Aalak'bile' jump'éel meyaj tu'ux kaaje' ku yéeyik máakalmáak ba'alche'il wáa xíiwil je'el u páajtal u beetik u kanik, u jáawsik wáa u mu'uk'a'ankuunsik le ba'ax k'abéejti'e', le ba'alo'oba' je'el u páajtal u p'áatal ti' ch'i'ibalo'obe' yéetel ku xaantal táan u beeta'al, ku síijil tumen wíinik ka'ansik wáa tumen ku ka'anal ikil u múul kuxtal yéetel wíinik. Óoli' ba'ax ku kaxta'ale' u yáantikubáa wáa máax yéetel le u yalak'ta'al wáa ba'axo', Yaan k'iine' séeb u yalak'ta'al wáa ba'ax tumen ku paklan k'abéetkuunsikubáaob.
U yalak'ta'al ba'alche'e' ma' keet káajik yóok'olkaabi'. Ku tukulta'al óoli' 9000 a.C. káaj Revolución neolítica, te'el k'iino'obo' wíinike' káaj u p'áatal chéen jump'éel tu'ux ikil káajik u yaalak' yéetel u paak'al. Lela' úuch Cercano Oriente. Ku tukulta'al peek' yáax alak'ta'ab óoli' 15000 ja'abo'ob.