АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
вагъуэ
-
вагъуэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['vɑ:ʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [вагъу] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | вагъуэ | вагъуэр | -- | вагъуэхэр |
Эргативнэ: | вагъуэ | вагъуэм | -- | вагъуэхэм |
Послеложнэ: | вагъуэкӀэ | вагъуэмкӀэ | вагъуэхэкӀэ | вагъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | вагъуэу | вагъуэрауэ | вагъуэхэу | вагъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЖэщкӀэ уафэм къыщыблэ пкъыгъуэ.
- ИхъуреягъкӀэ зэхуэдэу къекӀуэкӀыу къуапэ папцӀэ зытет геометрическэ фигурэ, апхуэдэ теплъэ зиӀэ предмет.
ЩАПХЪЭХЭР
- Вагъуэхэр уафэгум къыщитӀысхьам, дэ гур щӀэтщӀэжри дыкъежьэжат. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
- Къыщоблэ дыгъэу Кремлым и щыгум вагъуэ къуапитхур лыдыжу. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- вагъуэшхуэ
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- вагъуэ: 1. star (heavenly body) 2. star (geometric figure or an object of such a form)
- вагъуэшхуэ: a large star
УРЫСЫБЗЭ
- вагъуэ: 1. звезда (небесное тело) 2. звезда (геометрическая фигура и предмет, имеющий такую форму)
- вагъуэшхуэ: большая звезда
псалъафэ зэпыщӀахэр
Вагъуэр егъэбжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: force sb to do sth difficult Урысыбзэ: заставить кого-л. делать трудное дело. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
[И] вагъуэр ижащ
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: his star has set (things have gone badly for him). Урысыбзэ: [его] звезда закатилась, плохи [его] дела. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.