Haftə səçınyə nıvıştəy
Həyvonon (lat. Animalia yainki lat. Metazoa) — orqanizmon qırdəbəy, bioloji məkan, çe zoologiya elmi tədqiqə obyek.
De ənənə, həyvonon konsument (hozoə uzvi ibəyon hardəkəson) iyən daima hərəkət kardəyon hesob bedən. Əncəx, bə elmi passiv yiə həyvononən məlumin.
Həyvonon aləm ve curəbəcur iyən zəngine. Bə alimon oxonə hesobkardəyon qoroş Bumə planetədə yimon kardə həyvonon nuvlon aşmard 2 milyonisən zyode. Həyvonon nuvon pesoxtə fərdon de ıştə yoli-rukiəti iyən de ıştə sanqinəti ve curinin. Məsələn, məməynə həyvononədə bıə kavuə balina qoni 150 ton, qədə (rukə) zardədandonon* qoni isə 3 qrame. Həmçinən moyon, ovədə-hışkədə jiəyon, fırsiəyon, pərəndon, melıon, həşəraton iyən co həyvonon araədə nəhəngon iyən cırtdanon hestin.
Həyvonon həmən de ıştə xarici iyən daxili onemoni, vebeyəti, inkişafı, iyən suluki goroş muxtəlifin. In muxtəlifəti oşko təsəvvur kardero fili, kəsı, akula iyən muçəki muqayisə karde kifayəte. Həyvonon bo har vırədə – Zəmini səpe, zəminədə, ovədə, həvoədə jiero mij bıən. Kali həyvonon rəstəyonədə, kali qılon həyvonə orqanizmonədə, hətta insoni orqanizmədə jidən. Həmmə həyvaonon bə ıştə jiə muhiti şəraiti mij qətəşone. De həvoədə jimoniyəti (pərəndə jimon) əlaqədar pərəndonku, pusinkəşonku, həşaratonku kəşon inkişaf kardəşone. De ovədə jie əlaqədar fıskə bədənə forma, pər (moyonku) yainki bə hiyə oxşər dast-poçə (balinaku, ovəsıpəku) inkişaf kardəşe. Bəçey qoroşən, bə həyvoni xarici onemoni gorə, əçey kom muhitədə jie, çoknə hərəkət karde iyən iştə hardəyon çoknə pəydo karde muəyyən karde bedə.
(bə dumo dəvard...)
Redaktə | Arxıv
Zındəyon?
- Şimpanzeon, ıştəni ovaynədə zınə tək heyvonin.
- Dınyo jivon dılədə əncəx inson sərostə xətt kəşe zınedə.
- Kıtıon 100, aspon 10 co-co sədon bekarde zınedən.
- Şimpanzeon tarseədə sıredən.
- Morəçəçuli zıvon, bə əçəy andomi cəmi dırozi nimə bərobəre.
- Çe insoni 10 latə dınyoədə bıə sipiyə mujnon i kuə qoniye.
- Nəxqə moy fame zınedə i tılə xuni. 100 milyon tılə dıyo ovi dılədə.
- Rop 3 sor dümyəndı hıte bəzne.
- İ oxor tatə ov sardonədə ( biyəxonədə) çe sərinə ovisə rə biyə noydə.
- Kıtı ıştə umri 70%-i hanədə dəvundə.
- Bə “Coca-Cola” ranq ümjən nıkən əv havz bəbe.
- Limoədə şini e dılədə bıəysən vey.
Redaktə | Arxıv
Vıjniə şəkil
Xəremə Biə Okean kənonədə iyən sınov kardə biyon sahonədə jiedən. Tani yoləti 2-2,5 m. Sipiyə hırs hışkədə jiə əşivo həyvonon qırd yoliye. Miyonə qonəti 400 kq-i neze. Şayət ehanə hırs pie iyən bə zımsoni piy qırdəkardəbu, əçəy qoni 800 kq-i rəsedə. Əv ıştə loni voən dılədə kandedə. Dekabr-yanvarə manqonədə hırsi balon dınyo omedə. Hırsi balə ve qədəli dinyo omedə. 30 sm. Sipiyə hırson çok sıniv kardən, ovədə moy qətedən. Qlobal tatbeə sipiə hirson nimə məhv karde bəzne.(bə dumo dəvard...)
Redaktə | Arxıv
|