Siraakuse Arkiimeedisa (Yesuusa yeletaappe kase 287 - 212), geetettiyagee Girike hisaabiyaanne, piizikisiyaa eranchaa, manddiisiyaa, sa'aappe kare baggaa pilggiyagaa (Astronoomeriya) nne Sisilii giyoosan beni Siraakuse ambbaa baasidaagaa. A hayday darii erettiyaba gidana xaykkokka beni koyiro eranchatuppe issuwa gididi qoodettees. Beni wodiyaa gachchaama hisaabiya eranchatuppe koyirottiyaagaa gididi awudenne erettida asa. Arkiimeedisi joometiriya moodetta qofata denttanawunne mino gidida hanotan boxooxissanawu zawi baynna doometta qofaanne hiillaa oosuwaan peeshshiyoogan zamaana ogetanne birshshettata wottiis. Hegeetikka, irzxuwaa aahotettaa, luuliya yesuwaa, illipisiya aahotettaa, parabollaa aahotettaa, nne ispayraaliya aahotettaanne malatiyageeta.
