Wt/kbd/бгъэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
бгъэ
-
бгъэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bʁɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бгъ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | бгъэ | бгъэр | -- | бгъэхэр |
Эргативнэ: | бгъэ | бгъэм | -- | бгъэхэм |
Послеложнэ: | бгъэкӀэ | бгъэмкӀэ | бгъэхэкӀэ | бгъэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | бгъэуэ | бгъэрауэ | бгъэхэу | бгъэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зи пэр къуаншэ, къырхэм, губгъуэхэм щыпсэу къуалэ, къашыргъэ лъэпкъыгъуэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Бгъэм я тӀысыпӀэу бгы тӀуащӀэм зы цӀыхум имыщӀэу шыбз гуартэр щегъэпщкӀу уи адэм. КӀыщокъуэ Алим
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгъэ: eagle
УРЫСЫБЗЭ
- бгъэ: орёл
псалъафэ зэпыщӀахэр
бгъэ пэплъ
Мыхьэнэ: Бгъэ лъэпкъ, и пэнцӀывыр плъыжьу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: red-throated eagle Урысыбзэ: краснозобка Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
бгъэ пщэху
Мыхьэнэ: Бгъэ лъэпкъ, и пщэр хужьу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: white-headed eagle Урысыбзэ: белоголовая выпь Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
бгъэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bʁɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бгъ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | бгъэ | бгъэр | -- | бгъэхэр |
Эргативнэ: | бгъэ | бгъэм | -- | бгъэхэм |
Послеложнэ: | бгъэкӀэ | бгъэмкӀэ | бгъэхэкӀэ | бгъэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | бгъэуэ | бгъэрауэ | бгъэхэу | бгъэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ӏэпкълъэпкъым щыщу ныбащхьэм къыщыщӀэдзауэ пщэм нэс.
- быдз, цӀыхубзым сабийр шэкӀэ зэрипӀ.
ЩАПХЪЭХЭР
- ПцӀэгъуэплъым.. и бгъэ ӀэтамкӀэ жьыбгъэр зэӀуекъу. КӀэрашэ Тембот
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀалэм и бгъэр хуабжьу дыгъэм исат.
- Анэм и бгъэм шэ щӀэтт.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгъэ: 1. chest 2. breast(s)
- ЩӀалэм и бгъэр хуабжьу дыгъэм исат: the boy’s chest was very burnt by the sun.
- Анэм и бгъэм шэ щӀэтт: there was milk in the mother’s breasts.
УРЫСЫБЗЭ
- бгъэ: 1. грудь 2. грудь, груди
- ЩӀалэм и бгъэр хуабжьу дыгъэм исат: грудь у мальчик бы сильно обожжен солнцем.
- Анэм и бгъэм шэ щӀэтт: В грудях у матери было молоко.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Бгъэм фӀэнэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: get stuck in sb’s throat. Урысыбзэ: застревать в горле. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Бгъэр гъэкъын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: act proud, put on airs, be too big for one’s breeches (stick out one’s chest) Урысыбзэ: важничать (букв. выпячивать грудь). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Бгъэр къигъэцӀыцӀыкӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: act proud, put on airs, be too big for one’s breeches (stick out one’s chest) Урысыбзэ: важничать (букв. выпячивать грудь). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
[И] бгъэр тӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to bare, open wide one’s chest Урысыбзэ: раскрыть, распахнуть грудь. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Бгъэр хуэгъэкъын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: act proud, haughty; put on airs, be too big for one’s breeches (lit. stick out your chest) Урысыбзэ: важничать, задирать нос перед кем-л. (букв. выпячивать грудь перед кем-л.). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
<Gallery>
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bʁɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бгъ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | бгъэ | бгъэр | -- | бгъэхэр |
Эргативнэ: | бгъэ | бгъэм | -- | бгъэхэм |
Послеложнэ: | бгъэкӀэ | бгъэмкӀэ | бгъэхэкӀэ | бгъэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | бгъэуэ | бгъэрауэ | бгъэхэу | бгъэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ӏэщ мылъхуэ, псэф мыхъуу къэна.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Мэлыбгъэ.
- Жэмыр бгъэуэ къэнащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгъэ: barren, farrow, infertile
- Мэлыбгъэ: a barren ewe
- Жэмыр бгъэуэ къэнащ: the cow remained barren.
УРЫСЫБЗЭ
- бгъэ: яловый, бесплодный
- Мэлыбгъэ: бесплодная овца
- Жэмыр бгъэуэ къэнащ: корова осталась бесплодной.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.