အိတ်ဇ်ရီး (အင်္ဂလိပ်: X-ray) ဆိုရေမှာ လျှပ်စစ်သံလိုက်ရောင်ခြည် တစ်မျိုးပင်ဖြစ်ရေ။ အိဇ်ရီးတွင် လှိုင်းလျား အနိန်နန့် ဝ.၀၁ နာနိုမီတာမှ ၁၀ နာနိုမီတာ အတွင်း ဟိရေ။ ထိုလှိုင်းလျားကို သတ်မှတ်ဖော်ပြရေ ကြိမ်နှုန်းမှာ ၃၀ ပီတာဟတ်ဇ် မှ ၃၀ အိတ်ဇာဟတ်ဇ် အတွင်း ဖြစ်ရေ။ စွမ်းအင်အားဖြင့် ၁၂၀ အီလက်ထရွန်ဗို့မှ ၁၂၀ ကီလို အီလက်ထရွန်ဗို့ အတွင်းတွင် ဟိရေ။[1] အိဇ်ရီးရေ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် နန့် ယှဉ်ကေ လှိုင်းလျား တိုပြီး ဂမ်မာရောင်ခြည်ထက် လှိုင်းလျား ပိုပနာ ရှည်ရေ။ ဘာသာစကား အမြောက်အမြားတွင် အိတ်ဇ်ရီးကို ရော့ဂျန် ရောင်ခြည် (Röntgen radiation) ဟု ခေါ်ဆိုလီ့ ဟိကြပြီး အိတ်ဇ်ရီးကို စတင် တွိ့ဟိသူ ဝီလ်ဟမ်ကော်နရက်ရော့ဂျန်ကို ဂုဏ်ပြုပနာ ခေါ်ဆိုကြခြင်း ဖြစ်ရေ။[2] သူရေ အမျိုးနာမည်မသိရေ ရောင်ခြည် တစ်မျိုးကို ရှာဖွေတွိ့ဟိခအနိန်နန့် နာမည်မသိ X ဟု နာမည်ပီးခရာမှာ အိတ်ဇ်ရီးဟု နာမည်တွင်ခခြင်းပင် ဖြစ်ရေ။[3]
အလင်းရောင်ခြည် (X-rays) ရေ ဖန်ကို ဖောက်ထွင်းလားနိုင်ကေလည်း၊ သစ်သား၊ သံစရေရို့ကိုမူ မဖောက်ထွင်းနိုင်ပေ။ ဒေအချက်ကို ကျွန်ုပ်ရို့ရေ မြင်တွိ့နေကျဖြစ်ပနာ အထွေအထူး စဉ်းစားခြင်း၊ အံ့ဩခြင်းမဖြစ်တော့ချေ။ ယကေလည်း သစ်သား၊ သံစရေရို့ကိုပင် ဖောက်ထွင်းနိုင်သည့် ရောင်ခြည်တစ်မျိုးဟိရေဟုဆိုကေကား ကျွန်ုပ်ရို့အဖို့ အံ့ဩစရာဖြစ်လာလီရေ။ ဒေပိုင်ဖြစ်ခြင်းမှာ ကျွန်ုပ်ရို့ရေ အလင်းရောင်ခြည် တစ်ခုတည်းသာကေ ရောင်ခြည်ဆိုပနာဟိပြီးကေ အလင်းနန့်ရောင်ခြည်ကို အတူတူပင်ဖြစ်ရေဟု မှားယွင်းစွာ ထင်မှတ်နေမိရေကြောင့်ဖြစ်လီရေ။ အမှန်မှာ ကျွန်ုပ်ရို့မျက်စိဖြင့်မြင်နိုင်ရေအလင်းရောင်ခြည်အပြင် အခြားရောင်ခြည်တိ အတိအပြားပင်ဟိသိမ်းပနာ၊ အိပ်စရီးရေ ထိုရောင်ခြည်ရို့အနက် တစ်မျိုးအပါအဝင်ဖြစ်ရေ။
အိပ်စရီးရောင်ခြည်ကို ၁၈၉၅ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန်သိပ္ပံ ပညာသျှင် Wilhelm Röntgen က အခြားကိစ္စတစ်ခုကို စမ်းသပ်ရှာဖွေလျက်ဟိစဉ် ကံအားလျီာ်စွာ စတင်တွိ့ဟိခရေ။ ဒေရောင်ခြည်ကိုသာ မတွိ့ဟိသိမ်းပါက သိပ္ပံပညာရေ ယခုလောက်တိုးတက်လာနိုင်ရန် နှစ်ပေါင်းတိစွာ ကြန့်ကြာဦးမည်ဖြစ်ရာ အဆိုပါ ရောင်ခြည်ကို ယခုလို မမျှော်လင့်ဘဲအခန့်သင့်တွိ့ဟိလိုက်ခြင်းမှာ ကျွန်ုပ်ရို့နန့်တကွ နောင်လာနောက်သားရို့အဖို့ ကံကောင်းလှရေဟုဆိုရပေမည်။ ဒေရောင်ခြည်ကို တွိ့ဟိကြောင်းသတင်းနန့်အတူ ရောင်ခြည်ကိုတွိ့ဟိသူဧနာမည်ရေလည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးသို့ ချက်ချင်းပင်ပျံ့နှံ့ကျော်ကြားပနာ လားလီတော့ရေ။ တွိ့ဟိစအချိန်တွင် သူရေ ဒေရောင်ခြည်ဧထူးဆန်း ရေသတ္တိကို နားမလည်နိုင်လောက်အောင် ဖြစ်သည့်အတွက် ဒေရောင်ခြည်ကို အိပ်စရီးဟု မှည့်ခေါ်လိုက်ရေ။ x မှာ အက္ခရာသင်္ချာတွင် မသိသိမ်းရေအရာကို ကိုယ်စားပြု သည့်အက္ခရာဖြစ်ပနာ Ray မှာ ရောင်ခြည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ပီး ရေစကားဖြစ်ရေ။ သို့ရာတွင် ဒေရောင်ခြည်ကိုစတင်တွိ့ဟိ သူမှာ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝပ်စဗပ်မြို့ဟိတက္ကသိုလ်မှ ရူပဗေဒပါမောက္ခ ဖြစ်သူ ဝီလဟမ်းကွန်းနရတ်ဖွန်ရန့်ဂင်း ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးကို ဂုဏ်ပြုရေအားဖြင့် ဒေရောင်ခြည်ကို ရန့် ဂင်းရီး(ရန့်ဂင်းရောင်ခြည်) ဟုလည်း အခေါ်တိကြလီရေ။
ပါမောက္ခရန့်ဂင်းရေ ကရုပြွန်တစ်လုံးဖြင့် စမ်းသပ် လျက်ဟိစဉ် ထိုပြွန်အနီးတွင်ထားမိရေ ဗေရီယမ်ပလတ္တီနိုဆိုင်း ယင်းနိုက်ခေါ် ဓာတ်ဆားပွင့်အချို့ရေ ညဉ့်ကြည့်နာရီကဲ့သို့ တောက်ပစွာအရောင်ထွက်လာခြင်းကို သတိပြုမိရေ။ ကရုပြွန် ဟုနာမည်တွင်ခြင်းမှာ ဆာဝီလျှံကရုဆိုသူက စတင်တီထွင်ခ ရေကြောင့်ဖြစ်ရေ။ ကရုပြွန်ရေ ပ်နှစ်ဖက်ပိတ်ဖန်ပြွန် ဖြစ်ပနာ အတွင်းမှလီကို စုတ်ထုတ်ပြီးကေ လျှပ်စစ်ဓာတ်ခေါင်း နှစ်ခုကို ထိပ်တစ်ဖက်တစ်ချက်မှ ဖန်သားတွင် မြှုပ်သွင်းထား ရေ။ ဓာတ်ခေါင်းရို့ကို လျှပ်စစ်ဓာတ်ဆက်ပီးလိုက်ရေ အခါ ဓာတ်မခေါင်းဘက်မှ ဓာတ်ဖိုခေါင်းဘက်သို့လားရေ အလင်းရောင်ခြည် တစ်မျိုးထွက်ပေါ်လာရေ။ သိပ္ပံပညာတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်ဖိုခေါင်းကိုအန်နုတ်၊ ဓာတ်မခေါင်းကို ကက်သုတ် ဟုခေါ်အနိန်နန့် အဆိုပါဓာတ်မခေါင်းမှ ထွက်ပေါ်လာရေ ရောင်ခြည်ကို ကက်သုတ်ရီး(ကက်သုတ်ရောင်ခြည်)ဟု ခေါ် လီရေ။ ရန့်ဂင်းရေ ထိုကရုပြွန်ကို စက္ကူအနက်ဖြင့်ရစ် ပတ်ထားအနိန်နန့် ကက်သုတ်ရောင်ခြည်ရေ ဖန်နန့်တကွပြွန်ကို ဖုံးထားရေစက္ကူအနက်ရို့ကို ဖောက်ထွင်ပြီး ထွက်မလာနိုင် ပေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် အထက်တွင်ဖော်ပြသည့်အတိုင်း ပြွန်အနီးဟိ ဓာတ်ဆားပွင့်တိ အရောင်ထွက်လာရခြင်းမှာ ပြွန်အတွင်းမှ မျက်စိဖြင့်မမြင်ရရေ အခြားရောင်ခြည်တစ်မျိုး ထွက်လာပနာ သာဖြစ်ရဖို့ဟုရိပ်မိလီရေ။ ရိပ်မိသည့်အတိုင်း စက္ကူအနက် နန့်ရစ်ပတ်ထားရေ ပုံဖမ်းဓာတ်ပုံမှန်တိဖြင့် ထမ်မံစမ်းသပ် ပြန်ရာ ပြွန်အတွင်းမှ အဆိုပါရောင်ခြည်ဆန်း ထွက်ပေါ်လာ ခြင်းကို အသေအချာသိရလီရေ။
သိပ္ပံဆရာကြီးအသီးသီးရို့ဧ လီ့လာစမ်းသပ်ချက်တိ အရ ကက်သုတ်ရောင်ခြည်တွင် အလွန်သေးငယ်ရေ မြူတိ ပါဝင်ပနာ မြူမှုန်ရို့မှာ အီလက်ထရွန်ခေါ် လျှပ်စစ်အမဓာတ်ဝင် နေသည့် မြူမှုန်တိဖြစ်ကတ်ရေ။ အဆိုပါ အီလက်ထရွန် ရို့ရေ လျှပ်စစ်ဓာတ်ဖိုခေါင်းကို အဟိန်ပြင်းစွာဖြင့် ရိုက်ခတ် ရေအခါ ဓာတ်ဖိုခေါင်းလုပ်ထားသည့် သတ္တုဧအက်တမ်တိ အတွင်းသို့တိုင်အောင်စူးဝင်ကတ်ရေ။ ယင့်ချိန် အဆိုပါအက်တမ် ရို့ဧ ဝတ်ဆံနန့်အနီးဆုံးဖြစ်ရေ အီလက်ထရွန်ရို့ဧ အနေ အထားဖွဲ့စည်းပုံ ပျက်ပြားပြောင်းလဲလားရာမှ အိပ်စရီး ရောင်ခြည်ထွက်ပေါ်လာရရေဟု ဆိုလီရေ။
၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဗရက်၊ မော့စလီ၊ ဖွန်လောင်းအား စရေ သိပ္ပံဆရာကြီးတိဧ စမ်းသပ်ချက်တိအရ အိပ်စရီး ရောင်ခြည်ရေ ပွင့်ပုံဟိရေပစ္စည်းတစ်ခုခုအပေါ်သို့ ကျရောက် ရေအခါ စိတ်ဖြာပနာထွက်လားပြီး သက်တံစင်းဖြစ်ပေါ်စေရေ ကို တွိ့ဟိရရေ။ ဒေပိုင်တွိ့ဟိခြင်းမှာ အိပ်စရီးရေ ကက် သုတ်ရောင်ခြည်ကဲ့သို့ အီလက်ထရွန်တိ စီးလျက်ဟိသည့် အီလက်ထရွန်စီးကြောင်းမဟုတ်ပဲ အလင်းနန့် လွန်စွာတူရေ ဖြာထွက်မှုစွမ်းအင်မျိုးဖြစ်ရဖို့ဆိုရေ ယူဆချက်ကို ပိုမိုပနာ ခိုင်လုံလားစေလီရေ။ အဆိုပါသက်တံစင်းတိကို စပက်တြို ဂရမ်ဟုခေါ်ပနာ ဒေသက်တံစင်းတိကို ပုံဖမ်းဓာတ်မှန်ပေါ်သို့ ကျရောက်စေခြင်းဖြင့် ဓာတ်ပုံရိုက်ယူနိုင်ရေ။ ထိုဓာတ်ပုံတိ မှာ အက်တမ်ရို့ဧ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံကိုလိုက်ပနာ တစ်ခုနန့် တစ်ခု မတူကြပေ။ ဒေဓာတ်ပုံတိကို အသေးစိတ်လီ့လာ တိုင်းတာကြည့်ခြင်းအားဖြင့် အက်တမ်ရို့ဧ ဖွဲ့စည်းပုံရို့ကို သိဟိနိုင်ပေရာ ဒေပိုင်အိပ်စရီးသက်တံစင်းအားဖြင့် အက်တမ် အသီးသီးဧ ဖွဲ့စည်းပုံလီ့လာသည့်နည်းကို အိပ်စရီးစပက်စ တြိုစကုပ်ပီဟုခေါ်ရေ။
အိပ်စရီးရေ အမှန်အားဖြင့်လျှပ်စစ်သံလိုက်ရောင်စဉ် ခေါ် ဟိသမျှရောင်ခြည် မျိုးပေါင်းစုံပါဝင်ရေ ရောင်စဉ်တွင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသပါဝင်သည့် ရောင်ခြည်ဖြစ်ရေ။ ထိုရောင် စဉ်တွင်ပါဝင်ရေ ရောင်ခြည်အားလုံးရို့ဧ အလားနှုန်းရေ အလင်းဧအလားနှုန်းနန့် ထပ်တူပင်ဖြစ်ပနာ လှိုင်းအတိုအရှည် တွင်သာကွာခြားကတ်ရေ။ ရောင်စဉ်ဧအလယ်နားတွင် မျက်စိ ဖြင့်မြင်နိုင်ရေ အလင်းရောင်ခြည်တိဟိပနာ ယင်းဧဘေး တစ်ဖက်တွင် ထိုအောက် လှိုင်းတိုရေရောင်ခြည်တိဟိရေ။ ထိုရောင်ခြည်ရို့မှာ အာလတြာဗွိုင်အိုလက်ခေါ် ခရမ်းဘေး ရောင်ခြည်၊ အိပ်စရီးရောင်ခြည်၊ ဂမ္မာရောင်ခြည်ရို့ဖြစ်ကြ ရေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် အိပ်စရီးရောင်ခြည်ရေ အလင်းလှိုင်းရို့
ထက် လှိုင်းအလျားတိုသည့် ရောင်ခြည်အစုတွင်ပါဝင်ရေ။ အိပ်စရီးရောင်ခြည်တွင် လှိုင်းအတိုအရှည်ကွဲပြားရေ ရောင်ခြည်အစားစားပါဝင်ရေ။ အိပ်စရီးအမာ၊ သို့မဟုတ် လှိုင်းတိုတိမှာ အိပ်စရီးအပျော့၊ သို့မဟုတ် လှိုင်းရှည်တိ ထက် အရာဝတ္ထုရို့ကို ပိုမိုပနာ ထိုးဖောက်နိုင်လီရေ။ လျှပ်စစ်ဓာတ်မခေါင်းမှ ထွက်လာသည့် အီလက်ထရွန်
ရို့ဧ အဟိန်မြန်လီလီ ထွက်ပေါ်လာရေ အိပ်စရီးရောင် ခြည်ရို့ရေ သာပနာအားကောင်းလီလီဖြစ်ရေ။ ထို့အတွက် လျှပ်စစ်ခေါင်းနှစ်ခုမှာ ဓာတ်အားခြားနားမှုတိလီ ကောင်းလီ ဖြစ်သည့်အတိုင်း ယခုခေတ်သုံး အလွန်အားကောင်းရေ အိပ်စ ရီးပြွန်ရို့တွင် ဗို့အားသိန်းသန်းအထိဟိရေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကို အသုံးပြုထားရေကို တွိ့ရရေ။ အချို့ အိပ်စရီးပြွန် ရို့တွင် ဗို့အားတစ်သန်းပင် ကျော်ပေသိမ်းရေ။
အိပ်စရီးကို ယခုအခါ အလွန်အရီးပါ အရာရောက်
ရေ ကိစ္စအတိတွင် အသုံးပြုလျက်ဟိရေ။ သို့ရာတွင် အရာ
ဝတ္ထုရို့ကို ထွင်းဖောက်နိုင်ရေသတ္တိကြောင့် ယခင်က အိပ်စ
ရီးကို အသုံးချခသူတိရေ နောင်ကေ အသားအရေတိ
လောင်ကျွမ်းခံရပြီးကေ အချို့မှာ သေလောက်အောင်ပင် ဘေး
အန္တရာယ်တိခရလီရေ။ ယခုအခါ၌မူ အဆိုပါ ဘေးရန်တိမှ
ကာကွယ်နည်းတိ ပေါ်ပေါက်လာပြီဖြစ်ပနာ အိပ်စရီးကို စိတ်ချ
စွာ အသုံးပြုနေနိုင်ကြပေပြီ။
အိပ်စရီးရောင်ခြည်ရေ အရာဝတ္ထုရို့ကိုထွင်းဖောက်
နိုင်ရေဆိုကေလည်း အသားအရေ သစ်သား စရေ သိပ်
ရီးခြင်းနည်းသည့်ပစ္စည်းတိကိုသာ လွယ်ကူစွာ ထွင်းဖောက်
နိုင်ပနာ ကျောက်သတ္တုစရေ သိပ်ရီးခြင်းတိသည့် ပစ္စည်း
တိကိုမူ အထက်ပါပစ္စည်းရို့လောက် လွယ်ကူစွာ ထွင်းဖောက်
နိုင်ခြင်းမဟိချေ။ အိပ်စရီးရောင်ခြည်နန့် ထိတွိ့သည့်အခါ
အချို့ဓာတ်ပစ္စည်းတိရေ အရောင်ထွက်ပနာ အခံမျက်နှာပြင်ပေါ်
၌ အရိပ်ပေါ်တတ်ရေ။ ဇင့်ဆာလဖိုက်ဓာတ် သုတ်လိမ်းထား
ရေ အပြားတစ်ခုခုကို လက်ဧနောက်မှခံပနာ လက်ရှေ့ဟိ
အိပ်စရီးပြွန်မှ ရောင်ခြည်လွှတ်လိုက်ကေ နောက်ခံအပြား
တွင် လက်ရိုးရိုးအရိပ်ပေါ်လာရေကို တွိ့ရပေမည်။ ယင်းသို့
အရိပ်ဖော်ပီးရေကိရိယာကို ဖလူအိုရိုစကုပ်ခေါ် ဓာတ်မှန်
ကိရိယာဟုခေါ်ရေ။ ဒေအရိပ်ကို ပုံဖမ်းဓာတ်မှန်ဖြင့် ကူးယူ
ပါက ရေဒီယိုဂရပ် (ဓာတ်မှန်ပုံ) ဟု ကျွန်ုပ်ရို့ ခေါ်လီ့ဟိ
ရေ အိပ်စရီးဓာတ်ပုံကို ရလီရေ။
အိပ်စရီးရောင်ခြည်ကို အဓိက အသုံးပြုသူတိမှာ
ဆရာဝန်တိနန့် လားစိုက်ဆရာတိပင်ဖြစ်ရေ။ ဆရာဝန်ရို့
ရေ လူနာဧကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းပိုင်း အခြီအနေကို အိပ်စရီး
ဓာတ်ပုံဖြင့် လီ့လာစစ်ဆေးနိုင်ရေ။ အိပ်စရီးဓာတ်ပုံကို
ကြည့်ခြင်းဖြင့် လက်ဟိဖြစ်ပေါ်နီရေရောဂါကိုသာ စစ်ဆေးနိုင်
ရေမဟုတ်၊ နောင်ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ရောဂါတိကိုပင်ကြိုတင်
ပနာသိဟိထားနိုင်ရေ။ အရိုးကျိုးပနာ ဆက်ထားရေနီရာကို
အံကိုက်မကိုက် စစ်ဆေးနိုင်ရေ။ ကိုယ်တွင်း၌ဝင်နီရေ
ကျည်ဆန်ကိုလည်း လွယ်ကူစွာရှာဖွေပနာ ခွဲထုတ်နိုင်ရေ။ လား
စိုက်ဆရာဝန်တိအဖို့မှာ လားရို့၌ ဖြစ်ပွားတတ်ရေ အနာ
အမျိုးမျိုးကို မကုသမီ အိပ်စရီးဓာတ်ပုံဖြင့် လီ့လာစစ်ဆေး
နိုင်ကြလီရေ။
အိပ်စရီးရောင်ခြည် သက်သက်ဖြင့်လည်း ကင်ဆာ
ရောဂါ၊ ယဉ်းနာ၊ ရောင်နာနန့် အခြားအနာတိကို ကုသနိုင်
လီရေ။ သို့ရာတွင် အိပ်စရီးရောင်ခြည်ကို လိုရေထက်
ပိုပနာ ကြာကြာဖြစ်စေ၊ တိတိဖြစ်စေပီးမိပါက လူကိုအန္တရာယ်
ပီးတတ်လီရေ။ အိပ်စရီးကို စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းတိစွာတွင်လည်း
တစ်နေ့တစ်ခြားတိုးချဲ့ပနာ ထိရောက်စွာ အသုံးပြုလာကြပြီ။
အထုူးအနိန်နန့် ပြုလုပ်ပြီးပစ္စည်းတိဧ အတွင်းပိုင်းအခြီအနေကို
ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရာတွင် အသုံးတိလီရေ။ ရဲအရာဟိတိ၊
အကောက်အရာဟိတိရေ မိမိရို့ မသင်္ကာရေ ကုန်ထုပ်တိ
အတွင်း၌ မည်သို့ရေပစ္စည်းတိပါရေကို လွယ်ကူစွာကြည့်ရှု
နိုင်ရန် အသုံးပြုကတ်ရေ။ စိန်၊ ပုလဲ စသည့် အဖိုးတန်
ကျောက်မျက်ရတနာတိ စစ်ရေ၊ မစစ်ရေကိုလည်း အိပ်စ
ရီးကိရိယာနန့်ပင် စစ်ဆေးနိုင်ရေ။ လျှပ်စစ်ဓာတ်နန့်ဆိုင်
ရေကိရိယာရို့တွင် အတွင်းဟိကြေးနန်းကြိုးတိ ပြတ်တောက်
နေခြင်းဟိ မဟိကိုလည်း စစ်ဆေးနိုင်ရေ။ သံ၊ သံမဏိ၊ သတ္တု
ရို့ဖြင့် သွန်းလုပ်ရရေ ပစ္စည်းကိရိယာ အမျိုးမျိုးအတွင်း၌
အနာအဆာ ပါ မပါကို စစ်ဆေးရာတွင်လည်း ယခုအခါ
အိပ်စရီးကို တွင်တွင်ကြီး ထိရောက်စွာ အသုံးပြုလျက်ဟိကြ
ပေပြီ။ ရှေးပန်းချီကျော်ကြီးရို့ဧ လက်ရာဟုထင်ရရေ
ပန်းချီကားတိကို အိပ်စရီးကိရိယာဖြင့် အတုနန့်အစစ် ခွဲခြား
ပြနိုင်ရေ။ ဒေမျှသာမဟုတ်သိမ်း၊ အိပ်စရီးတွင် အခြားအသုံး
ဝင်သည့်အချက် အမြောက်အမြားဟိသိမ်းရေ။ ဟက်ဖနီယမ်ဟု
ခေါ်ရေ ဓာတုဒြပ်စင်အသစ်ကို အိပ်စရီးရောင်ခြည် အသုံးချ
ခြင်းဖြင့်ပင်ကေ တွိ့ဟိခလီရေ။[4]
ကိုးကား
edit- ↑ David Attwood (1999). Soft X-rays and extreme ultraviolet radiation. Cambridge University. p. 2. ISBN 978-0-521-65214-8. Archived from the original on 12 April 2011. Retrieved 21 April 2016.
- ↑ "X-Rays". NASA. Archived from the original on 22 November 2012. Retrieved November 7, 2012.
- ↑ Novelline, Robert (1997). Squire's Fundamentals of Radiology. Harvard University Press. 5th edition. ISBN 0-674-83339-2.
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၅)
ပြင်ပလင့်
edit- Historical X-ray tubes
- Röntgen's 1895 article, on line and analyzed on BibNum Archived 9 May 2016 at the Wayback Machine. [click 'à télécharger' for English analysis]
- Example Radiograph: Fractured Humerus
- A Photograph of an X-ray Machine Archived 10 August 2007 at the Wayback Machine.
- X-ray Safety
- An X-ray tube demonstration (Animation)
- 1896 Article: "On a New Kind of Rays"
- "Digital X-Ray Technologies Project" Archived 3 February 2014 at the Wayback Machine.
- What is Radiology? Archived 29 July 2010 at the Wayback Machine. a simple tutorial
- 50,000 X-ray, MRI, and CT pictures Archived 5 August 2010 at the Wayback Machine. MedPix medical image database
- Index of Early Bremsstrahlung Articles Archived 30 November 2016 at the Wayback Machine.
- Extraordinary X-Rays Archived 27 June 2010 at the Wayback Machine. – slideshow by Life
- X-rays and crystals
