Wp/tly/Portal:Tarıx

< Wp‎ | tly
Wp > tly > Portal:Tarıx

Tarıx portal xəş oməşon

Tarıx - Ğədimədə insonon çoko jimon karde, çəvon jimonədə kon hodison bəsə ome, jimonondə çoko inən çoknəy dəqiş be bə şikil eqınie omutə ictimai elme.

Tarıxi devron

Ğədimə Dınyo

Miyonə əsron

Nüə devr

Ən nüə devr

Haftə səçınyə nıvıştəy

Ğədimə Misir
Ğədimə Misir

Ğədimə Misir – Çı Afrika xəremi-xəşəxuni səmtisə çı Niləru ovəyzi orəxədə keşvəre.
Bə Misiri jimon doə Niləru çı Mionə Afrikədə bə qolonku səş peqətəşe. Im ru 700 km ro şure-şure de şami bə Mionə dıyo (Aralıq) emedə. Bə dıyo emə vırədə Niləru bə dı xıçə poə bedə ğəc bedə. Penə vıronku bino peqətə Niləru şamadə vırə qətə zəminonədə Misir vırə qətedəbe. Çəmə e.b.n. V-IV həzosoronədə çı jimoni binoə onemoni vılobəpeşt Misirədə qədə-qədə hırdə keşvəron oney bino bedə.
Bənəy Şumeron iyo har qılə məhol ıştən –boştə səbəsojbey Çəvon mərənqoə şəhər keşvəri bə ro noə riə, ləşkər iyən ıştən əleydə Xıdoşon hestbeşone.Im məholon de yəndı dastbədast dodəbin i bedəbin yaən ki,deyəndı dave (canq) kardəbin. Mande peşo iconəti bey havər şe-şe ve bey bə -Penə (Xəremi) iyən Jinə (Nıso) latə co-co bin.Çı latə-laton yolon de dave eğandero,hejo dıloşonbə bə iconəti bon.Bı vaxti çı Misiri “oroğ-toroği navonə vaxt” votə bedə.E.b.n. III həzominə sori dair bə sığə vəslonədə çı ğədimə Misri xəremi podşon nomə aşmard nıvıştə bə. Mande be bəzıne ımon podoşo nin,qasbuən çı qılə oroğ-toroği siprişoninbu. Mılxəs çə vaxton barədə bəməku zınəy kame iyən “oroğ-toroği navonə vaxt”-i çanədə jimonış kardəşe,əyən zındənimon.Mande e.b.n III həzosorondə iqləliə keşvəri bey votedən çəyoən iyo 2 qılə podoşo oroğ-toroğ bə.Çı Misiri tarix çiyo bino bedə.Bə Misiri podoşon “firon”-on votə bən. Aşmardə bedə ki,çı Misiri bə 30 qılə nezi podoşoə oroğ-toroğış bəşe. (bə dumo dəvard...)

Zındəyon?

  • İminə həzosorədə 365 həzo 250 ruj, dıminə həzosorədə 365 həzo 237 ruj bıə. Seminə həzosorədə 365 həzo 242 ruj bəbe.
  • İminə reklam 1477-nə sorədə İngilistonədə istehsal bıə. In, çe dıvoə kitobi reklambe.
  • Tarixədə ən kırtə muharibə 1896-nə sori avqusti 27- də, Yolə Britaniyə iyən Zanzibari arədə bıə. In canqi 38 dəğə dəvom kardəşe.
  • “Sasorə muharibə” (1337-1453) de fasilon 116 sor dəvom kardəşe.
  • Romə ğoşunədə har çodoədə 10 əsğər mandedəbe. Har çodo sərdori vıjnidəbin, bə əvi “dekan” votedəbin.
  • İ sorədə 21 milyon 557 həzo 600 ləz heste.
  • Sıftənə coğrafi atlas nuə ğərinə bə nav, 150-nə sori, çe alim Potolomey tərəfiku ofəyə bıə, 1477-nə sori şəhri Baloniyadə çap bıə.
  • İbn Sina Buxara şəhərdə 980-ci sorədə nənəku bı. Əv 99 kitob nıvıştə. Əv filosofi həxədə, tibb həxədə, astronomiya həxədə və şeir nıvıştə.
  • --
  • --

Vıjniə şəkil

Səfəviyon

Tojə məqalə okə

Template:Wp/tly/Ğəlib

Vıjniə məqalə

Romə İmperiyə
Romə İmperiyə

Romə İmperiyə (lat. İmperium Romanium) e.n. 27 ə. 476 - nə soron torixiədə Romə Respublikə əvəzəkə və Ğədimə Dınyo, iyən Ğədimə Romə torixədə səmərənin vırə qətə davlət.

Romə ərozi Respublikə vaxtədə yol be bino bə. İmperator Trayani hukmranəti devrədə ən yolə noqtə - 5 900 000 km² rəsə. İmperiyə torix ğədimə Romə davlətədə imperator Avqustini hukmranəti və çəy bə peşt beə devr əhatə kardə. İmperiyə devri bə nav 500 sor vaxtədə mevcud beə Romə Respublikə çan qıla cang vindəşbe. Bə devrədə Ğədimə Romədə beə kali hadison - Yuli Sezari ta çəy jimoni oxo diktator təyin karde (e.b.n. 44), Oktaviani Aktium canqədə ğalib ome (2 sentyabr e.b.n. 31) və Romə Senati əy şərəfin Avqust nomi doy (16 yanvar e.b.n 27). E.b.n 31- nə soriku Romə torixi tojə səhifə beə imperiyə devr bino bə. Romə ən zumad imperiya peqardə. İm İmperiyə ıştə tərkibi Aralıqə dıyo, Xəremə Amerikə, Avropə xəyli vırə daxil karde.

Poytəxt - (e.b.n. 27 - e.330) Romə (e.b.n. 330 - e.395) Konstantinopol

(bə dumo dəvard...)

Çe Dıminə dınyo canqiku kali şiklon
Çe Dıminə dınyo canqiku kali şiklon

Dıminə dınyo canq (1 sentyabr 1939-2 sentyabr 1945).

Çe Dıminə dınyo canqo bino be

Peş İminə dınyo canqi Versal muqavilə dəvasə bəbe. Ve almanon de ım muqavilə rozi nıbin. Im muqavilə əçəvon çaşadə Almanya hurmətiku eğandəbe. 1933-inə sorədə Almanyadə Adolf Hitler bə hakimiyyət oməy. Çe Hitleri siyasəti əsos ım bedə ki, Almanya bəpe dınyo rəhbər bıbu. Almanya 1 sentyabr 1939-inə sorədə bə Polşa hucum kardedə. Dımiyən Dıminə dınyo canq bino bedə. (bə dumo dəvard...)

Əloğədor portalon

Template:Wp/tly/Portal tarıx əloğədor portalon

Kateqoriyon