አልአሚን፡ ሰር-ዘመን እት ፈን 2ይ ክፈል
edit
ኬትባይ፡ መሕሙድ ዐብደለ (አቡ-ኩፈሕ) መተርጅማይ፡ ዐብደለ መ/ዐሊ (መዐልም) ኤረትርየ ሓዳስ
አልአሚን “እላተ ግንደዕ!” ቤለ ከዐሎበጠ። ለመደርሲን ጀውጦ ሰበት ዐለው ብዙሕ ሰምዕው ይዐለው። እስታዝ መሐመድ እስማዒል እግል ኖሱ ዎሮት ምን ውላድ ግንደዕ ሰበት ገብአ እግለ ደረሰ ወመደርሲን ዐዙመት ጸቤሕ አዳለ እግሎም ወሰኒ እንዴ ሐረበዮም ሄራሮም አስክ ባጽዕ አተላለው።
አዜመ አልአሚን እብ ሐቴ ርእየት መዲነት ግንደዕ እንዴ ኢጸግብ ምነ፡ ወወድ ግንደዕ ግብአቱ ሰኒ ብሱጥ እት እንቱ፡ ምስል ጸሩ ገበዩ አተላለ። ድማን ወድገለብ እት ልትዋለብ ወአተቡስ ገበየ ክምሰል ተኮበት ዲብ ጣይም ሕጥምሎ፡ አማተሬ፡ ክትምየ፡ ገበይ-ቀጣን ስጋደት እንዴ ተዐዴት ጥዋሎት በጽሐት። ላመ ደረሰ ለግርመት ጠቢዐት፡ ሰዐረ ወአቀጥፈ ለዐፉ ውዕላም ዐለው። አዜ እት ሐቴ ምዕሎም በሐር እብ አምዋጀ አድሕድ እት ደርክ ክምሰል ረአው፡ ተፍኪሮም ወሐምዴሆም እት ረቢ ገብአ ወእበ እግለ ጌሰው ርሕለት ፈርሐው ወተዐጀበው። አልአሚንመ እለ ርሕለት እለ ዝያድ ምን አዳሙ እብ ፍንቱይ ዝክርያቱ ሰጀለየ።
እት ባጽዕ እት መድረሰት ሼክ አልአሚን እት ጥዋሎት ለህሌት ዲበ ኣተዎም። ህቶም ክምሰለ ሞጅ ሞጀው ወምስል ሉለት በሐር ቀየሕ ላተ መዲነት ባጽዕ ተኣመረው። ሐቆ ዝያረት አትመመው እቅባለቶም አስክ አስመረ እብ ለውቀት ወፈርሐት ገብአት። አልአሚንመ ዝያድ ክሎም አምር ወፈሀም እንዴ ወሰከ ወለ እትቡ ትቀረጨት እተ ግንደዕ ምስል እም መዳይን ላተ መዲነት ባጽዕ እብ ፍንቱይ ዝክርያት ወሽዑር እት ለአትዋይን አስክ አስመረ አቅበለ።
ሐቆ ርሕለት መድረሰት አልኬርየ አልእስላምየ ገሌ ምነ ደረሳሀ እብ አሳሚሆም እንዴ ትላኬቶም አበዎም አው ህዬ እማቶም እግል ልትላከው አማውር ሓለፈት። አልአሚንመ ስሜቱ ምስል እሎም ዋልዴንኩም ትላከው ለትበሀልው ደረሳ ተ ለዐለት። ወፈጅራተ አበውም ክም መጽአው፡ “ውላድኩም ምን ቃኑን መድረሰት ለለአፈግሮም ሰበት ወደው ራፍዳሞም ህሌነ” ትበሀለው።
ምስል አልአሚን ሑሁ ምን እሙ ለተልዩ መሐመድዐሊ ዑመር ሓሊ ማጽእ ሰበት ዐለ እግል ኢልትረፈድ ተሐት ወለዐል ጆጠ ወእግል ልትሐሰቦም ዶልከ እግል ዎሮት አትሓለ ወትጀረስ። ላኪን ለሰምዑ እዘን ኢረክበ። አዜመ ሑሁ እግል አልአሚን እንዴ ነስአዩ አስክ መድረሰት ጃልየት ጌሰ እቡ። ጃልየት አልዐረብየ ለእተ ደርሶ ለዐለው ውላድ ስዑድየ፡ መስር፡ ሱዳን፡ የመን ወሰብ ገጽ ወጽጉባም ወሰብ ሰልጠት ሕኩመት ላቶም ለትሰረረተ፡ ክምሰል ከረ አልአሚን ዐብዱለጢፍ ለመስሎ የታይም ወእት ድህርት መናበረት ለነብሮ ይዐለውመ ምን ልትበሀል፡ ሑዳምቶም አልአሚን እንዴ ወሰክከ። ለመድረሰት ጃልየት መርሖ ለዐለው ትጃር ወጽጉባም’ቶም ለዐለው።
ክምሰል ከረ ሼክ አሕመድ ዑቤድ፡ ባሑቤሽ ሑሁ ሳልም ዑቤድ ባሑቤሽ ወብዕዳም ክምሰልሆም ቶም መርሕወ ለዐለው። እሎም ደረሰ ወመመውለት ጽጉባም ላቶም ክምሰል ከረ ዐድ አልቃምዲ እት አቅርደት ለዐለው፡ ወዐድ አልዓሙዲ እት አስመረ ለዐለው ጃልየት ብሕቶሆምተ ለዐለት።
አልአሚን ዐብዱለጢፍ እትለ መድረሰት እለ እንዴ መጽእ ሱሳይ ፈስል ምንመ ዐለ፡ ክምሰል ትከበተዉ ላተ እት ሓምሳይ ፈስል በልሰዉ። እሊ ህዬ እት ህግየ ዐረቢ ሐምቅ ህሌከ እንዴ ትበሀላ ቱ። ሰበቡ ህዬ ለእትለ መድረሰት ደርሶ ለዐለው ክሎም ውላድ ዐረብ ወአልአሚን መትሃግያይ ትግራይት ሰበት ቱ።
አልአሚን እብ አከይ አደብ ምን መድረሰት ጥሩዝ ሰበት ዐለ ግድም አደቡ ወምስተዋሁ እግል ለአስኔ፡ ላሊ ወአምዕል ተርሀ ወእብ ድራሰት ሰኒ ተአየሰ። መደርሲን እለ መድረሰት ክሎም ከሪጂን አልአዝሀር እት ገብኦ፡ ህቶም ህዬ፡ ክምሰል ከረ ሙዲር መድረሰት ሼክ መሐመድ ከሊፈ ወእስታዝ ህበ አቡዐዚዝ ወሙስጠፈ በደዊ ወመሐመድ መሐመድ አልበነ። ሽሩጥ ናይ እለ መድረሰት እሰልፍ መትሃግያይ ህግየ ዐረቢ እግል ትግበእ ብከ ወሐር እት ክል ደንጎበ ወሬሕ 05 ብር እግል ትድፈዕ ትትቀሰብ። እሊ ድፎዕ እሊ ህዬ እግለ እት ሰልፋይት ደረጀት ፈግሮ ደረሰ ኢሸምሎም። እት ደንጎበ ክል-ወሬሕ 05 ብር እግል ትድፈዕ እግለ ዲብ ድህርት መንበረት ወይትምነ ለዐለው ለኢልትቀደር ሸይ ቱ ለዐለ።
አልአሚን ሓለት መንበረት ምን ልቡ ባድየት ሰበት ይዐለት እግል እለ መሽክለት እለ እግል ልሕለል መስተወ ድራሰቱ እግል ለአደቅብ ወሸሃደት ሕር ምን ድፍዕየት ሸህርየት እግል ልርከብ ሐስበ። እለ እግል ልውዴ ህዬ ምስል ገሌ ፈዳብያም ደረሰ እግል ልትኣመር ዐለ እግሉ። እት ሓምስ ፈስል ሳልሳይት ደረጀት ፈግረ ወእት ሳድሳይ ፈስል ህዬ ይማሙ ምስለ ፈዳብያም ደረሰ እንዴ ተዐለበ፡ ምስል ፈዳብ ደረሳይ ሳልም መሐመድ ዑመር እግል ልትጃገር አስተብደ።
እሎም ክልኦት ደረሳይ አልአሚን ዐብዱለጢፍ ወሳልም መሐመድ፡ ዎሮቶም ምን ፈቂረት ዐይለት ወዎሮቶም ምን ጽግብት ዓይለት ሰበት ዐለው እብ መናበረት እት ሕድ ለበይኦ ይዐለው። ከእብሊ አልአሚን ለፍርሰት ትነፈዐ እበ ወእተ ህቱ ፈግረ ለዐለ ሰልፋይት ደረጀት እግል ልፍገር ወሸሃደት (ሕር ምን ድፍዕየት ሸህርየት እግል ልርከብ ቀድረ። ከአልአሚን መልህዮቱ ምስል ሳልም ብዙሕ አስተፌደ ምነ። እሰልፍ አደቡ አስነ ወምስተወ ድራሰቱ አፈደበ ወምን ድፍዕየት ሐምስ ብር እት ኣክር ወሬሕ ሸሃደት ሕር ረክበ። አልአሚን አወላይት ደረጀት ሐቆ ሐቴ ወቅት ጸብጠየ ላቱ ኢጠለቀየ፡ አስክ ዐስር ክልኦት ፈስል እንዴ ሐኮከ እበ ሌጠ አተላለየ። ላመ እትለ መድረሰት እለ ምን አዝሀሪ ሌጠ ማጽኣም ለዐለው ሐሬ ላቱ እት ልትቀየሮ ጌሰው። እት አካነቶም ህዬ ብዕዳም መደርሲን እግል ልምጽኦ ቀድረው። አልአሚን ድራሰቱ እት ለአተምም እስታዝ መሐመድ አልበነ ዐለ ሙዲርለ መድረሰት።
ክል ወክድ የቲም ወፈቂር መሻክሉ ኢልውሕድ። ሐቴ አምዕል እት ወቅት ድራሰት፡ ደረሰ እት ሖሽ መድረሰት ወእት ሻርዕ ፋግራም እት እንቶም ስድፈት አሰይድ አሕመድ ዑቤይድ በሑቤሽ መጽአዮም። ክሎም ለደረሰ እግለ ናዩ መኪነት ክምሰል ረአው እት አፍሱሎም ተኣተው። አልአሚን ላኪን አመት እንዴ አለቡ ህሙል እት እንቱ እበ እዴሁ ከተፍ አበለዩ። ምሽክለት ዐባይተ። እትሊ ወቅት እሊ አልአሚን ክምሰለ እት አፍ ሐየት ለኣቲ ህለ እብ ርዕብ ገሮቡ አቅሱስ ገብአ ምኑ። ለእለ ልብል ወለእለ ለሐድግ ቀወ።
አሰይድ አሕመድ ዑቤይድ በሑቤሽ፡ ነፈር መጅልስ ኤረትርየ ወጽጉብ ወምስል ሰብ ገጽ አስመራቱ ለዐለ። እበ እዴሁ እንዴ ቴትዩ ወአስኩ እት ገኔሕ፡ “እት ወቅት ድራሰት እግልሚ ፈገርከ?” እት ልብል እት ለአትፍዕድ ሰኣል ወጀሀ እቱ። አልአሚን ሰበት ተሀዘመ “አነ…አነ… ርሱም ድራሰት እግል እድፈዕ ሰበት ኢቀደርኮ ምን ፈስል ጠርዘውኒ” ቤለዩ። ሼክ አሕመድ ዑቤይድ በሑቤሽ እግል አልአሚን ክምሰል ነገለት እብ እዝኑ እት ዋልዩ፡ አስክ ሙዲር መድረሰት ለዐለ መሐመድ አልበነ ነስአዩ። ወእግለ ሙዲር “እግልሚ ጠረዝኩሙ?” ቤለዩ። ለሙዲር ህዬ፡ “ሕነ ኢጠረዝናሁ ወሸህርየትመ ምን ፈዳብያም ደረሰ ሰበት ገብአ ኢደፌዕ” ቤለዩ። አዜመ እት አልአሚን እንዴ ትወለበ፡ “እግልሚ ተሐሴ?” ቤለዩ። አልአሚን ገሮቡ እት ለአርዐዴ፡ “አነ ፈርሀኮ ምንከ ከእባቱ” ቤለዩ። “አቡከ ህለ?” እት ልብል ሰኣል ካልእ ደግመዩ። አልአሚን “አቡዬ ማይት ቱ፡ አነ ምስል እምዬቱ ለእነብር” ቤለዩ እሱፍ ወሕዩር ዲብ እንቱ። እሊ ወቅት እሊ አሕመድ ዑበይድ ባሑቤሽ ርሒም ወጸጋይ ሰበት ዐለ፡ እት ጂቡ እንዴ ከረ (50) ብር እንዴ አፍገረ እግል አልአሚን ሀበዩ ወካልእ ዶል እግል ኢለሐሴ ትፈናዩ። አልአሚን ፋሬሕ እት እንቱ እት እዴሁ እንዴ ሰዐመዩ አስክ ፈስሉ ሄረረ። ላመ ሐሰቱ ምን ሰልፈ ደንጎባሀ ሔሰ።
ሼክ አሕመድ እት ሸሀር ረመዳን እብ ትሉሉይ ከራመት ፍንጌ እስላም ወክስታን እንዴ ኢፈናቴ ካፍሎም ዐለ። መድረሰት ጃልየት ክምሰል እለ አዜ እንርእያተ ለህሌነ ይዐለት። ሖሽ ጨቢብ ወከምሰል አዜ አወላይ ወካልአይ ዶር ብኑይ እተ ይዐለ። ላኪን ሼክ በዓቅል እግል ትጃረት ህዩቡ ለዐለ አርድ ሰበት ትበረዐዩ፡ ለመሳሐት ናይለ መድረሰት ትወሰከት። ዎሮት አሚር ስዑዲ እንዴ ረአየ ህዬ ጠዋብቅ ክም ልትወሰክ እተ ገብአት ወእብሊ ዕንታት ዔፍየተ ክምሰል ትዳዌ ገብአት።
መናህጅ መድረሰት ጃልየት መናህጅ መስር ቱ ለዐለ። እብ ክሱስ መናህጅ ኤረትርየ ሌጠ እንዴ ኢገቢእ፡ እብ ሐዳረት ፈርዖናት ወብዕድ ሌጣቱ ተአደርስ ለዐለት። እት ወቅት እምተሐናት-ሸሃደት ህዬ፡ ለሙራቅቢን ምን ደውለት መስር ቱ መጽኦ ለዐለው። ለሙራቅቢን ገሌ ሰኖታት ክም ከልአው ህዬ አስክ ዐዶም መስር ለአቀብሎ። እት መድረሰት ጃልየት ክልኢቱ ጅንስ በህለት ውላድ ወአዋልድ ዐለው እተ። ቅስም ናይ አዋልድ አሰይደ ኣምነ መለኪን አዜ እት አውስትራልየ ለህሌት ወብዕዳት ሙደርሳት ለአደርሳሀን ዐለየ። ቅስም ውላድ ህዬ ሙደርሲኑ ውላድ ዐለው። እትለ መድረሰት እለ ደርሰ ለዐለየ አዋልድ እብ መናበረተን አዋልድ ትጃር ወጽጉባም ሰበት ገብአየ፡ እብ ግርመተን መ ዕንታት ወአልባብ ሸባብ ሳልበ ዐለየ። ምን እለን ጀላል ስናተን ወአግማመን ለዐለየ ህዬ፡ ሐቴ ዘይነብ መሐመድኑር ሑሴን ለትትበሀል ክምሰል ሞዴል ናይለ ወክድ ለሀይ ትትርኤ ሰበት ዐለት፡ ውላድ ሰብ ገጽ ወጽጉባም አድሕድ ለአትጃግሮ እተ ዐለው። ከምሰል ከረ አልአሚን ለመስሎ የታይም ወድቡራም ላኪን ምን ትምኔት እንዴ ሐልፈው እብ ጂቦም ላቱ እት ጅግረ ኣትያም ኢለአምሮ። ወእት ደንጎበ ሞዴል ጃልየት ለዐለት ደረሳይት ዎሮት በዐል ቅስመት ሀደየ። ዔፍየተ ወፈተቸ አልባቦም እት ተንን ህዳየ አትፋገረው። ትተላሌ