دمیرچی اوغلونون چنلیبئله گلميی Edit
آنا آنلاتیم
- دمیرچی اوغلونون چنلیبئله گلميی
کوراوغلو بیر گۆن قێراتی ناللاتماغا آپارمیشدی. گزیب-گزیب آخیردا بازارین لاپ قۇرتاراجاغیندا کامیل بیر نالبند تاپدی. آتدان دۆشدو، نالبنده سلام وئریب قێراتی اون اۇن قاباغینا چکدی. نالبند تئز آياغا دۇروب ناللاری کور‌اوغلونون قاباغینا تؤکدو کی، هانسینی بَيه‌نیرسن اؤزون سئچ.
کوراوغلو نالبندی ياخشی کیشی گؤروب اونونلا زارافات ائله‌مک ایسته‌دی. ناللاری بیر-بیر گؤتوروب الینده بیرجه دفعه سێخماقلا ازیشدیریب نالبنده قايتاریردی کی:
– جانیم، بۇنلار کی، دمیر پارچاسیدی، نال گتی.
نالبند هئچ بیر سؤز دئمه‌يیب تزه‌دن قێراتین آياغینی اؤلچوب دؤرد دنه ياخشی ایفچین نال کسیب قێراتی ناللاماغا باشلادی. نالبندین قێراتا گۆجو چاتمیردی. کوراوغلو اؤزو قوللارینی يۇخاری چێرمادی. قێراتین ساغ الینی يئردن گؤتوردو. بئله-بئله آتین اللرینی ناللادیلار. نالبند دال آياقلارینا گلنده قێرات يئنیدن بدناللیق ائله‌دی. کوراوغلو نه قدر ائله‌دی قێراتین آياغینی ساخلايا بیلمه‌دی کی، بیلمه‌دی.
بۇنلار بۇرادا اللشمکده اولسونلار، سنه کیمدن خبر وئریم، نالبندین اوغلوندان. نالبندین بیر يئنیيئتمه نؤورسته جاوان اوغلو وار ایدی. آدینا خێردالیغیندا اۇشاقلار دمیرچیوغلو دئمیشدیلر دئيین ائله بؤيوموشدو ده هامی دمیرچی دئيیب چاغیریردی. دمیرچیوغلو ایگیرمی-ایگیرمی ایکی ياشلاریندا ایدی، آمما سن گل کی، ظالیم اوغلو ایلله، آيلا يوخ، گۆنله، ساعتلا بؤيوموشدو. ائله ایگید، عاغیللی، کماللی اوغلان ایدی کی، گل گؤره‌سن. ایگیدلیکده، گۆجده رۆستم زالا باج وئرمزدی. بیر باخان ایسته‌يیردی، بیر ده باخسین.
کوراوغلو قێراتی نالبندین قاباغینا چکنده دمیرچیوغلو دۆکانین ایچینده ایدی. او، کور‌اوغلونو تانیمادی. آمما مۆشترینی گۆجلو، قۆووتلی گؤروب آخیرینی گؤزله‌يیردی کی، گؤرسون او نه ائله‌يه‌جک. کوراوغلو ناللاری ازیب يئره آتاندا ایسته‌دی کی، چێخیب اونون هددینی گؤسترسین، سونرا لعنت شیطانا دئيیب گؤزله‌دی کی، گؤرک آخیری نه ائلیيه‌جک. ائله کی، دمیرچیوغلو گؤردو کی، کوراوغلو آتین قێچینی ساخلايا بیلمیر، ياواشجا دامدان چێخدی، کیریمیش گلیب قێراتین دال آياقلاری‌نین ایکیسینی ده يئردن گؤتوردو. آت ها چاپالادی، دال آياقلارینی دمیرچیوغلونون الیندن قۇرتارا بیلمه‌دی. آخیردا يورولوب دۇردو. دمیرچیوغلو بیر آلتدان يۇخاری کور‌اوغلويا باخیب دئدی:
– ایکی-ایکی آدام بیر آتین الینده عاجیز قالیبلار. آتا، گل ناللا.
کوراوغلو بیر اوغلانا باخدی، بیر قێراتا باخدی. هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. آمما لاپ مات-مهتتل قالمیشدی. غرض، نالبند قێراتین دال آياقلارینی دا ناللايیب قۇرتاردی. کوراوغلو الینی جیبینه سالیب پۇل چێخارتدی. دمیرچیوغلو پۇللاری آلیب مۇم کیمی ازیب کور‌اوغلونون اؤزونه قايتاردی کی:
– وئریرسن عمللی پۇل وئر، بۇ قێریق ازیک-اۆزوکلری نیيه منه وئریرسن.
کوراوغلو آلیب پۇلا باخدی، گؤردو دوغرودان دا ائله‌دی. جیبیندن بیر قدر ده پۇل چێخاردی اونا وئردی. دمیرچیوغلو بۇ دفعه پۇللاری ایکی باش بارماغی آراسیندا سۆرتوب سیکه‌‌لرینی پوزدو. کور‌اوغلونون اۆستونه تۇللايیب دئدی:
– منه قلپ پۇل لازیم دئيیل. آل ساخلا اؤزونه.
کوراوغلو مثلای آنلادی. بیلدی کی، هریف مئيدان اوخويور. هئچ بیر سؤز دئمه‌يیب بۇ دفعه پۇلو نالبندین اؤزونه وئردی. کوراوغلو قێراتی مینیب گئتدی. آمما فیکیر اونو گؤتورموشدو. بیلمیردی نئجه ائله‌سین کی، دمیرچیوغلونو چنلیبئله گتیریب دلیلرین ایچینه قاتسین. ائله بۇ فیکیر-خیيال ایله گلیب چنلیبئله چاتدی. دلیلر اونون قاباغینا چێخدیلار. آمما باخدیلار کی، کور‌اوغلونون کئفی اۆستونده دئيیل. ائله بیل کی، دۆنيانین بۆتون دردی-قمی اونا قالیب. نه قدر سوروشدولار، کوراوغلو هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. بۇ بۇرادا قالسین، سنه دئيیم دمیرچیوغلوندان. کوراوغلو آتینی سۆروب گئدندن سونرا نالبند اوغلونا دئدی:
– آي اوغول، سن نئيله‌دین؟ دینج اوتوردوغوموز يئرده باشیمیزا ایش آچدین.
دمیرچیوغلو:
– آي آتا، من نئيله‌دیم؟ باشینا ایش آچدیم. او سنین ناللارینی قێردی، من ده اونون پۇللارینی. راحت اوتورايدی دا. بۇ آدام اۇشاق-زاد دئيیل کی، گلیب اؤزونو گؤستریر. نالبند دئدی:
– آي بالا، هئچ بیلیرسن او کیمدی؟ او پاشالارا، بَيلره قان اۇددوران چنلیبئللی قوچ کور‌اوغلودو! دمیرچیوغلو دئدی:
– آي آتا، بۇنو نیيه منه ازلدن دئمه‌دین کی، اونو قاتلايیب دیزیمین آلتینا آلايدیم. آخ، اونون کور‌اوغلولوغونو نئجه اونا بیلدیرردیم. نالبند اوغلونو ها دانلادی کی:
بالا بئله فیکیرلردن داشین. او، قوچ کور‌اوغلودو. سن اونونلا باجارا بیلمزسن. باشا گلمه‌دی.
آخیردا آتاسیندان اوغورلانیب بیر کوتان زنجیرینی ده گؤتوروب بئل باغی عوضینه بئلینه باغلايیب چنلیبئله يولا دۆشدو. اؤزونه سؤز وئرمیشدی کی، گرک لاپ اونون قێراتینی گؤتوروب گلم. قوي بۇندان سونرا بئش اؤزوندن دئينده بیر ده مندن دئسین. کوراوغلو، کوراوغلو، من ده دئيیرم کی، گؤره‌سن نئجه شئيدی. اونا ائله بیر دۆدمئيی-هیندی گلیم کی، اللزینه‌نی ازبردن اوخوسون.
غرض، بۇ فیکیر-خیيال ایله دمیرچیوغلو گئجه‌لرین بیریسینده گلیب چنلیبئله چاتدی. بۇ طرفدن ده کوراوغلو يئمیر، ایچمیر، دینمیر، دانیشمیردی. ائله چنلیبئلین يئنه‌جه‌يینده يولون آغزیندا اوتوروب گؤزلرینی زیل ليیردی يولا. اونون اۆرگینه داممیشدی کی، دمیرچیوغلو گله‌جک. دئيیردی اير او دوغرودان دا ایگید اولسا گرک گله. ائله کی، دمیرچیوغلو گلیب چاتدی، قێرات اولان تؤيله‌نی آختاریردی کی، بیردن کور‌اوغلويا راست گلدی. گئجه چوخ قارانلیق ایدی دئيین دمیرچیوغلو اونو تانیمادی. قاباقجا هئچ کوراوغلو دا اونو تانیيا بیلمه‌دی. تئز دۇروب قاباغینی کسدی کی:
– کیمسن، گئجه واختی بۇرادا نه گزیرسن؟
دمیرچیوغلو دئدی:
– بس سن کیمسن؟
کوراوغلو سسیندن اونو تانیدی، آنجاق اؤزونو تانیتماماق اۆچون سسینی قێسیب دئدی:
– من اوغرويام.
دمیرچیوغلو دئدی:
– ائله من ده اوغرويام. گلمیشم کور‌اوغلونون قێراتینی آپارام. بیر نئچه گۆن بۇندان اول کوراوغلو آتینی ناللاتماغا گلمیشدی. ياخشی الیمه کئچمیشدی هايیف کی، تانیمامیشام. الیمدن جان قۇرتاریب گئدیب. سونرا بیلمیشم کی، کوراوغلو ایمیش. آنجاق بۇ دفعه الیمدن سلامات قۇرتارا بیلمه‌يه‌جک.
کوراوغلو دمیرچیوغلونون گۆجونو، ایگیدلیگینی سێناماق اۆچون اونو تؤيله‌نین قاپیسینا آپاردی. دمیرچیوغلو تؤيله‌نین قاپیسینی قێفیللی گؤروب دامین اۆستونه چێخدی. دمیرچیوغلو بیر سۇ ایچیم ساعتدا، کوراوغلو دا اونون دالینجا تؤيله‌نین بئلینی دلیب يئکه بیر يئر آچدیلار. سونرا دمیرچیوغلو بئلینده‌کی زنجیری کور‌اوغلويا وئریب دئدی:
– گل ایچری گیر، بۇ زنجیری قێراتین دؤشونون آلتیندان سالیب باغلا، بیر اۇجونو دا منه وئر.
کوراوغلو تؤيله‌يه دۆشدو. زنجیری قێراتین دؤشونون آلتیندان کئچیریب باغلادی. کوراوغلو گؤردو قێرات ائله آياغی بۇخوولو-بۇخوولو قالخیر گؤيه. کوراوغلو قێشقیردی کی:
– ايه، دايان، آ ظالیم اوغلو، هله باغلايیب قۇرتارمامیشام.
کوراوغلو قصداً زنجیرین اۇجونو دۆراتا دا باغلادی. دمیرچیوغلو گۆج وئرجک دۆرات قێراتلا قاریشیق قالخدی. کوراوغلو گؤردو يوخ، بۇ کرگادان کیمی بیر شئيدی. زنجیری داشا باغلاسا، لاپ چنلیبئلی گؤيه چکر. قێشقیردی کی:
– آيه دايان!
غرض، کوراوغلو زنجیری باغلادی قێراتا، اؤزو ده ياپیشدی آتین آياغیندان. بیر واخت گؤزونو آچیب گؤردو دامدادی. آتین آياغیندان بۇخووو قێریب آتدی، سونرا کور‌اوغلويا دئدی:
– ایندی گل مین ترکیمه گئدک.
بلی، اونلار قێراتا مینیب دۆشدولر يولا. کوراوغلو يول اۇزونو اؤز-اؤزونه فیکیر ائله‌يیردی کی، اير من بیردن قۇجاقلايیب بۇنو تۇتسام، قوللارینی باغلاماغا گۆجوم چاتماياجاق. قێلینجلا دا کی، وۇرسام اؤله‌جک. قالمیشدی مهتتل کی، نئجه ائله‌سین. چوخ گؤتور-قويدان سونرا آخیردا بۇ قرارا گلدی کی، دمیرچیوغلونا بیر عمود وۇرسون، يێخیلاندا تۇتوب قوللارینی باغلاسین. بۇ خیيال ایله اونون تپه‌سیندن بیر عمود يئندیردی. دمیرچیوغلو گئری دؤنوب دئدی:
– بۇرا باخ، بیر ده بئله ائرکک زارافات ائله‌مه.
کوراوغلو هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. بیر قدر ده گئتمیشدیلر. بیر ده کوراوغلو دئدی:
– آشنا، بۇرا باخ، شر دئمه‌سن، خئيیر گلمز، ایندی ایشدی بیردن کوراوغلو قێراتین آپاریلدیغینی بیلیب دالیمیزجا گلدی، اوندا نه ائلیيریک؟ دمیرچیوغلو دئدی:
– نه اولار گلنده؟ دۆنننن گلسین، بۇ گۆن ده ایکی گۆن اولسون.
کوراوغلو دئدی:
– بس سن اوندان هئچ قورخمايیرسان؟
دمیرچیوغلو دئدی:
– من اونون نه قێلینجیندان، نه قالخانیندان، نه عمودوندان قورخمورام. آمما دئيیرلر داوا ائلیينده اونون بیر نره چکميی وار. اونو دا ائشیتمیشم، آمما دئيیرلر چوخ دلی نره‌دی. قورخسام، قورخسام بلکه بیرجه او نره‌سیندن قورخام.
بیر آز گئدندن سونرا کوراوغلو آغیزینی اونون قۇلاغینا ياپیشدیریب بیر برک نره چکدی. دمیرچیوغلو او ساعت اؤزوندن گئدیب دۆز قێراتین آياغی آلتینا دۆشدو. کوراوغلو فۆرصتی الدن وئرمه‌يیب تئز آتدان دۆشدو، اونون قوللارینی اؤز زنجیری ایله دالدان مؤحکم-مؤحکم باغلادی. دمیرچیوغلو اؤزونه گلنده قوللارینی باغلی گؤروب دئدی:
– ايه، اولمايا ائله سن کور‌اوغلوسان؟
کوراوغلو دئدی:
– بلی اؤزويم کی، وار.
دمیرچیوغلو دئدی:
– دوغرودان دا کور‌اوغلوسان. احسن سنین نرنه. او آد سنه حالالدی. قوللاریمی آچ گئدک. بۇ گۆندن سونرا سنینله دوست اولدوم.
کوراوغلو دئدی:
– يوخ، آشنا، کئچل سۇيا گئتمز. اۆز وۇرما، قوللارینی آچا بیلمه‌يه‌جه‌يم. دۇر، ائله بئله گئدک.
دمیرچیوغلو بیر ده دئدی:
– ايه، کیشیسن، آچ قوللاریمی، دئيیرم سنینله دوستام.
کوراوغلو قۇلاق آسمادی. دمیرچیوغلو ایشی بئله گؤرنده دئدی:
– ايه، من کیشیيم. سؤز وئردیم ائله‌دی. سن دئيیرسن کی، بس سن آچماياندا من اؤزوم آچا بیلمه‌يه‌جه‌يم. آها...
دمیرچیوغلو بیرجه دفعه گۆج وئرن کیمی زنجیر پارچا-پارچا اولدو. بیر اۇجو ديَدی کور‌اوغلونون باشینا. باياخ ها يێخیلیب اؤزوندن گئتدی. دمیرچیوغلو سۇ-زاد سپیب اونو اؤزونه گتیردی. سونرا دئدی:
– کوراوغلو، منه اعتبار ائله‌يیب قوللاریمی آچمادین. آمما منیم سؤزوم سؤزدو. سندن آيریلمارام. هارايا گئدیرسن گئدک.
کوراوغلو ایله دمیرچیوغلو تزه‌دن قێراتا ترکلشیب چنلیبئله گلدیلر. دلیلر، خانیملار يێغیلدیلار. ایندی بیلدیلر کی، کوراوغلو بۇ گۆنلرده نیيه بۇرنو آشاغی ایمیش. مجلیس قۇرولدو. نیگار خانیم دمیرچیوغلونو بئلی، باشی آچیق گؤروب سوروشدو:
– ياخشی، بس بئلین نیيه بئله آچیقدی؟
دمیرچیوغلو دئدی:
– بیرجه توققام وار ایدی. کوراوغلو قوللاریمی باغلامیشدی. حیرصله‌نیب دارتدیم قێریلدی.
- کوراوغلو زنجیر احوالاتینی دانیشدی. هامی اونون گۆجونه و قۆووه‌سینه احسن دئدی. نیگار خانیم اونا ساتاشماق مقصدی ایله بیر دوه گؤنو گؤستریب دئدی:
– گؤتور، بیر زولاق کس، باغلا بئلینه.
دلیلردن بیریسی زارافات اۆچون بیر ائنلی زولاق دوه گؤنو کسیب اونا وئردی. دمیرچیوغلو باغلادی بئلینه. يئره اوتوراندا گؤن دۆز اورتادان قێریلدی. کور‌اوغلونون کئفی ائله ایدی کی، آز قالیردی آيا دێرماشسین. بئله بیر ایگیدین چنلیبئله گلیب دلیلره قوشولماسی اونو چوخ سئویندیریردی. دمیرچیوغلو دا سؤزونون اۆستونده دۇردو. دلیلرله دوستلاشیب کور‌اوغلونون آرخاسی اولدو.
قایناق‌لار
- Azadliq . org