| ||||||||||||||||
Әмәл пайрам (21-24 март) — порнаңҡытан саҡланып килгән әтәт. Әмәлтән йаңа йыл пашланаты. «Әмәл» фарси телтән «ҡуцҡар», март. Әмәл пашҡаца Наурус кән төрөк ҡалыҡларта пар.
Пайрам килгән цорға, цылғыр уйаныуның перенце пилгеләре пилгеләгәнтә. Сыуыҡ ҡыш суң, йас килеүне цылғыр йаңарыш та йаңа өмөр пайрамын тай оцорағаннар. Шаның өцөн Сыбырлар та пашҡа Төрөк ҡалыҡлар Тыуыу цор тип аны атағаннар.
Өйләртә рәтләнкәннәр, та кицкелек пайрам өстәл алтта иске йылны осатып йоҡлағалы йатҡаннар. Ирттә көн 1-е Әмәл (20-се Март) цын пайрам пашланҡан ите.
Порналыҡта пайрамның тың кәрәкле пайы ҡорманлыҡ суйыу йоло нәсел пашлыҡның аураҡларына пулған. Әргем ул ҡорманлыҡны ҡылған, тура килеү, үс ҡәленә тә пайлығына. Әр әйлә йаҡшыраҡ ҡына үс нәсел пашлыҡларның аураҡларын сыйлап алғалы тырышҡан.
Ҡорманлыҡ суң йаңа йылғы утырыш пашланҡаннар, та тағы та уйыннар тула үсенә пашҡа мәғнәсе тә сиғерле мәғнәсе мән, өйтән өйгә йөрөү тә перпергәләп ҡотлаулар, ололарға кецеләртән тә ололартан йаҡшы теләкләр әйтеү, пүләкләр мән алмашыныу, нимә тың кәрәклек Төрөк мәтәни системата пар пулған.
Йаңа йыл Әмәл-пайрамны Сыбырлар пигерәгентә тантаналы та күңелле пайрамлаған, уйлағаннар өцөн, Йаңа йылның перенце көнө ницек пулыр, шалай уҡ та пөтөн йыл пулаты тип. Шаның өцөн ҡалыҡ йөрөшләрне ниткәннар, кән кеше өцөн уйыннарны, ат цапмаҡларны, көрәшне, әтәткә кергән йағыт атыштан йарышлар.
Йаңа йылғы йолоута кән шылғымнар та уйыннар пулған. Йаңа йыл тантана суң өмөр ипләп үс тик йулына кергән ите, туар ҡарауцылар та кешеғалыҡ йас эшләргә әсерләнә пашлағаннар.
Ҡәсерге саманта тиний кәрәклек ул пайрамның Исламның йөғөнтосоннан энте онотолған, та Әмәл ҡәсер тик миллий ҡалыҡ пайрам тип исләнеләте. Ауылцыларның истәлектән йәшләр тә йеткәннәр таң ирттәтән өйтән өйгә йөрөгәннәр, ҡапҡаға төңкөртәтеп, ҡыцҡырып:
Әмәл! Әмәл! (Наурус! Наурус!)
Пер көлцәсән айаған
Артын йергә тайаған!
Әмәл көн йас пулыр,
Күктә полот ас пулыр,
Пылбыл ҡош ҡаныт цәйнәр,
Ҡарғаның эце ҡайнар!
Цаупҡа өйнөң ҡуца-ҡуцапигәләре пайрам ашамныҡларны, ҡамырның нигесентә пешерелгәнкеләрне (туғац, пауырцаҡ, көлцә), лампасы-цуҡҡышлар, уаҡ аҡцалар апцыҡҡаннар.
Әр ҡуца үс йумартлығын күргәскәле тырышҡан, Йаңа йылта өй "сауытның ҡырынаца" тула пулсын өцөн, ул йыл уңышлы пулсын өцөн, пәғет әйләтән поролмасын өцөн. Йаңа йыл үткәреләте Түрк йәй көйөмлө айланмаҡҡа тайанып.