Wp/sty/Опто

Опто палыҡ (лат. Leuciscus idus) — лучеперыйлар төрө, карповыйлар әиләлек.

Опто – таса сыуның палығы, алай та тиңкес ҡойғонноң тосло ғына сыуынта та йәшәй алаты. Йылғаларта, ағымны күлләртә, йылға тыуаннарта йәшәйте. Таулы ҡатты аҡҡан сыуыҡ йылғаларға кермәйте. Йәшәйтеген сыулары — тирәң, иреү ыҡлы, лай аралаш аҡпалцыҡ төплө йылғалар. Йаратҡан сыулары күпер астыта, сыу-өйөрмә цоңҡоронта, айры-утрау йылғаның ағын астынта, ҡыр пуйтағы ҡыуаҡ астынта үсенә ашамныҡ эстәйте.

Ихтиология алим Л.П.Сабанеев йасҡан, опто түсемне палыҡлартан пулаты, сыуның кинәк сыуытып йебәреүенә нийарыу түсәте. Оптоноң ҡышҡы йатыу йоласы йоҡ.

Таралыу

Асия йаҡта Уралтан Сахағаца. Таралаты Европата, ҡәбеле пелән ҡәбеле-көнцығыш йағынта ғына йоҡ (Францияның көнцығыш йағыннан пашлап). Ҡара тиңкес сыуның йылғараныта йөсәте, Дунайтан Ҡобанҡаца (Ҡырымта йоҡ). Каспий тиңкеснең төнйаҡ сыуларынта – Ител, Урал, Эмба йылғаларта. Кергеселгән Төнйаҡ Америкаға, СШАның Коннектикут штатынта эйәләшкән.

Сурлығы, йәше

Олло опто үсәте 35-53 см, 2,8 кг. Йарым пер пашҡацыҡлары 90 см ғаца үсеп ҡуйатығын, 6-8 килаға тартып. 15–20 йәшкәцә йәшәйте.

Ашау-эцеү

Опто палыҡ төрлө ашамныҡҡа сауыҡ, үсемнекләр тә, ҡорт-ҡуңыс та, сыуның уаҡ йәннекләрен тә. Ҡысыу ағынны йертә ашанатылар. Аҡшам ашанатылар, таң йарығанта ҡыуаҡлыҡ астыта, сыу өстөнтә ашамныҡ эстәйтеләр.

Ултыҡ цацыу

Ултыҡ цацыу уаҡыты йасның игенце йартысына киләте.

Кулинария

Оптоно сыбыр ҡалыҡ тослап ҡаҡлайтылар, шешләйтеләр. Палыҡ майны оптотан сысҡыратылар.