هووز وه ده‌سه‌ێگ له مه‌ردم ئۊشن ک وه‌ر له درس بۊن وڵاته‌گان بۊن داشتنه.
وشه‌رەت edit
وشه‌رەت یا ئتیمۆلۆژی ئی وشه، بریتیه له وشه‌ێ "هۆز" که له زوان کوردی وه واته‌ێ (ماناێ) "ماڵ" ئەو کار چوود.
واته edit
واته‌ێ هووز وه‌ێ خوڵاسه نیه‌ود که ئه‌شیه زووان و فه‌رهه‌نگ مه‌ردم هووز وێنه‌ێ یه‌ک بوود. چه‌ندێگ مه‌ردمناسه‌یل له وتاره‌گان خوه‌یانا راوێژ له‌وه‌یان کردیه که فره هووزه‌یلیش هه‌ن که مه‌ردمه‌گه‌یان وه زوانه‌یل جییاواز قسه که‌ن یا ئایین و کیشیان جییاوازه. به‌ڵام هێمان له به‌ده‌نه‌ێ هووزه‌گه‌یان تیه‌نه ئه‌ژمار.
هه‌ر هووز ئه‌ڕا خووه‌ی سه‌رهووزیگ دێرێد. له ده‌مه‌گان جارانا هووزه‌گان فره نه‌خشیان پڕره‌نگتر بۊ له رێژه‌دارییه‌گان (ره‌وابت) سییاسی و فه‌رهه‌نگی و کوومه‌ڵایه‌تیا. وه‌ڵام ئمرووژه له دنیاێگ که وه په‌ڵه چوود وه رٰۊ «ئاوائی جهانی»، هووزه‌گان ئێدی نه‌خش و گرێنگایه‌تی خوه‌یان له ده‌ست دانه‌و و وینه‌ێ جاران نین.