Wp/vmw/Nttottontho

< Wp‎ | vmw
Wp > vmw > Nttottontho

Nttottotho gin ephattu edit

Nttottotho, Niipha wala Soope: yoowo emosa, ciim mmosa, siyensiya nttottotho, Niipha wala Soope, Masina khamosa khamosa arumeeliwa wi oromoliwe ciim ephattu wala akwartente, enaapewa mittetthe soovirikanasa Omosampiikhi[1].

Yoowo Onipakiwq orumeeliwaka ipwo soovirikana, ntoko mihali, ikhacu, campalawu,  (irarance, atanxeriina, limawu, toranca, ...)  vakhaani enerumeeliwa tho Omanika ni mihokhorokhosamutakwani ntoko ipheera, masala, ni ikina ikina[2].

Celestino Vilanculo, orina iyaakha 37 a munuwelo ni toolimalela waapeya nttottontto, oninisuweliha vakhaani vooxutta wawe Wa ekaafirika ela. Ntoko musuwelihi ola, sootene sinpacerya ni othokihiwe Wa mireerelo sirumeeliwa, ori othikiliwa ni othupuliwa. Mwaha a mihali, vootharelana Waya sinivottiwa wi ikumihiwe masi aya[3].

Viiraneya siisaale, mireerelo iye siniitheliwa mmucomani wala nipuro nikina sinkweherya yweela mahiku mararu sala maxexe . Siira mihokhorokho iya soheenle, sinincereriwa maasi vakhaani. Vaavale vaniira aya seelaka maasi ale aniivira voosiva anarya enawaawa[4].

Samaala weela mmocopani mme, enitharelana ekwaha yopakiwa nttottotho nne. Nva, namwaapeya ole sootene ihinathi, maakina owapeeliwa ahinathi weexiwa. Maakina awo arumeeliwa mpila (nikhalako noopakeliwa mwaha mwivaavo, yookhoropanasa; ikwaha iki enerumeeliwa mucoma), mukula (estampa Ya nikhalako nne, ni munupo onivolowa etoopu eniithaniwa mulithi ayuuma), etuupu Ya eyuuma (ehaana ekhalanaka yoorakama elikanaka mukula ole)[5].

Maakina ale yaheliwa veyikhu, enihaliwa mukhalini mme mireerelo iye soweleene sinitikhiteriwa vayiikho. Wi mukhururu ole ohiikaphulele, onimareliwa etapa ele vamosaru ni ekhali, erumeeliwaka ehaava yotakaheriwa ni esolusawu ya maasi eene anapha, ya murapa[6].

Vanithuneleya tho maasi manceene – aheliwa munikulani wi ariiriheke mulithi ole a turma. Maasi ale ahaana aranttelihiwaka ikwaha sinceene, khuta okathi mulithi ole onviha awe. Maasi amunikulani mme yahiranttelihiwe ikwa ikwahasene mulithi ole oniviriha mukhururu a woowurya ele mukhururu ekhuma mukhalini anavira mmulithini mattonnttoni eene[7].

Vano, Vaavale vaniira aya iferemento iya seelale mukhalini mme sinpacerya okaphula, mukhururu onivirihiwa itharaka mulithi ayuuma ontupha nikula nne, mattonttoni eene ni khiyakhumela mukerekhere, vaavo vanlhala epootiri. Mattonttoni opacerya anikhalana alikora muceenexa aniithaniwa anamii)[8].

Ethoonyeryo edit

  1. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  2. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  3. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  4. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  5. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  6. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  7. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia
  8. https://web.archive.org/web/20230516172835/https://tsevele.co.mz/index.php/artigos/item/69-totonto-nipa-ou-sope-um-sabor-um-gin-uma-ciencia