آل
edit
آنلام‌لار
- دده قورقود دا.آل. بۇ سؤز «داستان»دا «قێرمیزی» (گۆز آلماسینا بنگزر آل ياناقلیم) و «حیله» (نامرد تايین آل ائيله‌میش) معناسیندا ایشلنمیشدیر. «آل» سؤزونون حیله معناسی شیوه‌لریمیزده مۆحافیظه اولونماقدادیر. مثلا، قرب لهجه‌سینده: «آ قێزیم، آل دیله اینانما»؛ «قونگشونون قێزنی آل دیله تۇتوف آپاردیلار». هر ایکی جۆمله‌‌ده «آل دیل»، «آل دیله تۇتماق» ایفاده‌سی حیله معناسیندادیر. تۆرک دیللرینده «آل» سؤزونون بیر سێرا دئریواتلارا مالیک اولماسی ک.ولیيئو، ف.جلیلوو، ي.مممدوو و باشقالاری طرفیندن قئيد ائدیلمیش، «آل»اێن هیند-آوروپا منشأ‌لی دئيیل، تۆرک منشأ‌لی اولدوغو اساسلاندیریلمیشدیر. دیگر طرفدن، پارلاقلیق آنلاملی آل سؤزونون سئمانتیک تۇتوم باخیمیندان «يال» کؤکو ایله عینی خطده بیرلشمه‌سی و ایلکین کؤک کیمی «يال»اێن داها قدیم اولماسی ق.بامبئری، ائ.سئوورتيان، ف.جلیلوو و باشقالاری طرفیندن ثبوت اولونموشدور. بۇ معنادا پاریلدايان، ایشیق ساچان آنلاملی يۇلدوز//يێلدیز//اۇلدوز، يێلدیریم//اێلدیریم، يێلغیم//اێلغیم//اێلغیم و س. کیمی سؤزلرین ایلک حیصه‌‌سی هم سسلنمه، هم ده سئمانتیکا باخیمیندان «يال» سؤزو ایله بیر خطده بیرلشیر. «آلوو» سؤزونون «آل» حیصه‌‌سی ده «يال»، «آل» کؤکو ایله باغلانیر. «اوغوزنامه»دن گؤتوردويوموز «يێلدیرايیق يانا گلسه، يازا بۇن يوق»جۆمله‌‌سینده «يێلدیرماق» سؤزونون پارلاتماق، ایشیقلاندیرماق معناسی، همچی‌نین آلوو سؤزونون قرب لهجه‌سینده يالوي//آلوي، يالويلاماخ//آلويلاماخ شکلینده ایشلنمه‌سی ده «آلوو» سؤزو «يال» کؤکو اساسیندا يارانمیشدیر فیکرینی سؤيله‌مه‌يه ایمکان وئریر. گؤروندويو کیمی، «آل» سؤزونون قێرمیزی، حیله، يالان، کلک کیمی معنالاری اونون سونراکی معنالاریدیر.
سؤزجوکدیوان‌ایچینده‌واردیر.
یازیلیش‌لار
- لاتینجه : Al
- اینگیلیزجه:
- تورکییه :
- عربجه :
- فارسجا:
قایناق‌لار
- دیوان لغات الترک.رامیز عسگر.باکو 2006
- دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون) 1383