Wp/sdh/ئمارەت ئسلامی بیارە

ئیمارەتێ ئسلامێ بیارە وڵاتیگ کورد بۊ ک لە عراق دەرچۊ لە ساڵی ٢٠٠١ و لە ساڵی ٢٠٠٣ ئەمریکیەیل گریانەی.

لە مانگی ٩ ساڵی ٢٠٠١, لە ناوچەێ بیارە لە جەوەڵەیل هۆرامان, لەشکەریگ کوردە ئیسلامی وە ناوی ئەنسارولئسلام، ئیمارەتێ ئسلامێ بیارە کردنەوە، و شارێ بیارە پەیتەختی ئیمارەت بۊ. مەلا کرێکار، سەرۆکی ئەنسارولئسلام, ئەمیرەگەی ئیمارەت بۊ, و وریا ساڵح و عەلی باپیر جێگرەیلی خوەی بۊن. ئەم ئیمارەتە یەکمین جار ک میللیگەرایان کورد-ئسلامی لە عراق سەرفرازەو بۊن وە ئامانجەیلیان، ک وڵاتیگ کورد سەروەخوە بکەنەوە ک شەریعەتی خودا قانوونی فەرمی بوود. لە هەر گۆشیەگ دوشمەنانیان هەس، بەڵام چەن کوردە ئسلامییەگان لە ڕۆژهەڵاتێ کوردستان فرە چشتەیل هاوردیاۊن جۊ خواردن و پارە و چەکەیل.

سەربازەگانی ئەنسارولئسلام حەزکردنە هەردوو ناسنامەگانیان، کورد و مسڵمان و داوای کردۊنە خەلقی بیارە ک ژیانیان فەرهەنگی و دینی بکەن. ئەڕا ئی ئەڕا یە گ سەربازەگانی ئەنسارولئسلام تەنیا کەلپەلەگانی کورد وە وەر کردۊن و تەنیا وە کوردی قسە کردۊن و وتیانە پشتیوانەگانیان تا جۊ خوەیان بکەن. چەن خەوەر ئۊشیاین ک ئونسارولئسلام فرە کارەسات کردۊن لە هەرکەسیگ و هەر چشتگ ک لە چەوەیلیان مسڵمان نەۊ. ئەنسارولئسلام فرە لە سەربازەیل ئەمریکا کوشتن و هەم سەربازەیل عراق و پێشمەرگەیش کوشتن.

لە ساڵی ٢٠٠٣ ئیمارەت شکیاست چۊن ئەمریکا فرە داسەلیان وە مووشەک. دۊای شکاندنی ئیمارەت، سەربازەیلی ئەنسارولئسلام ک نە گیریاۊن دەودەوان ئەڕا سەرحەدێ ئیران و عراقەو تاگەر گیریا نەۊن لە ژیر دەسی ئەمریکا. چەن کوردەیلی خوەرهەڵات یارمەتیان کردن تا بچۊن ئەڕا ئیران و سەربازەیلی ئیران هیچ نەکردن. هەندێگ کوردەیلی ئەنسارولئسلام مینستۊن لە ئیران و هەندێگ گەڕیانەو ئەڕا عراق، و هەندێگ لەلیان چن تا سەربازەیل بوون لەناو لەشکەرەیل ئسلامی تر و هەندێگ لەلیان گەڕیاۊنەو لە ژیانی سادەگەیان تا ژیانی ئاسان ژیەن ک جەنگ ها تی نەۊ.

لە ٢٠١٦, نزیکەو لە ڕووژی کریانەوەی ئیمارەتێ ئسلامێ بیارە، مەلا کرێکار وتیا «من فرە توام ک کوردەیل لە عراق دەربچن و وڵاتیان کوردستان بکەن. وە گشت دڵم پشتگرم ئەم چشتە. لە ساڵی ١٩٢١ ئیمە وە زوور بۊمنە بەشیگ لە عراق، عراق وڵاتیگ ک وە هەموو شێوەیەگ خەراوەس. یەکمین جار ک عراق فڕۆک سەندیا، بەمب کردیا وە سلێمانی و شانشینێ کوردستان. ئەگەر بەشەیگ بۊچگ لە کوردستان دەربچد لە عراق و سەروەخوە بوود، وە هەموو دڵم پشتی بگرم. وەختی مۆریتانیا سەروەخوەێ خوەیان ڕاگەیاندن، بینایش نیەرن تا ئاڵاێگەیان خستیان وەبانی، بەڵام سەروەخوەێ خوەیان ڕاگەیاندن.» مەلا کرێکار هەم وتیا ک دوشمەنایەتی نیەرد وەگەرد هەر حیزبیگ و هەرکەسیگ لە حکوومەتی کوردستان، و فرە لە رەفیقەگانی و خانوادەیی خوەی لە حکوومەتی کوردستان بوون. هۆشیار زیباری هین پەدەکە وتیایە ک حکوومەتی کوردستان وەگەرد مەلا کرێکار ئاشتی کردیاسەوە.