Wq/tt/Әрмән мәкальләре

А

• Авызга кергән аракы серне сыгып чыгара.
• Авыздагы әче катык күз күрмәгән майдан артык.
• Агым суда пычрак җыелмый.
• Агып чыккан җирендә агымны туктату җиңел.
• Акыллы кеше йөген ахмак җилкәсе йөртә.
• Акыллы чишенгәнче, юләр елганы кичкән.
• Аның утыны югын салкын кыш каян белсен?
• Артык татлы булсаң – чебеннәр сырып алыр.
• Аудагы агач янында урман кисүчеләр күп.

Ә

• Әгәр ояла белсә, эт тә ыштан кияр иде.
• Әгәр таш ярылган икән, димәк, сәбәп зур булган.
• Әтәч әйтә: минем эшем кычкыру, көн туармы, төн килерме – анысында эшем юк.

Б

• Базарга товар белән бергә җан да сатыла.
• Бакчаңа су сибәр өчен яңгыр яуганны көтмә.
• Бала өчен ата малы – көя төшкән йон кебек.
• Балта йөзенә суксаң – үз кулыңны кисәсең.
• Балык кармакка чаба, ә кеше – төче сүзгә.
• Башы авырткан елан юл уртасында ята.
• Башың авырта башласа, аяк сызлау онытыла.
• Бәла белдекле итә.
• Бер кулына тәре тоткан, бер кулы әйбер урлый.
• Бер чәчәктән яз булмый.
• Бер чәчәктән елан агу ала, ә бал корты бал җыя.
• Беренче кабым тәмлерәк була.
• Бик яхшыны эзләгән – бик начарга тап була.
• Биргән чагында курыкма, алганда оялма.
• Бишмәтлек биргәннәр иде, ә ул эчлек тә сорый.
• Бөртек капмаган тавык йомырканы күп салмый.
• Бөртекне өйдә чүпләп, йомырканы читтә сала.
• Бүре даны телдән төшми, ә зыянны төлке эшли.
• Бүре оясы сөяксез булмас.

Д

• Диңгез суын кашык белән түгеп бетереп булмый.
• Дошман китергән хәбәргә ышанып колак салма.
• Дөя кашыктан су эчми.
• Дөягә менеп атлангач кеше күрмәс дип уйлый.

Е

• Еланнан да йон кырка белә.

Җ

• Җәен ирләр ял итсә, кышын терлекләр үлә.
• Җимеш биргән агачка суны күбрәк сибәләр.
• Җимеше җыелган агачны селкетмиләр.
• Җимешле агач сабагы җиргә иелә.
• Җыйган чакта – кашыклап, өләшкәндә – чүмечләп.

И

• Ике ахмакка бер акыл җитә.
• Иртә өлгергән җимеш көзне күрми кала.
• Иртәгә эшләрмен димә, һәр көннең үз эше бар.
• Ишегеңне бикләп йөрсәң, күршем карак димисең.

Й

• Йортым янып көл булды, аның каравы тычканнар бетте.
• Йөрәк әрнемәсә, күз еламый.

К

• Кара тукыманы кызартып булмый.
• Карга каркылдый белмәсә, күзен һәр кош чукыр иде.
• Кашыктан авызга чаклы ара бик ерак.
• Кеше бавына тотынып чокырга төшмәк була.
• Кеше кашыгы авыз пешерә.
• Кимәгән кием үзе туза.
• Коелган чәчәк куак төбенә төшә.
• Колагы бар, ләкин – тишексез.
• Көн белән алмашынмаган төннәрнең булганы юк.
• Көчләп чәчәк аттырган гөл хуш исле була алмый.
• Кулланмаган кылыч тутыга.
• Кунак – хуҗаның чәчәге: кая тели, шунда утырта.
• Курку бар җирдә оят та була.
• Күз карам дигән кеше мине сүзсез калдырды.
• Күзләрем сукырайсын дип кем теләк теләр икән.
• Күзсез калгач, күз авыруым бетте.
• Күп телләрне белүче – бер үзе бик күп кеше.
• Күрше сарыгын бүре алгач, үзенекен саклый башлаган.
• Кызы китеп югалгач – муенсасын кызганып елый.
• Кылыч алып өлгергәнче, тел башны кисеп ташлый.

М

• Малга хуҗа, улга ата кирәк.
• Мәче үзе турында бер дә начар төш күрми.
• Мөгезе үсми торып, үгез сөзешә алмый.

Н

• Ничек әйтсәң, шулай ишетерсең.

О

• Озын тел гомер кыскарта.
• Озын юлны энә белән үлчәмиләр.

Ө

• Өйдә – арыслан, урамда – мәче.

С

• Син дә оста, мин дә оста, ә чүпне кем кем себерер?
• Сугыша торган әтәч симез булалмый.
• Сукырның бар теләгәне – күрә торган ике күз.
• Сүз ашыгып чыкмасын өчен тамак тар булып калган.

Т

• Такыр баштан чәч алып һөнәргә өйрәнмәкче.
• Тәбә яратам диеп таба тоткасын үбә.
• Тәҗрибәсез фәрештәдән тәҗрибәле шайтан артык.
• Теләсә нәрсә сөйләп йөрсәң, теләмәгәнеңне ишетерсең.
• Телдән телгә йөри торгач, энә дә бүрәнә була.
• Тәлинкәңә тураганың кашыгыңа эләгер.
• Тешләгәннең артында тор, типкәннең алдында бул.
• Тинтәк белән типтергәнче, аңлы белән таш ташы.
• Тиресе алышынса да, бүренең холкы үзгәрми.
• Төкеректән янгын сүнмәс.
• Туңган еланны җылытып җан кертсәң дә – ул сине барыбер чагачак.

У

• Утны утын җиңә алмый.
• Учыңда тәбә кыздырып ашатсаң да, анаңа син әле барыбер бурычлысың.

Ү

• Үгез астыннан бозау эзлиләр.
• Үгез эчен үлән чәнчеми.
• Үгезенә күрә чыбыркысы.
• Үз кетәгендә чакта әтәч каты кычкыра.
• Үз куаклары корый, кешенекенә су сибә.
• Үзем белән талашам, тик күләгәм белән дус.
• Үчле кеше иртә картая.

Х

• Хатынсыз өй – сусыз тегермән.
• Хезмәт җимеше – иң татлы җимеш.
• Хуҗа көтүдән югалганны, ә бүре ботарланмый калганны кызганыр.

Һ

• Һәммә бүрек астында нинди дә булса баш бар.

Ч

• Чәчсәң урасың, күрсәң беләсең.

Ш

• Шаулап-чылтырап акмаган суның янына килмә.
• Шәмнең кыйбат булуында сукырның ни эше бар.

Э

• Эт итен эт ашамый.
• Эткә бер телем бирмәсәң, бүрегә сарык бирәсең.
• Этнең аксап йөрүе бүре күргәнче генә.
• Эттән котылып бүрегә юлыкты.

Ю

• Юаш ат каты тибә.
• Юлдан язган – күзсез калыр.

Я

• Ялкау кул буш корсак сыйпар.
• Яман күздән таш та ярыла.
• Яхшы атка – азык дәва, начар атка – камчы ява.

Чыганак

• «Әрмән мәкальләре һәм әйтемнәре»/Алтын Хәзинә. Дөнья халыклары мәкальләре һәм әйтемнәре/төз. Зәки Нури. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1973. - 190 бит.