Wp/tts/ภาษาอีสาน

ภาษาอีสาน แม่นภาษาท้องถิ่นที่ใซ้เว้าในภาคตาเว็นออกเสียงเหนือของประเทศไทย แม่นภาษาลาวสำเนียงหนึ่ง แม่นภาษาที่มีวรรณญุกต์ในภาษากลุ่มไท และสัมพันธ์ใกล้ซิดนำ ภาษาลาวของประเทศลาว ระบบการเขียนในภาษาอีสาน สมัยแต่กี้ใซ้อักษรธรรมอีสานในคันถะพระศาสนาและใซ้อักษรไทน้อยสำลับทางโลก มื้อประจุบันซิใซ้อักษรไทย

ระบบเสียง edit

อักษรอีสาน edit

นอกจากเครื่องหมายที่บ่ปกติแล้ว ตาตะรางทางลุ่ม ซิแสดงเถิงพญัญซนะภาษาอีสาน เซิ่งเป็นพญัญซนะต้น, กลาง, และ ท้ายพญางค์ แต่ละกรณี กะมีการสมเทียบกับตัวหนังสือ และเครื่องหมายเสียงของภาษาไทย เครื่องหมายอยู่ในตาตะรางดั่งกล่าวมีคุณค่าทางด้านสัทศาสตร์ดั่งต่อไปนี้

/ญ/	ɲ	ออกเสียงฮูดังเพดานแขง
/ว/	ʋ	ออกเสียงเปีดฮิมสีปากลุ่ม-แข้วเทิง

พญัญซนะต้นและกลาง edit

สัทอักษรสากล	อีสาน	ไทย
/k/	ก	ก
/kʰ/	ข,ค,ฆ	ข,ฃ,ค,ฅ,ฆ
/ŋ/	ง,หง	ง,หง
/tɕ/	จ	จ
/s/	ซ,ศ,ษ,ส	ซ,ศ,ษ,ส
/ɲ/	ญ,หญ
/d/	ด,ฎ,ฑ	ด,ฎ,ฑ
/t/	ต,ฏ	ต,ฏ
/tʰ/	ฐ,ฑ,ฒ,ถ,ท,ธ	ฐ,ฑ,ฒ,ถ,ท,ธ
/n/	ณ,น,หน	ณ,น,หน

สัทอักษร	อีสาน	ไทย
/b/	บ	บ
/p/	ป	ป
/pʰ/	ผ,พ,ภ	ผ,พ,ภ
/f/	ฝ,ฟ	ฝ,ฟ
/m/	ม,หม	ม,หม
/j/	ย,อย,หย	ย,อย,หย
/l/	ร,ล,ฬ	ล,ฬ
/ʋ/	ว,หว
/h/	ห,ฮ	ห,ฮ
/ʔ/	อ	อ

พญัญซนะท้ายพญางค์ edit

สัทอักษรสากล	อีสาน	ไทย
/p/	บ,ป,ผ,ฝ,พ,ฟ,ภ	บ,ป,ผ,ฝ,พ,ฟ,ภ
/t/	ด,ต,ถ,ท,ธ,ฎ,ฏ,ฐ,ฑ,ฒ,ซ,ศ,ษ,ส	ด,ต,ถ,ท,ธ,ฎ,ฏ,ฐ,ฑ,ฒ,ช,ซ,ศ,ษ,ส
/k/	ก,ข,ค,ฆ	ก,ข,ค,ฆ
/m/	ม	ม
/n/	น,ญ,ณ,ร,ล,ฬ	น,ญ,ณ,ร,ล,ฬ
/ŋ/	ง	ง
/w/	ว	ว
/j/	ย	ย

พญัญซนะ edit

เสียงสัทอักษรพญัญซนะในภาษาอีสาน (เสียงแปร) มีอยู่นำกัน 20 เสียงดั่งต่อไปนี้

	ฮิมสีปาก ทังสอง			ฮิมสีปากลุ่ม -แข้วเทิง	ปู่มเหงือก			หลังปู่มเหงือก	เพดานแขง	เพดานอ่อน			ผนังคอ
เสียงกัก	/p/ ป	/pʰ/ ผ,พ	/b/ บ		/t/ ฏ,ต	/tʰ/ ฐ,ฑ^*,ฒ,ถ,ท,ธ	/d/ ฎ,ฑ^*,ด			/k/ ก	/kʰ/ ข,ฃ,ค,ฅ,ฆ		/ʔ/ อ^**
เสียงนาสิก			/m/ ม				/n/ ณ,น		/ɲ/ ญ			/ŋ/ ง
เสียงเสียดแทรก				/f/ ฝ,ฟ	/s/ ซ,ศ,ษ,ส								/h/ ห,ฮ
เสียงผสมเสียดแทรก								/t͡ɕ/ จ
เสียงเปีด				/ʋ/ ว					/j/ ย
เสียงข้างลิ้น							/l/ ล,ฬ

^* ฑ สามารถออกเสียงได้ทัง /tʰ/ และ /d/ ขึ้นอยู่นำคำศัพท์

^** เสียง /ʔ/ มีปรากฏอยู่ในคำที่มีสระเสียงสั้นและบ่มีพญัญซนะสะกด

สระ edit

ตาตะรางดั่งต่อไปนี้ แสดงเถิงสระทังหมดของภาษาอีสาน นอกจากเครื่องหมายพิเศษบางโต

สัทอักษรสากล	เครื่องหมายอักษรไทย
(สั้น)	สั้นนำโตสะกด	สั้นบ่มีโตสะกด	ญาวนำโตสะกด	ญาวบ่มีโตสะกด
/i/	-ิ	-ิ-	-ี	-ี-
/e/	เ-ะ	เ-็-	เ-	เ--
/ɛ/	แ-ะ	แ-็-	แ-	แ--
/a/	-ะ	-ั-	-า	-า-
/ɯ/	-ึ	-ึ-	-ือ	-ื-
/ɤ/	เ-อะ	เ-ิ-	เ-อ	เ-ี-
/u/	-ุ	-ู	ุ--	ู--
/o/	โ-ะ	--	โ-	โ--
/ɔ/	เ-าะ	-็อ-	-อ	-อ-

ลำดับตัวหนังสือ edit

ภาษาอีสานได้จัดตามตัวหนังสือไทย พญัญซนะของแต่ละพญางค์แม่นต้องอ่านแต่ซ้ายหาขัว และตำแหน่งก่อนสระ ตัวพญัญซนะประกฏขึ้นตามลำดับออกเสียง, บ่ออกเสียง, เสียงพ่นลม, พญางค์ไขประกฏขึ้นก่อนพญางค์อัด และสระเสียงสั้นประกฏขึ้นก่อนสระเสียงญาว

คำหนึ่งๆ ตำอิดแม่นขึ้นต้นด้วยตัวพญัญซนะต้นพญางค์, ตัวพญัญซนะท้ายพญางค์, บาดแล้วกะแม่นตัวสระ

ลำดับตัวพญัญซนะ edit

ก ข ค ฆ ง จ ซ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ

ลำดับตัวสระ edit

-ะ	-า	-ิ	-ี	-ึ	-ื	-ุ	-ู	เ-ะ	เ-	แ-ะ	แ-	โ-ะ	โ-	เ-าะ	-อ
-ั-	-า-	-ิ-	-ี-	-ึ-	-ื-	-ุ-	-ู-	เ-็-	เ--	แ-็-	แ-	--	โ--	-็อ-	-อ-
เ-อะ	เ-อ	เ-ียะ	เ-ีย	เ-ือะ	เ-ือ	-ัวะ	-ัว	ไ-	ใ-	เ-า	-ำ
^*เ-ิ-,เ-ิ-ะ	^*เ-ี-,เ-อ-		เ-ีย-		เ-ือ-	-็ว-	-ว-

^*สระ เออ แบบมีโตสะกด ภาษาอีสานแญกเสียงสั้นและญาว โดยใซ้สระ อิ สำหรับเสียงสั้น และสระ อี สำหรับเสียงญาว เซิ่งบ่แม่นคือภาษาไทย เซ็่น เงิน(เสียงสั้น) และ เดีน (เสียงญาว)