တည်နီရာ
editမြောက်ဦးနန်းတော်ကုန်းဧ့ အရှေ့ဘက်၊ သက္ကမာရ်အောင်စေတီတော်ကြီးဧ့ အနောက်ဘက်၊ သျှင်မြဝါ စေတီတော်ဧ့ တောင်ဘက်တွင် တည်ဟိပါရေ။
ကုသိုလ်သျှင်
editဘုရင်မင်းစောမွန်ရေ ကောဇာသက္ကရာဇ် (၇၉၂) ခု၊ အေဒီ-၁၄၃၀ ခုနှစ်တွင် တည်ထားလှူဒါန်းခရေ မြို့တည်ဘုရား စေတီတော်တစ်ဆူပင်ဖြစ်ပါရေ။
သမိုင်းအကျဉ်း
editရွှေဂူတောင်စေတီတော်ကို ဘုရင်မင်းစောမွန်မှစပနာ မင်းအဆက်ဆက် နန်းဦးစေတီတော်အဖြစ် ကိုးကွယ်ခ ကြရေ။ မူလက ရတနာကိုးပါးဖြင့်သွန်းလုပ်ရေ မဟာကျန်ဆင်းတုတော်ကြီးတစ်ဆူ ပူဇော်ထားခပါရေ။ ထိုဆင်းတုတော်မှာ ယခု ညောင်ပင်ကျောင်းတိုက်၌ ပူဇော်ကိုးကွယ်လျက်ဟိပါရေ။ ရွှေဂူတောင်စေတီတော်ကြီးကို မြန်မာမြို့ဝန်တိလက်ထက် အေဒီ - (၁၇၈၅-၁၈၂၅) ခုနှစ်တို့တွင် ထပ်မံပြုပြင်ခကြပါရေ။ အင်္ဂလိပ်အရေးပိုင် မစ္စတာအာရမ်ဟောရေလည်း ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် ဂူအပေါ်မှ ထုချွန်ပုံစေတီကို ပြုလုပ်ခပါရေ။ နှောင်းပိုင်းတွင် ညောင်ပင်ဈေးဆရာတော်ကြီးနန့် ဂေါပကတိမှ ထပ်မံပြုပြင်ခပါရေ။
ဗိသုကာလက်ရာ
editရွှေဂူတောင်စေတီတော်မှာ တောင်ကုန်းပေါ်တွင်တည်ထားရေ စေတီတော်တစ်ဆူဖြစ်ပါရေ။ ကုန်းတော်ဧ့ အနောက်ဘက်တွင် ရင်ပြင်သုံးဆင့်ဟိရေ။ အောက်ဆုံးအဆင့်တွင် ဂူငယ်ရှစ်ခုပါဟိရေ နံရံတစ်ခုဟိရေ။ ဂူငယ်တို့အကြားတွင် ဥဒေါင်းရုပ်တိဟိရေ။ ထို့ကြောင့် “ရွှေဂူလမ်းညွှန်ဥဒေါင်းတွန်”ဟု ပြောလေ့ဟိကြပါရေ။ စေတီတော်ကြီးမှာ လေးမျက်နှာဂူကျောင်းအောက်ခံထားပြီး ရှေးအခါက ဂူကျောင်းအပေါ်တွင် ဝေသာလီခေတ် ခေါင်းလောင်းမှောက်ပုံစတူပါဟန်စေတီတည်ဟိခပါရေ။ ထောင့်လေးထောင့်တွင် စေတီငယ်တစ်ဆူစီဟိရေ။
တောင်ဘက်၊ မြောက်ဘက်နန့် အနောက်ဘက်တို့တွင် နံရံကပ်ဂူငယ်လေးတိပါဟိရေ။ စေတီတော်ဧ့ အရှေ့ဘက်ရင်ပြင်၌ မြောက်ဦးခေတ်က ဗုဒ္ဓပူဇနိယအကဖြင့် ဘုရားကိုပူဇော်ရန်အတွက် ကျောက်ပြားကြီးတိ ခင်းထားခရေကို ကနီ့တိုင်တွေ့ဟိရပါရေ။ စေတီတော်ကြီး ရှေ့ဟိအုတ်စေတီတစ်ဆူဧ့ ဂန္ဓကုဋီတိုက်ထဲတွင် “ဆရာငသံပူထုသေ” ဟု ကမ္ပည်းစာပါဟိရေ လေးမြို့ခေတ်ကျောက် ဆင်းတုတော်တစ်ဆူ ကိန်းဝပ်လျက်ဟိပါရေ။ ရွှေဂူတော်စေတီ တော်ကြီးအနောက်ဘက်တွင်လည်း စေတီငယ်တစ်ဆူကို မြောက်ဦးရှေးဟောင်းသုတေသနနန့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနမှ ထိန်းသိမ်းပြုပြင်ထားပါရေ။ လက်ဟိအခြေအနီ၌ ရွှေဂူတောင်စေတီတော်ကြီးမှာ ရာသီဥတုနန့် နှစ်ပရိစ္ဆေဒ ကြာမြင့်မှုဒဏ်ကြောင့် ၂၀၁၁-ခုနှစ်တွင် ခေါင်းလောင်းမှောက်အပေါ်ပိုင်းမှ ပြိုကျသွားပနာ ရှေးမှုမပျက် ထိန်းသိမ်းထားပါရေ။
ကိုးကား
editမြောက်ဦးဒေသ ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦးများ (ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန၊ ယဉ်ကျေးမူဝန်ကြီးဌာန) -၂၀၁၅