Etistiriiti ya OWiile
edit
Wiile ti etistiriitu ya epuruvinsiya ya Osampeesiya, omosampiikhi, eseeti aya eri muttetthe o Wiile, Yookhalana mikano, ota ninotaxe ni etestiriitu ya Omoolokwe, mnpante onoruweeste ni etistiriitu ya Okuruuwe, moono otupweela nsuwa ni itistiriitu sa Onamarooyi ni Oluxeela, othi mukano itistitiitun sa Omukhuupa ni Omoleevaala, moono omaphattuweloni ni etistiriitu ya oxiile[1].
Eyaakaha ya 2007, mwaarepele anithoonya apianaatamu ikoonto imiya 289 891 athu ankhala. Muttetthe aya ta ikhilomu ikooto 5589 sa ikhilomu²,mwaattelo apopulasawu yeettela ole 51,87 athu anaakhala wa khuta ekhilomu²[2].
Ntoko mwaarepele a eyaakha ya ya 1997, etistiriitu yaarina apinatamo ya khala ikooto imiya 224 167 ,yaanaiherya mwaattelo athu a 40,1 apinaatamu ya khala wa khuta ekhilomu².
Makawanyereyo Mpakha eyaakha ya 1975 etistiriitu ahikhalaya makawanyereyo awe. Etistiriitu enkawanyeya mwa ipoosto piili (Owiile ni Osookhoni), vamosa ni ilokalitaate[3]:
Epoosto ya Wiile : Owiile Okhalaya Omukuulama /Omuthulama Onamaata Onaapevo
Owiile seeti Onipiyoti Opaalani/Ovuyeriva Epoosto ya Osokooni: Okhuruwaani (Omakoopola) Osokooni Ethoonyeryo