ماد یا ماێ یا مەد (وە ئنگلیسیː Medes، وە فارسی کۆنەː Māda، وە یوونانی کۆنەː Μῆδοι، وە ئبریː מָדַי) ناو هووزێگە ک لە خوەرهەڵات کووچ کردیە وە کوردستان و ئێران ئێرەنگە و هووزەیل ترەک یەکگرتیەو کردیو و دەوڵەتێگ وە ناو خوەی دامزرانیە. سەرزەویێگ ک مادەیل لە ١٧ سەدە وەر لە زایین مەسیهـ لە ناوی نیشتەجێ بۊن و دەوڵەتیان دامزرانن، وە ناو خوەیان وە وڵات ماد ناسیاێ بۊ. مادەیل وە زوان مادی قسە کردیان و نیشتەجێیان کۊەستانەیل کوردستان و ناوچەمەیل (مێزۆپۆتامیا) و وە تاویەت ناوچەێ ناوەێن شارەیل کرماشان تا هەمەدان بۊە. هاتنیان وە وڵات ئێران ئیرەنگە لە نزیکی ١٠٠٠ تا ٩٠٠ ساڵ وەر لە زایین مەسیهـ بۊە.