၂၀၁၂ ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခ မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ဘက်ပိုင်းတွင် နီထိုင်နီကတ်သည့် ရခိုင် လူမျိုးစုတိနန့်ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုတိအကြား တစ်ဘက်နန့်တစ်ဘက် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ကတ်သည့် ဖြစ်ရပ်တိဖြစ်ရေ။ အဓိကရုဏ်းရေ လူမျိုးနှစ်စုအကြား အချင်းချင်း အငြင်းပွားမှုတိဖြစ်ပေါ်ခပြီးနောက်ပိုင်း၊တိုက်ခိုက်ခကတ်ရေဟု ဆိုရေ။[1]
ရုတ်တရက် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အကြမ်းဖက်မှုဧ အခြီခံကို မသိဟိနိုင်ကေလည်း မေလ အစောပိုင်းတွင် ကျောက်နီမော်ရွာ ၌[2] ရခိုင်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အမျိုးသမီးတစ်ဦး (မသီတာထွေး၊ သပြေချောင်းရွာ)နီသူအား မုဒိမ်းကျင့်သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်ပွားရာတွင် မွတ်စလင် (၃) ဦးကို စွပ်စွဲခရေ။[3]ယင်းချင့်ကြောင့် မွတ်စလင် မုန်းတီးရီးအဟိန်မြင့်သထက် မြင့်တက်လာခရေ။ အစွန်းရောက်အဖွဲ့ဧ လီဆယ်လှုံ့ဆော်ချက်ရေ ချက်ချင်းပင် ရခိုင်ပြည်နယ် အနှံ့အပြား ပျံ့နှံ့လားကာ ရခိုင်လူထု၌ ဒေါမာန်မီး တဟုန်းဟုန်းလောင်လာခရေ။ ယပြီးကေ ရခိုင်ပြည်နယ် အနှံ့အပြား၌ ရို့ဟင်ဂျာလူမျိုးတိကို တိုက်ခိုက်မှုတိ ကွက်ကျကွက်ကျ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်လာခရေ။ ထိုမျှနန့်မတန့်သိမ်းပေ။ ရခိုင်ပြည်မှ မွတ်စလင် အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရီးကို အစီအစဉ်ဆွဲကာ လူ ၄၀၀ ခန့်ဟိရေ အစွန်းရောက် ရခိုင်အကြမ်းဖက်အုပ်စုတစ်စုက ဘာသာရီးအားထုတ်သူ ပြည်မပြန်နီရေ အပြစ်မဲ့ မြန်မာမွတ်စလင် ၁၀ ဦးကို တောင်ကုတ်၌ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခရေ။ ထိုလီဆယ် မုဒိမ်းမှု ဖြစ်ရပ်မှာ မွတ်စလင်ရို့ဧ လက်ချဖြစ်ဟန် နိုင်ငံတကာက ယုံကြည်လာအောင် အပြစ်မဲ့ ရိုဟင်ဂျာလူငယ် (၃) ဦးကို ရခိုင်ပြည်နယ် အာဏာပိုင်က ဖမ်းဆီးကာ တရားရင်ဆိုင်ခွင့် မပီးခဘဲ ရက်ချင်းပင် သေဒဏ်စီရင်ခရေ။ ထိုထဲမှ တစ်ဦးမှာ သေကြောင်းကြံခရေဟု အစိုးရတာဝန်ဟိရို့က လိမ်လည် သတင်းထုတ်ပြန်ခရေ။ အမှန်မှာ ဖမ်းဆီးချိန်တွင် အစွန်းရောက် ရခိုင်လူအုပ်နန့်ရဲသားရို့က ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခခြင်းဖြစ်ရေ။[4]
ဆူပူတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားရာ မြို့နယ်တိတွင် မြန်မာအစိုးရမှ ညမထွက်ရအမိန့်တိထုတ်ခပြီး၊ စစ်တပ်တိ နီရာအလိုက် ချထားခရေ။ ဇွန်လ ၁၀ရက်နိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အပေါ် အရီးပေါ်အခြီအနီ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခပြီး၊ စစ်တပ်သို့ အရီးပေါ်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပီးခရေ။[5][6] ရဲသား၊စစ်တပ်၊ ရခိုင်အစွန်းရောက်သမားရို့နန့်ပူးပေါင်းကာ မွတ်စလင် အိုးအိမ်တိကို တရစပ် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခရေ။ မြန်မာအစိုးရနန့်ရဲတပ်ဖွဲ့ရို့ရေ ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးစုတိအပေါ့် အဓိက ပိုမိုဖမ်းဆီးနှိပ်ကွက်ရေဟု ပြည်ပမီဒီယာအချို့နန့်အဖွဲ့အစည်းတချို့က ပြစ်တင်ဝေဖန်ခြင်း ပြုခကေလည်း အစိုးရက မွတ်စလင်တိုင်းရင်းသားတိကို မည်သည့် အကာအကွယ်မှ မပီးခဘဲ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တိတွင် အာဏာပိုင်တိ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခရေ။ ပြည်တွင်းဟိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတိကမူ အစိုးရနန့်ရဲတပ်ဖွဲ့ရေ ရိုဟင်ဂျာတိအပေါ် လျော့ရဲသက်ညှာစွာကိုင်တွယ်လွန်းခြင်းကြောင့် အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခြင်းကို အားပီးသလိုဟိခရေဟု ဝေဖန်ခကတ်ရေ။[7] ပဋိပက္ခကို တိုးမြင့်လာအောင် အဓိကကြိုးကိုင်ခသူမှာ ဝီရသူ ဦးဆောင်ရေ မဘသ ခေါ် အမျိုးဘာသာစောင့်ရှောက်ရီး ၉၆၉ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ရေ။ မေလ၊ ဇွန်လ ၁၄ ရက်နိထိ ဖြစ်ပွားခရေ ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခတိကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၀ ဦး၊ ဒဏ်ရာ ရသူ ၅၄ ဦးဟိခပြီး လူနီအိမ် ၂၂၃၀ လုံးနန့်ဘာသာရီး အဆောက်အအုံ ၁၄ ခု ထိခိုက်ပျက်ဆီး ဆုံးရှုံးခပြီး ဒေသခံ ပြည်သူ ၆၁၄၆၂ ဦး အိုးမဲ့ အိမ်မဲ့ ဖြစ်ခရရေဟု အစိုးရထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းတိအရ သိရရေ။
ဇွန်လ ဆူပူမှု edit
ဇွန်လမှစတင်ကာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရခိုင်တိနန့်ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုရို့ တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ ပိုင်ဆိုင်ကတ်သည့် နီအိမ်အဆောက်အဦးတိကို ဖျက်ဆီးကတ်ခြင်းဖြစ်ရေ။[8]
ဇွန်လ ၈ ရက် တိုက်ခိုက်မှု edit
လုံခြုံးရေတိုးမြှင့်ခကေလည်း၊ ၈ရက်နိညနီပိုင်း ၃နာရီ မိနစ် ၅၀ခန့်တွင် ရခိုင် လူစုကြီးမှ မောင်တောမြို့၊ ဗိုမှူးရွာဟိ နီအိမ်တိကို မီအခကတ်ရေ။ တယ်လီဖုန်းလိုင်းတိလည်း ပျက်စီးခရေ။ [9] ညနီခင်းတွင် မှူးဇော်၊ အရာဟိတစ်ဦးမှ လုံးခြုံရီးတပ်တိမှ မောင်းတောမြို့တွင် လောင်ကျွမ်းနီသည့် ရွာ ၁၄ခုကို အကာအကွယ်ပီးနီရေဟု တင်ပြခရေ။ ၅နာရီခွဲအချိန်တွင် တာဝန်ဟိသူတိသို့ ပစ်မိန့်တိပီးခကေလည်း၊ ဟန့်တားအသိပီးသည့် ပစ်ခြင်းတိဟိခရေဟု ပြည်တွင်းမီဒီယာတိမှဆိုကတ်ရေ။[10] တိမကြာခင်အချိန်တွင် တာဝန်ဟိသူရို့မှ မောင်းတောတွင်ဖြစ်ပျက်နီရေတိ တည်ငြိမ်လားပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခကေလည်း၊ မောင်းတောတောင်ဘက်ဟိ ရွာသုံးရွာဟိ နီအိမ်တိ ညနီစောခင်းအတွင် ဆက်လက် အရှို့ခံခရရေ။ ည၉နာရီအချိန်တွင် နီအိမ်အပြင်မထွက်ရ အမိန့်ကြေညာခပြီး လူငါးယောက်ထက် ပိုမိုစုဝီးခွင့် ပိတ်ပင်ခရေ။ တစ်နာရီကြာပြီးနောက် ခရေမြိုင်ရွာတွင် ရဲတိမှ ရေင်းကြမ်းသူအုပ်စုတိကို ဝိုင်းဝန်းနိုင်ခပြီး၊ လူစုခွဲစေရန် ဟန့်တားအသိပီးပစ်ခရေ။ ၁၀နာရီတွင် စစ်တပ်မှ မောင်းတောတွင် နီရာချနိုင်ခပြီး၊ ထိုနိတွင် လူ၅ဦး သေဆုံးခရေဟု ဆိုရေ။[11]
အောက်တိုဘာ တကြော့ပြန် ပဋိပက္ခ edit
အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နိမှစ၍ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နိအထိ ပဋိပက္ခတိ တကြော့ပြန်ဖြစ်ပွားရေ မြို့နယ်တိမှာ မင်းပြား၊ မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်၊ ကျောက်ဖြူ၊ ရသေ့တောင်၊ သံတွဲ၊ ရမ်းဗြဲ၊ မြေပုံနန့် ပေါက်တောရို့ ဖြစ်ရေ။
ထပ်မံဖြစ်ပွားခရေ ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခတိကြောင့် သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း ၈၄ ဦးနန့်ထိခိုက် ဒဏ်ရာရသူ ၁၂၉ ဦး ဟိကြောင်း၊ စုစုပေါင်း နီအိမ် ၂၉၅၀ နန့်ဘာသာရီး အဆောက်အုံ ၁၄ လုံး၊ ဆန်စက် ၈ လုံး မီးလောင်ပျက်စီး ဆုံးရှုံးခရေဟု အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နိထုတ် အစိုးရသတင်းစာတိတွင် ဖော်ပြထားရေ။
ထပ်မံဖြစ်ပွားခရရေ ရခိုင်ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်ပြီး မြန်မာ့နိုင်ငံရီး လောကက အစိုးရဧ ကိုင်တွယ်မှုရေ စိုးရိမ်လွန်ပြီး နှောင့်နှေး ကြန့်ကြာမှုတိ ဟိခရေဟု ထောက်ပြပြောဆိုခရေ။
အောက်တိုဘာ ၂၉ ရက်နိထုတ် အစိုးရသတင်းစာတိက ယခုအခါ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လုံခြုံရီး အင်အားတိုးမြင့်ချမှတ်ထားမှုကြောင့် တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှု ပြန်လည် ရဟိနီပြီဟု ရီးသားထားရေ။
ရဲတပ်ဖွဲ့ ၅၀ဝ၀ ကျော်၊ နစက တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ဝ၀ ကျော်၊ တပ်မတော် တပ်ရင်း ၅၁ ရင်းရို့ဖြင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရီး၊ ဒေသ တည်ငြိမ်ရီး ကြိုးစားခကြောင်း သိရရေ။ [12]
ယခု တကြော့ပြန် ပဋိပက္ခကြောင့် ထပ်မံတိုးပွားလာသည့် နောက်ထပ် ဒုက္ခရေ ၂ ရေင်းကျော်တွင် အတိစုမှာ မွတ်ဆလင်တိဖြစ်ပြီး ယခင်က ရခိုင် လူမျိုးတိနန့်အတူယှဉ်တွဲ နီထိုင်ခသည့် ကမန်လူမျိုး မွတ်ဆလင်တိလည်း ပါဝင်ရေဟု CNN သတင်းတပုဒ်တွင် ကုလသမဂ္ဂကို ကိုးကားပြီး ဖော်ပြထားရေ။ ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာ့အရီး ကျွမ်းကျင်သူ သုံးဦးမှ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူမှု အဖွဲ့ တိ၌ တဘက်နန့်တဘက် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက် မှုတိတိနန့်ပတ်သက်၍ အထူး စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခရေ။[13]
တုံ့ပြန်မှုတိ edit
ပြည်တွင်း edit
- အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှ အကြမ်းဖက်မှုတိကို ရပ်တန့်ကတ်ရန် ထုတ်ပြန်ကြေညာခရေ။
2015 ခုနှစ်တွင် အမျ်ုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် တက်လာကေလဲ 2017 ခုနှစ်တွင် တစ်ကြော့ပြန်ဖြစ်ခရေ[14]
ကိုးကား edit
- ↑ =http://www.reuters.com/article/2012/06/08/us-myanmar-violence-idUSBRE85714E20120608 |Four killed as Rohingya Muslims riot in Myanmar: government | 8 June 2012
- ↑ BBC Burmese - မြန်မာ့ရီးရာ - မွတ်ဆလင်တိကို မောင်းထုတ်တဲ့ ဆန္ဒပြမှု ရဲက ပစ်ခတ် နှိမ်နင်း
- ↑ Hla Oo's Blog: Massacre of Bengali-Muslims by Yakhine Buddhists?
- ↑ Why is there communal violence in Myanmar? - BBC News
- ↑ https://web.archive.org/web/20120613191556/http://burma.irrawaddy.org/archives/11901 |အရီးပေါ် အခြီအနီ ကြေညာချက် နိုင်ငံရီးသမားတိ ထောက်ခံ |The Irrawaddy | 11 June 2012
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-18402678%7CBBC News Online|11 June 2012
- ↑ Burmese authorities targeting Rohingyas, UK parliament told|http://www.dvb.no/news/burmese-authorities-targeting-rohingyas-uk-parliament-told/22676%7C9 July 2012
- ↑ Muslim, Buddhist mob violence threatens new Myanmar image|http://www.ndtv.com/article/world/muslim-buddhist-mob-violence-threatens-new-myanmar-image-229807%7C11 June 2012|
- ↑ http://eversion.news-eleven.com/index.php?option=com_content&view=article&id=575:curfew-imposed-in-rakhine-township-amidst-rohingya-terrorist-attacks&catid=42:weekly-eleven-news&Itemid=109 | 8 June 2012
- ↑ https://web.archive.org/web/20120611205028/http://eversion.news-eleven.com/index.php?option=com_content&view=article&id=576:dozens-killed-hundreds-of-buildings-burnt-down-by-bengali-rohingya-mobs-in-border-town-of-maungdaw&catid=42:weekly-eleven-news&Itemid=109 |Dozens killed, hundreds of buildings burnt down by Bengali Rohingya mobs in border town of Maungdaw |Eleven Media Group | 9 June 2012
- ↑ http://www.president-office.gov.mm/briefing-room/daily-news/news667 |ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့၌ ဆူပူအကြမ်းဖက်မှုတိ ဖြစ်ပွား ဒေသရပ်ရွာတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ရဟိစေရီး အတွက် ပုဒ်မ (၁၄၄) ထုတ်ပြန်၍ ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်လျက်ဟိ |Presidential Office of Myanmar | 8 June 2012
- ↑ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို တပ်မတော် စတင်အုပ်ချုပ် |https://web.archive.org/web/20121101093011/http://burma.irrawaddy.org/archives/24118 |31 October 2012
- ↑ BBC Burmese - မြန်မာ့ရီးရာ - ရခိုင်ပဋိပက္ခ ကုလသမဂ္ဂ အထူးစိုးရိမ်
- ↑ http://www.myanmarnewshub.com/?p=24780 |Statement from National League for Democracy | National League for Democracy | 9 June 2012