ဟယ်လင်နစ်ခေတ်(Hellenistic) သို့မဟုတ် အရစ္စစတိုလစ်ခေတ်(Aristotelian) ခေတ်စွာ ဟယ်လင်နစ်ကမ္ဘာတွင် ဖြစ်ပေါ်လာရေ ကွဲပြားရေ တွေးခေါ်မှု ဖီလိုဆိုဖီဂိုဏ်းတဂိုဏ်းဖြစ်ရေ။ ၎င်းရေ အများအားဖြင့် ဂရိ ယဉ်ကျေးမှု ပြန့်ပွားမှုကို ဆိုလိုရေ။ (၄)ရာစုတွင် မဟာ Alexander သိမ်းပိုက်ခရေ ဂရိပြည်မဟုတ်ရေ နယ်မြေတိသို့ ယဉ်ကျေးမှု ပျံ့နှံ့သွားခြင်း ဟု ဆိုလိုရေ။ ဘီစီ ၃၂၃ တွင် မဟာ အလက်ဇန်းဒါး ကွယ်လွန်ခြင်း နန့့်် ဘီစီ ၃၂၂ တွင် အရစ္စတိုတယ် ကွယ်လွန်ခြင်း မှ အစပြုရေဟု အများအားဖြင့် ယူဆကတ်ရေ။ ယင်းခေတ်ကို ဟယ်လင်နစ်ခေတ်(Hellenistic) ခေတ်ဟု ခေါ်ဆိုကတ်ရေ။
၎င်းတွင် အောက်ပါ ဖီလိုဆိုဖာကြီးတိ ပါဝင်ရေ။
- ဖီးရို(Pyrrho) (c. 360 - 270 BC ) ဂရိနိုင်ငံသားဖြစ်ရေ။
- အက်ပီကျူးရပ်စ်(Epicurus) (341 - 270 BC )ဂရိနိုင်ငံသားဖြစ်ရေ။
- ဇီနိုမှ စီတီရမ်(Zeno of Citium) (334 - 262 BC )ဂရိနိုင်ငံသားဖြစ်ရေ။
- ဖီလိုမှ အလက်ဇန်းဒါး(Philo of Alexandria) ( ဘီစီ ၂၀ - အေဒီ ၅၀) အီဂျစ်-ဂျူးနိုင်ငံသားဖြစ်ရေ။
- ပလိုတီနပ်စ်(Plotinus)(အေဒီ ၂၀၅ - ၂၇၀) အီဂျစ်-ဂရိနိုင်ငံသားဖြစ်ရေ။
ဂရိနိုင်ငံပြင်ပတွင်နီထိုင်ရေ ဂရိ၊ ရောမ၊ အီဂျစ်နန့့်် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားတိရေ ပါရှန်နန့့်် အိန္ဒိယဖီလိုဆိုဖီဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းတိကို ၎င်းတို့၏လက်ရာတိတွင် ပေါင်းစပ်ထည့်သွင်းကာ ဆိုကရေးတီမတိုင်မှီခေတ်၊ ဆိုကရေးတီးခေတ် ဖီလိုဆိုဖာတိမှ ပေးအပ်ခရေ အမွေအနှစ်တိအပေါ် ယင်းအယူအဆတိနန့် ပေါင်းစပ်ထည့်သွင်းထားရေ။
ဒေကာလအတွင်း Stoicism ၊ Skepticism ၊ Epicureanism နန့့်် Neo-Platonism ထွန်းကားခရေ။
ဟယ်လင်နစ်ခေတ်ရေ ရောမ ခေတ် ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထပ်နီကာ ထူးခြားချက်မှာ သမိုင်းဆိုင်ရာကဲ့သို့ ပထဝီဝင်အနီအထားဖြစ်ရေ။[1]