Omosampiikhi edit
Eduardo Mondlane
Mukhalelo a Mondlane]
Ehantisi ya Waafirika Eduardo Mondlane: Namateka Wuuraana wa OMosampiikhi.
Eduardo Mondlane Owanela wi mosampiikhi otaphuwa wa elapo, Owuraana ni Owiixeetta. Orohasariwaru ehinatthi wiixeetta wa elapo awe, Woopaka sawe Peresitenti opacerya a FRELIMO nlelo oniikhala[1]. Oyariwa wawe: Eduardo Chivambo Mondlane oyariwe mahiku 20 a mweeri wa neet[2]hanunamosa (6) mwaakha 1920, Omanjacaze, epuruvisiya ya o Gaza, otthi wa Omosampiikhi[3]. Ovara muteko nntoko makampusi a Onama mpakha ethiheryaka iyaakha 10 yunnuwa wawe[4].
Osoma wawe: Mondlane eettha exikola yoopacerya ya Emisau Presbiteriana Suíça, watthamela o Manjacaze. Masi nttanattanaru osoma seephattu ni Sosioloxiaya w África do Sul ni tho ovira vohipisa O Portugal[5]. Weewo asuwenlya awe mamwene makina yawana nakolono a Waafrika ntoko Amílcar Cabral, owaneele Otaphuwa ya o Guiné-Bissau no Cabo Verde, ni Agostinho Neto, a wAngola[6].
Eduardo Mondlane olinhe osoma wawe o Estados Unidos ya América (EUA), weiiwo apwanya awe totoramento. okathi akhalyaawe , Mondlane osomiha Universitate ya Syracuse ni khiirela mpanntte a econseelyu Kuratoriya sa Ilapo Sowuuraana, weiiwo avaraawe ntoko namahayasa a Mixaankiho soluttanelana ni wiixeetta sa Ilapo sa Waairika[7]. Mwa itthu ikina ikina, Mondlane ahireeriha ereferentu ya Camarões britânicos, mwaakha 1961, Vale vamanlyaaya olutteleliya mittetthe wa Camarões no mpantte mukina a oNigéria[8]. Mutthitthimiho: Otthanlelliwa peresitente opacerya ni ni ko namatthokiha a (FRELIMO) o Dar-es-Salam, o Tanzânia, mwaakha wa 1962[9]. Nnaari Nikhuru nenna, nookwa wawe Mondlane, Mosampiiki opwanya yoopowa[10]. Eduardo Mondlane aari revolusionaariyu mmosa a pan-africanista, no atropooloku ni mpakha olelo ti venerantu mulatthu yokyeherya wawe muraanyo a elapo ya mosampiikhi[11]. Akatemiku aari namalepa a iliivuru soovirikana,waiyeiyo ntoko "Lutar por Moçambique", yolaleriwa novira okathi vakhaani nookwa wawe[12]. Etukumentu yulupalexa a muraano onasionaliista. Namalepa a eliivuru eniithaniwa "Lutar por Moçambique", yolaleriwa novira okathi vakhaani nookwa wawe. Etukumentu yulupalexa a movimento nasionaliista[13].
Okwa wawe: mahiku yeettaka 3 a mweeri a bíblia a mwaakha 1969. Eduardo Mondlane, ohasariwa o Dar-es-Salam nootthukula epakoti marina epompa ya [14]. Akina anooromola awani awe a FRELIMO ni mapilisa okhopela ni anamwaakiha a kuveeruni Português (PIDE) okhalana anamaholeli a okwaawa, mas mpakha olelo ohasara ele etthu ehinsuwanhyeya[15]. Eduardo Mondlane ohaana estatuwa eniirela mpantte a ntthitthimiho okapitaale wa elapo ya omosampiikhi Omaputu[16]. Eduardo Mondlane khowenhe elopo awe etaphuwaka[17]. Orookwaaru mupuwelo awe a elapo ya omosampiikhi oniikhala mpakha olelo.Moniheryo aya tuula oniireliwa arkiteetu a muraano elapo, ntoko onupuxeryaaya entrevista ya DW namutthaka Omosampiikhi Luís Nhachote.[18]
Ethoonyeryo