Nämbercherisch is a frängischer Dialegd, der wou im Raum Nämberch gschbrochng wärd. Äs Nämbercherische is daalweis vom Norddbairischn bräächd.
Verbreidung edit
Äs Fränggische gäid im Osdn, alzoo im Nämbercher Raum schdufmweis ins Norddbairische ieber däi wesdliche Grenzn vo däm Dialegd wärd vo däi Norddbairischn Difdonge beschdimmd, däi wou´s in annere Gebirde vo Frangng ned a su geem doud. Däi Nämbercha soong zum Beischbill "Schou" und ned "Schuh" odder "Schua" beziehungswies "Kôu" anschdadd vo "Kua", "Schdrou" anschdadd vo "Stroh" odder "Schdroa" un` "Brouda" anschdadd vo "Bruder" odder "Bruada". Im Osdn verläffd däi Schbrochgrenz dou, wou ma` broad (oberpfälzisch) anschadd fränggisch "braad" (houchdeitsch: breit) sachd.
Endschdehung edit
Däi Ursachng fier den braad gfächerdn schduufmweisn Iebergang vom Nämbercherischn zum Norddbairschn lieng in der Gschichde. Im fräiha Middlalder woar der Nämbercher Raum blouss dünn bsiedld. Daalweis a vo slawischä Völger. Seid´n 7. bis 9. Joahrhunnerd ham im Gebied um´s heidiche Nämberch a boar weniche Siedler as´m Nodgau (alzo der heidichn Oberpfalz) glebbd. Däi baiuwarischn Siedler ham ned blouss im Osdn vom heidichng Nämberch, sondern sugoar im Wesdn glebbd. vill wern´s obeber ned gween sei, wall däi moochern Sandbeedn ned vill hergeem ham. Schbäder ham däi Schdauferkaiser as`n dünn bsiedldn Gebied a Reigsland gmachd und haffmweis Siedler as´n fränggischn Reich herghulld. Däi ham si nu miid däi eiheimischn Nodgaubewohner vermischd und miid der Zeid a fränggische Schbrooch miid an bairischn Eischlooch gredd.
Dass heid ausserdem a nu im Osdn vo Nämberch fränggisch und ned bairisch gredd wärd, hängd allerdings ned miid der Fräih- un` houchchmiddlalderlichn Gschichde zamm, sondern villmehr miid der schbädern joahrhunnerdelanga Vurmachdschdellung vo der Reigsschdadd Nämberch in den Gebied.
Gwelln edit
- Klepsch, Alfred, Wagner, Eberhard: Handwörterbuch von Bayerisch-Franken. Herausgegeben von Bayerische Akademie der Wissenschaften. Verlag: Mediengruppe Oberfranken; ISBN 978-3-936897-52-4 Onlain-Lingh