Xenerales
edit- "La trampa rescampla". Sentíu: nengún fechu malu s'escuende pa siempre.
- "Andar d'emprestáu ye andar matáu". Sentíu: vivir d'emprestáu nun ye vida.
- "Tar escaralláu". Sentíu: Tar mui cansáu. (Arribes). En comparanza cola mazana y la sidra dizse tamién davezo "tar mayáu" (nel tou dominiu astur).
- "Ser máis brutu qu'un mazaroucu". Sentíu: ser mui brutu.
- "Dir buscar gamusinos". Sentíu: déxame en paz (dir a la gueta de daqué que nun eisite).
- "Pegar una sarta bardascacios". Sentíu: dar una paliza.
- "Tomare las d'Alxer" Sentíu: Fuxir ou marchar rápido d'un sitiu. (Apaez en Cuentos en dialecto leonés) (La Cepeda)
- "Al platu vendrás arbeyu (si nun ye de xoven sedrá de vieyu)". Sentíu: nunca nun se sabe quién va ser a ayudate nel futuru.
- "A tou gochín -y llega'l samartín". Sentíu: La fortuna cambia y los que paecíen tar en bona situación acaben pasando momentos malos.
- "Cuando se tien que besa-y el culu a un perru nun hai que mira-y pa les oreyes" Sentíu: Si ye menester facer dalgo desagradable val más facelo lo más rápido que se pueda.
- "Dabaxo la manta ye lo mesmo prieta que blanca". Sentíu: La guapura o l'aspectu físicu nun ye lo principal.
So'l cuerpu
edit- "Pue más el güeyu que'l butiellu". Sentíu: ún siempre quier comer más lo que pue.
- "Al que va de romería pesa-y a otru día". Sentíu: l'escesu na folixa tien consecuencies.
So'l tiempu
edit- "Si la borrina va de Llangréu pa Mieres,/ cueye l'hachu y pica astielles;/ si la borrina va de Mieres pa Llangréu,/ cueye la moza y ve de paséu". Sentíu: refrán de les Cuenques mineres, na fastera ente les dos ciudaes de Llangréu ya Mieres.
- "Cai augua a xarraus y caldeiraus" (Cai o echa agua a xarraos y calderaos). Sentíu: llueve asgaya. (en tou'l dominiu Astur)
- "Si tapez de roxana, bon día mañana". Sentíu: Si al tapecer el sol ta anaranxáu quier dicier qu'al día viniente fará bonu. (tou'l dominiu astur)
Colos animales
edit- "Tar como una bucha" Sentíu: cuando una muyer ou un home tán nos momentos cimeiros de la súa sexualidá (comarca del Alfoz de Llión).
- "Tar como una llundria" Sentíu: Tar gordu y sanu como estos mamíferos acuáticos (comarca Tierra de Llión). N'Asturies dizse davezo "tar como un güe" (peru el sentíu nun ye de salú, sinon de gordura desaxerá).
- "Ponese como una pega" Sentíu: Comer de más, fartase. (Llión).
- "Tar como una pega" Sentíu: tar llocu, facer coses de llocu (Asturies).
- "Nun hai pega ensin mancha branca".Sentíu: nun hai rosa ensin espina. (Llión)
Sobre outras xentes
edit(En nengún casu xúlgase si estos son correutos ou non, consideramos que los tópicos nun son namái qu'esu, pero eiquí represéntanse las frases feitas que nos amuesan a las claras las visiones d'unos llugares sobru los outros. Enxamás almitiránse eiquí refranes sexistas, racistas, homófobos ou de cualaquier outra condición que seyan ofensivos)
- "De Castiella nin bonos vientos nin bonos casamientos". Sentíu: cuitadín quien case con castellán ou tenga a vere con ellos. (Tamién esiste en pertués: "De Espanha nem bom vento nem bom casamento". Vién dela fasteira La Feneyosa, pueblu que se rebelóu escontra'l correxidor castellán nel sieglu XVII)
- "Ser de Colinas". Sentíu: Ser estremadamente brutu, tien el sou orixen nel conceyu de Murias de Paredes y referíase pa los vecinos de Colinas del Campo del Caballero Martín Moro Toledano ou Colinas del Bierzu (Umaña).