʁʷǝɕʹ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit
- [гъу] + [щӀ]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | гъущӀ | гъущӀыр | -- | гъущӀхэр |
Эргативнэ: | гъущӀ | гъущӀым | -- | гъущӀхэм |
Послеложнэ: | гъущӀкӀэ | гъущӀымкӀэ | гъущӀхэкӀэ | гъущӀхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | гъущӀу | гъущӀырауэ | гъущӀхэу | гъущӀхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Жырымрэ шыгунымрэ углевод яхыхьа нэужь, дыжьыныфэ иӀэу къэхъу металл.
ЩАПХЪЭХЭРEdit
- ГъущӀыр плъа щӀыкӀэ, еуэ. Псалъэжьхэр
- ГъущӀ куэбжэ зиӀэ гъущӀ мастэ щощӀэ. Псалъэжьхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 57 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Мыр гъущӀ Ӏунэщ. | Это гвозди. | These are nails. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- гъущӏ: iron, ferum (Fe) || iron, ferrous
УРЫСЫБЗЭEdit
- гъущӏ: железо || железный
псалъафэ зэпыщӀахэр
гъущӀ гъуэгуEdit
Мыхьэнэ: МафӀэгухэр, трамвайхэр зэрызекӀуэ, гъущӀ рельситӀ зытелъ гъуэгу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: railway, railroad Урысыбзэ: железная дорога Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Гур къызэрыувыӀэу, Алиман дэрэ.. дыщӀэпхъуэри гъущӀ гъуэгум дежэлӀащ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
гъущӀ кӀапсэEdit
Мыхьэнэ: ГъущӀым къыхэщӀыкӀа кӀапсэ. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: wire ГъущӀ кӀапсэм токыр ирокӀуэ. A current passes along the wire. ГъущӀ кӀапсэ банэ. barbed wire Урысыбзэ: проволока ГъущӀ кӀапсэм токыр ирокӀуэ. ток проходит по проволоке. ГъущӀ кӀапсэ банэ. колючая проволока Псалъэ зэпхахэр: ГъущӀ кӀапсэм токыр ирокӀуэ. ГъущӀ кӀапсэ банэ. Щапхъэхэр:
гъущӀ чыданэEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: wire Урысыбзэ: проволока Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
гъущӀ ӀунэEdit
Мыхьэнэ: ГъущӀым къыхэщӀыкӀа Ӏунэ. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: iron nail ГъущӀ Ӏунэшхуэ. big, huge nail ГъущӀ Ӏунэ псыгъуэ. thin nail Урысыбзэ: гвоздь ГъущӀ Ӏунэшхуэ. большой, громадный гвоздь ГъущӀ Ӏунэ псыгъуэ. тонкий гвоздь Псалъэ зэпхахэр: ГъущӀ Ӏунэшхуэ. ГъущӀ Ӏунэ псыгъуэ. Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕEdit
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.