Liso nga Pulong edit
Ang liso nga pulong o base word dunay tulo ka matang.
Pungalan edit
tawo
babaye
bata
lalaki
maestro
iro
iring
balay
Punglihok edit
barog
lingkod
higda
kaon
inom
tulog
Pangmatang edit
gwapa
nindot
puti
pula
itom
asul
tam-is
pait
tab-ang
parat
baho
humot
Padayag edit
Makahimo ka og padayag inig sumpaysumpayon mo ang mga lisong pulong, mga tigpaila, ug mga langgikit. Ang padayag dunay hisgot ug dunay gihisgotan.
Gihisgotan edit
Ang gihisgotan ubayan sa tigpaila nga si o kaha ang. Bisan unsang liso nga pulong mahimong maoy gihisgotan kon giubayan kini sa tigpaila nga si o kaha ang.
Pananglaitan:
ang tawo
ang babaye
ang bata
ang lalaki
ang maestro
ang iro
ang iring
ang balay
si Agnes
si Mario
si Jose
si Tatay
si Nanay
si Inday
Hisgot edit
Ang hisgot puydeng punglihok, punglihok, o kaha pangmatang. Walay nag-ubay niini nga tigpaila. Kon isumpay ang gihisgotan sa hisgot, usa na kini ka padayag.
Pananglitan:
| puti + ang tawo | Puti ang tawo. |
| gwapa + ang babaye | Gwapa ang babaye. |
| itom + ang bata | Itom ang bata. |
| maestro + ang lalaki | Maestro ang lalaki. |
| barog + ang maestro | Barog ang maestro. |
| itom + ang iro | Itom ang iro. |
| puti + ang iring | Puti ang iring. |
| asul + ang balay | Asul ang balay. |
| babaye + si Agnes | Babaye si Agnes. |
| bata + si Mario | Bata si Mario. |
| iro + si Jose | Iro si Jose. |
| maestro + si Tatay | Maestro si Tatay. |
| gwapa + si Nanay | Gwapa si Nanay. |
| lingkod + si Inday | Lingkod si Inday. |
Langgikit ug Punglihok edit
Ang punglihok nga walay langgikit usa ka sugo. Kapuslan lang kini isip tinuod nga punglihok kon sumpayan og langgikit sa lihok. Duha ra ka aspeto ang langgikit sa lihok - talihimo ug talihuman.
Talihimo ang aspeto - kon plano pa lang ug wala pa masugdi o kaha nasugdan na apan giplanong kanunayan og subli.
Talihuman ang aspeto - kon nasugdan na kini ug gipaabot na lang ang pagkahuman o kaha nahuman na.
Lihok nga Tinuyo edit
Ang mga lihok nga tinuyo sumpayan sa langgikit nga mo- kon talihimo kini ug mi- kon talihuman kini.
Pananglitan:
| Gupulong | Talihimo | Talihuman | Sanglitanang Padayag |
|---|---|---|---|
| barog | mobarog | mibarog | Mobarog/mibarog ang maestro. |
| lingkod | molingkod | milingkod | Molingkod/milingkod si Inday. |
| higda | mohigda | mihigda | Mohigda/mihigda si Tatay. |
| kaon | mokaon | mikaon | Mokaon/mikaon ang bata. |
| inom | moinom | miinom | Moinom/miinom ang iro. |
Lihok sa Paglungtad edit
Ang mga lihok sa paglungtad sumpayan sa langgikit nga mag- kon talihimo kini ug nag- kon talihuman kini.
Pananglitan:
| Gupulong | Talihimo | Talihuman | Sanglitanang Padayag |
|---|---|---|---|
| barog | magbarog | nagbarog | Magbarog/nagbarog ang maestro. |
| lingkod | maglingkod | naglingkod | Maglingkod/naglingkod si Inday. |
| higda | maghigda | naghigda | Maghigda/naghigda si Tatay. |
| kaon | magkaon | nagkaon | Magkaon/nagkaon ang bata. |