ዐሊ ኢብርሂም ወጀብሀት ነቅፈ (6ይ ወናይ ደንጎበ ክፈል)
ዐብደልቃድር አሕመድ
እውይ! ትዘበጠው፡’ ዲብ እምብል አስኮም ትባደርነ። ለከዝነት ምን ክፉፍ ዐሊ ምን ክትረተ ዘብጥ እንዴ ነጥረት ዲበ ዐልነ እተ አካን መጽአት። ምን ረኤከ ወዲ ስኞራ ወአድሐኖም እበ ሃብ ወጨቅጥ ናይለ ቅምብለት ምነ ዐሊ ለዐለ እተ እብ ናይ አምታር ሪም ዋድቃም ጸንሐውነ። ሐቆ መደት ምነ ዐለው እቱ ቅያብ ሰበት ፌገው ምነ ዋድቃም እተ ዐለው አካን ቀንጸው። ክልኢትነ ዲበ አካን ለዐልነ ጅማዐት ህዬ እግል ዐሊ እንዴ ቀረብነ ረኤናሁ። እብ ድንጋጽ እት ምግበ እሳት ዲብ ንትባረን እንዴ አቴነ አፍገርናሁ። ለእንጸብጡ እቡ ገሮብ ሕያይ ኢረከብነ እቱ። ገጹ ወጭገሩ እብ ሃብ ልሁፍ ዐለ። ለምን ስጋዱ ኢፈንትየ ክሹክመ ናደት ዐለት። ሸክሉ ላኪን ህለ። ሐቆ ገሌ ካልኢት ምነ ዐለ እቱ ቅያብ ሽውየ እግል ለሐሶሴ አምበተ። ‘አብሽርኩም ደሐን ህሌኮ። አነ እዘሞ ምንዬ፡ እንቱም አተላሉ ሌጠ!’ ቤለ። ሕናመ ለሓለቱ ወለቴለል ዲብ ነአትዋይን ዲበ አካነትነ ሰከክሕ እንዴ ገአነ ተውው እምቤ። ‘ወቀይኩም
ሰርግሎ፡ ክምሰል እሊ ትርኡዎ ለህሌክም ሐክርዬ ክቡድቱ። አብሽርኩም አተላሉ። ቴለል ክሉስ ህለ ‘ኣ….ኣ….አነ ነፍሼ እግል እራቅብ ኢቀደርኮ ነበዐኮ ሌጠ። እብ ክቡድ ሕኩር ዲብ እንቱመ ዐሊ ምስል መዐነውየቱ ወኤማኑቱ ለዐለ።’’ ቤለ ከ እንብዕ ወስርቤብ ወርሰዩ ጳውሎስ።
ምን ቅያስ ወለዐል ክቡድ ናይለ ዝክርያት ደቃይቅ ሐልፈ። ምነ ሽሙም እቱ ለዐለ ስርቤብ ክምሰል ትሸበህ አተላለ ጳውሎስ፡ ‘’ላብድ አስክ ሕክምነ እግል ንንሰኡ ሰበት ዐለ እግልነ፡ ኢዮብ ፍሰሃጼን ለልትበሀል ምን ሀንደሰት ዐለ ምስልነ። ሸፈት እንዴ ወዴነ ረፍዐናሁ ወዲበ መኪነት ጸዐናሁ። ሙናድል ኢዮብ ህዬ አስክ ዕያደት እግል ለአብጽሑ ምስሉ ልትበገስ። ለወክድ ለሀይመ ለጥይራት ልሰዕ ሎሆብለ ወለክፈ ዐለየ ፡ ’’ ልዘከር ጳውሎስ። ዕንታት ወዲ ሲኞራመ ዲብለ ኬልም ኢነት ለዐለ ቴለል ክምሰለ ዐለዩ ሰወረዩ። ‘’አነ ግራሁ ሰበት ዐልኮ ለሃብ ዐሊ አብርሂም ምናድሊን እት መደት መደማር ናደው እዝ ዐሊ አርብሂም ወመለሀዩ ሕዕርመት ዐሾርም ናይለ ቅምብለት አርበዕ-ሐምስ ምትር ለገብእ እንዴ ፌተተ ለክፌኒ። እተ ዶሉ ሓለቼ ሰበት ኣመርኮ ሐሶሴኮ። ለቅምብለት እት ረአስ ዐሊ ኢብሪሂም ክምሰል ወድቀት አድሐኖምመ እበ ሃብ እንዴ ትለከፈ ገሮቡ ክምሰል ተአዘ ረኤኮ። ዲብ ዐሊ ክምሰል ቀረብኮ ሰኒ ተአሰፍኮ። ክለ ለብጥረቱ ትከተፈት። እግሩ ይህለ ወእዴሁ፡ ደንገጽኮ፡ ‘ልትፈሌ ሕናመ ታርፋም ምኑ ወኢገአነ’ አስክ እብል ገአኮ። ሰኒ ግሄኮ። እስትሽሃድ ወሐክር ብዙሕ ርኢ ምንመ አነ ናይ ዐሊ ኢብሪሂም ላኪን ፍንቱይቱ።’’ “ምነ ዲብ ደንጎበ ለተሃገዩ ከሊማት ትዘከር ገብእ?’’ ዲብ እብል ትሰአልኩዎ። “ዲብለ መደት ለሀ አክል-ሕድ ክእነ ቤለ እግል ኢበል ይእቀድር - ዲብ ድንጋጽ ወገሀይ ሽሙማም ሰበት ዐልነ። ላኪን ልትሃጌ ዐለ። ገሮቡ ክምሰል ረአ፡ ሐክሩ ሰኒ ክቡድ ክምቱ ክም ኣመረ፡ ‘ሐቴሀ ደውኒ ክእነ እት አነ እግል እዋስል ይእቀድር፡ ካርጁኒ ከሽቅልኩም አተላሉ’ ለቤሌነ እፈቅድ። ቴለሉ ለለአነብዕ ቱ። ኦሮ ነፈር ወህቱ ዐሊ ኢብሪሂም ክምሰልሁ ልብለከ ዲብ ህለ ክቡድ ቱ።
ሓለቱ ቴለልነ አቅዌተነ። የምክን ‘ዎይ አነ’ እንዴ እምቤ እብ ዐቢታይነ ኢበኬነ እንገብእ፡ እብ ገሀይ ላኪን ሐረርነ ወነበዕነ። አስክ ሕክምነ ላብድ እግል ንንደኡ ዐለ እግልነ። ሕክምነ ዲብ ባካት ግዝግዘ ሰበት ዐለ እብ ሸፋግ መኪነት እንዴ ትላኬነ አስኩ ነድአናሁ።’’ ሙናድል ግርማይመ እብ ሰበትለ ኢለሀስስ ትምሳል ናይለ አምዕል ለሀ ክእነ ልብል፦ “ሽፈጎ ክምሰል ትበሀልነ ሸንጠቼ እንዴ ጸበጥኮ ምስለ ልኡክ ስዔነ ወዲበ አካን ክምሰል በጽሐነ እግል ኦሮ ነፈር ዲብ ሸፈት
እንዴ ወደው ዲብ ረፍዑዎ ዲብ ጠረፍ ዲብ ለአጸግዑዎ ጸንሐውነ። ክምሰል ሐኪም ተጃርብ ዐስር ሰነት ምንመ ዐለ እዬ ክምሰል እሊ ሐክር እሊ ወከሀል ናይለ ሕኩር ላተ ኢረኤኮ። ለእሙር ሕብሩ ይዐለ፡ ገሮቡ ክሉ እብለ ሕፉን ሃብ ባሽል ዐለ። ድገለባይት እግሩ እብ ቀጢናይ ስር ተሀንጦጥል ወደሙ ጀሕ ልብል ዐለ። ቃእድ ብርጌድነ ወዲ ሲኞራ ‘እግል አድሐኖም ስፈፎ እብ ሸፋግ ዐሊ ህዬ እብለ ቶዮተ አስክ ቅላመት ንሱኡዎ’ ልብለኒ። አድሐኖም ለዐለ እቱ ናይ አፍ- ልብ ጅረሕ እብ ፕላስቲክ እንዴ ዓሸበው፡ ምስለ ዐለት ሐረከት እግል ኢልትአዜ እንዴ ቤለው ምስልነ እግል ሊጊስ አሰአለው። ‘ እግል ዐሊ ሌጠ አብጸሖ’ እንዴ ቤለ አጽበሬኒ። ክሉ ልትቀደር ለእምቤሉ ጀረብነ። ረግእ ናይለ ልውሕዝ ለዐለ ደምመ ሰበት ሰዴነ እደዩ ወእገሩ እንዴ ዓሸብነ እግል ንንሰኡ ዳሌነ። ለመደት ዐሊ ‘ማንጁስ እንዴ ቤለ ኦሮ ምን ክሊነ ለነአሸ ነፈር ነቅመ። ኦፐሬተሩቱ መስለኒ እብ ሸፋግ ሸአገዩ። ‘እግል አድሐኖም አድሄ እዬ፡ ’ ቤለዩ። ወጀዕ መሪርቱ ናይ ዐሊ ኢብርሂም ላኪን ኢከምሰልሁ። ‘ሃይ! ለትብል ዘዐት ክርን አፍገሮት ዔብተ ክምሰለ ትበሀለ ክርን ወጀዕ ኢሰምዐኮ ምኑ። ጥያራት ምን ሐዲስ ክምሰል ዶለለያነ ላኪን ዐሊ፡ ስምዐኒ ደቶር፡ አነ ሚ እግል ኢዴ እኩም ነስኡኒ ህሌኩም? ሕደጉኒ ጊሶ፡ አነ እግል እለክመኩም ቱ’ ዲብ ልብል እብ ትሉሉይ ትፋኔነ።
“ለወክድ እግል ንትነፈዕ፡ እበ ቶዮተ ትሻፈግነ፡ አርወሕ ናይለ እግል አባያምነ እብ ፈርሀት ወሸቀላት ልቦም ሸርፍ ለዐለ ድቁብ ሜርሓይነ ዐሊ እብሪሂም እንዴ ጸበጥነ ትሻፈግነ…’’ ልብል ግርማይ። “ፒክ-ኣፕ ሚላኖ መኪነት፡ እግለ ምስል ታመት ብጥረቱ ወጀላሉ እንዴ ጸዐነት አስክለ ሕሊል ለአብጸሐቱ ሙናድል ዐሊ ኢብሪሂም አስክ ሕክምነ ብርጌድ እግል ነአብጽሑ ዲብ ቀበትለ ሕሊል እንዴ አቴት ዲብ ባካትለ መሓዝ ትጸገዐት’’ አተላለ ግርማይ። “ ዐሊ፡ ምነ መኪነት እብ ካምል ገሮቡ እብ እግሩ ክምሰል ኢትከረ ዲብ ሸፈት እንዴ ከማተትነ ጸዐናሁ እተ። ደሙ ዲብ ዛሬ እብ ክቡድ ወጀዕ ልትረገስ ወለሃፍት ምንመ ዐለ፡ ለዕንታቱ ላኪን ልሰዕ ድዋራተን ለአቀምተ ዐለየ። እብ ድማን ወድግለብ ለዐለ አድብር ጀብሀት ነቅፈ ልትሳረሐ ምኑ ለህለየ እት መስለ ልሰዕ ለአትቃምተ ዐለየ።” “ሐቆ እሊ ህዬ?” እት እብል ትሰአልኮ። በሊስ ናይ እሊ ሰኣል እሊ ዲብ ኦሮ ነፈር መርሔኒ። እብ ገበይ ጳውሎስ እንዴ ወዴኮ ምስል ሙናድል ኢዮብ ፍሰሃጼን እንዴ ትዋጀሀኮ ተሃጀክ ኮ። “ያቆብ፡ ዲብ ልትገምቤ እንዴ መጽአ እብ ሸፋግ በጣንየት አምጽእ ልብለኒ። ዲብለ አነ ወሙሴ ጻብጣመ ለዐልነ መኪነት፡ ሸፈት ዐለት። ለሸፈት እንዴ ጸበጥኮ ዲብ እስዔ ዐሬኩዎ። ምን ረኤኮ
ዐሊ እብሪሂም እብ ክቡድ እንዴ ጀረሐ፡ ድገለባይ ክፋል ገሮቡ ይዐለ። ልባሱመ እበ ሃብ ወደቅብለ ቅምብለት ይዐለ። አላት ከብዱ ተናን ጸሊም ሰተ።
ለ‘ቺካሮቭ’ ለጅንሱ ፈርዱ እበ እሳት ዲብ ኩረት ትበደለ። ትንፋሱ ላኪን ዐለ፡ ልሰዕ ሴንግ ዐለ። ለወክድ አድሐኖም፡ ‘ደሐን ህሌከ ዐሊ!’ ልብሉ ናይ በቲክ ሰእየት፡ ‘ ጊሶ! አነ ግረ እለ ሚ እግል ኢዴ እኩምቱ? ሽቅልኩም አተላሉ።’ ልብል። ኤማን ዐሊ ኢብሪሂም ቅያስ አለቡ። ዲብለ መደት ለሀ ወዲ ሲኞራ፡ ሐካይም ክቡድ ስለሕ ዲብለ ባካት (ግዝግዛ) ሰበት ዐለው አስኮም ሰዐው ልብለነ። ያቆብመ፡ ‘በል እግል ዐሊ እንዴ ጸበጥካሁ ትገበስ፡ አስተሽሀደ ምንገብእ ላኪን እብ ምስጢር ጽቦጡ፡ ’ ልብለኒ። አነ ወሰዋግ እንዴ ጸበጥናሁ ንትሀርበብ። ‘ጥያራት ልሰዕ ለሆብል ህለ እንዴ ትበው እትለ ገብአት አካን እትብጠሮ፡ ጠዋሊ ዋስሎ፡ ወለ ልዝበጣኩም በስ ገበይኩም አተላሉ፡ ’’ ንትበሀል። መኪነት እንዴ ሀረስነ እብ ሸፋግ ንትፌተት። ጥያራት ለዐውል ዐለ። ምናተ ኢበጠርነ። ዲብ ባካት ግዝግዘ ክምሰል በጽሐነ ላኪን ክርን ዐሊ አክተመት። ዲብለ ባካት ሕክምነ ቦጦሎኒ ዐለ። ሐኪም ቦጦሎኒ ስተቴስኮፕ እንዴ ወደ ፈትሸ። ልብ ዐሊ ላኪን ዑሩፍ ዐለ። ክሉ ረአሱ እግል ንእመን እቀደርነ፡ እስትሽሃድ ዐሊ ኢብሪሂም ነአክድ። “ምን ኣመረ አስተሽሀደ ምንገብእ’ ለትብል ልእከት ሰበት ዐለት ምስልነ እብ መኪነት ዲብ ኦሮ ወደግ ዐቢ ነአቴ። ምን አንፋር ክቡድ ስለሕ በዴለት እምጹእ ዐልኮ። ዲብ ድማናይ እንክር ናይለ ሕሊል፡ እበ ሐዲስ ምን አፍዐበት ለአጸአኩው ብላይ እንዴ ከፈናሁ ዲብለ ዱሊት ለዐለት ቤት አማኑ አቴናሁ። ዝክረት ሹሀደእ እንዴ ወዴነ ህዬ ደፈናሁ፡ ’’ ልዘከር ሙናድል ኢዮብ። “ብዕድ ምነ ኢትትረሰዖ!’’ ክምሰል እቤሉ ህዬ፡ ‘’ሐቴ ህሌት ለተአትፈክረኒ፡ ዲብ ድገለባይ እንክር ከሚሸቱ፡ ኦሮ ጂብ እበይኑ እንዴ ኢነድድ ተርፈ። ፈተሽናሁ ዲቡ ጀዋባት ዐለ። እንዴ አፍገርኮ ህዬ ሰለምኩው።’’ “ሐቆ እሊ ህዬ?’’ “ሐቆ እሊ ላተ፡ ግራነ ክሎም ስታፋት ደሀይ እግል ልድለው እብ ተማሞም ዐረውነ፡ ከረ ተኽለ ማንጁስ፡ ጠዊል፡ አድሐኖም ኩሎም ዲብ ግዝግዘ ንትዋጀህ።’’ አሃ ክምሰል ቤለውነ፡ ‘ዐሊ አስተሽሀደ’እምብሎም። “ሐቆሁ ላተ እስትሽሃድ ዐሊ ኢብሪሂም እምበል ናይ ቅሩብ ስታፋት ወመስኡሊን እግል መብዝሑ ሙናድል እግል ረዪም አውካድ እብ ምስጢር ቱ ስቱር ለዐለ። እስትሽሃዱ ረስሚ እንዴ ትሸረሐ ዲብ እዝን ሙናድሊን ክምሰል በጽሐ ላኪን ገሀይ መሪር ወድንጋጽ ከልቀ። ክሉ ዲበ ህለ እተ አካን አድኦመመ።፡ ተሕሪር አፍዐበት ህዬ ዐቢ ወፋሪ ፋርስ ጠልበ።’’ ***** ኮሎኔል ጋይም፡ “ዐሊ፡ ናደው እዝ ዲብ ደውሸሾት ዶር ዐቢ
ለአግደ፡ ረዪም ለናደለ እተ ጀብሀት ነቅፈ እስትሽሃዱ፡ ሐላል እስትሽሃድ ቱ፡ ’’ ለቤለዩ ፈቀድኮ። እለን ዝዖታት እለን አተላሌኮ እግል ሙናድል ወዲ ሐወልቲ፡ “ዐሊ ኢብሪሂም ትሰምዕ እት ህሌከ ሚ ልትካየል እከ?’’ ክምሰል ትሰአልኩዎ፡ “ስሜት ዐሊ ኢብሪሂም እሰምዕ እት ህሌኮ፡ ጀብሀት ነቅፈ ትትረኤኒ!’’ እንዴ ቤለ ለበልሰዩ እዬ በሊስ ፈቀድኮ። ለተትዐጅብ መናሰበት ተ። ዐሊ፡ ጀብሀት ነቅፈ ምን ትትአሰስ እንዴ አምበተ እግል መደት ዐስር ሰነት ምነ ጀብሀት እንዴ ኢልትፈንቴ ናደለ። ጀብሀት ነቅፈ ሐቴ ዶል እግል ዲመ እግል ትደውሸሽ፡ ባብ ታሪከ ደብእ እት ህሌት ህዬ፡ ዐሊ ውቅል መቅደረት ወሳፍየት ማርሒት ዐስከርየት ለአርአ እቱ ወቀይ እንዴ ሰርገለ እብ ፈራሰት ወኤማን እግል ዲመ ትሳረሐ ምነ፡ አስተሽሀደ። አይወ ዐሊ አብርሂ ወጀብሀት ነቅፈ ትፈናተው። ህተ ምን መግዘም እስትዕማር አባሬት ወዐሊ አስክ ቤት አማኑ ሳፈረ።
ኤረትርየ ሓዳስ