Wp/wls/Lise o 'Uvea mo Futuna

Ko te Lise o 'Uvea mo Futuna e ko te fale'ako lahi aia o 'Uvea mo Futuna e tu'u i Matā'utu i Hahake.

Hisitolia

Avahi

Ne'e 'avahi te Lise i te ta'u 1993 pea ne'e ko he faigamālie aia ke fakasi'isi'i te 'olo a te tamaliki 'ako o te fenua o 'ako i Niu Kaletonia o hoko ai tanātou 'ako. Ne'e fakatu'u te Lise, hili te 'avahi o te 'u kolesio o: Mata'otama i Mala'e (1988), Lavegahau (1990) i 'Uvea mo Sisia (1994) i Ono i Futuna. E omai tāfito te kau fai 'ako mai Falani.

Fānau 'ako

E omai te kau tamaliki 'ako mai Futuna o hoko tanātou 'ako i te Lise pea e nonofo nātou i te Lise pe i te 'u nofo'aga o Lano (tagata) mo Sofala (fafine). E liliu pe nātou ki 'anātou 'u fāmili i Futuna i te temi mālolo. Ne'e toko 75 te tamaliki futuna i te nofo'aga o te Lise i te ta'u 2003.

Ko te nofo mo te me'a kai e mole totogi i te Lise.

E mahino mai te 'u fekumi ne'e fai i te ta'u 2003 e tau te 'u tamaliki 'ako o te Lise o 'Uvea mo Futuna mo ni'i faigata'a'ia i te 'ako tupu pe ko te mole tatau o totātou 'aga'ifenua mo lea fakafenua pe mo ae o Falani. E tahitahiga te fai tohi i 'Uvea mo Futuna pea e māhani mai e mole hoko 'oho o palalau te tamaliki kae ma'ua ke fakalogo i te 'aga fakafenua a tātou.

E fai te 'ako i te lea fakafalani kae palalau faka'uvea pe fakafutuna tāfito te tamaliki 'ako i tanātou fai felogo'i.

I Sepetepli 2021, ne'e toko 513 te tamaliki 'ako o te Lise.

Gaue

Ne'e fakatu'u te Lise i te ta'u 1992 e te sosiete Bouygues. I te ta'u 2003, ne'e kua kamata 'asi ai te kua maumau mo āfea o te 'u fale, tāfito te 'u nofo'aga ('ato, fale mama'o, kaupā...).

I te ta'u 2010, ne'e lahi te 'u maumau hili te afā Thomas o tupu ai te mapunu'i o te Lise e te kau ma'u fānau lolotoga te māhina kātoa. Ne'e hoki toe 'avahi pe te Lise i te 'aho 17 o Apelili, hili te fakapapau o te pule'aga ke fakahoko he 'u gaue fakafo'ou o te 'u fale.

I te ta'u 2021, ne'e fakatu'utu'u te tohi pa'aga o te 'u gaue ke miliale 2 i te falā pasifika. E māhino mai ne'e mole tuha te fa'u o te 'u fale mo te fa'ahiga vevela o te fenua, ko te vai e mole 'ave fakalelei ki tu'a, e logo'a'a te 'u kalasi mo kogafale pea kua 'āfea mo maumau pe te 'atu fale o te Lise. E fakatu'utu'u ke kamata te 'u gaue i te ta'u 2024.

Vaega 'ako

Fai 'ako tāfito mo fakamasini

Bac ES: vaega faka'ekonomika mo sosiale
Bac L: vaega lautohi
Bac SL: vaega fakasienesia
Bac STI2D: vaega fakamasini 'utohila
Bac STMG: vaega fakaha'ele sosiete

Fai 'ako gaue

CAP Gaue motoka
CAP Gaue fai pena
CAP Fa'u vaka
CAP Fai kalavi mo gaue 'ukame'a
Bac ako gaue (ASSP), tauhi kaiga mo mahaki
Bac ako gaue fai koloa
Bac ako gaue fai fakatau mo gaue falekai
Bac ako gaue kuka
Bac ako gaue pule sosiete
Bac ako gaue hila

Faigao'i

E toe ma'u i te Lise mo te kalasi faigao'i i te lupi pea e ta'u 3 te ako.

Matapuna

Site o te Lise o 'Uvea mo Futuna: https://web.archive.org/web/20220717025406/https://www.ac-wf.wf/Lycee-d-etat-de-Wallis-et-Futuna.html
Wallis et Futuna la 1ère: ''Lycée d'État de Wallis et Futuna, 2 milliards de francs CFP pour sa réhabilitation'', 20 o Sulio 2021