Dora Siliya (o tshotswe ka di 8 Phalane 1970, kwa Kitwe) O tsene sekolo kwa Mufulira. Morago ga go aloga kwa Kabulonga Girls Secondary School ka 1988, o ne a simolola go ithutela bongaka kwa se segolwane sa Zambia mme a tlogela morago ga dingwaga tse pedi go ya go dira kwa Zambia Television and Radio (ZNBC). Moragonyana o ne a boela kwa yunibesithing go ya go ithutela tsa tlhaeletsano fa a ntse a tsweletse tiro ya gagwe kwa ZNBC. Ka 1996, o ne a tsenela South African Broadcasting Corporation, mme ka 1997, a aloga ka dikirii ya Bachelor of Arts. Siliya gape o na le dikirii ya master mo ikonoming ya tlhabololo go tswa kwa sekolong se se golwane sa Cambridge le PhD mo ikonoming ya tlhabololo go tswa kwa sekolong se se golwane sa Lusaka. E ne e le mopolotiki wa Zambia, a direla jaaka leloko la palamente ya Petauke Central le jaaka Tona ya Tlhaeletsano le Kgaso.
Dikinolo
edit- Lefatshe sala le e bua ka go farologanya ikonomi, mme ka Lwetse 2016, Tautona o ne a tsaya kgato e e botlhokwa ka go itsise ka dithulaganyo tsa "phetogo e tala" mo palamenteng. Go latela tsela eno, tekanyetsokabo ya 2017 ya temothuo e ne ya oketsega ka 158% go feta. Mo go rona, go dira gore ikonomi e farologane ga go reye fela go fetola ikonomi go tswa kwa meepong go ya kwa temothuong mme go raya go fetola lephata la temothuo gotlhelele. Gone jaanong, 70% ya badiri ba kwa Zambia ba dira mo ditirong tsa temothuo, le fa go ntse jalo, e thusa ka 9% fela ya GDP. Mokgele wa me ke go oketsa seno go nna 20% mo dingwageng di le mmalwa tse di tlang ka go dira gore go beelwe kwa pele dipeeletso mo ditirelong tsa go dira dipatlisiso le go thusa batho ba bangwe.
- Fa a ne a araba potso e e reng, "Bodiredi bo dira jang gore go nne le 'phetogo e e siameng' kwa Zambia?" Dora Siliya o ne a araba
- Zambia e ntse e ikaegile thata ka sejalo se le sengwe ka lobaka lo loleele, ka malapa a balemirui a a ka nnang dimilione di le 2 a lema mmidi thata. Go rotloetsa go farologanya dijalo ka 2017, re simolola go neela ka 75% ya matlole go tshegetsa ntshokuno ya dijalo di le 10 go akaretsa mmidi wa namune, sorghum, millet, matonkomane, katune, reisi, soya le cassava. Pelenyana, puso e ne e tlhoma mogopolo fela mo go rekeng mmidi, mme jaanong, go rotloetsa gore lephata la poraefete le nne le seabe, re tlhoka go dira gore go nne le mebaraka ya dijalo tse dingwe, segolobogolo cassava, e e dirisediwang dilo di le dintsi jaaka dijo, setatšhe sa madirelo le sengwe se se romelwang kwa dinageng di sele. Karolo e e botlhokwa ya tiro ya me ke go diragatsa leano le lesha la tlhaeletsano go thusa go fetola setso sa dijo sa Zambia.
- Dora Siliya o ne a araba jaana: "Ke dilo dife tse di tlhotlheletsang tse lefapha le di dirang go oketsa go farologanya dijalo?
- Maiteko a rona a go tlhoma mafelo a kgwebo e e gololesegileng, segolobogolo kwa Kasumbalesa, a tsweletse sentle. DRC e ikaegile thata ka Zambia mo go tlameleng dijo tsa yone, mme e na le mmaraka o mogolo mo dikgwebong tse dikgolo jaaka tsa Zambeef le mo balemiruing ba bannye ba dikgogo le mae. Re fitlheletse tumalano le DRC go rarabolola mathata a kgwebisano e e seng ya semmuso go bapa le molelwane wa rona wa dikilometara tse di ka nnang 1 000, o o raraaneng ditsamaiso tsa kgwebisano ya semmuso. Morago ga dipuisano le Tona ya Madi, re batla ditsela tsa go dira gore kgwebo eno e e seng ya semolao e nne ya semolao ka go dira gore go nne le lefelo la kgwebo e e gololesegileng, le le letlelelang gore go dirwe ditumalano tse di rulagantsweng ka madi a a tshwanang, e leng dolara. Dikhamphani di le dintsi di ne di le kelotlhoko ka go beeletsa kwa moseja ga molelwane ka ntlha ya mathata a taolo le tsamaiso kwa DRC, mme le fa go ntse jalo, leano leno le ka bulela Zambia mebaraka e mentšhwa le ditshono tse di botlhokwa.
- Batho ba kwa Zambia ga ba bolo go nna ba ganetsa ditshwanelo tsa basodoma le manyalo a batho ba bong jo bo tshwanang.
- "Le fa ke tsere dikgato tsotlhe tse di tlhokegang tsa go itshireletsa, ke ne ka tlhatlhobiwa ke na le COVID-19 maabane".
- Go ya ka ditlhaselo tsa bosheng jaana tsa ga Rre Magande mo metsweding ya dikgang, go ne go bonala sentle gore e ne e se radipolotiki yo o masisi
- Kgakololo ya batsadi ba me e ne e le gore ke se ka ka kopana le Frank Mutubila, ka a ne a itsege ka go tlhasela mosetsana mongwe le mongwe yo mosha yo o neng a tsena mo ZNBC. Ke ne ka tila go kopana le Frank.." Tshobokanyo ya buka e e sa tswang go gololwa ya setlhogo se se reng.