အနောက်တိုင်းဖီလိုဆိုဖီ ရေ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံတိ သို့မဟုတ် ရှေးဟောင်းဂရိနန့် ရောမရို့မှအစပြု၍ ဥရောပအလယ်ပိုင်းနန့်အနောက်ဘက်နန့် ကိုလံဘတ်စ်၊ အမေရိကရို့မှစ၍ ဒဿနတွေးခေါ်မှုကို ရည်ညွှန်းရေ။ အရှေ့တိုင်းဖီလိုဆိုဖီစွာ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ပါရှန်း၊ ဂျပန်နန့် ကိုရီးယားဒဿန ရို့ကိုခေါ်ဆိုရေ။
ရာစုနှစ်တိတစ်လျှောက် အနောက်တိုင်းဖီလိုဆိုဖီရေ အနောက်တိုင်း ဘာသာ၊ သိပ္ပံ၊ သင်္ချာနန့် နိုင်ငံရီး ရို့မှ ကြီးတိစွာ လွှမ်းမိုး ရဟိခရေ။ အမှန်စင်စစ်၊ ရှေးခေတ်ကာလ၌ "ဖီလိုဆိုဖီ(Philosophy)" ဟူသော စကားလုံးရေ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုအားလုံးကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုလိဟိပြီး ၁၇ ရာစုနှောင်းပိုင်းအထိ၊ သဘာဝသိပ္ပံ (ရူပဗေဒ၊ နက္ခတ္တဗေဒ၊ ဇီဝဗေဒ) ကို "သဘာဝဖီလိုဆိုဖီ" ဧ အကိုင်းအခက်တိအဖြစ် ရည်ညွှန်းဆဲဖြစ်ရေ ။
၎င်းရေ အာဗြဟံဘာသာတရား တိဧ သွန်သင်ချက်တိ (ဂျူးဒဿနိကဗေဒ၊ ခရစ်ယာန်ဒဿနနန့် အစ္စလာမ့်ဒဿန) ရို့လည်း လွှမ်းမိုးခရေ ။
အရိုးချင်းဆုံးပြောရကေ အနောက်တိုင်းဖီလိုဆိုဖီ ရေ “အမှန်တရား” ကို ရှာဖွေပြီး သက်သေပြရန် ကြိုးပမ်းနီ ကေလည်း အရှေ့တိုင်းဖီလိုဆိုဖီ က အမှန်တရားကို လက်ခံပြီး မျှတမူကို ရှာဖွေရန် ပို၍ စိတ်ဝင်စားရေ ။ အနောက်တိုင်းသားတိရေ တစ်ဦးချင်းအခွင့်အရီးတိ၊ အမှန်တရားရှာဖွေတိတွင် စိတ်ဝင်စားမူ ပိုမိုကတ်ရေ။ အရှေ့တိုင်းသားတို့ရေ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လုံးဧ လူမှုရီးတာဝန်ယူ၊ အမှန်တရားရှာဖွေမူကို ပို၍အလီးရေကိုတွိ့ရရေ။ [1]