==ایت بوغان==
آنلام‌لار
- طبی بیتکی‌دیر. زهرله‌نمک قورخوسو اولدوغو اوچون هکیمله دانیشمامادان اونو قبول ائتمک اولماز. محمد مؤمنه گؤره، واختسیزاوتونون (ایت بوغان) سوغاناغی ۷ ایل اؤز طبی ائتکیسینی ساخلاییر. اونلار بلغم-گتیریجی کئیفیته اییه دیر، ایرینی(چیرکی) چکیر، ساریلیغا و دالاق خستلیینه خئییرلی‌دیر.ایت بوغان اوتو سوغاناغی و اَزوای-لا کومپرئس ائتمه سی، ایشیاس (اوتوراق سینیرینین ایلتیهابی-سییاتیک) خستلی یین‌ده سیناق‌دان کئچیریلمیش‌دیر.ایت بوغان اوتونون شیره‌سی و یا حلیمی روماتیزمه چوخ خئییرلی‌دیر. ایت بوغان اوتونون حلیمین‌دن زعفران و چی یومورتادان ائدیلمیش کومپرئسی، سوموک تراومالارین‌دا(یارا) خئییرلی‌دیر و شیشلری سووورور. ایت بوغان اوتو حلیمین‌دن و کؤهنه قویون پیین‌دن تامپون بابیسیل خستلیین‌ده سیناق‌دان چیخیب. ایت بوغان اوتو کؤکلرین‌دن حاضیرلانان توز خورانی قورودور. «تحفه ال-مؤمنین» (۱۶۶۹ ایل) اثرینه اساساً، ایت بوغان اوتونو داخیله قبول ائتدیک‌ده او، معده‌یه، جییره ضرردیر و قیجولما-تشنج یارادیر». ابن سینا یازیر کی، ایت بوغان اوتو معده‌نی ضعیفله‌دیر. ائشیکدن ایستیفاده اولوندوق‌دا او، کؤهنه (خرونیکی) خورالارا، یئل (پوداقرا)، بودلاردا آغری کیمی خسته‌لیکلرده خئییرلی‌دیر. ایت بوغان اوتو سوغاناغینین ترکیبین‌ده اولان زهرلی آلکولوید کولخیسئرین (کولخی‌سین و کولخامینین ائکویمالئکولار بیرلشمه‌سین‌دیر)، ۱% - لی مهلول حالین‌دا توخوما هوجره‌لرین‌ده میتوزو (بؤلونمه‌نی) یاتیردیر و خرچنگ هوجره‌لرینین یاییلماسینی یوبادیر. کولخامینین زهرلی‌لیگی بیر قدر آزدیر، اونو ۱ و ۲ درجه‌لی دری ساراطانین معالیجه‌سین‌ده ایستیفاده ائدیرلر. کؤک یومرولاری و توخوملاری سولو حلیم و جؤوهر کیمی خرونیکی-مزمن لئیکوزون معالیجه‌سین‌ده ایستیفاده اولونور.
یازیلیش‌لار
- لاتینجه : İtboğan
- اینگیلیزجه:
- * بیلیمسل آدی: Colchicum autumnale
کؤکن
- تورکجه
قایناق‌لار