Покрейтка (серб. букетић на младожењином реверу, слц. pokreta, виходняр. pokrejtka, укр. диял. бокреда, мадяр. bokréta).
Историят покрейтки
У давних часох, кед ше леґинь женєл, односно кед спитал дзивку, почал ношиц за калапом покрейтку хтору ше куповало у дутяну. Справена була з воску, на нєй стали пупча, а розквитнути ружички були целово и червени зоз финого плаценка. На верху мали златка поцагани. Худобнєйши леґинє мали покрейтку лєм з єдного боку калапа, а тоти богатши – през цали калап. Теди леґинь аж по винчанє ношел за калапом вельки букет природного або штучного квеца. Зоз того букецика вишели 15-16 пантлїки по пас и були рижних фарбох.
Обичаї
Познєйше ше покрейтку правело на розберанкох (оп. розберанки). Правели ю свашки, источашнє з венчиком за млоду. Желєни венок и покрейтка архаїчни елемент на рускей свадзби. Правело ше их зоз желєного барвенку цо квитнє на белаво. Кед у тим чаше нєт барвенку, мож похасновац и ґузбанок. Венок округли, а покрейтка конарчок зоз трома краками. За нїх млоди мушел заплациц дружком на розберанкох кед пришол з леґинями. На дзень свадзби, попри поступкох хтори ше одвиваю кед староста придзе по млоду, єден з найважнєйших то питанє «желєного конарка» и приношенє венку и покрейтки. Тоти предмети видавач приноши на танєру хтори закрити з хусточку. Млоди теди положи символичну суму пенєжу на танєр и свашки му до верхнєй кишеночки на рекли положа желєну покрейтку, а венчик ше виноши вонка и у другей просториї кладзе млодей на венєц зоз заднєй часци, алє так же би го було видно.
Желєни венок и желєну покрейтку млодята ношели аж по сам конєц свадзби. Даяка старша жена, або єдна мац млодятох, знїмала млодей венок и брала млодому покрейтку же би их спалєла. Вери ше же на тот способ млодятом нїхто нє годзен начкодовац, а малженство будзе плодне и щешлїве.
Символика
Желєнїдло як фарба и украс, символ вичного живота и надїї. Прето озда Руснаци правели венчик, барвинок, дзе його фарба ма барз значну функцию. Младим женом и дзивком венчик дава надїю же буду вично млади, же буду мац щесца и любови, здравя и домашнього благостану. Таке значенє желєнїдла ма и нєшка квеценє свадзебних з розмарию.
У вязи зоз желєним венком у нашим народзе єст вельо вишпивани шпиванки.
Нєшкайша покрейтка: Жаданє же би и млоди и млода на дзень свадзби були цо красше означени, спричинєло же желєна, свадзебна покрейтка нє траци на значеню, алє забера менєй видне место, а место нєй на ґалєрки ше кладзе билу, розкошнєйшу покрейтку. Покрейтка найчастейше як єден квиток з млодового букету, цо ознова упут'ює на жаданє же би ше млодята складали «як соль и хлєб», алє и як квеце хторе маю на винчаню. У найновшим чаше ше уж вецей анї розмарию нє припина свадзебним, алє квецик на пантлїчки хтори ше вяже коло руки.
Литература
- Любомир Медєши, Руска традиция, Нови Сад 2007, б. 197-209
- Павле Малацко, Руска свадзба у Руским Керестуре од конца 19. вику по початок 21. вику, Studia Ruthenica, Дружтво за руски язик, литературу и културу, ч.9, б. 93