Ko 'Uvea mo Futuna ko he telituale falani e tu'u i Oseania pea e ko tona 'aga'ifenua e polinesia pea e te'ite'i tatau mo te 'aga'ifenua o Ha'amoa mo Toga. Ko te 'u 'aga'ifenua 'uvea mo futuna e te'ite'i tatau i te lea, te faiva me'e, te me'a kai, te 'u to'oto'oga mo te nofo fakafenua. E toe ma'uhiga mo te lotu katolika i te 'aga'igfenua o 'Uvea mo Futuna.
Ko te gelu mo te gaue kele e kei fai pe o hage ko te āfea pea kei nonofo ihi kaiga i te 'u fale lau faka'āfea. Ko te kava e kei faka'aoga i te 'u faikava fakakolo mo te 'u to'oto'oga fakafenua. Ko te fai lafi e ko he faiva fakatufuga o 'Uvea mo Futuna.
Ne'e 'ui e te fafine fai kumi aeni ko Dominique Pechberty: Ko 'Uvea mo Futuna e kau i te 'u motu polinesia ae kei ma'uli ai te aga'ifenua he kua 'alu ke puli i ihi atu fenua talu te omai a te kau papālagi (...). Mole ko he aga'ifenua e fakahā pe ki te kau tulisi pe ko he aga'ifenua kua puli pea kua toe fa'u.