ဟိန္ဒူဘာသာရေ ကမ္ဘာ့သက်တမ်းအရင့်ဆုံး၊ သမိုင်းအရှည်ကြာဆုံးရေ ဘာသာတရားဖြစ်ရေ။[1] [2] သူဧကျမ်းစာတိရေ ဘီစီ ၃၀ဝ၀ ဝန်းကျင်ကပင် လူရို့ဧ ကိုးကွယ်မှုကဏ္ဍတွင် နီရာယူခပြီးဖြစ်ရေ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဧ အကြီးဆုံးဘာသာတရား လည်းဖြစ်ရေ။ ဟိန္ဒူဘာသာဝင်သူတိရေ ကိုယ့်ဘာသာကို သနာတနာဓမ္မ (သင်္သကရိုက် - सनातन धर्म၊ ထာဝရဘာသာတရား) ခေါ်ရေ။ ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ရေ မိမိရို့ ယုံကြည် ကိုးကွယ်သည့် အယူဝါဒကို သနာတနဓမ္မ (ထာဝရ တည်မြဲနီရေ ဘာသာတရား)ဟု ခေါ်ကတ်ရေ။ အကြောင်းမူကား ဟိန္ဒူအယူဝါဒရေ ထာဝရ တည်မြဲနီရေ အဆုံးအမဟု ယူဆထားသည့် ဝေဒကျမ်း၌ ပါဟိရေ အဆုံးအမတိကို အခြေခံပြုထားရေကြောင့် ဖြစ်လီရေ။
ဟိန္ဒူအယူဝါဒရေ အခြားရေဝါဒတိကဲ့သို့ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးတယောက်က စတင်တည်ထောင်ထားသည့် အယူဝါဒ မဟုတ်ပေ။ သို့ဖြစ်၍ ဟိန္ဒူအယူဝါဒဟူရေ အမည်နာမရေ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ၊ ခရစ်ယန် အယူဝါဒ စရေရို့ကဲ့သို့ စတင်တည်ထောင်သူဧ အမည်နာမကိုစွဲ၍ တွင်နီရေ အမည်နာမမျိုး မဟုတ်ပေ။
အမှန် စင်စစ် ဟိန္ဒူ ဆိုသည့် စကားလုံးကို မည်သည့် ဝေဒကျမ်း နန့် အခြား ကျမ်းစာတွင်မျှ တွေ့ဟိရမည် မဟုတ်ပါ။ အိန္ဒူ မြစ်ဧ တစ်ဖက်ကမ်းတွင် နီသူတိကို ဟိုဘက်မှ သူတိက ခေါ်ဆိုရာမှ ဟိန္ဒူ ဟု ဖြစ်တည် ခခြင်း ဖြစ်ရေ ဟု သမိုင်းပညာသျှင် အချို့ဆိုကတ်ရေ။
ဟိန္ဒူအယူဝါဒဧ အရင်းအမြစ်ကို စိစစ်လေ့လာကြည့်ကေ မှုန်ဝါးဝါးသာ တွေ့မြင်ရလိမ့်မည်။ သို့ရာတွင် ဟိန္ဒူအယူဝါဒရေ ခရစ်နှစ်မစမီ ရှေ့ယခင့်ယခင်က အာရိယန်လူမျိုးတိ အိန္ဒိယသို့ ပြောင်းရွှေ့လာကတ်စဉ် သူရို့နန့် တပါတည်းပါလာသည့် ဗြဟ္မဏ အယူဝါဒမှ ကြီးထွားဖွံဖြိုးလာသည့် အယူဝါဒဖြစ်ရေဟူ၍ကား လက်ခံယုံကြည်ကတ်ရေ။ ဟိန္ဒူအယူဝါဒရေ သမိုင်းခေတ်မတိုင်မီက ပေါ်ပေါက်ခရေ ရှေးအကျဆုံး အယူအဆဝါဒ ဖြစ်ရေဟု ယူဆထားကတ်ရေ။ လွန်ခသည့်နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော်အတွင်း ဟိန္ဒူအယူဝါဒ လောက၌ သူတော်စင် ရသေ့တိ၊ တမန်တော်တိ၊ ဒဿနဗေဒပညာသျှင်တိ အမြောက်အမြား ပေါ်ထွက်ခရေ။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်တိရေ ဟိန္ဒူအယူဝါဒဧ အဆုံးအမ ဓလေ့ထုံးစံ၊ အစဉ်အလာတိကို ထွန်းကားပြန့်ပွားအောင် ပြုမူဆောင်ရွက်ခကတ်လီရေ။
ဟိန္ဒူအယူဝါဒဧ ဒဿန (အဘိဓမ္မာ)ရေ ကျယ်ပြန့်ရေ။ ထွေပြားရေ။ ဟိန္ဒူအယူဝါဒ၌ ဒဿန ခြောက်မျိုးကွဲပြားနီရေ။ ယင်းခြောက်မျိုးကို ဆဒဿန (ဒဿနခြောက်မျိုး)ဟု ခေါ်ရေ။ ယင်းဒဿနခြောက်မျိုးရေ ဘီစီငါးရာစုနှစ် မတိုင်မီကပင် စတင်ပေါ်ပေါက်ရေဟု အဆိုဟိရေ။ ယင်းခြောက်မျိုး ကား ဉာယ၊ ဝိသေသိက၊ သံခယာ၊ ယောဂ၊ ပုဗ္ဗမီမံသာ၊ သို့မဟုတ် မီမံသာ၊ ဝေဒန္တရို့ ဖြစ်ရေ။
- ဉာယ ဒဿနကို တီထွင်သူမှာ ဂေါတမ မဟာရသေ့ ဖြစ်ရေ။ ဉာယဒဿနာရေ စူးစမ်းဆင်ခြင်မှုအရ ပေါ်လာသည့် ယထာဘူတကျရေ အတွေးအခေါ် ဖြစ်ရေ။
- ဝိသေသိကဒဿနကို စတင်သူမှာ ကဏာဒ မဟာရသေ့ ဖြစ်ရေ။ ဝိသေသိက ဒဿနဧ ရည်ရွယ်ချက်မှာ သတ္တဝါတိအား လွတ်မြောက်ငြိမ်းချမ်းမှု ရဟိစေရန် ဖြစ်ရေ။
- သံခယာ ဒဿနကို စတင်တီထွင်သူမှာ ကပိလ မဟာရသေ့ဖြစ်ရေ။ သံခယာဒဿန ရေ ထာဝရ ဘုရားသခင် တည်ဟိမှုကို အယူမဟိရေ ဒဿန ဖြစ်ရေ။
- ယောဂဒဿနကို စတင်သူမှာ ဇေမိနီ မဟာရသေ့ ဖြစ်ရေ။
- မီမံသာကို ပုဗ္ဗမီမံသာဟုလည်း ခေါ်ရေ။ မီမံသာဒဿနဧ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဝေဒကျမ်းတိ၌ ပါဟိသည့် အယူဝါဒရီး ဓလေ့ထုံးစံတိကို အကာအကွယ်ပီးရန်နန့် ထောက်ခံ အားပီးရန် ဖြစ်ရေ။
- ဝေဒန္တဒဿနရေ ဥပနိသျှဒ်မှ ဖြစ်ထွန်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်ရေ။ ဥပနိသျှဒ်၌ ဝေဒအယူအဆရေ တိုးတက်မှု အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခရေ။ ထိုကြောင့် ဥပနိသျှဒ်ကို ဝေဒဧ အဆုံး (ဝေဒန္တ)ဟုခေါ်ခြင်း ဖြစ်လီရေ။
အတ္တမာ edit
ဟိန္ဒူအယူဝါဒအရ နတ်၊ လူ၊ တော၊ တောင်၊ ရေ၊ မြေ စရေ ဟိဟိသမျှ အရာဝတ္တုတိရေ ပရမတ္တမာ ခေါ် ဘုရား သခင်ဧ အစိတ်အပိုင်းမျှသာ ဖြစ်ရေ။ ထို့ပြင် ဤမျက်မှောက် ကမ္ဘာလောကရေ မာယာ (အထင်အမှတ် မှားနီခြင်း)မျှသာ ဖြစ်ရေ၊ မလွဲမသွေ ပျက်စီးလားရမည်။ မသိအပ်သည့်၊ မသိရသည့် ပရမတ္တမာခေါ် ဘုရားသခင်ရေကား ပြောင်းလဲခြင်းမဟိပဲ နိစ္စထာဝရ တည်မြဲနီရေအရာ ဖြစ်ရေ။
ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ရေ အတ္တမာ (ဝိဉာဉ်)ကို ယုံကြည်ကတ်သူတိ ဖြစ်ဧ။ ဟိန္ဒူအယူဝါဒအရ အတ္တမာရေ ကံတရားဧ အဟိန်အဟုန် မကုန်မချင်း မရမတ္တမာနန့် လားရောက် ရောနှောပေါင်းဆုံမှု မဖြစ်မချင်း၊ အသင်္ချေ အနန္တဘဝသံသရာ၌ ထပ်ခါထပ်ခါ ပဋိသန္ဓေ တည်နီရပေလိမ့်မည်။ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ရေ မိမိကိုယ်ကို မိမိမြင့်ရာသို့လည်း တက်စေနိုင်ရေ။ နိမ့်ရာသို့လည်း ကျစေနိုင်ရေ။ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ရေ မကောင်းမှုကို ပြုလုပ်ကေ ကွယ်လွန်လားပြီးသည့်နောက်၌ အတိဒုက္ခ ရောက်ရလီရေ။ သို့မဟုတ် ငရဲခံရလီရေ။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြုလုပ်ကေကား နတ်ရွာသို့လားရလီရေ။ ငရဲပြည်၌ ခံရသည့် ဒုက္ခရေ လည်းကောင်း၊ နတ်ပြည်၌ စံရသည့် သုခရေလည်းကောင်း အစဉ်ထာဝရ တည်မြဲမနီပေ။ အတ္တမာ (ဝိဉာဉ်)ရေ မောက္ခ (လွတ်ငြိမ်းမှု)ကို မရမချင်း၊ မိမိဧ မူရင်း အိမ်ဂေဟာဖြစ်သည့် ဗြဟ္မနန့် လားရောက် မပေါင်းမချင်း ဘဝအသစ် ဖြစ်မြဲ ဖြစ်နီပေလိမ့်မည်။ မောက္ခ (လွတ်ငြိမ်းမှု)ရေ ယုံကြည် ကိုးကွယ်မှုဖြင့် ရဟိသည့်အရာမဟုတ်။ လက်တွိ့ကျင့်ကြံအားထုတ်မှ ရဟိနိုင်သည့်အရာ ဖြစ်ရေ။
ကိုးကွယ်သည့် ဘုရား နန့် နတ်ဒေဝါတိ edit
ဟိန္ဒူ အယူဝါဒတွင် လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခြင်း ကို ခွင့်ပြုထားရေ။ သံသရာမှ လွတ်လိုသူတိ ရေ ဘုရားသျှင်ကို ကိုးကွယ်နိုင်ရေ။ ရုပ်လောကတွင် အကူအညီ လိုသူတိ ဒေဝါနတ်တိကို ကိုးကွယ်နိုင်ရေ။
ဘုရားကိုးကွယ်ခြင်း တွင် ၃ မျိုးဟိရေ။ ဘုရားသျှင်အား ဘဂဝါးန် ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ကိုးကွယ်ခြင်း၊ ဘုရားသျှင်ဧ နီရာကားရ ရုပ်နာမ် ချုပ်ငြိမ်းခြင်း သဘာဝကို ကိုးကွယ်ခြင်း နန့် သက်ဟိတိုင်းတွင် တည်ဟိရေ ဘုရားသျှင် ဧ ပရမားသ်မား မဟာဝိညာဉ် တော် ကို ကိုးကွယ်ခြင်း ဟူ၍ ဖြစ်ရေ။
ဟိန္ဒူအယူဝါဒ၌ နတ်ဘုရားတိကို ကိုးကွယ်သည့် အလေ့အထလည်းဟိရေ။ ဝေဒကျမ်းဂန်ဧ ဓမ္မဂီတတိ၌ ပါဟိသည့် နတ်ကြီးတိအနက် ဣန္ဒရ၊ အဂ္ဂနိ၊ သူရိယ စရေ နတ်အတိအပြားရေ ခေတ်သစ် ဟိန္ဒူအယူ ဝါဒ၌ ခေတ်မစားတော့ပေ။ ဗြဟ္မမှာမူ ခြွင်းချက်ဖြစ်ရေ။ ဟိန္ဒူအယူဝါဒရေ ဗြဟ္မဏ အယူဝါဒမှ ပရမတ္တမာခေါ် ဣဿရအယူဝါဒကို အမွေအနှစ်အဖြစ် လက်ခံရယူထားလီရေ။ ယင်းဣဿရရေ နိစ္စထာဝရ တည်ဟိနီရေ။ အရာဝတ္ထုဟူသမျှ မူလဘူတအကြောင်းတရား ဖြစ်ရေ။ အရာဝတ္ထုဟူသမျှ အပြီးသတ်အချိန်တွင် ပြန်လားရသည့် နောက်ဆုံး အိမ်ဂေဟာလည်း ဖြစ်ရေ။ ပရမတ္တမာခေါ်သည့် ယင်းဣဿရရေ တရိမုရတိခေါ်သည့် ဘုရားသုံးပါးအစု၌ တည်ဟိနီရေ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဘုရား သုံးပါးအစုမှတစ်ဆင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စ ပြုလုပ်ရေဟူ၍လည်းကောင်း အယူဟိကတ်ရေ။ ဘုရားသုံးပါးကား လောကကို ဖန်ဆင်းသူ ဗြဟ္မာ၊ လောကကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်သူ ဗိရှနု(ဗိဿနိုး)၊ လောကကို ဖျက်ဆီးပြီး လောကအသစ် ဘဝအသစ် တစ်ခုကို ထပ်မံဖန်ဆင်းသူ ဟိဗ (သိဝ)ရို့ ဖြစ်ကတ်ရေ။ ယင်းဘုရားသုံးပါးအနက် ဗြဟ္မကို ပူဇော်ပသသည့် ဓလေ့ထုံးစံ အလွန် နည်းရေ။ အိန္ဒိယတစ်နိုင်ငံလုံး၌ ဗြဟ္မာကို ရည်စူး၍ ဆောက်လုပ်ထားသည့် ဘုရားကျောင်း အရေအတွက်ရေ အလွန်တရာ နည်းပါးရေ။ ဗိဿနိုး နန့် သိဝကိုမူ ခေတ်အဆက်ဆက်ကစပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပူဇော်ပသလေ့ဟိကတ်ရေ။ ယင်း အဓိက ဘုရားတိအပြင် အခြားနတ်တိ၊ မြင့်မြတ်ရေဟု ယူဆသည့် အရာတိကိုလည်း ကိုးကွယ်ကတ် လီရေ။ ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ရေ နွားမကိုလည်း အလေးအမြတ် ပြုကတ်လီရေ။
ဟိန္ဒူ အယူဝါဒလောက၌ သိဝကို ကိုးကွယ်သူ (ရှိုက်ဝ)နန့် ဗိဿနိုးကို ကိုးကွယ်သူ (ဗိုက်ရှနဝ)ရို့ရေ မူဝါဒ အခြေခံအရ နှစ်ဂိုဏ်းကွဲနီရေ။ သိဝ ကိုးကွယ်သူတိကို ရှံကရက ဦးဆောင်ပြီးကေ ဗိဿနိုးကိုးကွယ်သူတိကို ရာမနုဇက ဦးဆောင်ရေ။ ရှံကရ (အေဒီ ၁၉ ရာစု)ရေ ဗြဟ္မဏရို့ဧ ရှေး ဟောင်း ဝေဒန္တ ဒဿနကို ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်ဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်လျက် သိဝ ကိုးကွယ်မှု ထွန်းကား ပြန့်ပွားအောင် ပြုလုပ်ခရေ။ သိဝ ကိုးကွယ်သူတိက ရှံကရအား သူရို့နတ်ဘုရားဧ ကိုယ်ပွားဖြစ်သူ လူသားဟု ထင်မှတ်ယူဆကတ်ရေ။ ရှံကရရေ အသိပညာကို အောက်တန်းအသိပညာနန့် အထက်တန်း အသိပညာဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြား ပြထားရေ။ အောက်တန်းအသိပညာရေ ဤကမ္ဘာလောကအား တကယ်အမှန် (ပရမတ်)ဟု ထင်မြင် ယူဆရေ။ အထက်တန်း အသိပညာကမူ ဤကမ္ဘာလောကအား မာယာ(ပညတ်)ဟု ထင်မြင် ယူဆရေ။ အထက်တန်း အသိပညာအဆင့်သို့ ရောက်ဟိရီး အတွက် ဝေဒကို သင်အံလေ့လာခြင်း၊ ဘာဝနာ ပွားတိအားထုတ်ခြင်း လိုအပ်ရေဟု ဆိုထားရေ။ ရှံကရရေ ဗုဒ္ဓဧ နည်းနိသျည်းကို အတုယူပြီးကေ ဟိန္ဒူ အယူဝါဒဆိုင်ရာ ဘုန်းကြီးလောကနန့် ဘုန်းကြီးကျောင်းတိကို အိန္ဒိယအနှံ့အပြားတွင် တည်ထောင်ခရေ။ ရှံကရဧဂိုဏ်းရေ သိဝ ကိုးကွယ်သည့် ဂိုဏ်းဖြစ်ရေ။
အခြားဂိုဏ်းတစ်ခုကား ဗိဿနိုးကို ကိုးကွယ်ပူဇော်သည့်ဂိုဏ်း ဖြစ်ရေ။ လူ့ပြည်လူ့လောကသို့ လူသားအဖြစ် ဆင်းသက်လာရေ ဗိဿနိုးဧ ကိုးပွားတိအနက် ကရိရှနရေ အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်ရေ။ ဗိဿနိုးဝါဒကို ဖြန့်ဖြူးသူကား ရာမနုဇ (အေဒီ ၁၃ ရာစု) ဖြစ်ရေ။ ရာမနုဇကို ဆက်ခံသူတိအနက် မာဓဝ (အေဒီ ၁၃ ရာစု)၊ ရာမနန္ဒ (အေဒီ ၁၄ ရာစု)ရို့ရေ ထင်ရှားသူတိ ဖြစ်ကတ်ရေ။ ယင်းဂိုဏ်းကြီးနှစ်ဂိုဏ်းကား ဟိန္ဒူ အယူဝါဒဧ အဓိကဂိုဏ်းကြီးနှစ်ဂိုဏ်း ဖြစ်လီရေ။ ဟိန္ဒူအယူဝါဒ၌ အခမ်းအနား ကျင်းပမှုနန့် ပူဇော်ဝတ်ပြုမှုတိကို ဗြဟ္မဏ(ပုဏ္ဏား)တိက ဦးဆောင် ပြုလုပ်ကတ်ရေ။ ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ဧ အယူဝါဒနန့် ပတ်သက်ဆက်နွှယ်နီရေ အခမ်းအနားတိကို ဆံဆ ကာရ်ဟု ခေါ်ရေ။ အခမ်း အနားတိအနက် အချို့မှာ ဗြဟ္မဏ၊ ခတ္တိယ အမျိုးဇာတ်တိနန့်သာ သက်ဆိုင်ပြီးကေ အချို့ကား အားလုံးနန့် သက်ဆိုင်ရေ။ မမွေးဖွားခင် အမိဝမ်းတွင်း၌ ပဋိသန္ဓေ တည်နီစဉ်က စပြီးကေ ကွယ်လွန်ပြီးသည့်နောက်အထိ အခမ်းအနား အမျိုးမျိုးကို ကျင်းပပြုလုပ်ကတ်ရေ။ ယင်းအခမ်း အနားထဲတွင် နာမည်ပီး အခမ်းအနား၊ စလွယ်ချည်ကြိုးသိုင်း အခမ်းအနား၊ လက်ထပ်မင်္ဂလာအခမ်းအနား စရေရို့ ပါဝင်ရေ။ နှစ်စဉ် ကျင်းပသည့် အယူဝါဒရီးရာ ပွဲသဘင်တိလည်း ဟိရေ။ ယင်းပွဲသဘင်တိအနက် သီတင်းကျွတ်လကွယ်နီ့၌ ကျင်းပရေ ဒီဝါလီ(ဒီပါဝလီ)၊ သို့မဟုတ် ဒီပါဝလီခေါ် မီးထွန်းပွဲရေ ထင်ရှားရေ ပွဲသဘင်တစ်ခု ဖြစ်ရေ။ ဒီဝါလီပွဲရေ လက်ရှ်မီးမယ်တော် ကို ပူဇော်သည့် ပွဲသဘင် ဖြစ်ရေ။
မြို့ပြတိ၌လည်းကောင်း၊ ကျေးရွာတိ၌လည်းကောင်း ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းတိ အတိအပြား ဟိလီရေ။ ဘုရားတိကို ပူဇော်ပသရာ၌ ပူဇော်ဖွယ်ပစ္စည်းတိမှာ တိရေအားဖြင့် ပန်း၊ သစ်သီး၊ သစ်ရွက် စရေရို့ ဖြစ်ကတ်ရေ။
ကျမ်းစာတိ edit
ဟိန္ဒူအယူဝါဒ၌ သက္ကတဘာသာဖြင့် ရီးသားထားသည့် ဓမ္မကျမ်းဂန်တိ ဟိလီရေ။ ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ရေ ယင်းကျမ်းဂန်တိအနက် ဝေဒကျမ်းတိကို ဘုရားသခင်ဧ မုခပါဌ်ဟု ယူဆပြီးကေ အထူးသဖြင့် လီးစား မြတ်နိုးကတ်ရေ။ ဝေဒရေ ရိဂ်ဝေဒ၊ ယဇုဝေဒ၊ သာမဝေဒ၊ အထဗ္ဗဝေဒဟူ၍ လေးမျိုး ပြားရေ။ ယင်းလေးမျိုးအနက် ရိဂ်ဝေဒရေ ရှေးအကျဆုံးလည်း ဖြစ်ရေ။ အရီးအကြီးဆုံးလည်း ဖြစ်ရေ။ ဝေဒကျမ်းတိ၌ သံဟိတာ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အာရညက၊ ဥပနိသျှဒ်ဟူ၍လည်း အပိုင်းလေးပိုင်း ခွဲခြားထားရေ။ ဝေဒကျမ်းတိအပြင် ပုရာဏ်ကျမ်းတိ၊ မဟာကဗျာကျမ်းတိလည်း ဟိရေ။ ရာမယဏနန့် မဟာဘာရတရေ ဟိန္ဒူအယူဝါဒနန့် စာပေလောက၌ ထင်ရှားကျော်ကြားရေ မဟာကဗျာကျမ်းကြီးနှစ်စောင် ဖြစ်ရေ။ ရာမယဏကို ဝါလမိကိ(ဝမ္မိကိ)ရသေ့က ရီးသားထားပြီးကေ မဟာဘာရတကို ဗျာသရသေ့ ရီးသားရေ။ ရာမာယဏ၌ အယုဒ္ဓယပြည့်သျှင် ဘုရင်ဒသရထဧ သားတော် ရာမအကြောင်းကို သက္ကတဘာသာ ကဗျာအဖွဲ့ဖြင့် ရီးသားထားရေ။ မဟာဘာရတ၌ကား ဓတရဋ္ဌဧ သားတော်တစ်ရာနန့် ပဏ္ဍုဧသားတော် ငါးပါးရို့ဧ စစ်ပွဲအကြောင်းကို ရီးသားဖွဲ့ဆိုထားလီရေ။ မဟာဘာရတ၌ ဟိန္ဒူအယူဝါဒဧ အမြင့်မြတ်ဆုံး ပိဋကတ်တစ်ခုအနီဖြင့် လီးစားမြတ်နိုးအပ်သည့် ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်း (Bhagavad Gita) လည်း ပါဟိလီရေ။
ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်း (Bhagavad Gita) edit
ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးအကျဆုံး ကျမ်းဟု ဆိုကတ်ရေ။ ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းကို ဥပနီသျှဒ် ကျမ်းရို့ဧ အနှစ်သာရ အဖြစ် ဂီသိုးပနီသျှဒ် ဟုလည်း ခေါ်ရေ။ ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းကို ဘုရားသျှင် ကရိသ်ျှဏ က ဘီစီ ၃၅၃၄ ခန့်က ကူရူသျှေသရ ဟူရေ စစ်မြေပြင်တွင် မိမိတာဝန်ကို သံယောဇဉ်ကြောင့် ထမ်းဆောင်ရန် ချီတုံချတုံ ဖြစ်နီရေ စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အရ်ဂျုန မူတည်ထားပြီး လောကလူသား အားလုံး အတွက် ဟောကြားခရေ ကျမ်းဖြစ်ရေ။ ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းရေ ဘာသာတစ်ခု လူမျိုး တစ်မျိုး အတွက် မဟုတ်ဘဲ လူသားအားလုံး အတွက် ကျမ်းဖြစ်ရေ။ ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းရေ ပါဒပေါင်း ၇၀၀ ဟိပြီး ယင်းကို အခန်း ၁၈ ခန်း ဖြင့် ပိုင်းခြားထားရေ။ ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်း တွင် အောက်ပါ အကြောင်းတရား ငါးပါး ကို ဆွေးနွေးထားပေရေ။
ဘုရား ( အီသွျှရ) edit
လောကတွင် ဘုရားဟိသလား၊ ဘုရားရေ သက်ဟိထင်ရှား ဟိသလား၊ ဘုရားသျှင်ဧ ဂုဏ်တော် တိကား ဇာလဲ၊ ဘုရားသျှင်နန့် သက်ဟိရို့အကြား မည်သို့ ဆက်စပ်မှု ဟိသနည်း။ ဘုရားကို ဆုတောင်ကေ ရသလား၊ ဘုရားသျှင်အား ဆွမ်းပန်းရေချမ်း၊ ဆီမီး စရေရို့ ဆက်ကပ်ကေ အကျိုးဟိမဟိ၊ သံသရာမှ လွတ်မြောက်ခြင်း တွင် ဘုရားသျှင်ဧ အကူအညီ လို မလို၊ ဘုရားသျှင်ရေ ကိုးကွယ်ရုံသက်သက်လော။ သို့မဟုတ် ဘုရားသျှင်ရေ ချစ်မြတ်နိုးရရေ ပုဂ္ဂိုလ်လော စသည့် အကြောင်းအရာ ပေါင်းတိစွာကို ဆွေးနွေးထားရေ။
သက်ရှီ (ဇီဝ) edit
သက်ဟိ ဆိုရေမှာ မိမိဖြစ်ရေ။ ထိုမိမိရေ ရုပ်ခန္ဓာကိုယ်လော။ စိတ်လော၊သို့မဟုတ် ရုပ်နန့် နာမ်လွန်ရာ ဖြစ်သလော၊ လူတစ်ယောက် သေဆုံးရေ ဆိုပါက မည်သူ သေဆုံးသနည်း၊ နောင်ဘ၀ ကူးရေ ဟုပြောရေ အခါ မည်သူက ကူးသနည်း။ ခန္ဓာကိုယ် စဉ်ဆက်မပြတ် ပြောင်းလဲနီကေလည်း မိမိဟု သိနီရေ မပြောင်းလဲသည့် အရာရေ မည်သူနည်း။ ထိုသက်ဟိရေ မည်သူနည်း။ ဘုရားသျှင် နန့် ဆက်စပ်မှု ဟိပါသလား။ သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေ အခါ သက်ဟိရေ ဘယ်ကို ရောက်လားသနည်း။ စရေ လီးနက်သည့် အကြောင်းအရာ တိကို ဆွေးနွေး ထားပေရေ။
ပ်ရ ကရိသီး ( သဘာဝတရား) edit
ရုပ်လောက သဘာဝတရား ဆိုရေ မှာ ဇာလဲ၊ ယင်းရေ အသက်ဟိလော၊ အသက်မဲ့လော။ စကြဝဠာ ဧ ဆန်းကြယ်မှု အားလုံးရေ သူ့ ဖာသာ တိုက်ဆိုင်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာရေလား။ သဘာဝတရား ဧ မှန်ကန် တိကျရေ ဖြစ်စဉ်တိအပေါ်တွင် သက်ဟိဧ လွှမ်းမိုးမှု ဟိရေလား။ ခြောက်ပေ ပင် မပြည့်ရေ၊ သက်တမ်း ၁၀၀ ပင်မဟိရေ လူသားတိက အလွန်ကြီးမားရေ လေယာဉ်ပျံတိ ဂြိုဟ်တုတိ ကွန်ပြုတာတိ စမတ်ဖုန်းတိ ကို ထွင်နိုင်ရေ ဟုဆိုကေ လူထက် အဆ ၁၀၀ ကြီးရေ၊ အသိဉာဏ် အဆ ၁၀၀ တိရေ အခြားသတ္တဝါတိ စကြဝဠာ တွင် မဟိနိုင်ပြီလော၊ လူ့ထက် အဆပေါင်း မှန်းဆ၍ မရနိုင်ရေ ဘုရား ရေ စကြဝဠာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဟု ဆိုကေ ဖြစ်နိုင်ပါမည် လော။ စသည့် မေးခွန်းပေါင်းတိစွာ ဧ အဖြေကို လည်း သိရမည် ဖြစ်ရေ။
ကာလ ( အချိန်) edit
ဘဂဝဒ်ဂီသာကျမ်းတွင် နောက်ထပ်ဆွေးနွေးထားသည့် အကြောင်းအရာ ရေ အချိန် ဖြစ်ရေ။ ထို အချိန်ကို ကာလ်ဟု ဖော်ပြရေ။ အချိန်သည့် ဘယ်က စခသနည်း ။ ဘယ်မှာ ဆုံးမည်နည်း။ စကြဝဠာ အချိန်၊ လူ့အချိန်၊ နတ်အချိန်၊ တိရစ္ဆာရို့ဧ အချိန် စရေရို့အကြား မည်မျှ ခြားနားသနည်း။ စကြဝဠာဧ သက်တမ်းနန့် လူ့သက်တမ်း၊ အချိန်မဟိရေ နီရာ။ လူ့ဘဝဧ အရီးကြီးဆုံး အချိန်ရေ မည်သည့် အချိန် ဖြစ်မည်နည်း။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ စသည့် အကြောင်းအရာတိကို တွေ့ရမည် ဖြစ်ရေ။
ကရ်မ ( ကံနန့် ကံဧအကျိုး) edit
ကံနန့် ကံအကျိုး ရေ မည်သို့ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသနည်း။ ကောင်းရေ ကံနန့် မကောင်းရေ ကံ အကြောင်း၊ ကံသုံးမျိုး ကရ်မ၊ ဝိကရ်မ နန့် အကရ်မ ဆိုရေမှာ ဇာလဲ။ အလုပ်လုပ်ကေလည်း အလုပ်မမြောက်ရေ အလုပ် ဆိုရေမှာ ဇာလဲ။ ကံနန့် ကံဧ အကျိုးမှ ကင်းလားနိုင်ရေ နည်းလမ်းတိ ဟိပါသလား။ ညံ့နီရေ ကံကို ကောင်းအောင် လုပ်နိုင်ပါသလား။ ဘုရားသျှင် အားကိုးကွယ်ဆည်း ကပ်ခြင်းဖြင့် ကံနန့် ကံဧ အကျိုးမှ လုံး၀ ကင်းပြတ်လားပြီး သံသရာမှ လွတ်နိုင်သလား။ ကောင်းမှု လုပ်ရုံဖြင့် သံသရာမှ လွတ်မြောက်မည်လား။ စသည့် အကြောင်းအရာ တိစွာကို တွေ့ဟိရမည် ဖြစ်ရေ။
ရိုးရာအစဉ်အလာ edit
ရှေးဟောင်းစဉ်လာအရ ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ရေ မိမိရို့ဧ ဘဝကို လေးပိုင်း ခွဲထားကတ်လီရေ။ ယင်း လေးပိုင်းကို အာရှရမ်ဟု ခေါ်ရေ။ ပထမပိုင်းမှာ ဗြဟ္မကျရယဟု ခေါ်ပြီးကေ သူငယ်ဘဝကစရေ။ ယင်းအရွယ်အတွင်း သူငယ်ရေ ဗြဟ္မစာရီဂုရုဧ သင်္ခမ်းကျောင်းတွင် လားရောက်ပြီးကေ ပညာကို သင်ကြားဆည်းပူးရေ။ အသက် ၂၄ နှစ် ပြည့်ရေအခါ လက်ထပ် ထိမ်းမြားရေ။ ထိုအချိန်မှ ဒုတိယပိုင်းဖြစ်သည့် ဂရိဟတ်ဆထအရွယ် စရေ။ ယင်းအရွယ်ဧ အဓိကတာဝန်မှာ အိမ်ထောင်ရီးတာဝန်ကို ထမ်းရွက်ရန် ဖြစ်ရေ။ အသက် ၅ဝ အရွယ်ရောက်ရေအခါ အိမ်ထောင်ဧ တာဝန်ကို မိမိဧသားအပေါ် လွှဲပြောင်းပီးပြီးကေ တရားအကျင့်ကျင့်ရန် တောထွက်လီရေ။ ယင်းအပိုင်းကို ဝနပရဆထဟု ခေါ် ရေ။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် မိန်းမတိလည်း မိမိဧ ယောက်ျားနန့်အတူ လိုက်ပြီးကေ တရားအကျင့်ကို ကျင့်ကတ်လီရေ။ အသက် ၇၅ နှစ်အရွယ်ရောက်ရေအခါ၌ကား ဆန်နျာဆီခေါ် ရသေ့ရဟန်း ဝတ်ရ လီရေ။ ယင်းအပိုင်းကိုဆံနျာဆဟု ခေါ်ရေ။ ရသေ့ရဟန်း ဝတ်ပြီးရေသူရေ တစ်နီရာတည်းတွင် မနီတော့ဘဲ အရပ်တကာလည်ပြီးနောက် ဆွမ်းခံစားသောက်လီရေ။ လူအပေါင်းရို့အားလည်း တရား အဆုံးအမ ညွှန်ကြား ဟောပြလီရေ။
ဟိန္ဒူလူမျိုးရို့ဧ အတွင်း၌ အဓိကအားဖြင့် ဗြဟ္မဏ၊ ခတ္တိယ၊ ဝေဿ၊ သုဒ္ဒဟူ၍ ဇာတ်လေးမျိုး ကွဲပြား ခြားနား နီရေ။ ယင်းလေးမျိုးအနက် ဗြဟ္မဏ အမျိုးဇာတ်ကို အမြတ်ဆုံးဟု ယူဆပြီးကေ သုဒ္ဒရာကို အနိမ့်ဆုံးဟု ယူဆကတ်ရေ။ ဗြဟ္မဏ အမျိုးဇာတ်ဧ အလုပ်တာဝန်မှာ ယဇ်ပူဇော်မှုကို ဦးဆောင်ရန်နန့် တရားဓမ္မကို ဟောကြားရန် ဖြစ်ရေ။ ခတ္တိယ အမျိုးဇာတ်ဧ အလုပ်တာဝန်မှာ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ရန် ဖြစ်ရေ။ ဝေဿအမျိုးဇာတ်ဧ အလုပ်တာဝန်မှာ ကုန်သွယ်မှု၊ လယ်ယာ စိုက်ပျိုးမှု ဖြစ်ရေ။ သုဒ္ဒဧ အလုပ်ကား အထက် အမျိုးဇာတ်တိ စေခိုင်းသည့်တာဝန်ကို လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်ရေ။ ဟိန္ဒူ လူမျိုးရို့ဧ အတွင်း၌ အမြစ်တွယ်လာခရေ ယင်းဇာတ်စံနစ်၊ ဇာတ်ထုံးစံရေ နောက်ပိုင်းတွင် မဟတ္တမဂန္ဓီ စရေ အယူဝါဒရီး၊ လူမှုရီး၊ နိုင်ငံရီး ခေါင်းဆောင်ရို့ဧ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် အထိုက်အလျောက် လျော့ပါးအားနည်းလားခလီရေ။[၃]
အခြေခံ ယုံကြည်ချက်တိ edit
ကမ္ဘာလောကနန့် သတ္တဝါတိကို ဗြဟ္မာက ဖန်ဆင်းရေ။ ဗိဿနိုးက ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေ။ သိဝက ဖျက်ဆီးရေ။ ဗရဟ်မာဧ ကြင်ယာတော်က ဆရဆွတိ၊ ဗိဿနိုး (ဗစ်ရှ်နူး) ဧ ကြင်ယာတော်က လက္ချမီ၊ သိဝဧ ကြင်ယာတော်က ပဗ္ဗတီ အသီးသီးရို့ဖြစ်ကတ်ရေ။ ဗြဟ္မာ ဆိုရေမှာ ပရမတ္တမ ပင် ဖြစ်ရေ။ ပရမတ္တမ ရေ ကမ္ဘာလောကနန့် သတ္တဝါတိကို ဖန်ဆင်းရေ။ ထိုကြောင့် အာသ်မာ ရေ အရာတိုင်းတွင် ပျံ့နှံ့လျက် တည်ဟိရေ။ လောကရေ အတ္တ၊ လောကရေ ဗြဟ္မာ၊ သတ္တဝါရေ အတ္တ၊ သတ္တဝါရေ ဗြဟ္မာ၊ သင်ရေ အတ္တဖြစ်ဧ၊ သင်ရေ ဗြဟ္မာဖြစ်ဧ။ ဖန်ဆင်းသျှင် အတ္တကို ပရမတ္တမ၊ သတ္တဝါရို့ သန္တာန်၌ တည်ရေ အတ္တကို ဇီဝအတ္တဟု ခွဲခြားရဧ။ (မြန်မာလူမျိုးရို့က အသက်၊ ဝိညာဉ်ဟု ခေါ်ရေ အရာကို ဟိန္ဒူက ဇီဝအာသ်မာ ဟု ခေါ်ခြင်းပင်။) အာသ်မာရေ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ဧ။ မပျက်မစီး အမြဲ တည်ဧ။ သတ္တဝါ သေကေလည်း အာသ်မာက မပျက်စီးဘဲ သေရေသတ္တဝါဧ ခန္ဓာကိုယ်မှ ထွက်ခွာ၍ နောက်ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခုထဲသို့ ကူးပြောင်း တည်နီကာ နောက်တစ်ဘဝ စခန်းလားဧ။ ဤနည်းဖြင့် တစ်ဘဝပြီး တစ်ဘဝ ကူးပြောင်းကာ အာသ်မာရေ သံသရာ လည်နီဧ။ ယင်းသို့ သံသရာလည်နီခြင်းမှာ အာသ်မာ ကို လောဘ စရေ ကိလေသာ အညစ်အကြေးတွေ ကပ်ငြိနီ၍ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတွေကို ပြုနီရေကြောင့် ဖြစ်ဧ။ ထိုကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံရို့ဧ အကျိုးကို နောက်ဘဝ၌ အာသ်မာ ကပင် ခံစားဧ။ အတ္တမှ ကိလေသာ အညစ်အကြေးတွေ စင်ကြယ်လားစေရန် ဂင်္ဂါမြစ် အတွင်း၌ ရေချိုးရဧ။ ဂင်္ဂါမြစ်ရေ ဟိမဝန္တာကေလာသ တောင်ထိပ်တွင် တရားထိုင်နီသာ ရှီဗားဘုရား (သီဝ) ဧ ဆံထုံးမှစ၍ စီးဆင်းလာရေကြောင့် မြတ်ရေမြစ် ဖြစ်ဧ။ ထိုကြောင့် ဂင်္ဂါမြစ်၌ ရေချိုးကေ ကိလေသာ စင်ကြယ်ဧ။ ယောဂ ခေါ်သည့် သမထအလုပ်ကို အားထုတ်ခြင်းဖြင့်လည်း ကိလေသာကို စင်ကြယ်စေဧ။ ယောဂ အကျင့်ဧ စွမ်းအားဖြင့် အာသ်မာ မှ ကိလေသာတွေ စင်ကြယ်လားရေအခါ အာသ်မာ ရေ ဖြူစင် တောက်ပြောင်လားပြီးကေ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတွေကို မပြုတော့သဖြင့် သံသရာမှ လွတ်မြောက်၍ ပရမတ္တမနန့် ပြန်လည်ပေါင်းဆုံမိကာ မောက္ခ(နိဗ္ဗာန်)ကို ရလားဧ။
ရှေးကနန့်မတူတော့ edit
ဝေဒကျမ်းတိ၌ အခြေခံခရေ ဟိန္ဒူ=ဗြဟ္မဏ ဘာသာရေ နှစ်ပေါင်းတိစွာ ခေတ်အဆက်ဆက်ကို ဖြတ်သန်းလာခရသဖြင့် ယခုခေတ် ဟိန္ဒူရို့ ယုံကြည်ကိုးကွယ်ရေ ဟိန္ဒူဘာသာရေ ဝေဒခေတ် ဘာသာတရားနန့် အတော်ကြီး ခြားနားနီပြီ ဖြစ်ဧ။ ဝေဒခေတ်၌ ဣန္ဒြ၊ အဂ္ဂနိ၊ ဝရုဏ စရေ နတ်ရို့အား ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၊ ဂါထာရွတ်ခြင်းကို အလေးပီးထားကေလည်း ဥပနိသျှဒ် စရေ နောက်ပေါ် ဘာသာရီးကျမ်းတိက ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၊ ဂါထာရွတ်ခြင်းရေ အရီးမကြီး။ ဗြဟ္မာ=အတ္တကို မြင်အောင် ကြည့်နိုင်ဖို့သာ အရီးကြီးကြောင်း၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၊ ဂါထာရွတ်ခြင်း၊ ယဇ်သီချင်း ဆိုခြင်းဖြင့် မွန်မြတ်လှရေ အတ္တကို မတွေ့နိုင် မမြင်နိုင်ကြောင်း ဖော်ပြကတ်ဧ။
တစ်ဆူတည်းမှ ကိုယ်ပွားသုံးဆူ edit
ဝေဒကျမ်းတိ၌ ဗိဿနိုး၊ သိဝ၊ ဗြဟ္မာ ရို့ရေ အလွန်ကြီး အရီးမပါကတ်။ တလုံးတစည်းတည်းလည်း မဟုတ်ကတ်ပေ။ ခရစ်ပေါ်ပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း၄၀၀ခန့်၌ ပေါ်ထွန်းလာရေ ဂုတ္တမင်းဆက် မှစ၍ ဗိဿနိုး၊ သိဝ၊ ဗြဟ္မာ ရို့ကို တလုံးတစည်းတည်း ပေါင်းစည်း ကိုးကွယ်လာရုံမျှမက တစ်ဆူတည်းရေ တန်ခိုးသျှင် ဘုရားကြီးဧ ကိုယ်ပွားသုံးဆူ ဟုပင် ယုံကြည်လာကတ်ဧ။ လက်ဦးတွင် ဖန်ဆင်းသျှင် ဗြဟ္မာကို ပို၍ အလေးအမြတ်ထားရာမှ ခေတ်အဆက်ဆက် ဖြတ်သန်းလာရာက တဖြည်းဖြည်း ဗြဟ္မာဧ အခန်းကဏ္ဍ မှေးမှိန်လာကာ ဗိဿနိုးကို အမြတ်ဆုံး ကိုးကွယ်လာကတ်ဧ။ ရာမာယနကျမ်း ပေါ်လာပြီး နောက်၌မူ ဗိဿနိုးရေ လူ့လောက အတွင်းသို့ ဘုရားဝင်စား အဖြစ် အသွင်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဝင်ကာ လောကအကျိုးကို ဆောင်လာရေအထိ ယုံကြည်ကတ်ဧ။
ဘုရားဝင်စား အဝတာရတိ edit
ဗိဿနိုး ဘုရား ဝင်စားရေ ဘုရားဝင်စား=အဝတာရ ၁၀ ဦးဟိဧ။ တစ်ဦးမှာ ရာမ ဖြစ်ဧ။ ဗုဒ္ဓ ကိုလည်း နဝမ အဝတာရ ဟု ဟိန္ဒူရို့ကယုံကြည်ကတ်ဧ။
မပြောင်းလဲသိမ်းရေ တရား edit
ဝေဒခေတ်မှ အခြေခံခရေ ဘာသာရီး အယူအဆ အတိအပြား ပြောင်းလဲခကေလည်း ထိုခေတ်မှစ၍ ဂနိထိ မပြောင်းလဲသိမ်းရေ အယူအဆ တစ်ခုကား ဟိပါသိမ်းရေ။ ယင်းမှာ ဇာတ်ဝါဒပင်ဖြစ်ဧ။ ဤ အမျိုးဇာတ် အနိမ့်အမြင့် ခွဲခြားသည့် ဝါဒရေ ဗြဟ္မဏ=ဟိန္ဒူဘာသာမှတပါး တခြားမည်သည့် ဘာသာတရားမှာမျှ မဟိပေ။ ဤဇာတ် ခွဲခြားရီးဝါဒမှာ ဟိန္ဒူဘာသာဧ ထူခြားရေ လက္ခဏာတစ်ရပ် ဖြစ်ပေရေ။
ဝေဒကျမ်းတိ၌ လူကို ဗြဟ္မဏ၊ ခတ္တိယ၊ ဝေဿ၊ သုဒ္ဒ ဟု အမျိုးဇာတ် လေးပါး ခွဲခြားထားဧ။ ဗြဟ္မဏ=ပုဏ္ဏားမျိုးရေ ဗြဟ္မာဧ ခံတွင်းမှ ဖွား၍ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ရေဟုဆိုဧ။ ခတ္တိယ=မင်းမျိုးရေ လက်မောင်းမှ ဖွားဧ။ ဝေဿ=ကုန်ရေ လယ်လုပ်မျိုးရေ ပေါင်မှ ဖွားဧ။ သုဒ္ဒ=အမှိုက်သိမ်းသမား ဖိနပ်ချုပ်သမား စရေ လူဆင်းရဲမျိုးရေ ဗြဟ္မာဧ ခြေဖဝါးမှ ဖွားရေကြောင့် အနိမ့်ဆုံး အယုတ်ဆုံး ဇာတ် ဖြစ်ရေဟု ဆိုဧ။
ဇာတ်မြင့်သူက နိမ့်သူကို နှိမ်ဧ။ အထင်သေးဧ။ လူမှုဆက်ဆံရီး ဘာတစ်ခုမှ မလုပ်။ ဇာတ်နိမ့်သူကို မြင်တွေ့နီရတာရေပင် အမင်္ဂလာကြီး ဖြစ်နီဧ။ သူတောင်းစား မာတင်္ဂကို မြင်ရ၍ ဒိဌမင်္ဂလိကာ အမင်္ဂလာ ဖြစ်လားသဖြင့် ခေါင်းလျှော်ပစ်၊ ရေချိုးပစ်ကာ မင်္ဂလာသစ် တင်လိုက်ရဧ။ ယခုခေတ်တွင်မူ ဇာတ် ၄ မျိုး မကတော့ဘဲ အမျိုးဇာတ်ပေါင်း ၂၀၀၀ခန့် ဟိနီပြီဟု သိရရေ။ မထိကောင်းရေ ဇာတ်မဲ့တိလည်း ဟိသိမ်းရေ။ ဤဇာတ်မဲ့ရို့ကို ဇာတ်ဟိ ဇာတ်မြင့်ရို့က မတော်တဆ ထိမိကေ ထိမိသူမှာ သနလားရေဟု ယုံကြည်ကတ်ရေ။
ကိုးကား edit
- ↑ Kurien, Prema (2006). "Multiculturalism and American Religion: The Case of Hindu Indian Americans". Social Forces 85 (2): 723–741. Johns Hopkins University Press".
- ↑ FL Bakker (1997)"Balinese Hinduism and the Indonesian State: Recent Developments". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde Deel 153, 1ste Afl.: 15–41. Brill.