Qaraqalpaqsha (kaa)
Qaraqalpaqsha (kaa)Morfologiyalıq hám sintaksislik qásiyetleri
atlıq, Xa-bar
Leksikalıq mánileri
1. Birewge, bir nársege yaki bir hádiyse haqqındaǵı maǵlıwmat, jańalıq. • Jaqında paytaxtımızdaǵı 37-sanlı qánigelestirilgen mámleketlik ulıwma bilim beriw mektebi oqıwshılarınıń jetiskenlikleri haqqındaǵı xosh xabardı esitip quwandıq («EQ» g.).
2. Dańq, ataq. • Usı jaslarına kelip Gúlayım, Dúnyanıń júzine tústi xabarı («Qırq qız»).
3. Birew tárepinen tapsırılǵan, jetkerilgen, jazılǵan xat. • Hár urıwǵa xabar saldı, Qońır at minip Mayqı keldi, ... (Berdaq).
4. Maqala, informaciya. • Qaraqalpaqstan xabar agentliginiń sholıwshısı («EQ» g.).
5. Qatnas, baylanıs. • Órt payda bolǵanda tezlik penen «101» telefon nomeri arqalı órt qáwipsizligine xabar beriń («EQ» g.).
6. Birewdiń turmısı, jaǵdayı, halı haqqında. • Respublika hám rayon basshıları bolsa, hár jıl sayın aymaqlarda mal qıslatıw mapazına tayarlıqtıń barısı menen tanısıw maqsetinde, olardıń hal-jaǵdayınan xabar alıp, shopanlar ushın kerekli bolǵan azıq-awqat, kiyim-kenshek hám ot-jem menen támiyinlew ilajların kóredi («EQ» g.).
7. Jar, dawırıq. • Qasına jarshı alsań da, Jahanǵa xabar salsań da, ... (Berdaq).
8. Bir nárse haqqında biliw, maǵlıwmatqa iye bolıw. • Xabarıń bar dáwir kózkarasınan, Tóbeńe názer sal tal arasınan! (I. Yusupov).
9. Deregi. • Toy xabarın esitip, Bular da keldi bul toyǵa... («Er Ziywar»).
10. (lingvistika) Gáptiń iyesi haqqında xabar etetuǵın hám grammatikaǵa baǵınatuǵın bas bólegi.
11. (awıspalı) Durıslı anıqlanbaǵan sóz, mısh-mısh gápler. • «Tuwılar jańa dala Danteleri», — Degen xabar barday otırısında... (I. Yusupov).
Xabar-atar - maǵlıwmat.
Xabardar bolmaw — dáreksiz, biymálim. • Úmit etken jaqsılıqtan da xabar-atar bolmay qaldı (Q. Irmanov).
Xabar gáp — (lingvistika) gáptiń xabarlı túri.
Derekler
- QARAQALPAQ TILINIŃ TÚSINDIRME SÓZLIGI. Jeti tomlıq. Nókis, «Qaraqalpaqstan» baspası, 2023-jıl.