ዐሊ ኢብርሂም ወጀብሀት ነቅፈ (3ይ ክፈል)
ዐብደልቃድር አሕመድ
ሰነት 1987 እግል ህጁማት መዳላይ ዲብ እንወዴ ሐለፍናሀ። ሙናድል ጋይም እብ ሰበት እሊ አውካድ እሊ ሸርሕ እት ህለ፦ ክሉ ድራሳትነ ወሐረከትነ ዲብ ተድሚር ናደው እዝ ቱ ለአተጀሀ። ፋይሕ ተቅዪም እንዴ ገብአ፡ እት ክል- ምዕል ፍክር ሐዲስ ወመቅደረትነ ዲብ እንረፍዕ ወእንጌምም ክሉ ሐረካትነ ናደው እዝ ለለአከትም እቡ በርናምጅ ኤተኖት ወሐፊዝ ቱ ለዐለ። ዐሊመ ዲብ እለ መርሐለት እለ ዕርፍ ይዐለት እሉ። ዲብለ ወክድ ለሀይ ምስል ዐሊ ነሀድግ እቱ ለዐልነ ናደው ዲብ መዳፈዐት ወሕነ ዲብ ህጁምቱ እግል ንትዐዴ። ለቴለል ክመ ናይ ሰነት 1979 እንዴ ኢገብእ እብ ቃብሉቱ ለዐለ። ሰበት እሊ፡ እግል ናደው አኪድ እግል ንደውሽሹቱ። ክምሰል ደውሸሽናሁ ላኪን እተየ እግል ንብጠርቱ? ለልብልቱ። ዲብ ደንጎበ እብ ዐሊ ልግበእ ወእብ ክልነ ለልትበጸሐት
ክላሰት ህዬ፡ ናደው እንዴ ደውሸሽነ ሖርመት መስሐሊት እግል ንሽፈፍ ኢቀደርነ ምንገብእ፡ ቀድየት ናደው ኢትከለሰት በህለትቱ።
ሰበት እሊ ሖርመት መስሐሊት ቱ ለግረ ናደው ህለ ሰዋትርነ። እሊ በህለት እግል ድዋራት መንሰዕ ወሕሊል ዐንሰበ ለህለ ስልስለት አድብር ጽብጠት በህለት ቱ። ዲብ እሊ ዶል እንበጽሕቱ ክምሰለ ነሐዝዩ ናደው አክተመ ለልትበሀል። ሰበት እሊ፡ እለ መስአለት እለ ክምሰል በርናምጅ ዐቢ እንዴ ትጸበጠት ድራሳት ገብእ እለ ለዐለ። እብ ፍንቱይ ስለለ ክፈል ጄሽ 61 ዲብለ ጀብሀት ረዪም ሰበት ወዴት ዐሊ ኢብርሂም ዝያደት ብዕድ ካፊ ፈሀም ዐለ እሉ። ምስል ናይ 72 ውሕዳት ስለለ እብ መትዓዋን ዐሊ አብሪሂም ወመልሂቱ እት ጀብሀት ነቅፈ አንፋር ክቡድ ስለሕ ዲብ ተድሚር ናደው እዝ ሽሂድ ዐሊ አብርሂም ሖርመት ዐሾርም እሳት ገአት ምናድሊን አፍዐበት ክምሰል አተው ለጀብሀት ሳፊ ወደቂቅ ድራሳት ገብአ እተ። እብ አሳስ እሊ ህዬ፡ ለሐርብ ለልኤትን ወትሳድቅ ለዓሊት ጀሀት ለድራሳት ዲብ ራጅዕ ስታቲባተ ትረትብ ዐለት። ክፈል ጄሽ 61፡ እበ አግደ ከጥ ጽርግየ ክምሰል ተሀጅም ለገብአ እትሊ በገስ እሊ ቱ።’’ ቤለ ሙናድል ጋይም ለቴለል ዝያደት ዲብ ፈስር። በገ እሊቱ ዐሊ ኢብሪሂም እግል እሊ ቀራር ሐርብ ተድሚር ናደው ዲብ አርድ እት ፍዕል እግል ልውዐል ህቱ ወጄሹ ምስለ ድማኑ ወድገለቡ ለዐለየ ከፈፍል ጄሽ እንዴ አትመቃረሐ እግል ናይ ደንጎበ ዐውቴ ዲብ ደምቀት ደብር እትሐለብብ እንዴ ገብአ ናይ እስትንቡረት ሳዐት ልታኬ። 17 ማርስ ጠበሽ ትቤ። ምን ሰር ላሊ ወሐር ሐቴ ክልኤ ዲብ ትብል ዲብ 5ይት ሰዐት ጽብሕ ምድር ለዲብ ሀዳአት ታመት እንዴ አተ ክርንቱ ሓብዕ ለዐለ ድዋራት እብ ክቡድ አክራን መዳፍዕ እግል ልትበጭበጭ ወልትቀሌ አምበተ።
ህጁም መደውሻሽ ናደው አሌፍ ቤለ። ሰዓት እስትንቡረት እንዴ ተመት ዘብጥ ክምሰል አምበተ እተ ዶሉ ለልጉም ዐለ እትሳላት ክርንቱ አስመዐ። ሳልፋይ ድፈዕ እግል ደውሸሾት ህዬ ድቁብ ሸፍ ገብእ አስበሐ፡ ልብል በዐል እትሳል ዐሊ ለዐለ ጳውሎስ። እብ ሰበትለ ኢነት ለሀ ለሔሰት ሱረት እግል ተሀሌ ክታብ አለምሰገድ ተስፋይ እግል እራጅዕ ሐሬኮ። ዲብ መአንበት ናይለ ምህም ሳዐት ለዐለት ሓለት ዝያደት እንዴ ወደሐት ሸርሐት እዬ። “እብሊ እት ጀፈርዬ ለትሰመዔኒ ክቡድ ዘብጥ ምስለ ሐፍ’ሽ እቱ ለዐልኮ ሳትር እግል ለአሸውጠኒ ሕድት ተርፈቱ። ልሰዕ ባርህ ይዐለ። ሻፍግ ዲብ አነ ሽዳዬ እንዴ ላወሽኮ፡ ኩሹክዬ እንዴ ዐጸፍኮ አስክ ከረ ዐሊ ጊስኮ። ኦፐሬተራት ሬድዮታት እንዴ
ወለዐው እትሳል ሐርብ እምቡት ዐለ። ዐሊ ዲብ ጠረፍ በልቃይ ኦሮ ሬድዮሁ እንዴ ጸብጠ አማውር ለትሐልፍ፡ አድሐኖምመ ለናዩ ዲብ እዝኑ እንዴ አቅረበ እት ራቅቡ ጸንሐውኒ። እብ ክሉ እንክራት ቱ ለዘብጥ። ረዪም ወቅሩብ ድማን ወድግለብ ምቀደም ወግረ እብ ክሉ…’’ ለሐርብ እዘከር ዲብ ህሌኮ ጳውሎስ፡ ሐቆ ትሉሉይ መትበላላስ አወላይ ከጥ አባይ ትበተከ። ሐቆሁ አባይ አስክ ሞገዕ ወሐራስ ሐርማዝ ገጹ ትሄደደ። ገያደት ህጁም ኢትከረዐ። ዲብ ገጽ ክሉ ሙናድልመ ሸክ ዐውቴ ይዐለ። አባይ ዲብ ሕሊል ሞገዕ እንዴ ትከረዐ ዲብ ቀበትለ ናይ ሰልፍ 24 ሳዐት ክምሰል ኢልደውሸሽ እኩድ ሰበት ወዐለ ላኪን፡ ለሐርብ ሰኒ ምንመ ልትሰርገል ክምሰለ ሳልፋይ ለትጸበጠ ሕንጣጥ ለፈጅሪተ አፍዐበት ናይ ሐረሮት በርናምጅ ደንገረ። ከረ ዐሊ፡ ባካት ሳዐት ሐምስ ናይ አምሱይ ክምሰል ገብአ እግርእግር ናይለ ቀደሞም ለአሸክት ለዐለ ሙናድል እግል ለዐሩ ምን ደብር እትሐለብብ አስክ ሕሊል ደነው። እተ ዲብ ሕሊል ትታከዮም ለዐለት ቶዮተ ፒክ-ኣፕ እንዴ ጸዐነው ህዬ ሸንከት አፍዐበት እንዴ ገንሐው ተሀርበበው። ለናይ ካልኣይ አምዕል ህጁም እግል ራቀቦት እብ ሕሊል ሕዳይ እንዴ ወዴነ እት ግሎብ ፈገርነ። ዐሊ ዲብ ቀበትለ ሐርብ ዝያደት ራውግ ዐለ። እግል እሊ ድቁብ ሐርብ መርሕ ለህለ ኢመስል። ዲብ ወጅሁ ናይ ታመት ዐውቴ አዋይን ልትቀረእ ዐለ። ሸክ ክሉ ረአሱ ይዐለ። ክሉ ዲበ ሐርብ ሹሩክ ለዐለ ሙናድልመ ለበርናምጅ ምን ለዐል እንዴ ዳለ ህዩቡ ሰበት ዐለ፡ ምን ለዐል ለልጸበረ ሐብሬ ይዐለት። ለተሀየበዩ በርናምጅ ክመ ትረሰመየ ዲብ ልትሰርገል ለአተላሌ ዐለ። አግደ ሽቅል ዐሊ ወተንጃሁ መራቀበት ሌጣቱ ለዐለ። ‘አየ ባጽሕ ህሌከ? ግሩም አተላሌ’ ለልብል ናይ መቅርሕ ለኢለአትካርም መትቀዳም ከሊማት ሌጣ ቱ ለትሰምዕ። ዲብ እለ ንቅጠት እለ፡ ቴለል ቃእደት ስርየት ለዐለት ሙናድለት ትብለጽ (ጓል ጡረታ) ፈቀድኮ። ህተ ዝክርያተ ተሸርሕ እት ህሌት “ዐሊ ኢብሪሂም ልእከት ለሓልፍ እት ህለ ሃድእ ቱ።
እግል ቅያደት ብርጌድ ናይ ከጥ ወእትጀህ ሀደፍ ለሀይብ እት ህለ ተውጅሁ ዋድሕ ወሳፊቱ። ናይ ከሪጠት ወምድር ፈሀም ካፊ ዐለ እሉ። ዲብ አትመቃረሖት ለዐለ እሉ መቅደረትመ ለተትዐጅብ ተ። ናይ አትመቃረሖት መቅደረቱ ዲብ ገያደት ወተንፊዝ ናይለ ወራት ዶር ዐቢ ዐለ እሉ። ዐሊ ዝያደት ክሉ ናይ ሐርብ እስትራተጅየት ለአምር እግል ኢበል እቀድር፡ ” ትብል። ዐሊ ኢብርሂም ልትበሀል እት ህለ ሚ ልትካየል እኪ? ሰኣል አትዐሬኮ “ብጥረቱ ረያምተ። ክፉፉ ናሽጥ ዕመት ፈለስጢን ምን ስጋዱ፡ ሬድዮ እትሳል ምን እዝኑ ኢፈንቴ። ህቱ ምቀደም ወኦፐሬተራቱ ግራሁ ዲብ ለሀርክቶ ልትረኤኒ። ህቱ
ለለኣስድረ ገበይ ምን ለአሳድረ!….. ምን አድብር ሐርጠጠት እንዴ ትከሬነ አስክ ጋድሞታት አፍዐበት ዲብ እንመርሽ ቀበት ጄሹ ሑቡር እት እንቱ ምን ቅብላት ረኤናሁ። አማን ተሐይስ አነ ወጅማዐቼ ፈርሀነ እቱ። ለባካት እንዴ ሪምከ ዶል ተአትመቃርሕ እቱ ለሐይስ ዲኢኮን፡ ክምሰል ከረ ዐሊ ኢብሪሂም ላቶም ዐባዪ ቅያደት ምስልከ እንዴ ተሓበረው ዶል ትርእዮም ነፍስከ ኢትርድየ። እግል ኢልንቀሶ ምንከ ሰኒ ትምሕኮም። ፈርሀትነ ሜርሐትነ ገሌ እግል ኢልሳድፎም ምን ዛይድ መርዒት ለልትበገስ ቱ። ናይ ከረ ዐሊ መርዒት እትናመ ህቱ ዝያደትለ ሕነ ነሐስቡ እሉቱ ለዐለ።” ትዘከር ትብለጽ።
እስቡሕ 18 ማርስ፡ ካልኣይት አምዕል ዐመልየት ተድሚር ናደው እዝ ዐሊ ወኦፐሬተራቱ እብ እንክር ድማን እግል መሓዝ ሕዳይ፡ እንክር ድገለብ ጋድሞታት ናሮ ሐንቴ መራቀበቶም ኡቱያም ወዐለው። ለአምዕል ለሀ ናየ ፍንቱይ ተጠውር ዲብ ሰነድ ታሪክ እንዴ ሰጀለት እግል ትሕለፍ ስዖታት ዲብ ተዐልብ እትለ አጽበሐት እቱ ወክድ፡ ለሐርብ ዲብ ልደቀብ ገይስ ክምሰል ትረኣቱ ጳውሎስ ለለሓኬ፦ ለናይ ህጁም አዋይን እበ ዐልነ እቱ እንክር ዲብ ለአተላሌ፡ እግል እሊ ቴለል እሊ እግል ለአስር እቱ ለቀድር ሽእ ትከለቀ። ዲብ ቀበት ከጥ አባይ እንዴ አተው ዲብ ቅላመትመስሐሊት ሻፋም ለዐለው ሙናድሊን ከፈል ጄሽ 52 ካልኣይት አምዕሎም ዋድያም ዐለው። ለእብ ክልኦት እንክሮም እግል ልሳድፎም ለቀድር ጨቅጥ አክልአዪ እግል ልክሆሉ ቀድሮ?’’ ሰኣላት መጽእ ዐለ። ዲቡ እት መስሐሊት - ለዐለ ሙናድል አምበል ከሳር እግል ልፍገር ገብአ ምንገብእ፡ ለናይ ጀብሀት ሐርብ እብ ሸፋግ ሰርገሎት ጠልብ ዐለ፡ ልብል ጳውሎስ። “ዲብለ ወቀት ለሀይ ዐሊ ምለዐል መጽእ ለዐለ ለኣይክ እብ መትአያስ ታብዑ ዐለ። ለላይክ ‘ለከርስ ኣትያም ህለው ወቀት ራይም እቶም ህለ ዲብ ብዕድ መሳድድ እንዴ ኢልትካረው ሽፈጎ ለልብል ቱ ለዐለ። ዲብ እሊ ወክድ እሊ ዐሊ ሴመ ለለአትሸክክ ክምሰል አለቡ ለሽቅል እበ ትሰተተየ እግል ልትመም ክምቱ ለለሐብር በሊስ ዲብ ለሀይብ ልዘከረኒ።’’ ልብል ሙናድል ጳውሎስ ክርን ዐሊ ቃኔ ለህለ እትመስል።’ ምሽክለት አለቡ፡ ሽውየ ወቅት ሀበኒ ታኬኒ ሕድት።’’ ዲብ ልብል እብ ትሉሉይ ዲብ በልስ ልትረኤኒ ልብል። “ምሽክለት አለቡ፡ በስ ሐቴ ዶል ታኬኒ፡ ” ዲብ ልትበሀል ዐውቴ ዐሾርም ዐሬት፡ ’’ ልብል ሙናድል ጳውሎስ። ዐሊ ኢብሪሂም ምስል ኦፐሬተራቱ ወብዕዳም መልሂቱ መጋውሕ 19 ማርስ ሖርመት ዐሾርም እብ እገሮም ልትዐደወ ዐለው። “ለእብ ጀሀት ጋድሞታት ለዐለ ሙናድል አስክ አፍዐበት እግል ለሄርር ምሽክለት ይዐለት እሉ። እብ ሕሊል ሕዳይ ወሞገዕ ለመጽአው
ላኪን አፍዐበት እት ዶሉ እግል ልእተወ ኢቀድረው። ዲብ ሖርመት ዐሾርም ለነደ ቅያስ ለአለቡ ስለሕ ወደባባት አባይ ገበይ እንዴ ደብአ መታክል ካልቅ ዐለ። እብ ጋድሞታት ለመጽአው ሙናድሊን አስክ አፍዐበት 19 ማርስ ጽብሕ ምድር ቶም ለአተው። ከረ ዐሊ ኢብሪሂም ላኪን ልሰዕ ዲብ ገበይ ቶም ለዐለው።
ኤረትርየ ሓዳስ