АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
абгъуэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['ɐbʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [абгъу] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | абгъуэ | абгъуэр | -- | абгъуэхэр |
Эргативнэ: | абгъуэ | абгъуэм | -- | абгъуэхэм |
Послеложнэ: | абгъуэкӀэ | абгъуэмкӀэ | абгъуэхэкӀэ | абгъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | абгъуэу | абгъуэрауэ | абгъуэхэу | абгъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Къуалэбзухэр, джэдкъазхэр щыкӀэцӀ, щыгъуалъхьэ, шырхэр къыщраш кумбыгъэ, егъэзыпӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Жыгым и щхьэкӀэм абгъуэ ин хэщӀыхьауэ бгъэ шырищ ист. КӀэрашэ Тембот , Акъсырэ Залымхъан
- КӀэртӀоф сатыр зэхуакум деж шхийхэм къыхэщӀыкӀауэ абгъуэ иӀэт. Къэрмокъуэ Мухьэмэд
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 85 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Жыгхэм къуаргъ абгъуэ куэд тетщ. | Есть много вороньих гнёзд на деревьях. | There are a lot of crows’ nests in the trees. |
Абгъуэхэм исыр сыт? | Кто сидит в гнёздах? | What is (sitting) in the nests? |
Къуаргъыр абгъуэм исщ. | Ворона сидит на гнезде. | The crow is sitting in the nest. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- абгъуэ: nest
УРЫСЫБЗЭ
- абгъуэ: гнездо
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.